Katalog

SAYFA CUMHURIYET 18EKIM1992PAZAR OLAYLAR VE GORUŞLER Güzel Sanatlar Eğitinıive Demokratik Düşünce Yr. Doç. Dr. SERAP ETİKE Gazi Üniv. Öğretim Üyesi Gun geçtıkçe daha çok duyduğumuz v e gun geçtıkçe daha çok gereksınım duyduğumuz bır kavram karşısındayız Yaratıcılık Eğıtımı ya da Guzel Sanatlar Eğıtımı Dunyamıza, çevremıze, yaşantımıza bakı- yoruz, ınsanın doğasına ayİcın sorunlar aşıla- maz bo\utlarda ve gıderek artmakta Boyle bır dümada nası! mutlu ve umutlu olacağız0 Çocuklanmızı nasıl mutlu ve umutlu bıreyler olarak yetıştıreceğız9 Ve onlar nasıl dünyanın guzelleşmesıne katkıda bulunacaklar0 Çağımızın sorunlan ıle doğal dengesını yı- tırme tehlıkesı ıçınde bulunan ınsanın doğal dengesını koruması ıçın. sanat eğıtımı bır ço- zum ohtrak. 20 yuzyılın başlannda once Alman>ada oıtaya çıkmıştır Sanat eğıumı,ın- sanın "yenıyı. ozgunu arama, bulma ve uygu- lama" ıçgudusunu gelıştıren bır eğıtım alanı- dır Bu özellığı ıle, toplumlar arası yanşma ortamında yanşma sonucunu behrleyıcı en onemlı oge de olmaktadır Eğıtım sıstemlennı sanat eğıtımı temelı ustune kuran uluslaryan- şı önde goturmektedırler Ülkemızde ıse sanat ve sanat eğıtımı, aydın sayılması gereken bır kesımce bıle "luks"' sa- yılmakta. bu gerçek, sanat eğıtımı konusunun ırdelenmesını bır görev ve zorunluluk olarak gundeme getırmektedır Son yıllarda ulke- mızde, ozellıkle resım sanatında onemlı gelış- meler gozlenmektedır Bu gelışmeler toplu- mun ılgısının (belırlı bır kesımde de olsa) resım sanatına yonelmesı, sanat galenlennın artması. resım alıcılannın çoğalması, koleksı- yonculuk. duvarlann resımlerle suslenmesı gıbı olgulardır Bu gelışmeler sonucunda re- sım, daha çok kışının yaşantısına gırmekte ve kulturel bır altyapı oluşturmaktadır Ancak sanat çevrelennde yaşanan bu du- rum. "sanat eğıtımı ya da resım eğıtımı" alan- lannda gorulmemektedır Sanatçı ozgurluğu bu gelışmelerde etkılı olurken, sanat eğıtımı okul programlannın dar kalıplan arasında sı- kışıp kaldığından devıngen bır yapı ve olumlu bırdeğışım gosterememektedır Sanat eğıtımıne geçmeden once sanatın ne ol- duğunu sorgularsak. kısaca. 'so>utun uyumlu ve estetık bır butunluk ıçınde somuta dönüşme- sıdır" yanıtını alınz Soyut duygu, duşunce, de- neyım ve etkıleşımler renk, bıçım, ses, yaa, hare- ket gıbı duyu organlanmız yoluyla algılanabılır duruma duşmektedır Bu evlem de onceden varolmayan >enı bıçımler yenı ve ozgun ılışkıler- le ortaya çıkar Bu e>Iem "sanatsal yaratma eylemıdır Sanatsal varatmarun en venmlı bı- cımde gerçekleştığı ortamlar ıse. resım muzık, heykel, edebıyat. üyatro. dans gıbı sanatlann or- tamlandır Insanındunyayıalgılamasını.yaratı- cı duşuncesını doğal dengesını olumlu vonde etkıleyecek olan sanatlar, ınsanın eğıtımı ıçın onemlı araçlar gorevını ustlenmektedırler Sa- natsal yaratma eylerrunın gercekleşmesı ıçın ge- reken on koşullar l-Deneyımler bmkımler 2- Donanımlı ortam 3- Ozgur ortam, olarak belır- lenebılır Deneyimler. birikimlen Yaratma eylemının gerçekleşmesınde oncekı yaşantılar onemlı yer tutar Kultur ve sanat konulannda daha önce kazanılmış bılışsel du>uşsal vedevınışsel davra- nışlar, varatma eylemının altyapısını oluşturur- lar Bu altyapı ne denlı zengın olursa yaratma o • Arkası 17. Sayfada PENCERE Efendinm öysHeri... Clınton 'değışım ıstıyormuş Bushda 'deneyım'dıyormuş Hangısı kazanacak? Ûylegorunuyorkı Clınton kazanacak, "değışım' gunde-1 ' me gırecek Clınton'un arkasında Bush gıbı "Irak zaferı" yok, bır olçude rakıbıne oranla daha halka donuk bır prog- ram sunuyor 1980 lı yıllarda uygulanan Reaganızm' Amerıkan toplumunun dengelerını bozdu, yoksulu daha yoksul, zengını daha zengın yaptı, sıradan Amerıkalı kuf- redıyor -Bana ne Saddam'dan' Amerıka dunya lıderlığıne oturmuş, Bush Yenı Dunya • Arkası 17. Sayfada Kalbiniz için enzararlısı eksik bilgidir. 