Katalog

}30EYLÜL 1991 EKONOMİ CUMHURÎYET/13 TSE'ye uyan dünyaya uyar ANKARA •(A)— Türk standartlanna uygun urctilen mal ve hizmetler, artık uluslararası alanda kaüte güvencesi oluşturuyor. Çekoslovakya, Irak, Iran, Macaristan, Malezya, Mısır, Senegal, Suriye ve SSCB'den sonra bu yü içinde Belçika, Portekiz, Çin, Italya, Pakistan, Tunus ve Avusturya ile imzalanan anlaşmalarla Türk Standartlan Enstitüsü (TSE) markalı mallann serbest dolaşım hakkı kazandığı üÜcelerin sayısı 16'ya çıkü. GeHrpayı ödemeleri • ANKARA (AA) — Dövize endeksli GAP (A) tertibi gelir ortakhğı senetlerinin 8'inci dönem gelir payı ödemelerine bugün başlanıyor. Dolara endeksli senetlerde 100 dolarlık kupürlere 24 bin 944 lira. ödeme yapılacak. BCCTda sorun bitmiyor itZMtR (ANKA)— Kara para \ aHama, gİZİİ örgüt ve servıslerin yasadışı transferleri gibi birçok karanhk olaya adı kanştığı ve topladığı tnevduatlan yakınlarına temınatsız dağıttığı savıyla başta Ingiltere olmak üzere birçok ülkede faaliyeti durdurulan Bank of Credit and Commerce International'ın (BCCI) Türkiye şubelerinde 50 milyon liranın üzerindeki tasarruflan için söz verildiği halde ödeme yapılmıyor. '\atırım yapılmıyor' • ANKARA (ANKA)— Merkez Bankası tarafından düzenlenen bir ankette son yıllarda dikkate değer ölçüde yatınm yapılmadığı ortaya çıktı. Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Hasan Ersel fle ekonomist yardıması Emin öztürk tarafından yapılan çalışmaya 49 firma * yöneticisi katıldı. Köınürezam • İZMİR (ANKA) — Linyit kömürünün ocak çıkış fiyatlanna ton basına 10 bin lira zam yapıldı. Zamlı satışlara yanndan itibaren başlanacak. Buna göre Soma Kısrakdere linyit kömürünün ocak çıkış fiyatı 225 bin artı KDV, Aydın Linyit kömürünün 5 numaralı cinsi 210 bin artı KDV, bir numara cinsi de 180 bin artı KDV olarak belirlendi. TOBB'nin seçim anketi • tZMİR (ANKA) — Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) tüm Türkiytfdeki işadamlannın nasıl bir iktidar istediklerini beürlemek için geniş kapsamlı anket duzenledi. Özel havayolu şirketlerinin uçan kuşa borcu var Havayolunda zorlu yarış NAZtRE KALKAN Seksenli yıllarla birlikte pat- iama yapan özel havayolu şir- ketlerinin biri batıyor biri çıkı- yor. Henüz emekleme dönemi- ni yaşayan sektör kısa geçmişi- ne rağmen pek çok şirketin ba- tışına sahne oldu. Hem kendi içinde hem de yabancı şirketlerle rekabet eden sektör, hukümetin söz verdiği subvansiyonu da ala- mayınca iyice güç durumda kal- dı. Talebin düşük, arzın ise yük- sek olması nedeniyle fîyatlanm düşük tutma eğüimindeki şir- ketler bir de hiç hesapta olma- yan Körfez krizinin getirdiği yü- kü üstlenmek zonında kalınca borç batağına saplandı. Şirket- lerin en çok borçlandığı kurum- lann başında ise KİTler geliyor. özellikle AB Şen'in sahibi