Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURIYET 2 EKIM 1992 CUMA
12 DIZIYAZI
İngiliz maliye uzmanı Parker, Yunan yönetimine güvenmiyordu
Izıııir kısa sürede ölübirkent olıır
İngiliz Belgelerıne Göre
ANADOLU
YANIYOR
Dr. Salâhi R. Sonyel
Vali Kambur İzzet'in ölümü
Ingılız kaynaklanna gore, bır sure-
den ben hasta olan, Izmır Vahsı Kam-
bur Izzet 5 Ocak 1920'de kalp sekte-
sınden \efat edıyordu Cena^esı ertesı
gun kaldınlıyor, Yunan Yüksek Ko-
mısen, Bağlaşık Yuksek Komıserlen-
nın temsılalen ve Yunan Generalı
Mılıotıs cenaze torenıne katılıyorlardı
Bu haben İngiliz Akdenız filosu baş-
komutanına 8 Ocak 1920'de duyuran
İngiliz Ege Filosu komutanı M Fıtz-
maunce şoyle dı>ordu "Steryıadıs, 3
ocakta Atına'dan dondü İzmır'de ge-
nel olarak durum, Yunanlann 15
mayısta Izmır'e çıkacaklan gunün an-
fesınde egemen olan durumu andır-
maktadır Her yanda gergın bır kaygı
egemendır Bağlaşık Yuksek Kon-
seyfnın. İzmır ılının ışgal altındakı
bolgesını yakmda Yunanıstan'a ılhak
edeccğıne daır çevrede soylentıler do-
iaşjyor
Izmır'dekı ABD temsılcısı Davıd
Forbes da bu soylentılere buyük ılgı
gosten>or, İstanbul'dakı ABD buyü-
kelçılığı yetkılılennden Wıllıam Buck-
ler'e 10 Ocak 1920'de Izmır'den gon-
derdığı yazıda şoyle dıyordu
"(Turk Ulusalcı) onderlen, Yunan-
lann İzmır'ı ışgallennı asla kabullen-
meyeceklen konusunda kararlıdırlar
ve Pans Konseyı bu konuda ne karar
alırsa alsın, İzmır Yunanlardan alın-
mazsa, Yunanlılar dlkeden aynlınca-
ya dek savaşı surdureceklerdır Bu
durumda. dunvanın bu kesımınde sa-
vaş oncesı koşullanna donulmesı ıçın
pek umutlu değılım. tam tersıne. Iz-
mır'ın ışgalı. Kuçuk Asya'da yenı bır
Balkan anarşısı yaratılmasına neden
olmuştur İzmır ılı Yunan'a îlhak edı-
lırse, en erken vakıtte oldukça uzun
surecek cıddı düzensızlıkler donemıne
gırmış bulunacağız Türkler etkın bı-
çımdc sılahlanmayı başararak Yunan-
lan bu ulkeden çıkaracaklardır "
Davıd Forbes. İzmır ılınde, Yu-
nan'a dayanmayacak bağımsız bır ıl
kurulmasını ve Uluslar Derneğı (Ce-
mıyet-ı Akvam)'ın koruyuculuğu altı-
na venlmesını onenyordu
Harold Francıs adlı bır Ingılız oğesı
de. Ingıltere Dışışlen Bakanlıgı'na 25
Şubat 1920'de gonderdığı vazjda şöyle
dıyordu
"İzmır'de vıllarca yaşadım Bağla-
şıklann. Asya veya Avrupa Turkı-
yesı'nde tıcan açıdan en onemlı lıman
olan İzmır'ı. Aydın ve Bursa ıllennın
herhangı bır bolüğunu. mustebıt, ben-
cıl ve oldukça gayn-durust Yunan'a
vermede ışlemış olacaklan zalım ve
korkunç hata>ı onlemek ıçın kendım
ve otekı Avrupalılar adına sızı hareke-
te geçmeye çağırabılır mıyım'' Elen-
lenn bu bolgeyı vonetmede hıçbır
haklan ve ozürlen voktur, çunku her
yanda Müsluman. Hınstıyan ve ötekı
halkın buyuk çoğunluğu larafından
nefret cdılır ve aşağı gorulurler Bağla-
şıklar. Yunan ordusuna bu ılı ışgal
etmeye ızın verdığı gunden ben. bu or-
du. köylen yakmış, kaçamayan Mus-
lunun halkı kınmdan geçırmış ve
ulkeyı yıkmıştır Bu Muslumanlar.
