Katalog

Cumhuriyet Sahibi: Cumhuri>« Matbaacılık %e Gazeıecilık Turk Anonim Şırketı adına Beri* \»di Istanbu! Haberleri. Şen»> Kalltan. Dış Haberler: Ergnn Bılcı. Iş-Ekonomi: Şnknuı Ketenci, Basım ve Yayım: Cumhuriyet Maıbaacıhk ve Gazoecilik T.A.Ş. TOrkocagı Cad. • Genel Yayın Yönetmem: Özgen Acar • Genel Yayın Koordınaıoru Hikmel Çetinka™ Yurt Haberlen Mehmet Sarav, Kultur Cdal Lsler. Makaleler: S»mi Kamoren, Spor: AMulkadir 39/41 Cağalojlu Î43J4 İst PK. 246 tsıanbul. Tel: 512 05 05 (20 hat), Tcteı: • Yazı Işlerı Mudurlerı: Fuson Ozbilgen (Sorumlu). Celnl Bsşlangıç (Haber) • Gorsel YiKflmaı.. Duzeltmc: AMullah Vazıcı • Muessese Mudür V: Erol Erkut • Koordınalör: 22246, Fax: (1) 526 60 72 • Burolar: Ankarc Z. Gökalp Blv. Inkılap S No: Yönetmen: Ali Ac»r • Duzenleme Mustafa Sagkmer • Ankara Temsıkısı. Cun«>l Ahmel Korukan • Muhasebe: Bulenl Vener • Idare: Hnscyin Gurer • Işletme: O»der 19/4, Tel: 433 11 41-47, Telex: 42344, Fax: (4) 433 05 65 • Izmir H. Zıya Blv. Aroourek. Haber Mudurlen: Musufa Balbaj, Işık Kansu. Izmir Temsilcı V.: Serdır ÇeBk • Bilgı-lşlem: Nail Inal. Bilgısayar Sıstem: MunıvM Çiler • Personel: Se*gi Bosiancıoglıı 1352 S. 2/3 Tel: 83 12 30, Telex: 52359, Fax: (51) 89 53 60 • Adua: tnönü Krnk, Adana Temsilcısı: Ç.Iİ» Yigenoğlu • Reklam: Rtha Iş.tman Cd. 119 S. No: 1 Kat: 1, Tel: 59 37 52 (4 haı), Telex: 62155. Fax: (71) 59 25 78 TAKVİM:2EKİM1992 lmsak:4.29 Güne> 5 54 Oğle 11.59 Ikındi: 15.15 Akşam: 17.53 Yalsı: 19 12 Madonna'nın seks kîtabı • NEWYORK(AA)- Dünyaca ünlü Amerikalı katolık pop şarkıcısı Madonna, çok sayıda erotik fotoğraflanndan oluşan "Seks" adlı kitabını piyasaya sürmek için gerekli hazırlıklan tamamladı. Yılın fenomeni olması umudunu taşıdığı bu I28sayfalıkkitapta Madonna, erotik fotoğraflan ile erotik fantezilerini gerçekleştirmeyi amaçladığını söylüyor. ABD. Japonya, İngiltere. Fransa ve Alraanya'da. çeşitli dillere çevrilerek 21 Ekim'de aynı anda piyasaya sürülecek ünlü pop şarkıcısının 'Seks' adlı kitabının ilk baskısı 750 bin adet. Fiyatı 50 Amerikan dolan (yaklaşık 32 bin TL) olan kitabın satışı koyu renk naylon torbalann içinde "Seks sadece yetişkinler içindir" uyansıy la yapılacak. Ruhsalbozukluk •I ANKARA (ANKA)- Türkiye'de ruh ve sinir hastalıklan hastanelerine yatınlan ve saldırgan davranışlar içinde olan ağjr hastalann. hastanelerde yatmakıa olan ve durumu daha hafıf olan hastalan da saldırgan davranışlara ittikleri ortaya cıktı. Bakırköy Ruh ve Sinir Haslahklan Hastancsi'ne başvuran hastalar üzerinde yapılan bir araştırma, saldırgan davranışlar içinde olan hastalar için ayn acil servislerin kurulması gerektiği sonucuna vardı. Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıklan Hastanesi tarafından yapılan araştırma sonucunda hastaneye başvuran hastalann yüzde 25'inin saldırgan davranışlar sergilediğini ve yıllık saldırgan davranış gösteren hasta sayısında artış gözlendiği bildirildi. llaç bağımlılığı • ANKARA (ANKA)- hroın, kokaın. mortin ve LSD gibi ilaçlan süreli kullananlar arasında suç işleme eğiliminin de yüksek olduğu belırlendi. Atina Üniversitesi'nde yapılan bir araştırma. ilaç bağımlısı kişilenn, kullandıklan ilaçtan kaynaklanan nedenlerle tutuklanma ve hüküm giyme oranlannın da yüksek olduğunu ortaya çıkardı. 