bu- lunduğu Green Air ile Yavnz Çizmed'nin sahibi bulunduğu Sultan Air'in özel şirketlere meydan hizmeti veren HAVAŞ ve Devlet Hava Meydanlan ts- letmeteri'ne olan borçlannın gjt- tikçe yukseldiği belirtiliyor. Bu konuda görüşlerine başvurdu- ğumuz her iki şirket yetkilileri ise sektörde herkesin borçlu ol- duğunu, kendilerinin diğer şir- ketlerden daha farklı bir durum- da olmadığını belirterek "Bellî bir program çerçevesinde bu borçtan en kısa zamanda odeye- cekkrini" söylediler. Aynca pek çok şirketin maaş ödemelerinin son derece düzensiz olduğu, uçak kiralayan şirketlerin, kira tutan nedeniyle uçaklannı kira- ladıklan firmalarla mahkemelik oldukları da biliniyor. Henüz ne pazarlama strateji- lerini ne de uçuş programlannı sağlıklı bir sekilde belirleyeme- miş olan özel hava yolu şirket- lerini en çok zorlayan konulann başında ise genellikle charter uçuşları yapılan sektörde yolcu sayısının bir türlü belli bir çiz- giyi tutturamamış olması geli- yor. özellikle yuksek sezon ola- özel havayolu şirketleri araşm- da 798 koltuk kapasitesi ile Öz- can Toplar'ın sahibi bulunduğu İstanbu) Hava Vollan başta bu- lunuyor. Bunu 780 koltukla Ya- vuz Çizmeci'nin sahibi bulundu- ğu Saltan Air izliyor. 592 koltuk kapasitesine sahip olan Birgen ise Çetin Birgen'e ait. Kavala Gnıbo'na bağlı olan Tnr Avru- pa'nın koltuk kapasitesi ise 518. Bu şirketleri arasıvla 492'yle Fe- nerbahçe Kulubu eski başkanla- rından Ali Şen'in şirketi Green yaş civarında bulunuyor. THY'de yiud* 40 olan 3-4 yaş arasındaki uçaklann özel sek- tördeki oram ise sadece yüzde 15. Son derece sert bir rekabetin yaşandığı sektörde Toros ve Tal- ya'dan başka THY'nin ortak ol- duğu Bogazici Hava Taşımacı- lıgı da batanlar kervaruna katıl- mış ve careyi tekrar THY ile bir- leşmekte bulmuştu. Btırsa Ha- va Yoilan ise ilk başta büyük bir atak yaparak uçak sayısını art- Türk şirketlerinin rekabet gücü- nün ne durumda olduğunun çarpıcı bir kanıtı. Suyun başını tutan tur operatörlerinin yolcu- nun asıl kaynağı olan yabancı ülkelerde bulunması ve daha çok yabancr şirketlere çalışma- sı da Türk şirketlerini güç du- rumda bırakıyor. özel havayo- lu şirketlerinin en büyük "han- dikap"lanndan biri de Avrupa'- daki hava meydanlarının gece belli bir saatten sonra kapanma- sı nedeniyle günde iki uçuşla ye- Genellikle charter hizmeti veren özel havayolu şirketleri, sert rekabetin ve yüksek maliyetli uçuşların , ^ ^ sıkıntısını yaşıyor. ^ < 5 - rak adlandınlan yaz döneminde umutlarıru yabana ülkelerde ça- hşan Türk işçilerine bağlayan sektör, bu aylarda uçak sayısını arttınyor. Ancak yolcu sayısı beklenenin altında gerçekleşin- ce de zaten bir bacağı sürekli olarak boş gidip gelen bu uçuş- larda zarar oraru yuksek oluyor. Toplam 4000 dolaylannda yolcu kapasitesine sahip olan Air, 