dunyada en banşçı ve yasasever renç-
berlerdı. Yunanlann gaddarlıklanna
kurban gıtmışlerdır Bunun sonucu
olarak, toprağın buyuk bır kısmı artık
ekılıp bıçılmıyor Ne Müsluman sa-
kınler ve ne de ötekı Hınstıyanlar. hıç-
bır tolerans duygusu olmayan ve
Levant'ın en saygısız halkı olan Yu-
nanlann boyunduruğuna dayanmak
dıleğındedır Bu durum. Elen Yunan
yonetımı buradan çıkanlınca>a dek
vahşı ayaklanma ve sıvıl savaşa yol
açacaktır İzmır'ı Yunan'a vermek.
Lıverpool'u Rusyaya \e Marsılya'yı
veya Le Havre'ı Almanya'ya leslım et-
meye benzer "
Bu arada Batı Anadolu'da olaylar
süruyor, 21 Ocak 1920 de Salıhlı çar-
pışmalan yer alıyordu. oysa kı 4 Şubat
1920 tanhlı İngiliz gızlı ıstıhbarat ra-
porunda, Nazıllı-Denızlı bolgesınde
durumun ıyı olduğu bıldınlıyordu O
bölgede sert bır dısıplın surduren ulu-
salcı komutan Demırcı Mehmet Efe
yerel Hınstıyanlara kotuluk yapılma-
sını onluyordu Buna karşın, Tıre do-
laylanndakı durum ıyı gıtmıyor ken-
tın guney ve guneybatı kesımınde
eşkıyalar eylem gostenyor, Turk sa-
kınler ezgı çekıyordu Bunun uzenne.
Yunan Ytıksek Komısen Steryıadıs.
Rumlarla Turklenn arasını bulmak
ıçın Tıre ye bır temsılcı gondenyordu
2 şubatta Ödemış-Hacılyas trenı hava-
ya uçuruluyor; Turkler, Yunan Gene-
ralı Nıder'ın bu trenle sevahat ettığını
sanıyorlardı 6 şubatta da Ödemış ya-
kınlannda tren olayı kaydedılıyordu
Ödemış te trenın havaya uçurulmasın-
dan bu yana o kenttekı durum kotuye
gıdıyordu O sırada hapıste 200 kışı
vardı Yunan Yuksek Komısenne
bağlı bulunan hapıshane mufettışı M
Glıkofons Ödemış'ı zıyaret edıyor ve
hapıshanedekı koşullann oldukça ko-
tu olduğunu kabullenıyordu 25 e ya-
kın Muslüman kadın mahpus, olduk-
ça kötu koşullar altında tutuluyoıdu.
çunku onlara bakacak kadın bekçı
yoktu Mahpuslann çoğu \ enı Koy
ve Sanklı sakınıydı Yunanlar. Sarıklı
koyunde taşkınlıklarda bulunmuştu
\e koy o sırada boştu 100e\denyalnız
bır tanesı ışgal edılmemış, çoğu yıkıl-
nııştı Ödemış kaymakamının anlattı-
ğına gore, Yunan askerlcn, 14 şubatta
koye gırerek bırçok kadını kırletmış-
lerdı ödemış hapıshanesındekı Turk
mahpuslar sık sık dovuluyordu Öde-
mış hapıshanesınden ozgur bırakılan
her Turk. kendısıne hapıste neler ya-
pıldığını açıklamayacağına daır ant
ıçmeyezorlanıyordu Yunanaskerlen.