28. Ulusal Psikiyatri Kongresi'ne şunulan araştırma. Atina Üniversitesi tarafından ayakta tedavi gören ilaç bağımlılan arasında suç işleme sıklığını ortaya koyarken kadın veerkekler arasında belirgin bir farklılık olmadığı sonucuna vardı. mücevherieri • LONDRA (AA) - Kraliçe II. Elizabeth'inaşkıuğruna tahtı terk eden amcası VIII. Edvvard'ın eşi Windsor Düşesi'ne ait 7 milyon sterlin (70mi!yarlira)değerindeki eşsiz mücevherler çalındı. Scotland Yard Polis Teşkilatı. soygunun iki hafta önce Londra'mnzengjnler scmti olarak bilinen Belgrave'de Ortadoğulu bir kraliyet ailesine ait birevde yapıldığını bildirdi. 250 parçadan oluşan mücevherieri Windsor Düşesi'nin ölümûnden sonra Ortadoğulu bir kraliyet ailesınnsatınaldığını belirten polis. mücevherler arasırda eşsız güzellikte elmas pırlanta.yakut. zümrit ve alıın kolyeler. küpekr, bilezikler ve gerdaılıklar bulunduğunu sö>leci. Küaiksabıkalı •LCNDRA(AA)- Hırsdık ve soygundan daha >imdiden 68 sabıkası olan >e her yakalanışından sonrada polis karalollanndan kaçmayı başann 11 yaşındaki bir erkelçocuğu bakanemriyle hûcrtye kapatıldı. Polisın verdia bilgiye göre hukuki nedeıle adı açıklanmayan, polisn "Küçük Hudini' adınıaktığı Leedsli çocuk ilkşuunuiki yıl önce işledi. Alesnin kontrol altında luanadığı küçük sabıkalı. yo-letirildiği her çocuk ısahivinden kaçarak suç işerrtyi sürdürdü. Leeds p>liseşkilatı. iki yıl önce yıptn soygunlar ve hısuıklardan 150 bin sürliı (yaklaşık 2 milyar In ) ide eden küçük Kudni'nin bu paralan hıyakadmlanna ve uıuşurucuya harcadığını a?kldı. Uzun süre bakımsız kalan Ayasofya için somut adımlar atılmaya başlandı 1456yaşındaki Ayasofya onarıına alınıyor• Kültür BakanlığVnca açılan ihale sonucunda, Net Holding, müzenin onanmını üstlendi. Kül- tür ve Maliye Ba- kanhğı'nm onayından sonra çalışmalara başla- nacak.Yüksek Mimar AJpaslan Koyunlu, Ayasofya gibi' yaşlı' bir binada araştırma yapıl- madan restorasyona gî- dilmemesini, "zemin mekaniği" açısından da incelenmesi gerektiğini söyledi. NtLGÜNTOPTAŞ Imparator Justinianus'un is- teğiyle, Miletli (Balal) mimar Isidoros ile Trallesli (Aydın) ünlü matematikçi Anthemios"- un ortak ürünü olarak 537'de yapılan "1456"'hk Ayasofya, yakın bir tarihte bakım ve ona- nma alınıyor. 916 yıl kilise olarak yaşadık- tan sonra Fatih Sultan Mehmet tarafından Osmanlı geleneğine uygun biçimde "fetih'in nişa- nesi" olarak camiye dönüştürü- len Ayasofya (Hagia Sophia: (Yunanca) flahi biigelik)481 yıl da cami işlevi gördü. Atatürk tarafından I934'te müzeye dönüştürülen ve uzun süre bakımsız kalan Ayasofya'- nın onanmı için somut adımlar atılmaya başlandı. Geçen gün- lerde Kültür Bakanhğı'nca yapılan ihale sonucunda Net Holding