444'le Luftbansa-THY or- tak kunıluşu olan Sun Ekspres ve 170'le trlanda Havayollan'nın Türkiye'de kurduğu Pegasus iz- liyor. Yine Yavuz Çizmeci'nin Ahmet Özal'la ortaklığı olan Vip Air'in ise 68 koltuk kapasi- teli 2 uçağı bulunuyor. Bu arada özel havayolu şirket- lerine ait uçaklar bir hayli yaş- h. Bu uçaklann yuzde 85'i 15-20 tırmasına rağmen şu anda sade- ce tek bir helikopterle sektörde kalma uğraşısı veriyor. Bu şir- ketlerin çok hızlı büyümeye git- meleri ve bu uğurda yüksek ma- liyetli uçuşlan bile göze almala- n, batmalanna en buyuk neden olarak gösteriliyor. Bu arada yabancı charter şir- ketlerinin pastadan aldığı payın yüzde 70 dolavında olması da tinmek zonında kalmaları. Oy- sa yabancı şirketler hem Türki- ye'de böyle bir kısıtlama olma- masının verdiği avantajdan ya- rarlamyorlar hem de uzak nok- talara uçuş yaptıklan için mey- danlann kapalı olduğu saatleri havada geçiriyorlar. Böylece de yerli şirketlerin yapamadığı 3'üncü rotasvonu gerçekleştire- büiyorlar. Asil Nadir'inMuhafazakâr Parti'ye bağışta bulunması başına dert oldu Nadir'in bağış sorunu Ağır Dolandırıcılık Bürosu, bağışı ihbar olarak değerlendirdi. Büro, bağışlanan EDtP EMİL ÖYMEN LONDRA — Asil Nadir'in Ingiliz Mu- hafazakâr Parti'ye bağışUL bulunduğunun ifüca'cmHan &V& 1 «ünlerde açıklanması, Asil Nadir çalınıp çalınmadığını"çp ç soruşturacak. hakkında sonışturma yürütmekte olan Ağır Dolandıncıhk Bürosu tarafından ihbar ola- rak değerlendirildi. Büro, bağışlanan para- nin "Polly Peck kasasından çalınıp çaunmadığını" soruşturacak. Bağışın, Polly Peck'in KKTC'deki kunıluşu olan "Uni- pac'den yapıldığı anlaşılıyor. Söz konusu paranin Polly Peck kasasından çıkmış ol- ması durumunda "bu hususun şirket kayıt- lannda gosterilmiş olması gerektiği" ifade edilmekte. Iktidardaki Muhafazakâr Partr'nin, İa- giltere tarafından resmen tamnmayan KKTC'de faaliyet gösteren, Polly Peck ku- nıluşu "Unipac"den bağış kabul etmiş ol- ması da parti içinde yoğun tepki ile karşı- landı. Her ne kadar bugune kadar açıkla- nan bağış miktarı 50-60 bin sterlin kadar- sa da konuyla ilgili haberinde "Sunday Ti- mes", 1.5 milyon sterlinden söz ettı. Muha- fazakâr Parti'nin bir sözcüsu ise bu mikta- nn "abartma" olduğunu betirtti. Siyasal partilerin tanınmış ve varlıklı işa- damlanndan bağış kabul etmesi olağan sa- yüıyor. Asil Nadir'in de 1986-1990 arasın- da iktidar partisine yaptığı bağışın 50-60 bin sterlin dolayında olduğu anlaşılıyor. Bağış olayı, eski Başbakan Thatcher'ın Asil Na- dir'e yazdığı bir teşekkur mektubunun ma- gazin gazetesi "Dafly Mail"de yayınlanması ile ortaya çıkü. Ancak Asil Nadir'in, hak- kında 18 ayrı suçtan soruşturma açılan ve davası Ağır Ceza'da ele almacak bir işada- mı olması nedeniyle partinin kabul etmiş ol- duğu bağış, şimdiye "geriye