Ödemış yakınındakı Geneve kov unu 4
martta ateşe vermışlerdı
Yunan Yüksek Komiseri ve
başkomutanına yeni suikast
İzmır'e yenı \ah atanan eskı bakan-
lardan Reşıt Bey 7 şubatta Izmır'e
ulaşıyordu 18 Şubat 1920 tanhlı ve 56
sayılı İngiliz gızlı ıstıhbarat raporuna
bakılacak olursa. İttıhatçı duşmanı ve
Fransızyandaşıolan Reşıt Bev m izmır
valısı atanması. Izmır'dekı Turk halkı-
nınçoğunluğunumemnunetmıyordu
Hatta bır sovlentıye göre, İzmır'dekı
Ittıhatçılar Akhısar'dakı İttıhatçı on-
dere bır telgraf gondererek, İzmır e
gıtmekte olan Reşıt Bey ordan gecerse
onu tutuklamasını salıİc venyorlardı
\ ıne Ingılız ıstıhbarat raporlanna
gore, 1920 yılı mart ayında, Yunan
Yuksek Komiseri Steryıadıs'le Yunan
Başkomutanı General Paraskevopu-
los'u oldurmek ıçın bır komplo mey-
dana çıkanlıy or kımı Turkler tutukla-
nıyor onlann sıkı korunma altmda
Atına ya gondenlmelenne çalışılıyor-
du Yunanlar oldukça sınırlıvekaygılı
davranıyor. kuşkulu kışılenn eylemle-
nnı ızlıyor. Turklenn savaş kesımınde
saldınya geçmelennı beklıyor ve as-
kerlennı hazırlıklı tutuyorlardı Ayn-
ca. izmır de bır gızlı polıs orgutu kuru-
yor ama bu polısın kullandığı usuller
kcntte buyuk memnunıyetsızlık yara-
tıyordu
Ankara'da Büviik Millet
Meclisi yönetimi kuruluvor
Yunanlar. 3 martta Gölcuk yaylası
ve Bozdoğan'ı ışgal edıyor, bu olay
uzenne Alı Rıza Paşa kabınesı çekılı-
yor. yennı, 8 martta Salıh Paşa kabı-
nesı alıyordu Bır hafta kadar sonra
da, (16 martta). İstanbul Bağlaşıklar-
caresmen ışgal edılıyordu Bunun uze-
ülkenın ıçensıne doğru ılerlemeye çağ-
nlmıştır izmır ve rr.nterlandının
Yunanlarca ışgah. Yunanlann soy ve
dın aynmı yapmadan, sakınlenn hak-
lanna olan saygısmı kanıtlamış, tum
halka duzen. eşıtlık \ e adalet sağlamış-
tır Şımdıkı durumda da Yunan ordu-
su aynı tutumu ızleyecektır Herkesın
hayatı, saygınlığı ve mallan kutsal sa-
yılacaktır Osmanlı yonetımının fonk-
sıyonu eskısı gıbı surecektır
Aynca, fetıh amacı gutmedığını,
Kemalıst "partızanlanrun, yalnız mu-
zafler Bağlaşıklann kararlarına karşı
kovan asıler olmakla kalmayıp, kendı
ulke ve padışahlannın da duşmanlan
olduklannı' bıldınyordu
Yunanlılar, temmuz sonuna dek
Bursa, Bandırma. Alaşehır \e Balıke-
sır'ı ışgal edıyorlardı İngıltere Başka-
nı Davıd Lloyd George, başanlann-
dan oturu Yunanlılan Avam Kama-
rası'nda ovüyor. "Turkıye'nın artık
ortadan kalktığmı" ıddıa edıyordu
Edırne'dekı Turk askerlennın 26 tem-
muzda teslımı uzenne Trakya'yı ele
geçıren Yunanlar. Ankara'ya dek ıler-
lemeye haarlanıyorlardı Bu olaylar-
dan etkılenen istanbul yonetımı, 10
ağustosta Sevr Antlaşması'nı ımzalı-
yordu Tam bu sırada Yunan Başba-
kanı Venızelos'a karşı dûzenlenen
yordu Kasımda Yunanıstan'da yapı-
lan genel seçımı Vmızelos yıtınyor.
