Katalog

CUMHURİYET/10 DIŞ HABERLER 13 OCAK 1992 Cumhurbaşkanı Bincedid'in istifasının ardından Islamcılan iktidam taşımosı beklenen ikinci tur seçimleri iptal edildi Cezayir'de 'anayasal 9 darbeDış Haberler Servisi — Ceza- yir'deCumhurbaşkanı Şiadli Bin- cedid beklenmedik bir biçimde istifa ederken son gelişmeler üze- rine dun olağanüstü toplanan Cezayir Yüksek Güvenlik Kon- seyi, şeriatyanhsı İslami Selamet Cezayir'de son gelişmeler üzerine dün gece olağanüstü toplanan Yüksek Güvenlik Konseyi, İslamcılara iktidar yolunu açacak genel seçimlerin ikinci turunun iptal edildiğini açıkladı. Konsey, kamu düzeni ve devlet güvenliğine ilişkin sorunlarla cephesi'ni"(Fis)iktidarataîima- ilgilenmeyi de geçici olarak üstlendiğini duyurdu. sına kesin gözüylebakılanveper- ° G - w Bincedid'in istifası sonrasında başkent Cezayir'in bütün kilit mevkilerine tanklar yerle^tirildi. Cumhurbaşkanlığı Sarayı ve Parlamento denetim altına alındı. İslami Selamet Cephesi yanlılarının da başkentte parti merkezi çevresinde olası bir emre karşı hazır bekledikleri bildirildi. şembe günü yapılması gereken genel seçimlerin ikinci turunun iptal edildiğini açıkladı. Bincedid'in istifasının, Islamcı- lann iktidara gelmesini engelle- mek için düzenlenen "«uıayasal bir darbenin" uzantısı olduğu bildiriliyor. Bu arada Bincedid1 in, Islamcılarla uzlaşma yanlısı yüksek rütbeli subaylann verdiği muhtıra sonucu istifa ettiği de ileri sürülüyor. Bincedid'in istifasını, önceki akşam televizyondan açnklama- sının ardından, başkent Ceza- yir'in kilit noktalan taaklar ta- rafından denetim altına alındı. Cumhurbaşkanlığı Sarayı ve parlamento çevresinde sıkı gü- venlik önlemkri alındığ» bildiri- , liyor. Bu arada FIS yanhlanjun baş- kent Cezayir'de bulunan parti merkezi çevresinde toplandığı ve genç militanların olası bir emre karş] hazır beklediği bildirildi. Devlet Başkanı Bincedid'in herkesi şoka uğratan istifasına j tepkiler de dile getirilmeye baş- i landı. İslami Selamet Cephesi \ (FIS) bir bildiri yayımJayarak 1 Bincedid'in istifasını, "tnsanla- n baskı altına almaya ve s«çim ,' sonnclannı iptal etmeye yönetik ; bir oyun" olarak niteledi. Bildi- ' ride ikinci tur seçimlerin öngö- rüldüğü gibi persembe günü ya- pılması istenerek halkın iradesi- ne saygı gösterilmesi çağnsmda bulunuldu. FIS lideri Abdülka- dir Hacani'nin imzasını tasıyan bildiride, aynca tüm Cezayir halkına seslenilerek toplumun geleceğini (tslam devleti) tehli- keye düşürecek kışırtmalara kar- şı soğukkanlı ve uyanık davran- malan istendi. Tüm siyasi tutuk- lulann salıverilmesi gerektiği. vurgulanan bildiride, ordu da halkın iradesini korumaya çağrıldı. Sosyalist Güçler Cephesi lideri Hüseyin Ait Ahmet de Bincedid'in istifasını, "De- mokratik sureci durdurm*ya yö- ndik bir darbe" biciminde de- ğerlendirdi. Bincedid'in istifası- nıo ele alındığı parti toplantısı- nın ardından bir açıklama ya- pan Ahmet, "Korkanm ki bir darbe Ue karşı karşıyayız. Ger- çekieştirilen bu kansız darbe, demokraük süreçte bir boşluk yaratıp seçim sürecini durdur- maya yöneliktir" dedi. Bilindiği gibi aralık ayı so- nunda yapılan genel seçimlerin KİMLÎKKARTI CEZAYİR Nöfus: 25 milyon 714 bin (1990) Etnik gruplar: Yüzde 75 Arap, yüzde 25 Berberi Din: Sünni Müslüman Başkent: Cezayir Yönetim biçimi: Cumhuriyet Savunma: GSMH'nin yüzde 3'ü (1987) Para birimi: Dinar (1 dolar-17.76) (1991) GSMH: 53.1 milyar dolar (1989) Kişi basına uiusal gelir: 2170 dolar (1989) Itbalat: 7.7 milyar dolar (1989) Devlet Başkanı Şadli Bincedid'in istifasının ardından, başkent Cezayir'in biitiin kilit noktalanna tanklar yeıieştirildi. (Fotoğraf: AFP) ilk turunda FIS, belli olan 231 sandalyenin 188'ini kazanmış ve tek başına iktidar olmak yolun- da büyük bir başarı sağlamıştı. FlS'in iktidar olması için 16 ocakta yapılacak ikinci tur se- çimlerde 28 sandalye daha ka- zanması yetiyordu. Cezayir Par- lamentosu, 430 üyeden oluşu- yor. Cezayir'de 26 arahkta yapılan seçimlerin ilk tunında, 1962 yı- lından bu yana iktidarda bulu- nan Uiusal Kurtuluş Cepbesi (FLN) 15, Sosyalist Güçler Cep- hesi ise 25 sandalye kazanmıştı. tlk tur seçimlerde 3 bağımsız da parlamentoya girmeye hak ka- zanmıştı. Cezayirliler, ilk tur seçimlere ilgi göstermediler. 13 milyon ka- yıtlı seçmenin bulunduğu Ceza- yir'de, ilk turda sandık başına 7 milyon kişi gitmişti. Çelişkili ha- berler verilmesine karşm FlS'in ilk tur seçimlerde oyların yüzde 30'unu aldığı bildiriliyor. Seçimlerin ikinci tunı yaklaş- tıkça, Cezayir'de özelhkle laik çevrelerde, tslamcıların seçim zaferini önlemek için ordunun darbe yapması gerektiği yolun- da görüşler yüksek sesle dile ge- tirilmeye başlanmış, düzenlenen gösterüerde Islamcılar protesto edilmisti. Bincedid'in istifası, bu gelişmelerin ortaya çıktığı bir dönemde gerçekleşti ve ülkenin geleceğine ilişkin kaygıları arttı- nr bir etki yarattı. lstifayla birlikte gelen yapı- lanmanın siyasi niteliğiyle ilgili olarak siyasi uzmanlar, değişik varsayımlar üzerinde durdu. As- keri darbe yerine birçok çevre- de "anayasal darbe" deyişi da- ha uygun görüldü. Cezayir'de demokrasi sürecinin birkaç ay- landığı, Fransız TV'sinin "Antenne-2" kanah tarafmdan nakledildi. öte yandan ülkeyi 30 yıldır "tek parti" olarak yöneten Uiu- sal Kurtuluş Cephesi (FLN) ta- raftarlanndan oluşan eski Uiu- sal Meclis'in, geçen hafta için- de gizlice feshedildiği açıklandı. Geçici cumhurbaşkanlığı görevi, normal şartlarda meclis başka- nına geçmesi gerekirken mevcut parlamento boşluğu yüzünden Anayasa Mahkemesi Başkam Abdelkader Benhabfles'e devre- dildi. Huari Bumedyen'in 1978 yı- hnda ölümünden beri ülkeyi yö- neten ve ordudan gelen Cum- hurbaşkanı Şadli Bincedid, 180 yüksek rütbeli generalin verdiği lık yeni bir "ara dönem"den ge- - muhtıra sonucunda görevinden çeceği sanıhyor. ayrıldığı, Bincedid'in istifası- Iki anayasal kurum olan nın, ordu içinde İslamcı Selamet "Güvenlik Konseyi" ile "Anaya- Cephesi ile uzlaşma yanlılann- sa Mabkemesi"nin, bir "devlet ca hazırlandığı da ortaya atılan konseyi" oluşturmak uzere top- iddialar arasında. Bu iddia sahiplerine göre "Ulusal Halk Ordusn"nun yük- sek rütbeli bazı kesimleri, halk- oyuyla seçilecek bir İslamcı ik- tidarla uyum içinde çalışabilmek için Başkan Şadli'den kurtul- mak istedi. Şadli Bincedid'in ye- rine devlet başkanhğına seçile- cek ve koyu dindarlığı ile tanı- nan bir Ulusal Halk Ordusu mensubu, "FIS" tarafından da- ha