dönüşln olarak" eleştirümekte. Bu arada, aym gazetenin başka bir ha- berinde "grnbun Berkeley meydanından INGILIZCE "Türkİve'deki Londra" ENGLISH FASTKADIKOY 338 91 OO 345 14 40 MECIDIYEKOY BAKIRKOY 175 43 98 542 56 27 175 43 99 542 56 28 ANKARA 125 44 42 118 26 45 İZMİR 14 77 93 25 91 37 Kıbns'a nzanan arapsaçmı çözmesi için" ha- len Polly Peck'in yönetım kunılu başkanı olarak görevinde tutulan Asıl Nadir'in ma- aşının, kayyımlar için yeni bir başağnsı ya- rattığı kaydedildi. SFO tarafından geçen arahk ayında mah- kemeye verilmesinden sonra yıllık 268 bin sterlinlik maaşı dondurulan Asil Nadir'e "görevine uygun yeni bir maaş" belirlenme- ye çalışılıyor. Gazetenin haberine göre avu- katlar, Nadir'in yeteneklerinin ederi konu- sunda tartışmalara boğulmuş durumda. öte yandan, bu yılın başlannda Asil Na- dir'le yolsuzluk üişkileri olduğu iddialanyla görevi askıya alınan tngiltere Emniyet Ge- nel Müdür Yardımcısı Wyn Jones olayımn, Scotland Yard içinde reformcularla muha- fazakârlar arasındaki fraksiyon çatışması- nın ürunü olduğu ve Jones'un Nadir'le ü- gısi olmadığı belirtildi. Observer gazetesinde konuya Uişkin uzun bir yazıda West Yorkshire Emniyet Müdü- ru Peter Nobes başkanlığında bir heyet ta- rafından dokuz aydır sürdürülen ve 250 bin sterlin dolayında masrafa yol açan soruş- turmanın "geri teptiği" kaydedildi. Gazete, Scotland Yard içinde reformlann öncülüğünü yapan genel mudür yardımcı- sı Wyn Jones'un sahte iddialara kurban git- tiğini, Nobes komisyonunun nihai raporun- daki yolsuzluk iddialannın, Sonda Jones'- un makam arabasım özel davetler için kul- landığından ve Jaguar şirketinin davetleri- ni kabul etmekten öteye gitmediğini yazdı. Emniyet genel mudür yardımcısı olarak kraliyet dokunulmazlığı altında bulunan Wyn Jones'un kendisine yapılan işleme iti- raz ederek, yüksek mahkemeye başvurma- sı halinde davayı büyük ihtimalle kazana- cağını belirten Observer, bu rütbede bir em- niyet yetkilisinin yargılanması konusunda yerleşmiş bir kural ve uygulama bulunma- dığına dikkat çekti. Petrolcünün*••• gozu Türkiye'de ANKARA (AA) — Dünya- nın önde gelen petrol firmala- nnın, akaryakıt ve madeni yağ alanında Türkiye pazan ile Türkiye aracılığıyla Ortadoğu ve Doğu Avrupa pazarlanna açılma çabalan yoğunlaşırken, Petrol Ofısi, alanında ilgi gö- ren kuruluşlann başında yer alıyor. Elf Aquitaine firması, Türkiye'de akaryakıt dağıtım ve pazarlamasımn yaklaşık üç- te ikisini elinde tutan Petrol Ofısi'yle ortakhğa hazırlanır- ken, Türkiye'de ortaklaşa ma- deni yağ üretimi konusunda Ahnan Fuchs firması ile anlaş- ma noktasına gelindi. Ortaklığın gerçekleşmesi du- rumunda, ofis istasyonları ye- nilenirken, "Petrol Ofısi - Etf" amblemi altında akaryakıt satıl- maya başlanacak. ABD'li Chevron ile Italyan AFtP fırmalan