Kral Konstantın \e yandaşlan erke
geçıyordu Venızelos'un ıktıdan kay-
betmesı Turklen sevındınyor, ama
izmır kentındekı Rum ve Yunanlar
bundan hıç de memnun kalmıyorlar-
dı Seçım sonucunda Steryıadıs ve
General Paraskevopulos gorevlenn-
den çekılıyor, ama erke geçen Kons-
tanlın yonetımı Steryıadıs'ı görevınde
bırakmak karannı alıyor ve Venıze-
los'un dış sıyasetını uygulamayı ka-
bullenıyordu
Bu olaylar zıncın surerken, 11 Ara-
lık 1920dolaylannda, Bıga ılçesındekı
Turk asken mezarhğının kapısı baştan
başa ınsan dışkılanyla kırlctılıyordu
İzmır'dekı durum da oldukça kötu-
ye gıdıyordu 1920 yılı sonlanna doğru
izmır'ı zıyaret eden İngiliz malıye uz-
manı Alvvyn Parker Ingıltere Dışışlen
Bakanlığı yetkılılennden Sır NVıllıam
Tyrrell e 4 aralıkta gonderdığı ızle-
nımlennı şoyle anlatıyordu
"Yakında. Yunanlar, Kemabstler
tarafından gen puskurtuleceklerdır
Turkıye'dekı nüfusun belkı de yuzde
95*ı (Hınstıyanlar dışında) kalben Ke-
mahstür Yunan ordusunun subay-
lan yeteneklı değıldır İzmırdekı
kahvehanelerde toplanan subaylar sı-
yası tartışmalar. kavgalar yapıyor
Yunanlar yerel yönetıme kanştıklan
ıçın izmır ın beledıye açısından duru-
mu, son 25 yıldan bu yana oldukça
kotüdur Tahmın yapmak tehlıkelıdır.
ama çok haftalar gecmeden once Ke-
malıstlen İzmıryakınlanndagoreceğı-
mıze emınım'
Parker, Ingılız Yuksek Komısen Sır
Horace Rumbolda da aynı tanhte
gonderdığı y azıda şöy le dıyordu "Yu-
nanlılar izmır'de denetımı ellennde
tutmayı surdurürlerse. uzun yıllar geç-
meden izmır, Efes gıbı ölü bır kent
olacaktır "
Yunan terörii \e ekonomik
çöküntü
Yunanvonetimil/rnirdekitümsijbTal vaşartıvetk^
nne Salıh Paşa ıktıdardan çekılıyor, 5
nısanda 4 Damat Fent kabınesı kuru-
luvor. bu kabıne. yurdun duşmanla-
nyla el ele vererek. ulusal akımı orta-
dan kaldırmak ıçın eyleme geçıyordu
Bunun uzenne. Kemalıstler. 23 Nısan
1920'de Ankarada Büyük Millet
Meclısı yonetımını kuruyor. kısa bır
sure sonra. Yunan ordusu Bağlaşık
Y'üksek Konseyı'nın buyruğu uzenne.