müzenin onanmını üstlendi ancak konu Kültür ve Maliye bakanlıklannın onayını bekliyor. Hıristiyan âleminin en önem- li yapısı olmakla dünya kamuo- yunun ilgjsinı çeken Ayasofya'- nın sorunlan ve onanmı için yıllardır çalışmalar yapılıyor. ÎTÜ-Japon grubu, kubbe ana- lizd ve demir gergilerdeki çekme gerilmelerini inceliyor. Boğaziçi Üniversitesi-Kan- dilli Rasathanesi-Princeton Üniversitesi (ABD), Ayasof- Ayasofya'ıun acil sonınlan dış etkilerin, ic nıtubetin giderilmesi ve kubbe mozaiği onarımında dış merkezİerlc işbirliği japılması.(Fotoğraf: İBRAHİM GÜNEL) ya"nın deprem karşısındaki da- yunlu, sunduğu bildiride, Aya- ya Üniversitesi"nden uzmanlar, sofya gibi •"yaşlı" bir binada araştırma vapvlmadan restoras- yona gidilmemesi ve binanın, '"zemin mekaniği" açısından in- celenmesi gerektiğine dikkat çe- kiyor. Konferansa katılan Avustur- yanıklılığını saptamaya çalışı- yorlar. Ayasofya Müzesi Mü- dürlüğü'nce 8-9 Mart 1991de gerçekleştirilen "Ayasofya Koruma Problemleri" konulu uluslararası kongreye katılan Yüksek Mimar Alpaslan Ko- kubbe mozaiklerinin onanmı konusunda şu önerilerde bulu- nuyorlar: • Yapı tekniği. yapı tarihi ve kimya bakımından ön araştır- malann gerçekleştirilmesi, • Temel nitelikte bir dokü- mantasybnun oluşturulması, • Restorasyon yönteminin saptanması ve önlemler katalo- ğunun oluşturulması. Ayasofya üzerine birkaç in- celeme yazmış olan sanat tarih- çisi Prof. Dr. Semavi Eyice de Ayasofya'nın dış etkilerden ko- runması için öncelikle Osmanlı devrinde 3 milimetre olarak ya- pılan kurşunun yenilenmesi ge- rektiğini vurguluyor. Eyice, bunun yanı sıra bina- nın statik sorunlanna da dikkat çekiyor: '"Ayasofya'da statik sorunlar daha yapıldığı günden beri var. kubbesi birkaç kez çökmüş ve onanlmış. Bir başka büyük problem, binanın zemin planıyla üst yapısı arasında bir uyuşmazlık oluşu. Ayasofya"- nın zemin plan düzeni "uzun yapı' sistemine göre yapılmış. Örtü sistemi ise 'merkezi planlı" yapılarda olan kubbe sistemi. Bu ikisini bağdaştırmak için de ortaya bir ana kubbe ve bunun batindoğu ekseni üzerindeki baskısını karşılamak için iki yanm kubbe yapılmış. Ancak kubbenin kuzey-güney ekseni üzerindeki baskısı düşünülme- miş. Mimar birtakım kemer, tonoz sistemleriyle iki yandaki açılışı karşılamaya çalışmış, ama başanlı olamamış. Bu du- rumda bina devamlı iki yana açılma tehlikesi içinde. dolayı- sıyla sütunlarda. patlamalar, çatlaklar, eğilmeler var." Ayasofya'da yıllardır sürdü- rülen bilimsel çalışmalar ve konferanstan çıkan sonuca gö- re Ayasofya'nın acil sorunlan dış etkilerin giderilmesi, iç rutu- betin giderilmesi ve kubbe mo- zaiği onanmında dışoıerkezler- le işbirliği yapılması. Uzmanlar tüm bu çalışmalarda. Fossati'- nin rapor ve projelerinden ya- rarlanılmasını da önenyorlar. Konuyla ılgılı tüm uzman ve bilim adamîan, Fossatiden sonra "dostlar ahşverişte gör- sün" hesabı bir iki kalem işi ve süslemeyle geçiştirilen "sözde" onanmlan hatırlatıyorlar ve bi- nanın. baştan beri