kolay benimsenebilecek. Anayasa, devlet başkanına bü- yük yetki tanıyor. Seçimler iptal Cezayir Yüksek Güvenlik Konseyi, Radikal Islamcılann ilk turunda buyük başarı kazandığı genel seçimlerin, perşembegunü yapılması planlanan ikinci turu- nu iptal etti. Devlet Başkanı Şadli Bince- did'in önceki akşam istifa etme- sı uzerine, konseyin dün gecegeç saatlerde yaptığı olağanüstü top- lantı sonucunda yayımlanan ve Cezayir Radyosu'ndan veCeza- yir resmi haber ajansı APS'den duyurulan açıkla-Tiada, "Ku- rumların normal işlevlerini yiirii- tebileceği gerekli koşulların sağ- lanmasına kadar seçim sürecine devam etmek olanaksız hale gel- miştir" denildi. Açıklamada, konseyin "kamu düzeni vedevletin güvenliğj ile il- gili muhtfmel tum sorunlarla il- gilenme.vi geçici olarak ustlendiği" kaydedilerek, "kon- seyin sürekli toplantı halinde ol- duğu, bütün sorumluluklarını verinegetirenc kadar daaralıksız toplantı halinde olapagı" kayde- dildi. —~ 7 ** Başbakan Sid Abmel Gazali, hükümetin daha önce yapılan olağanüstü toplantısında, ülke- nin en yüksek yasal organı olan Anayasa Konseyi'nin anayasada daha oncedenöngörülmeyen bir durumla karşı karşıyaolduğunu söylemişti. Cezayir'de Tanklar Neyi Çözecek?. (Baştarafı 1. Sayfada) sonuç çarpıcı bir yenilgiydi: Ancak 15 millet- vekili çıkartabildi. Persembe günü yapılacak ikinci tur, \s\am- cılar açısından artık çantada keklik görülü- yordu. İslami Selamet Cephesi kendisini "Allah 1 - ın partisi" olarak ilan etmişti. İktidara geldik- lerinde alkol yasaklanacaktı; kız ve erkek ço- cukları ayrı ayrı okullara gideceklerdi; "aileyi koruma" gerekçesiyle toplumda kadınların ikinci sınıf bir statüye kaydırılacaklan anla- şıhyordu. İslami Cephe, demokrasiyi "dinsizlik" olarak niteliyor, devlet ve toplum düzeni için İslam'ın gereklerini öngörüyordu. • Böylece, güncel ve duyarlı bir soru tartı- şılmaya başlandı. Bu soru, islam'la demok- rasi bağlamında yer alıyordu; yani bu ikisi bağdaşabilir miydi? Ve bu çerçevede deniliyordu ki: Cezayir 30 yılhk bir diktadan, bir otoriter rejimden kurtulayım derken, bu kez de to- taliter bir düzene, üstelik serbest seçimler yoluyla mı geçecekti? Çok değişik çevrelerde bu tartışma sıcak- lığını korurken, darbe söylentileri de yoğun- laşmaya başladı. Cumartesi gecesi de bek- lenen oldu: Ulusal Kurtuluş Cephesi'nin li- deri ve Cumhurbaşkanı Şadli Bincedid isti- fa ederken tanklar ve askeri birlikler, Ceza- yir'deki kilit noktalan ele geçirmişlerdi bile. Bunun adı darbeydi. 1978'den beri ülkeyi yöneten Cumhurbaş- kanı Bincedid'in istifası, ajans haberlerine göre 180 yüksek rütbeli subayın verdikleri muhlırayla gerçekleşmişti. Şimdi ne olacaktı? Persembe günü ikinci turu yapılması ge- reken genel seçimlerin erteleneceğine kesin gözüyle bakılıyordu. Birinci turun iptali de gündeme gelebilirdi. "Belki de çok uzun sü- re seçim sözü edilmeyecek Cezayir'de" di- yen gözlemcilere de rastlanıyordu. Nasıl bir darbeydi yapılan? Kalıcı mıydı? Geçici miydi? Neye karşıydı? Demokrasiyi rafa kaldırıp islam devleti kur- mak isteyenlere karşı mı? Yoksa demokra- siye mi karşı? • Pazar günü Fransız televizyon ekranların- da Cezayirliler ilginç görüntüler çizdiler. Kimileri şöyle