da Petrol Ofi- si'ne ortak yatınm teklif eder- ken, bu şirketlerle son dönem- de yapılan görüşmelerde önemli bir gelişme sağla- namadı. Petrol OFısi AŞ (POAŞ) Ge- nel Müdürü Uğur Doğan, Türkiye'de, alanında en buyuk ve kendini yenileyen şirket ol- ması, yabana sermaye mevzu- atının uygunluğu ve pazar ca- zibesi dolayısıyla yabancı şir- ketlerin Petrol Ofisi ile ortak- hğa girmek istediklerini bildirdi. Uğur Doğan, yabancı şirket- lerle ortaküklann gerçekleşme- si halinde, Turkiye'ye yeni tek- noloji ve önemli bir sermaye girişi olacağını vurguladı. Kazakistan yatınm hapısı Ekonomi Seıvisi — DEİK bünyesinde faaliyet gösteren Türk-Sovyet tş Konseyi'nin Ka- zakistan kanadı oluşturuldu Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbajrv, Türki- ye ile Kazakistan arasında dost- luk ve karşılıklı çıkara dayanan ekonomik işbirliği çalışmalan- nın umut verici olduğunu söy- ledi. Maliye ve Gümrük Baka.- nı Adnan Kahved, küçük mü- teşebbislerin Kazakistan'da ya- tınm yapmalan için ilk etapta 10 milyon dolar kredi verecek- lerini bildirdi. Türkıye'den döndükten son- ra Moskova'da konuşan Kaza- kistan Cumhurbaşkanı Nursul- tan Nazarbayev, Türkiye'yi zi- yareti suasmda iki taraf arasın- da imzalanan belgelerin Türk ve Kazak halkları arasındaki üişkilerin gelişmesi için önem- li fırsatlar yarattıgını bildirdi. Şirketler yaünmaya 1 verip 2 alıyor Sermaye arttrrııııı cep delîyor para çekmesine neden oldu.. Böylece şirketler yüksek faizli kredi kullanmak yerine bedelli sermaye arttınmı yoluyla fi- nansman yolunu sectiler. Şirketlerin, kredi faizlerinin yüksek olması dolayısıyla ban- ka kaynaklanna başvurmadan sermaye arttınmı yolu ile or- taklanndan para toplayıp fi- nansman sağlaması küçük or- Böyle- tSTANBUL (AA) — Şirket- lerin yuksek oranlı sermaye art- tınmlan küçük ortaklann cebi- ni deldi. Halka açık şirketler küçük ortaklanna dağmıkları temettüyü bedelli sermaye art- tınmı yoluyla kat kat geri ahyor. Borsa şirketleri eylul ayı so- nuna kadar bir eliyle küçük or- tağının cebine 481 milyar 849 milyon lira kâr payı koyarken, öteki eliyle, yaptığı bedelli ser- maye arttınmı dolayısıyla 919 • • M t -, milyar 195 milyon lira topladı. T r e P rSS^lik'inbedelü Şirketlerin halka açıklık sermaye arttınmında rüçhan oranlan baz alınarak yapılan hakkım 2 bin liradan kullandır- hesaplamada, 1990 yüına ait te- masj, küçuk ortaklanndan 268 mettusunu ödemiş ve sermaye milyar lira toplaması sonucunu arttınmı yapnıış 70 şirket, ku- doğurdu. Çukurova Elektrik çük yatınmcıya verdiğinin iki 82 milyar 500 milyon lira, Ya- katını geri aldı. Genel ekono- mik konjonktüre bağlı olarak şirketlerin yüksek oranlı serma- ye arttınmları hissedarlardan pı Kredi Bankası 125 milyar li- ra ve Bagfaş da 60 milyar lira ile en çok para toplayan