sıralanan so- runlan göz önüne alınarak, bi- limsel veriler ışığında onanl- masını istiyorlar. Midilli'ye bürokrasi dalgası KÖKSALDURUKAN AYVALIK - Ayvalık-Midilli arasında yük ve yofcu taşıyan tekne kaptanlannın en büyük sorunu: Bürokrasi... Midilli'ye yük ve yolcu taşı- yan teknelerin kaptanlan Ay- vahk'tan hareket edebilmeleri için 24 adet belge ve 44 imza ge- rektiğini vurgularken Midilli Gümrüğü'nde giriş-çıkış 3 bel- ge. bir imzanın yeterli olduğunu belirtiyorlar. En yakın topraklanmıza 6 mil.Ayyahka 12miluzaklıkta- ki Midilli'ye giriş için gereken ve kaptanlan bıktıran işlemler şöyle sıralanıyor: 'Gemılere mahsus denet ra- poru liman başkanlığına götü- rülüyor. Liman başkanlığına yatınlan 14 bin 300 lira karşılığı ticaret gemilerine mahsus yola elverişlilik belgesi. Gümrük Muhafaza Müdürlüğü Kontrol Kısım Amirliği'ne beyan mek- tubu veriliyor. Yine Gümrük Muhafaza Müdürlüğü tarafın- dan veriien 26 bilgi yazılması gereken 6 imzalı soru kâğıdı adında iki belge dolduruluyor. Aynı yerde kontrol arama for- munun yazılması gerekiyor. Aynı gün Ayvahk'a dönüleceği için giriş kontrol formu yazılı- yor. Yakıt ve kumanya işlemle- ri formu için iki belgeye 18 sorunun yanıtının verilmesi vc 6 imza gerekiyor. Gümrük Müdürlüğü"ne birer imza için 5 adet yolcu listesi, 5 adet tayfa listesi verildikten sonra Güm- rük Müdürlüğü*nden gemi kaptanına taşıtlara mahsus gi- riş izin kâğıdı veriliyor." Ayvalık-Mıdılli arasında yük ve yolcu laşıyan "Ycni tstan- bul" gemisinin kaptanı Meh- mcl Sezen. bürokrasinin pasa- port polisine gidilerek 1 imza alınmasıyla sona erdiğini belir- lirken "En basit örneğini ver- mck gerekirsc. biz sürckli sefer yapan bir şirketiz. Yola elveriş- lilik belgesi yıllık olarak bir kez verilir ve biter. Ama bürokrasi engelini aşamıyoruz. Her gidiş- te yinc alamıyoruz" diyc ko- nuştu. Mehmet Sczcn. konuya iliş- kin olarak şunlan söyledi: "15 yıldır Ayvalık-Mıdılli arasında yük vc yolcu taşıyo- ruz. Hiçbir dalga. hiçbir dcniz bizi bu kadaryıldırmadı. Ülke- mizdcki bürokrasiye yetişmek için en az üç kişi gerekli." Pastel renklerağırhktaEllesse ve Valentino Sport'un 1992-93 kışsezonukreasyonlan tanınmış mankenlerin yanı sıra bazı yabana mankenlerde birdefile-showlatanıtıld\. sundu. Davethlenn büyük bir beğeni ile izledikleri defılede. SvvissotelBaloSalonu'ndaöncekigeceUğurkan Erezile pastel renklerin ağırhkta olduğu gözlenirken kadifeden Yonca Avcıoğlu'nundüzenlemeleriylegerçekleştirilendefıleyi, yapılmışetekler. taytlar. renearenk kazaklar dikkat çekti. DenizPulaş.BegümÖzbek.GünerÖzkul.EnginKoçgibi (FOTOGRAF: AHMETŞIK) Uluslararası Bodrum Kupası Bodrum'da ahşap tekneler yarışıyor ÖZCANÖZGÜR MUĞLA- Her yıl ahşap tek- nelerin yanştığı Uluslararası Bodrum "Kupası'nın 4.'sü bu >ıl 17-23 ekim tarihleri arasında yapılacak. 