Katalog

CUMHURİYET/8 DIŞ HABERLER 13 OCAK 1992 DUNYADA GEÇEN HAFT4 İTALYA Sabrina'nın göğüsleri silikonsuz ne olur? NtLGÜN CERRAHOĞLV ROMA — Bu hafta luüya'da gündemi belirleyen en önemli konu, Hırvatistan'da içinde 5 AT banş gözlemcisinin buiunduğu helikopterin düşürülmesi oldu. Sırplar tarafından düşürülen helikopterde 4 Italyan pilotunun canını yitirmesi, bir yandan nefret ve öfke yaratırken bir yandan İtalyanlara savaşın yanıbaşlarında cereyan cttiğinı hatırlattı. Olayı "önceden planianmış cani bir saldın" olarak niteleyen Roma, hiçbir "özür" kabul etmedigini bdirterek Belgrad'daki eJçisini geri çağırdı. Helikopter üssünün buiunduğu Udıne kentinde 5000 kışinm kaüldığı görkemli bir cenaze töreniyle gömülen genç pilotların ardından birbiri ardına demeçler veren liderler, Italya'nın Slovenya ve Hırvatistan'ı tanımak konusundakı kararlılığını yinelediler. Cumhurbaşkanı Francesco Cossiga, "Slovenya ve Hırvatistan'ın tanınması Jçin resmen onayını verdigini" söyledi ve çatışmaya ancak tarumayla son verilebileceğini belirtti. öte yandan ItalyanJarın 5 nisan tarihinde sandık başına gitmesi kararlaştınldı. Cumhurbaşkanı Cossiga ile Başbakan Giulio Andreotti arasında hafta içinde yapılan bir "iş kahvaltısnda" resmen olmasa bile fiıJen kararlaştırılan tarih, diğer siyasi liderler tarafından da onaylandı. ömimüzdeki temmuz ayında cumhurbaşkanlığı seçimi ile de kar$ı karşıya olan Italya, böylece yeni yılla birlikte kendini seçim kampanyası içinde bulmuş oldu. Tüm gözlemciler bu seçimlerin savaş sonrası Italyası'nın en zor seçimleri olduğu konusunda birleşiyor. Ayru partileri ve aynı siyasi îiderleri aynı iktidar odaklarında görmekten bıkan seçmenin bu kez istikrarsızlık yaratacak bir "protesto oyn"nu harekete geçirmesi bekleniyor. Komünistlerin iki yıldır yeni bir ad altında (Demokratik Sol) giriştikleri "sosyal demokratlasma" hareketi, istenilen desteği sağlamıyor. Bu arada haftamn en ilgi çekici konularından biri de "silikon goğus" polemiği oldu . ABD'de sihkonla şişirilen estetik göğüs ameliyatlarına karşı sağlık makamlarının aldığı kararı ilgiyle izleyen Italyanlar, dolgun ve güzel göğüslü ünlü artistleri için endişe etmeye başladılar. örneğin "Şimdi Sabrina Salerno gögüslerindeki alikonn çıkartmak zorunda kalırsa ne olar" sorusu en ciddi Italyan gazetelerinde bile sorulmaya başladı. özel TV kanallanndan "Tele- Montecario"nun en beğenilen spor programı takdimcisi dişi Alba PariettTnin silikonlu ve silikonsuz haline iliskin fotoğraflar çarşaf çarşaf dergilerde yayımlandı. itaJya'nın güzel göğuslu yıldızlarının hayranları arasında silikon krızi tartışıurken; Sağlık Bakanı de Lorenzo da silikonun tehlikelerinin araştınlacağını ve gerekirse îtalya'da da bu ameliyatlara son verileceğmi söyledi. korkusu, rm*irir*înf» r ı « v ı ı » A I * D Başkanı George Bush, hal- reli çiftci ve oğrenci ABD pirincinin uikeje sokulmak islenmesini, Japon da p u l l l t U I C I l c i y U ^na s o z v e r d j Onlara Uzakdogu'- Hiroşima ve Nagazaki kalliamlarını proiesfo etti. Bush hem hasta hem yorgun dan iş getirecekti. 