şirket- lerin başında yer aldı. Yığmurlu havada şemsiye almayın CEYİL ÖZMEN Sonbaharla birlikte başlayan yağmurlar, şemsiye satışlarmı hızlandırdı. Şemsiye satın al- mak isteyenler için ucuz Tayvan malı şemsiyelerden Italyan'ına işportada satılanından Pierre Cardin markalısına pek çok se- çenek var. Tahtakak'deki toptancılar piyasada satılan şemsiyelerin çoğunun kendi ellerinden geç- tiğini söylüyorlar. Perakende satış da yapılan bu tip mağaza- larda, Alman, ttalyan, Çin, Tayvaa malı ve yerli uretim şemsiyelerin fiyatı 12 bin lira- dan başlayıp 100 bin liraya ka- dar uzanıyor. şıyan şemsiyeleri satmayı tercih ediyorlar. Beymen'de kadın şemsiyeleri 250 bin, erkek şem- siyeleri ise 275 bin lira. Atalar geçen sezondan kalan şemsiye- lerine 40 ve 45 bin liralık etiket koymuş. Yeni Karamursel'de ise Koboltlar'm fiyaüan 99,126 ve 158 bin lira. Sümerbank'ta ka- dın şemsiyelerinin fiyatı 46 ile 90 bin lira arasında değişiyor, erkek şemsiyelerinin en ucuzu 86 bin en pahalası 152 bin lira. Montajı luzla'da yapılan Al- man Kobolt markasına işporta tezgâhında da Vakko, Yeni Ka- ramürsel, gibi mağazalarda da rastlamarmz mümkün. İlk ba- kışta aradaki tek fark fiyatı gi- bi görünüyor. Çünkü biri 30 bi- ne satılırken, aynısı gibi görü- Vakko'da Pierre Cardin mar- nen Vakko etiketlisinin üzerin- ka şemsiyeler 240 bin liraya sa- de 220 bin lira yazıyor. Vakko 1 tılırken, erkek şemsiyelerinin fi- dan bir görevli şemsiyelerin ba- yatı 2 tip: 95 ve 195 bin lira. Di- zılannda kendi emprime ku- varese'de ltalyan George Hogg maşlarının kullanıldığını marka şemsiyeleri 118 bin lira- hatırlatarak "Aralannda mn- dan alabilirsiniz. Beymen ve hakkak ciddi bir fark vardır" Atalar ise kendi markalarını ta- dıyor. DÖVİZ KURLARI Dövun Cna 1 ABODotan 1 AmnHtekı 1 Avustralyı Dolan 1 Betçta Frangı 1 FranszFrangı 1 Holanda Ftonr» 1 bveçKraou 1 Isnçn Frangı 100 ltalyan L n t 1 Japon Yanı 1 Sterim 1 SArabısan FdyaS 0*vu Mış 4718 54 2797 00 3753 60 135 77 82140 2483 18 766 87 3213 17 374 24 35 23 8163 08 125818 Dûvc Sa*$ 4728 00 2802 61 3761 12 136 05 823 05 248816 768 41 3219 61 374 99 35 31 8179 44 1260 70 Etektrf Alış 4713 82 2794 20 3697 30 134 42 820 58 2480 70 759 20 3209 96 370 50 34 71 8154 92 1239 31 EfekUf Sabş 4742 18 281102 3772 40 136 45 825 52 249S62 770 72 3229 27 37611 35 41 8203 98 1264 48 30 EYLOL 1991 ÇJkPMZKM t 1 6869 Alman Marta $ 5 7444 Fr Frangı S 1 9001 Hol. Ftorin $ 1 4685 Isv Frangı S 126083 ttai Lıreo S 133 92 Japon Yeni $ 3 7502 S Arab Rıyak C173O0S Galerİ • Atölye M« 97 38 1 EKİM'DEN JTİBAREN NEVİN ÇOKAY Y Ö N E T İ M İ N D E DESEN • YAĞUBOYA Ç A L I Ş M A L A R I 1 EKİM'DEN İTİBAREN MAHİR GÜVEN Y Ö N E T İ M İ N D E DESEN • YAĞLIBOYA ÇAL IŞMALAR I TEL: 1 3 2 2 2 2 2 TEL: 3 6 0 6 9 10 CIZGI Mmmto^«p ÎB.'Î)»e«M(-ısr a 3«c«t) J