bağınyordu: "Askeri yönetimi, İslamcı düzene yeğle- riz!" Kimileri de: "Yaşasın İslami Cephe! Savaşacağız..." Böylesi bir çatışma, Cezayir'i iç savaşa gö- türebilirdi. Bunu önlemek için ne yap/labilirdi? İslamcılar, serbest seçimler sonunda san- dıktan çıkmışlardı. Sandıktan çıkan sonuca saygı göstermek, demokrasilerin en temel il- kesiydi. O yüzden darbe çözüm sayılamazdı. Ama bunun gibi demokratik rejimlerin en önde gelen bir ilkesi daha vardı: Seçimle ge- len çoğunluk da demokrasiye saygı göster- mek zorundaydı; kendisi gibi düşünmeyen- lerin hak ve özgürlüklerini korumak duru- mundaydı. Seçimi kazandım diye herkesi kendisi gibi düşünmeye, davranmaya zorla- yamazdı. Zorlamaya kalkışırsa, o rejimin adı demokrasi olmaktan çıkardı. O zaman da de- mokrasi adına direniş, meşruluk kazanırdı. Örneğin, 1930'lar Almanyası'nda Hitler'- in Nazi Partisi serbest seçimlerle hükümet olmuş, sonra da bir gece yarısı darbesiyle demokrasiyi yıkıp tarihin en kanlı diktaların- dan birini dünyanın başına bela etmişti. Onun içtn sandıktan çıkmak, kimi durum- larda demokrasi açısından yalnızca bir baş- langıç oluyor. Sonra, uyulması gereken baş- ka birçok demokrasi kuralı daha var. • İslamcılar, dünyaya bakışlarında demok- rasiye uygun olarak reform yapacaklar mı? Yapabilecekler mi? Yoksa, bir zamanlar komünistlerin düşün- düğü gibi, "burjuva demokrasisi"ni tepe te- pe kullanıp, sonra kendi dünya görüşlerine uygun diktalarını mı, yani her şeyin İslami ku- rallara göre düzenlendiğı totaliter rejimleri- ni mi kurmayı deneyecekler? Bugün demokrasilerde, İslami düşünce adına politika yapan kimi akımlarm kendile- rine yöneltmeleri gereken soru budur. De- mokrasi oyununun kurallarını kabul edecek- ler mi, etmeyecekler mi? Bu kurallara yal- nız işlerine geldiği sürece uyacak ve sonra rafa mı kaldıracaklar? Demokrasiyi hiçbir güç sadece kendisi için isteyemez. İsterse, hem onun adı demokrasi olmaz; hem de ona karşı direnme hiç kuşkusuz de- mokrasinin özüne uygun bir eylem olur. Cezayir'de İslami Selamet Cephesi yetki- lilerinin bu konuyla ilgili sorulara bir hayli ka- çamak yanıtlar verdikleri biliniyor. Bunun altı çizilmelidir. Ama Cezayir'de askeri darbenin de bir çö- züm olacağı kanısında değiliz. Sonuç yine seçim sandığında bulunacaktır. Bugün Cezayir'de yaşanmakta olanlar, buna benzer tartjşmaları haklı olarak güncel kılıyor. Gerek akademik gerekse politik çev- relerde, İslam ve demokrasi ilişkisi artık Ce- zayir örneği çerçevesinde sıcak tartışmala- rın kohusu olacak. • Cezayir, bu noktaya nasıl geldi? Cezayir ve Türktye farklılığı nerelerden kaynaklanıyor? Bu sorular da bir başka yazının konusu olabilir. Türkiye'nin CezayirBüyükelçisi ÜmitPamir: Bundan soıırası Mamcılara bağlıPamir, telefonla Cumhuriyet'e yaptığı değerlendirmede, Şadli Bincedid'in istifasını, İslamcıların seçimlerin ilk turunu kazanmasının ardından gelen "ikinci şok" olarak nitelendirdi. Pamir, ordunun yönetime el koymadığmı söyledi. Dç Haberler Servisi — Ceza- yir'de genel seçimlerin ikinci tu- runa 5 gün kala Devlet Başkanı Şadli Bincedid'in istifası sürpriz yarattı. Türkiye'nin Cezayir Bü- yükelçisi Ümit Pamir, istifayı, "tslami Selamet Cepbesi'nin se- çimlerin