12 gun bo>unca once Avustraha, ardından Singapur, Gu- gezisini tamamladı, ancak ne halkına ne de Lzakdoğuluya yaranabildi. Uzak- ne> Kore ve en son olarak Japonya'va gitti. A\ustralya'nın Sydne> kentinde doğulu huzursuz olurken ABO'li otomobil ureticisi kızgın gunlere mertaaba dedi. sokaklan dolduranlar VVashington'un Bağdat'ı bombalama karannı. Guney Ko- Yalnızca Uzakdoğulu guveniik goreviileri gezi ertesinderafaatnefes alabildi. FRANSA Ya doktorlar kördü ya da Maxwell'in cesedini dövdüler MİNE G.SAULNIER PARİS — Fransa'nın haftalık magazin dergilerınden Paris Match son sayısında, Robert Maxwell'in denize düşmeden dövüidüğünü iddıa eden yayınıyla haftanın en çok satan medyası olma rekorunu kırdı. Ingiltere ve Fransa'daki bütün günlük gazete ve radyo televizyon haberlerinin alıntılar yaptığı iddianın, üzerinden henüz iki gün gecmeden ise abartılı ve yanlıs olduğu ileri sürüldü. Soz konusu dergi, ingiHz basın kraiırun cesedine Israil'de uygulanan ikinci otopsinin video kayıtlanna dayanarak, Maxwell'in gövdesinde on iki "dayak" darbesi bulunduğunu belirtiyordu. E>ergide yer alan iç paralayıcı fotoğraflar, gerçekten de iki otopside kesilip bıçilen cesette çok sayıda "darbe" izini göstermekteydı. Paris Match, dünya basımnın tarihsel isimlerinden Maxwell'i, paramparça fotoğraflanyla kamuoyunun göz merakına sunmakla kalmamış, "darbelerin" hangi bölgede olduğunu daha iyi anlatmak amacıyla cesedin bir de "cografya" haritasını çıkarmıştı. Maxwell'in şişmiş suratıyla biçimsizleşmiş gövdesi, söz konusu dergide, kasaplardaki havyan şemalan gibi buttaki yara, alındaki darbe, omuz, döş, incik ve gerdan türünden, numaraü bölgelere aynlmıştı. Butun bu bilgiler, az çok önemli 12 adet darbe ve yaraya işaret ediyordu. Bunların en kayda değerı, burnun kırıJmış olmasıydı. Aynca elde bir kınk, alında bir bere, sağ gözde bir yara, ensede darbe, bol miktar çuruk ve bir kulak yırtığı vardı. Ve sayılan yara berelerin, "prensip olarak", uygulanan iki otopsi sonucu olamayacağı belirtiliyordu. Dergi, fotoğraf ve "haritalara" ek bilgi olarak, otopsinin videoya çekimi sırasında doktorlann kendi aralarındaki konuşmalanru veriyor, bu konuşmalar sırasında doktorlardan biri: "Denize döşen adamın hali bu olamaz!" türünde bir şaşkınhk gösteriyordu örneğin. Paris Match, Maxwell ile ilgıli açıklamalannı, basın krabnın denize atılmadan önce şiddetle dövuldüğunu ileri surerek bitiriyordu. Oysa, Maxwell'e ilk otopsiyi uygulayan Kanarya Adaları'ndaki doktorlar ekibinin şefî îspanyol Carios Lopez de Lamela iddiayı gülünç bulduğunu beUrterek; "BizJm saptadıgımız tek darbe izi, ahndaydı" diyor. fsrail'deki ikinci otopsiye katılan ingiLLz doktor West ise şöyle konuşmakta: "Paris Mateh'ın yayınladıgı bolum, bir özet değil. bir koDuşma parcasıdır. Aynca çeviri yanlışlan yaptlmıştır. Bizim bu darbe izlerinin gemiden diişüş sonncu olmayacagını söyledigimiz dognı değildir." Doktor West, derginin yayımladığı konuşmaların bütünilnü yalanlamamakla