Kemalıst gucunu ortadan kaldırmak
amacıy la. 22 hazıran sabahı savaş ke-
sımınde ılerlemeye başlıyordu Yunan
Başkomutanı General Leonıdas Pa-
raskevopulos. bu munasebetle 24 ha-
zıranda yayımladığı bıldınde şoyle
dıyordu
"Yuksek Konsey, Yunan ordusu-
na Mustafa Kemal'ın ulusal orgutu-
nu dağıtmak ve tum halkın çıkarlan
adına. soy ve dın aynmı yapmadan.
duzen ve guvenı yenıden kurmak ıçın
ama başansızlıkla sonuçlanan suikast
deneyı. 13 ağustosta izmır de bomba
gıbı patlıyordu Ingılız Ege Filosu ko-
mulanı Komodor. Yunan Yuksek
Komısen Steryıadıs'e "geçmış olsun"
demek ıçın 14 ağustosta onu gormeye
gıdıyor. ama Steryıadıs pek kaygılı ol-
duğundan hıçbır zıyaretçı kabul etmı-
yor ve olaydan sonra uzun bır sure
evınden sokağa çıkmıyordu
1920 y ıh ey lulünde Kemaltstler üaş-
nak Ermenıstan'ı ezıyor modası geç-
mış bulunan Sadrazam Damat Fent
bırdaha gen gelmemek uzere 16ekım-
de erkten çekılıyor. yennı Tevfık Paşa
alıvordu 9 ekımde Sır Horace Rum-
bold yenı Ingılız Yüksek Kpmısen
atanıyor 17 kasımda Istanbul'a. gore-
vı başına gelıyordu 20 ekımde ıse bır
maymun taratından ısınlan Vunan
Kralı Aleksandros vaşantısını yıtın-
1921 yılına gırerken, ışgal altındakı
bölgelerde Yunan terorü zırveye en-
yordu Ingılız Yuksek Komısen Rum-
bold, Dışışlen Bakanı Lord Curzon'a
3 Ocak 1921 de gonderdığı yazıda şoy-
le dıyordu
"Sılah aramak vc sıvıl halkı sılahsız-
landırmak amacıy la vapılan aramalar
sonunda halka çok kotu ışlem yapıl-
mış. soygun. yağma ve yıkım olaylan
genış olçude yer almıştır Bu bıçımde
yer almış olaylann sayısı pekçok olup,
davranışlann hepsı de hemen hemen
aynıdır Paşabahçeler İncırkoy. Sıte,
Beykoz. Rodosto. Ayvacık, Amunk,
Bursa. Tavşancık. Karamursel koy ve
kentlennde Yunan terorü egemen-
dır"
Bu olaylara ıçerleyen Ankara yone-
tımının Dışışlen Bakanı Bekır Samı,
İstanbul'dakı Fransız ve İngıhz Yuk-
sek Komıserlenne 20 Ocak 1921de
gonderdığı telgrafta. Y'unanlann son
gunlerde (1 İnonu zafennden sonra)
gen çekılmesı uzenne, ışgallen altında-
kı bolgenın ulusalalann elıne geçmesı
uzenne. Kemalıstlenn, bu bolgede, yı-
kıntılar, erkek kadın ve çocuklann
cesetlennı bulduklannı, kadınlann ol-
durülmeden once kırletılmış oldukla-
nnı bıldmyor, Bağlaşıklar. Yunanla-
nn bu kınm davranışlanna son ver-
mez ve bunlann tekrarlanmasını
onlemezie, Müsluman halkının Hıns-
tıyaıı toplumuna karşı mısılleme dav-
ranışına geçmesını önlemenın olanak-
sız olacağını vurguluyordu
StRECEK
Kardeşımız
ÜSNÜHÜSNÜ KALAYCI'yı
kaybetmenın uzuntusu ıçınde, tum sevenlerıne
başsağlığı dılerız
ODTÜ'LÜARKADAŞLARI
JoJca
SONER
OLGUN
Tel:265 96 25
MarkSZ Beşıktaş Barbaros BulVarı Sınanpaşa Iş Merkezı Kat4 Tel 2 6 1 7 5 20
ŞutM Beşıktaş Çırağan Cad No 71 Tel 2 5 8 6 8 6 8
J|ub« Beşıktaş Barbaros Bulvarı Yıldız Işharı Kat2 Tel 260 1 9 ' ^
TMMOB ÇEVRE
MÜHENDİSLERİ ODASI
1. OLAĞAN GENEL KURULU
TMMOB ÇMO'nun 1 Olağan Genel Kurulu 17-18
Ekım 1992 tarıhınde, Selanık Cad 19/1 Kızılay Anka-
ra adresınde, çoğunluk sağlanamadığı takdırde, 24
Ekım 1992 Cumartesı gunu TMMOB Mımarlar Odası
Toplantı Salonu Konur Sok No 4 Kızılay - Ankara
adresınde yapılacaktır 25 Ekım 1992 Pazar gunu ıse
Selanık Cad 19/1 Kızılay - \nkara adresınde seçımler
\apılacaktır.