9 YUMUŞAK MARGARİNLERİN GAZ KROMATOGRAFİSİYLE ANALİZİ »- LUNA BECEL RAMA SANA FLORA KÂSE KÂSE D O Y M U Ş Son günlerde ülkemizde piyasaya çıkan bir yumuşak margarin, hangi yumuşak margarinin kalp için daha sağlıklı olduğu konusunda bir tartışma başlattı. Böyle bir tartışmanın temeli yoktur. Çünkü yumuşak margarinlerin hepsi de doymamış . yağ, yani sağlıklı yağ açısından zengindir. Hepsinde de, doymuş yağ oranı düşük tutulmuştur. İngiliz kimyasal araştırma kuruluşu Salamon & Seaber tarafından yapılan labora- tuvar analizlerine göre doymamış, yani sağlıklı yağ oranı en yüksek üç margarin %797 ile Luna, Rama Kâse ve Sana Kâse'dir. (Tabloya bakınız.) Bu üç margarini %76.7'yle Flora, %75,6'yla Becel izlemektedir. Ancak aralarındaki farklar, hiçbirinin "sağlık margarini" olarak öne çıkması için yeterli değildir. LUNA BECEL RAMA SANA FLORA KÂSE KÂSE D O Y M A M I Ş Ayrıca şunu belirtelim. Ülkemizdeki bütün marga- rinler Sağlık Bakanlığı'nın verdiği izinler ve belirlediği standartlarla üretilmektedir. Hiçbir margarin bu standartların dışına çıkamaz. Sonuçta, ülkemizde üretilen yumuşak mar- garinlerden herhangi birini "sağlık margarini" ya da "kalbin dostu" olarak adlandırmak bilimsel açıdan yanlıştır. Sağlık Bakanlığı da, 12.08.92 tarihli ve 11433 no'lu yazısıyla bu ifadeler kullanılarak yapılan reklamların halkın aldanmasına neden olduğunu belirtmiştir. Ülkemizde üretilen yumuşak margarinler arasındaki temel fark lezzettir. Lezzet de, bilindiği gibi, kişiden kişiye değişen bir tercih meselesidir. Yağ üreticisi bir fırma olarak bu konuda kamuoyunu eksiksiz bilgilendirmeyi g ö r e v k a b u l e d i y o r u z . | V I A R ^ Ya* nedir? Yağ, gıdadır Yaşamamız ıçın gereklı olan enerjıyı sağlar Vıtamınlerı vucuda taşır Kar- bonhıdratlı besınlerın sındırılmesıneyardımcı olur Pışırmeyı kolaylaştırır Yaftlarkacaaynlır? Yağlar hayvansal ve bıtkısel yağlar olarak ıkıye ayrılır Bıtkısel yağlar da sıvı ve margarin olmak uzere ıkı çeşıttır Hayvansal yağlar, doymuş yağ açısından, bıtkısel yağlar da doy- mamış yağ açısından zengindir Doymuş yağların kolesterolu artırdığı, doymamış yağların da kolesterolu duşurdu- ğu, bugun butun bilimsel çevreler tarafından kabul edılmektedır Kolesterol nedir? Kolesterol ınsan vucudundakı hucrelerın temel yapı taşlarından bırıdır Fazlaalındığın- da damarların ıç çeperlerınde bırıkerek kalp ve damar hastalıkiarına neden olur Kandakı kolesterol lıpoproteınler tarafın- dan taşınır Lıpoproteınler genelde ıkıye ayrı- lır Yuksek yoğunluğa sahıp lıpoproteınler yani 1yı kolesterol ve duşuk yoğunluğa sahıp lıpoproteınler, yani kotu kolesterol Bazı araştırmalar, kalp hastası olan hasta- larda yuksek yoğunluklu lıpoproteınlerın az, duşuk yoğunluklu lıpoproteınlerın çok oldu- ğunu gostermıştır Ayrıca, yuksek yoğunluklu lıpoproteınler, onemlı olçude koruyucu etkıye sahıptır Bun- lar, kanda dolaşan fazla kolesterolu karacığe- re taşıyarak safra yoluyla atılmasını sağlar Yafliar, koiesterolü nasıl etfcüer? Yağların doymuş ve doymamış olmak uzere ıkıye ayrıldığından soz etmıştık Doy- mamış yağlar da teklı doymamış ve çoklu doymamış olmak uzere ıkıye ayrılır Teklı doymamış ve çoklu doymamış yağ- lar, bilimsel açıdan sağlıklı yağlar olarak kabul edılmektedır Doymuş yağlar kandakı koles- terol sevıyesını yukselterek kalp krızı rıskını artırmaktadır Doymamış yağların da koleste- rolu duşurduğu ve kalp krızı rıskını azalttığı bı- lınmektedır Ancak çoklu doymamış yağlar her tur kolesterolu duşururken, teklı doyma- mış yağlar sadece kotu kolesterolu duşur- mekte ve 1yı kolesterolu artırmaktadır Kalp ve damar hastahkJarmda koles- terol sevfyesi ne kadar önemlidir? Kalp ve damar hastalıkiarına neden olan sekız ana faktor vardır Bunlar, sıgara ve alkol kullanımı yuksek tansıyon, kandakı şeker mıktarı, stres, aşırı kılo, soyaçekım duzenlı egzersızın ıhmal edılmesı ve kolesterol sevı- yesıdır Bu faktorlerın bazıları kontrol edılebı- lır, bazıları da edılemez Örneğın sıgara bıra- kılabılır ama soyaçekım değıştınlemez Kolesterol sevıyesı, kalp ve damar hasta- lığına neden olan bu sekız onemlı faktor ıçın- de en az etkılı olanıdır Dığer yedı anafaktorun neden olacağı rısklerı azaltmadan, sadece kolesterol sevıyesının duşurulmesı kalp krızı rıskının azaltılmasında sanıldığı kadar onemlı bır rol oynamaz Dahm tyrmtlı çaftin/ncyin PJL 8 Ûakûdar 81132 ktanbul