birlikte, otopsi ekibinin bir dayak sonucuna vardığı biçimindeki yoramu reddediyor. Olayla doğrudan ilgisi olmayan ve düşüncelerine başvurulan bazı Fransız doktorlan ise ilk otopside kaydedılmeyen yara berelerin, Maxwell'in denize düşmeden önce teknenin güvertesinde kapakianması, yuvarlanması ve toparlanmaya çahşırken bütün bütün dengesini yitırip denize düsmesi sonucunda da olabileceğini belirtiyorlar. Bu arada merak edilen en buyük konu, kötü kalitede olmalarına karşın Paris Mateh'ın nasıl olup da otopsi videoiarını ele geçirdiği. Tel Aviv'deki Abu Kabir Sağlık Enstitüsü Müdürü, video bantlarının çaünması ile ilgili olarak polise bir duyuru yapmış bulunuyor. Israıl Ulusal Guveniik Orgutu, olayla ılgılı bir soruşturma başlattı. Olümüyle dünyanın gözlerini üstüne çekmeye devam eden Maxwell, cesedi üstündeki ikinci otopsi, Lloyd's sigorta şirketinin isteği doğrultusunda yapılmıştı. Ister dövülmüş, ister kendiliğinden düşüp yaralanmış olsun, bütün bu olayda yadsınamayacak tek gerçek var: Maxwell'in gövdesinde, ilk otopside belirtilmeyen yara bere, hatta kınklaruı olduğu kesin. Sorulacak soru şu: Maxwell'in cesedi mi dövüidü, yoksa Îspanyol doktorlar kör müydü? STOCKHOLM — İsveç geçen haftayı uçuş korkusu ve bütçe kaygısı ile geçirdi. Noel tatilinde Stockholm Arlanda Havaalaru yakınlannda meydana gelen kazanın ardından kamouyu yoğun biçimde İskandinavya'nın güvenliği ile ünlü SAS Havayollan'nı tartışıyor. Şiddetlenen tartışmalara, 129 kışinin ölümden döndüğü mecburi inişi izleyen günlerde SAS uçaklannda ortaya çıkan birkaç küçuk anza neden oldu. Isveç'in ünlü oto markası Volvo gibi reklamını can güvenliği teması üzerine kuran SAS'ın son bir yıl içindeki dunımunu yakın incelemeye alan basın ve bazı özel TV kuruluşlan, şirketin genel mudürü Jan Carizon'un bazı şikâyetleri örtbas ettiğine ilişkin iddialara ve çeşitli çevrelerin istifa etrnesi yönündeki istemlerine geniş yer veriyor. İktidan lngvar Cartsson'un sosyal demokrat hükümetinden devralan dörtltl sağ koalisyon, ünlü sosyal refah devleti adma neler getirip neler götüreceği tartışılan ve merakla beklenen bütçe tasarısını cuma günü parlamentoya sundu. tsveç Maliye bakanlan, böyle günlerde hoş bir geleneği sürdürüyorlar: Bütçe tasansını içeren beş-altı kiloluk kalın bir kâğıt tomannı elde taşıvarak bakanlıktan parlamentoya kadar yürüyüş yapıyorlar. Tansu Çiller'ın hemcinsi ve meslektası, Liberal Parti'nin önde geien isimlerinden ABIK Wibble de bu geleneğe u^du. Yeni bütçe, yaklaşık 15 milyar dolarhk açığı, yüzde l'in altında buyüme hızı ve büyüyen işsizlik tehdidi ile karamsarlan haklı çıkanr nitelikte. RUSYA Tanrı korusun HAKAN AKSAY MOSKOVA — Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) üyesi ülkelerde gecen haftamn ilk günleri politik olarak sakin, dini olarak hareketliydi. tsa Peygamber'ın doğum gunu, ilk kez görkemli bir şekilde kutlandı. Kızıl Meydân'da dini tören düzenlendi. Tannya inaomasa da kiliseye gittiğinde dinsel bir annma hissettiğini söyleyen Boris Veltsin, dini bayrama aktif