4 yıl önce. tur yapan kaptanlara yelken kullanmayı alışkanlık haline geürmek için düzenlencn yanş için Bodrum- lu tekne sahipleri ahşap yat- lannı bakıma çekerken "The Bodrum's Cup"a bu yıl 60 tek- ncnin katılacağı belirtildi. İlk yıl Bodrum'da tur yapan tekne sahıplerinin kalılımı ile vapılan ve giderek Bodrum vapısı tekne sahibi işadamı. sa- nayici ve turizmcilerin katılımıyla gelişip uluslararası bir yanşa dönüşen Bodrum's Cup'a katılacak tur yorgunu tekneler kıyıya çekilip bakıma alınıyor. Uluslararasına dönüşen yel- ken yanşını düzenleyen Era Yacht'ın sahibi Erman Aras'ın verdiği bigiye göre Bodrum Kupası'na bu yıl da isteyen her- kes katılabilecek. Türkiye dı- şından yanşa kalılmak isteyen- ler 450 dolar ödcyecekler.Aras yanş güzergâhmışovle açıkla- dı: "Yarış 17 ekim akşamı Bod- rum Turban Marina'da verile- cek birifıngden sonra 18 ekim sabahı başlayacak. 19 ekimde yanşın birinci etabı Knidos'ta bitccek. 20 ckım ctabı ise Dat- ça-Karaburun arasında yapıla- cak. Yanş Dalyan'ın Ekincik Koyu'nda sonaerecekl' POR TREICASPARE FOSSATI 145 yılönce Ayasofyayı onardı Gaspare Trajano Fossati (1809-1883), 19. yüzyıl ortalannda fstanbul'da uzun süre yaşamış ve şehrin Avnıpai görünüşlü yapılar ile süslenme- sinde büyük katkılan olmuş İsviçreli bir mi- mar. Gaspare Fossati, Güney İsviçre'nin İtalyanca konuşulan Ticıno (Tessin) kan- tonunun Morcote ka- sabasında 7 Ekim 1809da doğdu. Fossati 1833'te git- tiği Rusya'da sarayın „ ^ „ „ . . . . . .... . resmi miman sıfaünı r ossatı- Sultan Abdülmecıd ın ıste- kazandı 1837'de Is- ğiyleAyasofya'yı onardı. tanbul'daki Rus el- çiliğini yenilemek üzere görevlendirildi. Bu binadan sonra Sultanahmet Meydanı'nda, bir süre adliye olarak kullanılan ve daha sonra yanan Darülfünun'u yaptı. Galatasaray'daki Nahum Tiyatrosu ile Babıali'deki arşiv binasını da inşa eden Fossati'ye 1846'da Ayasofya'yı onarma görevi verildi. Dev- rin padişahı Abdülmecid gözetiminde Ayasofya'da büyük çaplı bir onanm gerçekleştirdi. FossatTnin Ayasofya onanmı Gaspare Trajano Fossati. bundan tam 145 yıl önce. Sultan Abdülmecid'ın isteğiyle Ayasofya'yı adamakıllı bir onanm- dangeçirdi. Fossati başkanlığında 1847-49 arasında yurütülen onanm ve restorasyon calışmalan üç ayn iş grubunda gerçekleştiril- di. Öncelikle galerideki 12 sütun düzeltildi, kubbe çatlaklan dolduruldu ve kubbe iki zincir ve 4 payanda ile takviye edildi. tkinci iş grubunu oluşturan süslemede ise Fossati, fetihten sonra üzeri kapatılmış ve unutulmuş mozaiklerle karşılaştı. Fossati. Sultan Abdülmecid'in isteği üzerine mozaikleri or- taya çıkarmak üzere çalışmalara başladı. Fakat bu girişirn bazı çevrelerin tepkisini çekince, "insan tasvirli" moziklerin üzeri Sukan Abdülmecid'in uyansıyla "ilende kolayca açılacak biçimde" tekrar kapatıldı. Fossati'nin yaptığı üçüncü gnıp işler ise ek yapılar. Bunlann başında hünkâr mahfili ve şimdi idare olarak kul- lanılan "muvakkithane" gelir. TÜRK DİŞ HEKİMLERİ TOPLANTISI 100 kişinin85'i dişinden hasta • Türk Diş Hekimleri'nin toplantısında insan gücünün kullanımı ve reklamlann di- sipline edilmesi tartışıldı. Diş hekimlerinin büyük kentleri tercih ettiği belirtilen top- lantıda, ekonomik sorunlar nedeniyle muayenehanelerin kapandığı öne sürüldü. GÜNDÜZ İMŞtR İZMİR- Türkiye'nin ağız ve diş sağlığı planlamasında hedeflerin ve AT kriterlerinin çok altında kaldığı açıklandı. Water-Princehouse Şirke- ti'ne haarlatılan master plana göre nüfusumuzun yüzde 85'- inde diş ve diş eti hastalığına rastanıyor. 