ilk turanu kazanması- nın ardından ikinci şok" olarak değerlendirdi. Arap ülkelerinde ise Bince- did'in istifasjna ilişkin olarak "sessizjjk" hüküm sürüyor. Mı- sır, Libya ve Körfez ülkelerin- de Bincedid'in istifasına ilişkin yorum yapılmaması dikkat çe- kiyor. Bu arada, Mısır'da ve Ürdün'de etken olan Müslüman Kardeşler Örgütü, Cezayir'de Islamcilara karşı bir darbe plan- ladığı görüşünü savunuyor. Türkiye'nin Cezayir Büyükel- çisi Pamir, Cumhuriyet'e tele- fonla son gelişmeleri değerlen- dirdi. Pamir, ülkede durumun şu an sakin olduğunu belirtir- ken, "Bir yanlış aniamaya mey- dan vennemeii. Ordu yönetime d koymadı" dedi. Pamir, ordu- nun cumhurbaşkanlığı sarayı ve KKTC parlamento çevresinde önlemler aldığını bildirdi ve bundan son- raki gelişmelerin İslami Selamet Cephesi'nin (FIS) tutumuna bağlı olduğunu söyledi. Pamir, Cezayir'de şu anda bir belirsizlik ortamı bulundu- ğunu kaydederek, "Cumlıur- başkanı Şadli Bencedid'in isti- fast özellikle laik kesimlerde şok etkisi yarattı. Anayasa uyann- ca cumburbaşkanlığı seçimleri- nin 45 gün içinde yapılıp yapıl- mayacagı belli degjl. Hayat nor- mal akışını sürdürüyor, halk sakin" diye konuştu. Bincedid'in istifası Arap dünyasında temkinli karşılandı. Mısır, Cezayir'deki geUşmelerin yakından izlendiğini bu ülke- nin demokrasi yolundan ayrıl- mamasının istendığıni bildirdi. Ürdün Enformasyon Bakam Mahmud Serif de yaptığı açık- lamada, Cezayir'in demokrasi yolundan aynlmamasını istedik- lerini kaydetti ve ülkenin siyasi güçlerinin bir araya gelerek so- runlan çözmesi isteğinde bulun- du. Körfez ülkelerinin ise Bince- did'in istifası karşısında sessiz bir tutum takındıklan bildirildi. AFP'nin haberine göre Körfez ülkelerinden konuya ilişkin res- mi bir yorum gelmedi, yahıızca gazetelerde istifa haberi verildi. Bu arada, istifaya ve istifanın yol açtığı belirsizliğe en sert tep- ki Müslüman Kardeşler örgü- tü'nden geldi. Müslüman Kar- deşler'in Ürdün temsilciliği ta- rafından yapılan açıklamada, Bincedid'in istifasının, lslamcı- lara karşı bir darbe olasıhğını gündeme getirdiği görüşü savu- nuldu. Açıklamada, Cezayir or- dusunun bu yönde hazırlıklar yaptığı öne sürüldü. Iran ise Cezayir ordusunun îslamalann seçim zaferini en- gellemesinden kaygılandığıriı bildirdi. İran radyosu, Bince- did'in FIS'uı kesin zaferini bal- talamak amacıyla istifa ettiğini öne sürdü. Radyonun haberin- de, "Ordunnn ikinci tur seçim- leri ya da ilk tur seçimlerin so- nuçlannı iptal etmek için güç kullanması olumsnz sonnçlar dogurur, çünkn böyle bir hare- ket Müslümanlan yeraltı etkin- liktere yöneltir" dedi. Diğer Arap ülkelerinin ise yal- nızca istifa haberini duyurmakla yetindikleri dikkat çekti. Ankaradatı destek sözüDış Haberler Servisi — KKTC ziyaretine dün başlayan Kıbns işlerinden sorumlu Devlet Baka- nı Orhan Kilercioğlu, hükümetin Kıbns Türkü- nün refah düzeyinin yükseltilmesine büyük onem verdiğini söyledi. Bakan Kilercioğlu, "Hedefi- miz KKTC'nin kendi ayakları üzerinde durma- sını sağlamaktır" dedi. AA'nın haberine göre Devlet Bakanı Orhan Kilercioğlu dün Kıbrıslı liderlerle yaptığı görüş- melerde, "KKTC'nin içinde bulunduğu krizi iyi bildiklerini" anlatırken, "Bu krizin aşılması