olarak katüdı. Bazı Müslüman cumhuriyetler de 7 ocağı tatil Uan ettiler. Bayramın bitmesiyle politik arenanın hareketlenmesi bir oldu. Karadeniz fılosuna el koyan Ukrayna ile onun bu tutumuna önceki hafta sessiz kalan Rusya yönetüni arasında sert bir polemik başladı. Yeltsin, filonun BDT'ye ait olduğunu, eğer topluluk içinde bir devlete verilmesi söz konusu olursa, bunun kesinlikle Rusya olacağını söyledi. Ukrayna lideri Leoaid Kravçuk, Rusya'yı eskisi gibi, Ukrayna'yı bağımsız bir devlet olarak görmemekle suçladı. Ordu ve filo yönetimi ilk kez geçen günlerde polemiğe katıldı ve Ukrayna'yı uyardı. Bu gelişmeler ışığında, BDTnin geleceğinin pek güvenli olmadığı, iki büyük üye arasındaki sorunlann yakında topluluğun dagılmasına yol açabileceğı yorumları guçlendi. Askeri anlaşmazhğa ek olarak, bir de Ukrayna'nın kendi para birimini yaygmlaştırrnaya başlaması buna tuz-biber ekti. Zamlı fiyat uygulamalan, halk arasında tepkjyle karşılanmava devam ediyor. Pek çok mala yeni fıyatlar belirlenmesine karşın tezgâhlann hâlâ boş olması, sokaktaki adamın sinirlenni gerginleştiriyor. Moskova'da dolaşan söylentilere göre yeni kurulan Rusya tçişleri ve Oüvenlik Bakanbğı, muhtemel ayaklaruna eylemlerine karşı önlem mekanizmalan üzerine çalışıyor. Geçen hafta Vladirnir ve Krasnoyarsk kentlerinde, küçük çapb da olsa kitle eylemleri yapıldı. ] \ f l l f l | l rgfH*t^ E s k i S o v > e t l e r Birliği, bugunku ismiyle Bağımsız Devletler Topluluğu I T I U U U g t x c vatandaşlan, tsa'nın doğum gununu ilk kez 'resmeo' kutladılar. Geçen seneki kutlamalara hiçbir Sovyet lideri katılmamışd. Geçen pazartesi gecesi Moskova'daki St. Basil KatedraJi'nde Patrik 2. AJens'in yanında Rusya'nın lideri Boris Yeltsin'de hazır bu- lundu. Moskovalı, İsa'nın dogum gununu anarken geçim derdini bir gecelik unuttu. (Fotoğ- raf: FRANKFURTER.ALLGEMEINE) İNGİLTERE Çiıfden ithal grip salgınına sarı alarm EDtP EMİL ÖYMEN LONDRA — Başkan George Busb'un saranp solarak masarun altına dıişmesini Ingiltere, nefesini tutarak sabah, öğle, akşam, gece televizyon haberlerinde aynı karelerle defalarca izledi. Bush'un, "Alt tarafı grip" diye geçiştirdiği rahatsızlığına Ingilizler, geleneksel soğukkanlılıklan ile bakamadüar. Çünkü "Çin gribi" ülkeyi, çocuk ve yaşlıları sanyor. Bush da esas oğlam oynuyor, ama ne de olsa 67'sinde. Çin'den ithal yeni grip virüsü, geçen hafta, özellikle okul çağında çocuklan ve yaşlı ana-babalan olan milyonlan yakından Ugilendirdi. Ülkenin özellikle kuzeyinde sanayi bölgelerinde etkili virus, birkaç yuz kişiyi evine mıhladı. Galler Bölgesi'nde grip yüzünden Noel tatilinden de istifade üt birçok firmanın iki hafta kapandığı anlaşılıyor. Sanayici ve işverenler örgütü. Galler'deki durumdan "ciddi boyutta bir salgın" diye söz ettiler. Ama Sağlık Bakanlığı henüz bu kanıda değil. tngiltere'nin ikinci büyük kenti Birmingham'daki 7 büyük hastanenin "s«n alarm "a geçirildiği açıklandı. Noelden, yani aralığın son iki haftasından bu yana grip teşhisi ile hastaneye başvuru oranı yüzde 25 