I. GUN
GLNDEM
A.çılış
Başkanlık Dıvanı'nın seçımı
Oda Başkanı'nın açış konuşması
Konuk Konuşmacılar
Komısyonların oluşturulması ve seçımı
(orgutlenme, yasa, vonetmelık, malı ışler)
6 Çalışma raporunun okunması, eleştırıler ve Kurucu
. %
onetım Kurulu'nun ıbrası
^ enı donem çalışma prograrm ıçın onenler
8 k.omısyon raporlarının goruşulmesı
9 Dılek ve temennıler
0 Oda organları ıçın adavlann belırlenrnesı ve ılanı
1 kapanış
: GUN
Oda organlarının
AÇILDIK.
02EKİM1992
CUMA
HERGÜN
"KANLI CANLI"
TÜRKÇE
ROCK MÜZİK
Pt LEKE
Salı ZEN
Çrş KRAMP
Perş KESME ŞEKER
Cuma: Erkin KORAY
C tesı Erkın KORAY
VEEEEEE. !
Her C tesı 14 00-18 00
ROCKPARTY
Sıraservıter cd Soğancı Sk
No 7 Kal 5 CIHANGIR
243 28 79 - 99
Matematik dersı
verihr. 325 94 15
ANKARA ANKA
MÜŞERREF HEKİMOĞLU
Sevgi Tüm Silahlardan Güçlü
Vaktıyle Kenya ya gıttım Kenya Dağı nın eteklerınde
dolaştım gunlerce Klımanjarotepelerınetırmandım Naı-
vasha a Golu kıyısında fılamıngoları seyrettım bır akşam
Kıyıda pembe bır bulut oluşturuyorlar Guneşın renklerıy-
le butunleşır gıbı Guneş batarken kayboluyorlar bırden,
sessızce uçuyorlar bır akşam duası gıbı
Başka bır Afrıka gecesını de Joe Adamson un evınde
yasadım Özgur Doğanlar kıtabının yazarı, sonra fılmı de
yapılan Aslan Elsa nın anası Bır bıyologla evlenerek gelı-
yor Afrıka'ya Gelış o gelış Ben tanıdığım zaman uçuncu
kocasıyla evlı Kocaman bır parkın ıçınde oturuyor, Elsa'-
nın oğlu ıle bırkaç çıta var bahçesınde Cıtalara aşık oldum
ben Benekh sfenks ormanın kralıçesı doğrusu
Joe Adamson bırkaç yıl once oldu, olmeden once hayal
ettığı hastaneyı kurdu mu acaba"? Bızım vahşı, yırtıcı dedn
ğımız hayvanları amelıyat edeceğı bır klınık tasarlıyordu
Yaraları sarılsın acılarıdınsın dahauzunyaşasınlardıye'
Konuşurken sordu bana Turkıye'de avcılık var mı hayvan-
ları olduruyorlar mı'' Avcılar var dedım şımdı de av turız-
mı var değıl mı> Sonra ekledım ama bır de turkumuz var,
Aman avcı vurma benı Elsa nın annesı çok duygulandı,
turkuyu soylememı ıstedı Soyledım sozlerını Almanca ya
çevırdım, gozlerı parladı O gece Geographıcal Magazın'-
den konukları vardı evınde Afrıka gecesının seslerını ban-
da alıyorlar Afrıka nın buyusune ben de ınandım o yolcu-
lukta Gızı, dengesı, boyutlarıyla ınsanı çok etkılıyor
Ormanda bır gecede ne guzel sesler duyuluyor' Bır boceV
aryalar soyluyor derınden ağacın dallarında yeşıl şarkı-
lar, karanlığı aydınlatır gıbı
Bu pazar Hayvanları Koruma Gunu dunyamızda Hay-
van sevgısınden hayvanları korumaktan hayvan hakla-