için turizm, tarım ve sanayi alanlarında neler yapıla- bileceği" tartışıldı. Kilercioğlu, Türkiye'nin yardımlarıyla KKTC'de yapılmakta olan altyapı yatınmlarının hızlandırılacağınt ve yenilerinin yapılmasma ça- lışılacağını açıkladı. Orhan Kilercioğlu, KKTC'de ele alınan konu- ların, önümüzdeki birkaç ay içinde Ankara'da yapılacak geniş kapsamlı bir toplantıda tekrar göruşüleceğini de bildirdi. Devlet Bakanı Kilercioğlu, dünyada insan hak- larının önem kazandığı bir dönemde, Kıbrıs Türk halkına uluslararasi alanda uygulanan ekonomik ve sportif ambargoların devam etmesinin kabul edilecek bir durum olmadığını ifade ederek, "Bu konu üzerinde de ciddiyetle durmaktayız" diye konuştu". FRANSA Paris'ten yakıntakip Fransız televizyonları, Fransa'da yaşayan Cezayirlilerle görüşmeler yayımladılar. Bir bölüm Cezayirli; "Yaşasın FIS, savaşacağız" derken, diğer bölümü de "Orduyu FlS'e yeğleriz"şeklinde konuştular. MtNE G.SAULNIER Bincedid'in istifasını Cezayir'- in demokratikleşme sürecine PAJRİS — Bağımsız Cezayir indirilmiş bir darbe olarak yo- tarihi içinde ülkenin askeri kö- rumlarken, Fransız aşın sağ kenli tek partisi Ulusal Kurtu- partisi Ulusal Cephe lideri Je- luş Cephesi tarafından devlet an Marie Le Pen şunlan söyle- Şadli,başkanJığına getirilen otuz yıldn- ilk kez düzenlenen serbest seçimlerin ikinci turuna altı gün kala yine aynı partinin marifetiyle istifasını vermeye zorunlu kıhndı. Cezayir'deki son gelişmeler, ülkenin eski "patronu" Fransa tarafından, elbette büyük bir dikkatle izlenmekte. Başkan Şadli'nin istifası ve Cezayir'deki askeri önlemler, pazar günü di: "Cezayir'deki kanşıkiıklar, bn ülkeden Fransa'va yine bö- yük bir göçe yol açacak. Oysa dünyanın bürün nuutaaılannı kabol edemeyecetimiz sçık. Egcr Cezayir'de FIS (Islamiyet- çi Setemet Cepbesi) ağıriık ka- zandıysa, bn sonncu ölkeyi otuz yıidır idare edea Sosyalist Ulusal Karroiuş Cephesi'nin, Cezayir'i 'müsliiman ve Arap' bir ülke flanı hazuteaustır. FIS d FIS CFransa'da çıkan tek günlük ga- ile ya da FIS otmadan Cezayir'- zete "Le Journal Du den memnun otmayan Cezjğrir- Dimancbe" tarafından: "Ceza- lilerin başka Arap ve mislü- nuuı ülkden; aginmahınnı öne- ririz. Fnuua'ya geimeainler." cezayir'deki Şadli'nin istifa- d yir Şok Altında", başhğıyla ve- rildi. Buna karşılık bütün tele- vizon ve radyo kanallan tam cezayirde gün Cezayir üstüne ışık yaktı- s ı n a ja ç a n s o n ^ ^ i m ü d a . lar. Görüşlerine baş vuru an ^ ^ ^ü g i n ç b i r y a n ^ F r a n . Fransa'nın Cezayir Büyükelçı- S J Z teievj^on v e radyolannın si Jean Andibert,medyalarate- C e m h i ç i n d e ^ ^ r ö p o r t a j . lefon yoluyla şu demecı verdı: l a r d a gö r ü ş ]e r i ahnan müdaha- "Önümüzdeki günler koiay ol- le yanlısı halktan kişilerin, ay- mayacak. Durum şimdilik sa- ruyla Turkiye'deki askeri darbe- kin ve bu sükûnet, tanklann ve lerden sonra söylenen yorumla- askeri barajlann varüğına rağ- n yapüklan dikkati çekiyor. Bu men sürüyor. Söz konusu olan yorumlar, "Darbenin kansu ol- askeri bir darbe depdir, her şey duğuna", "Ordunun demokra- anayasa ve meşruiyete uygun sinin koruyucusu" ve "Askerle- koşullar içinde cereyan ediyor." rin yurdu anarsiden kurtaran Fransa'da