6-13 yaşlanndaki okul çocuklannın her birinde ise 6 çürük. eksik. dolgulu diş bulunuyor. Reklamlar disipline edilmeli Türk Diş Hekimleri Bir- liği'nin rnesleki toplantılan- nın ikinci gününde diş he- kimliğinde insan gücünün kullanımı. reklamlann disip- line edilmesi konulan tartışıl- dı. Toplantıda konuşan Diyarbaktr Diş Hekimleri Odası Başkanı Kahraman Düzgüngüzel. Türkiye'de Kürt kökenli kişilenn varlığı- na dikkat çekerek Türk diş hekimlerinin Türkiye diş he- kimleri olarak değiştirilmesi- ni önerdi. Toplantının sabah- ki oturumunda serbest bildiri sunan îstanbul Diş Hekimle- ri Odasf ndan Celal Yıldınm ve Akgül Gürerk, Türkiye'de diş hekimlerinin dağılımında bölgeler arası ciddi farklar ol- duğunu belirttiler. 1988 veri- lerine göre Marmara Böl- gesi"nde 3 bin 466 kişiye bir diş hekimi düşerken Güney- doğu Anadolu'da bir diş he- kimine 16 bin 478 hasta düş- tüğünü vurgulayan Yıldınm şunlan söyledi: "Diş hekimlerinin yüzde 71.36'sını teşkil eden özel sektör çalışanlan büyük şe- hirleri tercih ediyor. Meslek- taşlanmız buralarda yoğun- luğun getirdiği rekabet ortamında kapasitelerinin çok altında çalışıyor. Ekono- mik sorunlan nedeniyle de birçok muayenehane kapanı- yor." Toplantıda reklamlann di- sipline edilmesi konusu da ilk kez gündeme sokuldu. Ko- nuşmacılar, reklam uygula- malannda uluslararası ahlak yasasının varhgına dikkat çe- kerek Türkiye'de ne yasa yapıcısının ne de uygulayıcı- sının yasalara uymadığını belirttiler. Konuşmaalar reklamlann kısa sürede öz di- sipline kavuşturulup yanlış yönlendirmelerin engellen- mesini istediler. Toplantıda son olarak Eczacıbaşı ile Unilever arasında geçen gün- lerde gerçekleşen reklam sa- vaşına da değinildi. Türk diş hekimlerinin 200 bin lira kar- şılığında bir diş macununu tavsiye etmesi eleştirildi. Eleştirilere Türk Diş Hekim- leri Birliği adına yanıtlayan Genel Sekreter Eser Cilasun şunlan söyledi: "ABD'de ADA adı veriien test edilerek onaylanma serti- fikası diye bir olay var. Biz de Türk Diş Hekimleri olarak kendi alanımıza giren malze- melerle ilgili böyle bir sertifı- ka vermeyi düşündük. Bize 1.5 yıl önce Unilever firması başvurarak ürettiği diş ma- cunu ile ilgili onay sertifikası vermemizi istedi. Biz de resmi kuruluşlara yaptırdığımız araştırma sonuçlan parale- linde ürünü diş hekimleri adı- na onaylamaya karar verdik. Ancak diş macunu halen ilaç statüsünde olduğu için son karan Sağlık Bakanhğı'nın vermesi gerekiyordu. Oysa Sağlık Bakanhgı birliğimizin onaylama yetkisinin olmadı- ğını, bu karann kendilerine ait olduğunu belirtti. Bizim ise sadece tavsiye karan ala- bileceğimizi belirtince bu rek- lam ortaya çıktı."