rından, ozgur doğanların ozgurce yasamalarından soz
edılecek Belkı de bıldırıler yayımlanacak Dunyamız da
ulkemız de kana bulanıyor, teror tırmanıyor durmadan,
radyo ya da TV yı açınca kahroluyoruz, uykularımız bolü-
nuyor barışozlemıderınlesıyorgıderek Bu ortamda hay-
van haklarmdan ozgruklerınden soz etmeyı kara mızah
turu bır olay dıye yorumlayanlar var Özellıkle uikemızde
demokratık hak ve ozgurluklerın gerçeklesmesı beklenı-
yor toplumda Barışa gıden tek yol demokrasıden geçe-
cek O yoldakı tıkanıklık açılmalı gereklı yasalar bır an
onceçıkmalı Sılahla değıl, sevgıyle saygıyla, karşı karşı-
ya değıl yan yana yuruyerek ulaşılır
Joe Adamson'un bır sozu sık sık çınlar kulağımda En
vahşı, acımasız yaratık ınsan, dıyor Bırbırını olduruyor,
oldurmek ıçın akıl almaz sılahlar uretıyor, bılgısını zekası-
nı oldurmek ıçın kullanıyor'
Savaşlara, o savaşlarda kullanılan sılahlara verılen pa-
rayla barış yolunda nerelere varırdık kımbılır' Var etmeyı
değıl, yok etmeyı amaçlayan sılahlar teknolojıde bır gelış-
me olabılır ama barış yolunda utanç verıcı bır gerılemeyı
kanıtlamıyor mu acaba? öte yandan hayvan sevgısı ınsan
sevgısınden ayrılabılır mı' Fureya nın sergısınde fakulte
yıllarımdan bır arkadaşımı gordum geçen gun ABD'den
Turkıye'ye dondukten sonra Bodrum a yerleştı Gunselı
Tamkoç Cevre kırlenmesıne karşı çalışmalara daldı De-
rın ekolojıden soz. edıyor önce ozumuzden başlayacağız,
duşuncemızı duygularımızı kırlenmekten koruyacağız,
başka bır felsefeye ulaşacağız, temız gozler tertemız bır
•kalple bakacağız dunyaya Dınlerken umutlandım Öyle
bır kalp ne guzel sevgılerle çarpar kımbılır'
Goztepedekı evımızdeguzel bırtekır bahçemızdegu-
zel bır kopek Ankara dakı evımızde beyaz bır Ankara ke-
dısı vardı hıç unutamam, aynada guzellığını seyreder,
baş koşede oturur Kedılerı mı kopeklerı mı kuşları mı,
atları mı, kelebeklerı mı daha çok sevıyorum karar vere-
mem Belkı de uzun yıllar once Afrıka'da tanıdığım çıtaları
ya da zebraları Ormanda sarmaş dolaş bırbırlerıne karı-
şarak sevdalı tablolar çızıyorlar Çoktan hayvan yok evım-
de Yıtırdığım hayvanları kedılerı kopeklerı ozleyınce
duvardakı tablolara bakıyorum Avnı Arbaş'ın atını, Or-
han'ın kedılerını seyredıyorum Cıhat Burak m mavı kedı-
sının yumuşak tuylerını hıssedıyorum parmaklarımda
Mavı bır kumru, Orhan Peker'ın şarkısını soyluyor bana
Avnı Arbaş ın kuslarından barış şıırlerı dınlıyorum Doğayı
sanatçı dostlarımla yaşıyorum duvarlarımda Evımın bır
koşesı kuş cennetıne benzıyor Dunyanın her koşesınden