artmış. özellikle yaşhlar ve çocuklann "Pekin virasü"nden etkileneceği uyanlan yapüıyor. Sağlık Bakanlığı verilerine göre halen her 100 binde 54 kişide bu tip grip görülüyor. Sayı 100'ü aştığı takdirde "resmi salgın" ilan edilecek. Bu arada, Ingiltere'nin reçetesiz satılan en popüler grip ilacımn yapımcısı "Beecbam" ilaç fırmasırun hisse senetleri bir günde 13 penny birden değerlendi. Kronik bronşh, ve astımhJann "Pekin virüsü "ne karşı daha duyarlı olduklan biliniyor. Sağlık Bakanlığı 4.5 milyon kişiyi aşüadı. Ama Pekin'den kaynaklanan ve Singapur ve Yamagata türleri de olan yeni gribe çare yok. 10 gün yatmaktan baska... BELÇtKA Avrupa balosunda Azeri dansı SABETAY VAROL BRÜKSEL — Geçen hafta içinde NATO merkezinde yapılan toplantı, Orta ve Doğu Avrupa ulkelerinin Brüksel doğrultusunda gerçekleştirdiği, her gün biraz daha fazla sıklaşan gidip- gelmelerin son örneğini oluşturdu. Bu vesileyle Türk diplomasisi, Azerbaycan'ı, mustakbel bir "Avrupa ülkesi" olarak lanse etmeyi başardı. Bu yeni bağjmsız "Tiirki" cumhuriyetin Dışişleri görevlisi Araz Azimov, konvansiyonel silah indirimiyle ilgili 31 ülke temsilcisiyle yapılan bir toplantıya katıldı. Türkiye'nin 40 yülık NATO üyeliğinin, Baku'nun, Batı dillerindekı deyişiyle "Avnıp* valsi"ndeki yerini edinebibnesinde son derece büyük katkısı oldu. Geçen yıl imzalanan Avrupa Konvansiyonel Silah Indirimi Anlaşması'nın (AKKA) coğrafi bölge olarak Kafkasya'yı içine alması da bu konuda Ankara'mn işini büyük ölçüde kolaylaştırdı. Son 20 güne sığan bu olaylar şöyle gelişd: 17 aralıkta yapılan NATO Dışişleri Bakanlan Toplantısı ve bunu izleyen 30 aralık "Kuzey Atlantik tşbirliği Konseyi" geçen yıl imzalanan AKKA'nm, SSCB'nin yok olması yüzünden uygulamada birçok sorun yaratmak uzere olduğunu ortaya koymaya yetmişti. SSCB Dışişleri Bakanj Eduard Şevardnadze, birliğin ortadan kalkması yuzunden Bnıksel'e gelememışti ve o günlerde VVashington, AKKA uygulaması için Kafkasya'yı dışlayan bir formul öneriyordu. Çunkü Bağımsız Devletler Topluluğu henüz şimdiki şeklini almamıştı ve 3 Slav kökenli cumhuriyeti bir araya getiren Minsk toplantısı daha yeni gerçekleşmişti. İşi 3 Slav devletle çözme hususundaki bu ABD önerisi Türk YUNANISTAN Soygunnedeniylerahatsızettik, özürdileriz STELYO BERBFRAKİS ATİNA — Yunanistan'ın başkenti Atina geçen hafta içinde yoğun hava kirliliğinin hâkimiyeti altındaydı. Atinaülar bu nedenle haftamn ilk iki günü alınan önlemlere uyum sağlamak zorunda kaldılar. Bu çerçevede Atinalı özel oto sahipleri, iki gün boyunca şehir merkezine belediye otobüsleri ya da küçük motosikletlere binerek girebildiler. Boylece Yunanhlann "nefos" adını verdikleri hava kirliliğinden ohışan canavar "bnlut" iki gün sonra son nefesini verdi ve yeniden "karstlaşmak umudnyla" Atina semalanndan "geçid" olarak ayrıldı. "Nefos" aynldı, ama siyasi kişiler hakkında açılan davalan görüşen özel mahkeme, bu hafta içinde eski Başbakan Andreas Papandreu ve PASOK'lu iki eski bakanın "davalan" ile ilgili karan açıklayacak. PASOK