bir milyon Ceza- kardeşle£niteliklerine ağırük yirü yaşıyor. Pazar günü bu Ce- « n > o r - DanokraUk sürecın ke- zayirlüer arasmda yap.lan rö- «lmeyecegı ve demokrasının portajlarda kimi, "Ordıınuıı d e v a n [ 1 1 . l c m ordunun müdaha- dikusını HS'in başa geçmesi- I e rtt * vurgulanıyor. ne yegleriz" diye fikir beürtir- Fransa, Cezayir'in yeni güç- ken kimisi kameralara karşı: 1Ü adamı olarak sözüm ona ser- "Yaşasın FIS! Savasacafız!" di- best seçimleri düzenlemek için ye bağınyorlardı. iş başına getirilen ve sonunda Olayla ilgili olarak görüşle- ordudan Şadli Bin Cedid'in is- rine başvurulan Fransız politi- tifa ettirilmesini isteyen Seyit kacılannın bir bölümü, Sadli Ahmet Gazali'yi işaret ediyor. Cezayir'de hızlı gelişmelere karşm FIS yanlılan günlük iba- detlerini aksatmadan sürdürüyorlar. (Fotograf: AP) PORTRE / SADLİ BİNCEDİD Demir yumruklu başkan Şadli Bincedid, 1929 yıhn- da bir çiftçi ailesinin çocuğu olarak doğdu. Gençlik yıllann- da Fransa'ya karşı Cezayir'in başlattığı savaşa katıldı. Fran- sızîarla yapılan çatışmalarda defalarca yaralandı. Cezayir'- in bağımsızhğını kazanmasın- dan sonra da orduda kaldı ve kısa süre içinde ordu komuta- nı Huari Bumedyen'in takdiri- ni kazandı. Bumedyen, Bincedid'i Ce- zayir'in Oran bölgesi komutan- lığına atadı. Bin Cedid bu göre- vinde, 1964 yı- lından devlet başkanı olduğu 1979 yılına ka- dar kaldı. Ba- ğımsız Cezayir'- in ilk devlet başkanı Ahmed Bin Bella'nın Bumedyen tara- fından yöne- timden uzaklaş- tınldığı 1965 darbesinde et- kin rol oynadı ve Devrim Kon- seyi üyesi oldu. Bincedid, Bumedyen 'in ölümünden sonra 1978 yılında devlet başkanı oldu ve ülkeyi 'demir yumrukla' yonetmeye başladı. Bin Cedid, Marksizm- den ilham alarak sistemi, ted- rici özgürlük ve ekonomide kıs- mi özelleştirme üzerine kurdu. Bincedid uygulamaiarı sonu- cu ülkede şimşekleri üzerine çekti. Cezayir'de işsizlik arttı, halk ile imtiyazlı elit tabaka arasında uçurum giderek buyü- dü. Bunlara karşm Bincedid, ordu desteğini de arkasına ala- rak 1984 ve 1988 yılında yapı- lan seçimleri kazanmayı başar- dı, ancak 1988 yılında halk Bin Cedid yönetimine karşı ayak- landı. Yüzlerce kişinin ölümüy- le bastınlan ayaklanma, Bin- cedid'in koltuğunun sallandı- ğmın işaretlerini verdi. Bincedid, referanduma gitti ve referandumdan ülkede çok partili seçimler yapılması yo- lunda bir sonuç çıktı. Bunun üzerine 1990 haziramnda yapı- lan çok partili yerel seçimleri İslami Selamet Cephesi (FIS), iktidardaki Ulusal Kurtuluş P a r t i s i ' n i n önünde açık farkla kazandı. İslamcı kökten- cilerin böylece ulke iktidanna uzanma süreci başlamış oldu. 1991 hazira- mnda ise islam- cılar, Cezayir genelinde bü- yük bir ayak- lanma başlattı- lar. FlS'in lider kadrosu tutuklandı ve ülkede sıkıyönetim ilan edildi. Alınan karar uyannca geçen ay sonun- da yapılan genel seçimlerden de İslamcılar, iktidann en güçlü adayı olarak çıktılar. tlk turda 188 sandalye kazanan Islamcı- lann iktidar olması için 16 ocakta yapılacak ikinci turda 28 milletvekilliği kazanması ye- tiyordu. Işte Cezayir'de Îslam- alann iktidara uzandığı bir dö- nemde Bin Cedid, görevinden istifa ederek ülkeyi bir belirsiz- liğin içine itmiş oldu.