gelen kuşlar orada buluştu Ortak bır şarkı soyluyorlar
Kuşlar ozgurluğu sımgeler değıl mı? Guvercınler banşı
Barış yolu gıderek daralıyor teror tırmanıyor her ölum ıle
bız de öluyoruz ama demokratık haklar ve ozgurluklerle o
dar yolu aşacağız elbet Gorevlerımızı yapmamız gerekı-
yor Tum ulkede guvercınler uçacak o zaman
Hayvansever dostlarımı bu umutla kutluyorum Bu sev-
gıden yoksun yaşayanların da çevrelerındekı hayvanlara
sevgıyle bakmasını dılıyorum bır kopek ya da kedı guzel
şeyler oğretıyor bıze, onyargılarımızı da değıştırıyor Kedı
ve kopeğın geçınemedığını sanırız değıl mı oysa bırbırıne
aşıkolanlar yan yana mışıl mısıl uyuyanlar var Ben yan-
da ınsanlar nasıl hırlaşıyor, yan yana gıderken nasıl can
dusmanı kesılıyorlar bırbırlerıne
özgur Doğanlar kıtabının yazarı Elsa nın anası Joe
Adamson un sozlerı yenıden cınlıyor kulağımda En vahşı
yaratık ınsan, bırırını olduruyor zekasını bılgısını yok edı-
cı sılahlar uretmek ıçın kullanıyor Sevgı tum silahlardan
guçlu bence İnsan da seven bır yaratık Tum guzellıklerı
sevgıyle uretıyor
Barısı da uretecek elbet
BULMACA
SOLDAN SAĞA: 1 2 3 4 5
1/Bır karara va da
bır anlaşmava getırı-
len sınırlama 2/ De-
nızayısı da denılen
bır fok turu "Aşk
ımış her ne var âlem
de/Ilm bır kıyl u —
ımış ancak" (Fuzu-
lı) 3 Olumsuzluk be
lırten bır onek Bır
gıyeceğın goğusle
omuz arasında kalan
bolumune eklenen
parça4/ Parnuktan
dokunmuş basma
Tabanı tahtadan ya-
pılmış derı ayakkabı 5/ Asma kutu-
ğu Dınce azız tanınan kımı kadın
lara verılen saygı sanı 6/ Bır şeyı, bır
yerden bır yere çekerek goturup ge-
tırmeye yarayan halat 7/ Yapmacık-
lı davranış Eskı ve bılınmeyen bır
tarıhı anlatmak ıçın kullanılan deyım
sozu 8/ Çanakkaie'nm bır ılçesı Bır
cetvel turu 9/ Kuçuk bıtkılere verı
len ortak ad Yemenıcılerın kullan-
dığı olçu
YUKARIDAIS AŞAGIYA:!/ Bol tuylu, başı aslan başına ben-
zeyen, Çın kokenlı bır köpek cınsı "Hayır" anlamında kulla-
nılan bır soz 2/ Bır gıda maddesı Yoksullara vıyecek dağıtan
hayır kurumu.3/ Kırmızı, sarı ya da pembe çıçeklı otsu bır bıt-
kı 4/ "Irlanda Cumhurıyet Ordusu" Celp eden, çekıcı 5/ Nı-
kel elementının sımgesı Bır oyun va da fılmde anıden yaratı-
lan komık durumlar Bakırın sımgesı 6/Eskı Mısır'da guneş
tanrısı izmır yakınlarındakı unlu antık kent 7/ Başka bırının
kullandığı soz ya da tumcelerı anlamsız olarak yankı gıbı yıne-
leme 8/ Peşın para ıle bellı bır sure ıçın bır şeye alıcı olma ışı
Tantal elementının sımgesı 9/ Iyı terbıve edılmemış vahşı bınek
hayvanı Dağ sırtlarında geçıt veren çukur yer