taraftarları arasında geçen hafta heyecan doruğa ulaşırken kimi PASOK üyeleri ve hatta milletvekilleri özel mahkemeyi oluşturan 13 yargıtay üyesinin alacağı kararlarda "dikkatli dmalan" gibi "tehdit edici" açıklamalarda bulundular. Yunanistan'ı "yakan" dış konulardan biri haline gelen "Makedonya", Alina'daki atmosferi yine bulandırdı. Yunanlılar, Yugoslavya'nın "Makedonya Cumhuriyeti'ne" ısrarla "Usküp Cumhuriyeti" adını veriyor. "Makedonya" adının Yunan tarihiyle bağlantıh olduğu için bu cumhuriyetin bağımsızlığını tanımayacağım açıklayan Yunan hükümeti, bu konuda oldukça tedirgin olduğunu gizlemiyor. Böylece "Makedonya sendromuna" yakalanan resmi kişiler, "Makedonca" yerine "Üsküp lehçesi" gibi tammlamalar yapıyor. öyle ki geçen hafta içinde Patras liman kentinde kontrol edilen ve üzerinde "Makedonya Cumhuriyeti" adresi olan dört TIR kamyonu ile ilgili haberlerde "Üsküp kamyonlan"ndan söz edildi. Banka soygunlan geçen hafta içinde yine başroldeydi. iki banka, bir süpermarket soyuldu. Ölen ya da yaralanan olmadı. Üstelik "centilmenlik" örnekleri verildi. ilk soygunu yapanlar bankadan 25 milyon drahmi (yaklaşık 6 milyar lira), ikinci banka soygununu yapanlar 15 milyon drahmi (3 müyar 750 milyon lira), son olarak süper- marketi soyanlar 8 milyon drahmi (2 milyar lira) "kaldırdılar." Sondan bir önceki banka soygununda, soyguncuların "bir hayii kibar" olduklan gözlendi görgu tamklan tarafından. Şık giyimli soyguncular banka müşterilerine "Bu yapöğımız için özür dileriz. Kimseye dokunmak istemiyoruz. Hayat şartlan bunu yapmamızı gerektirdi. Şimdi hoşcakalın" dedikten sonra olay yerinden "hızia uzaklaştıtar." Yunanistan'daki banka . soygunlannın -birkaç bılyük soygun dışında- "terör eylemkriyle" bağlantıh olmadıkları sanıhyor. Son yıl içinde sıklaşan banka diplomasisinde rahatsızlık uyandırrmş; Ankara, AKKA'mn Kafkasya'yı da içine alan bir biçimde yani tüm kapsamıyla uygulanmasım istemişti. Dışişleri Bakanı Hikmet Çetin, görevde yeni olmakla birlikte konunun Turkiye için taşıdığı önemi ve yarattığı fırsatı süratle kavrayıverdi. 20 aralıkta, özellikle Türkiye'nin ısranyla AKKA uygulanması için uzmanlar düzeyinde tüm ilgili ülkeleri içeren bir toplantı yapılması karar altına alındı. Boylece "Avrupa'nın Kafkas dağlannda bitmesi" anlamına gelebilecek ABD formülü, diğer dış olaylann da yardımıyla kısa ömûrlü oidu. Ankara bu arada, Bakü'yü bu toplantıya gehneye ikna etti. Çünkü Azimov'un da kabul ettiği gibi uluslararası politika konulannda deneyımi az, o ana kadar "Asyalı olmakla Avrnpah olmak arasında karmrsu" Azerbaycan, ufak bir "forsiııg"le Batı yörüngesine oturtuldu. Bunun için geçen haftalarda Ankara'ya çağnlan iki Azeri yetkiliye korjunun önemi anlatıldı. Bakü, hem Asyalı hem de Avrupah olmayı benimsedi. ABD ve Avrupa'ya gelince, "kerfcen" de olsa Bakü'yü AKKA kapsamına dabil etti. Şimdisoygunlarından ise polisin hiçbir "ipucu" r bulamaması, mustakbel banka soygunculanmn Azerbecan'a "AGİK yolu sayıca artmasma neden olarak gösteriliyor. açıldı" denebilir.