Katalog

CUMHURİYET/2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER 27 EYLÜL 1991 Sn*a Neden Bozuluyor? MELİH CEVDET ANDAY Garu Gırgın garsondan rakı ıstedı, sonra da benım şaşkın bakışlarım allında pıposunu doldurmağa başladı - Ne o dedım pıpo\a ne zaman başladın'' - Demek hıç tahm'ın etmedığın bır ola>la karşılaşıvorsun Şaşkınlığın ondan Çunku sen her şeyın akla, mantığa uygun bır bıçımde ortaya çıkacağına ınamrsın Akıl, mantık de- dığın de vanm yamalak okuduğun kıtaplar- dan edındığın bılgilerdır Şaşırmaya hıç alışık değılsın - Bu nasıl konuşma boyle, dedım Pıpoyu sormamı bahane edıp aklındakı bır konuyu mu açmak ıstıy orsun9 Ganı Gırgın, benı duymazlıktan gelerek, - Yanılgı Hegel'den kaynaklanıyor, dedı Pıpodan Hegel'e atlayış, benı güldurmuştu Bereket jaka kaldırır Ganı Gırgın - Çıkar ağzmdakı baklayı, dedım Dostumun gozlerı daldı, derın derın duşu- nüyor, kafasındakını dıle getırmekte sankı guçluk çekıyordu Sonunda - Tanh bızı buy ük bır şaşkınhğa uğrattı, de- dı İyı de oldu, çunkü kafalanmız tembelleş- mıştı, her şe> bıldığımız gıbı gıdıyor aldanışı ıçıne duşmuştuk, oyle de gıdecek sandık Fa- kat bır gun baktık kı saat bızım kurduğumuz gıbı ışlemıyor çunku onu bız kurmamıştık ve asıl onemlısı, nasıl kurulduğunu bılmıyorduk - Sovyetler Bırhğı'ndekı değışmelere gel- mek ıstıyorsun sanınm - Evet, onun bır parçasına Bız sıralamada ulusçuluğu toplumculuktan once sayardık. şımdı ıse ne aoruvoruz. vetmış vıllık toplum- culuktan sonra bu ulkenın neredeyse her ye- rınde ulusçuluk akımları su yuzune çıkmağa başlamaz mır> Bızı şaşırtan sıranın bozulması- dır Bız tarıhsel sırayı bılıyorduk. oğrenmı^tık aklımız rahattı ruhumuz erınç ıçındeydı Bır olayı açıklayamamak demek, kafanm boşal- ması demektır Guneşlı bır oğle zamanı ıdı, açıkta oturu- yorduk Rakımı yudumladım Ganı Gırgın de yudumladı - Kardeşım. dedım, bunca buyütulecek bır sorun değıl bu Sözünu ettığın cumhunyetler- de ulusçuluk yaşanmamıştı, ya da yetennce yaşanmamıştı O yuzden teptı şımdı Ganı Gırgın, benı yanıtlamayı da ıçeren şu sözlerle surdurdu konuşmasını - Sovyetler Bırlığı ndekı kımı Asya ulkelen- nı gormuşluğum vardır Komunıst Partı her etnık topluluğa kendı ulusal kulturunu araştı- np canlandırma olanağını sağlamıştı boylece de oralarda bır kultür ulusçuluğu adam akılh boy atmıştı Imdı bundan sıyasal ulusçuluğa donuşum olayı yaşannor kı bunu senın soyle- dıklennle açıklamak olanak^ızdır Garson palamut ta\ayı getırdı, gorunuşü nefıstı Tadı daha da nefıs Ganı Gırgın'e bır şey soylemedım de ulusçuluk sorunu ıle pala- mut tavanın van yana bulunması ıçın ıçın du- şündurdu benı Ganı Gırgın - Ulusçuluk, kendı ulusumuzu başka ulus- lardan ustun gormek demektır Neden0 Çünku temelde yatan uluslann bırbırıne duş- man bulunduklan ınancıdır Bu ınanç eskı bır geçmışe uzanır Hegemoma \ unanca hege- monia'dan gelır eskıçagda bır \ unan devletı- nın bır konfederasyon ıçındekı ustunluğu an- lamındadır Bu anla\ış rnodern bır kavram olan ulusçuluk ıçın degeçerlıdır 18 vuzyıldan once bır toplumda sıyasal bağlılığın odak nok- tasında fierierın dınsel kurumların ver aldığı- nı bılırsın De\let'ın ışe karı^ması ıle bajla\an donemde ıse ulus bellı koşullann urunu olarak ortaya çıktı Daha once kuramı Jean-Jacques Rousseau ıle Herder tarafmdan gelıştınlen ulusçuluk 19 yuzvılın başlarında lıberal ve uluslararası bır karakter ta^ıyordu Daf mıl- lıyetçıhk" denılen olgu bundan sonradır Buna emperyalıst yayıîmacı ulusçuluk da de- nır kı butun gucunu burjuva sınıfından alırdı Anamalcıhğın oluşma evresınde ulusların ekonomık çıkarları, otekı uluslann ekonomık çıkarlarına karşıttı Duşmanlık ve sava$ bun- dan kaynaklanıyordu Sovyet cumhunyetle- rınde şımdışımdı ateşlenen ulusçuluk akım- lanna baktığımızda ıse bu koşulların hangı- sını bulacağız9 Uluslann yenı venı oluşmaya başladığı anamalcıhğın yuksehj e\ resınde be- lıren ve ulusal devletlenn oluşumunu amaç- layıp her türlu ulusal bo\unduruğa karşı çıİcan ulusçuluk eğılımıne benzer bır durumu soz konusu etmeğe kalkarsak yenı yenı sorular dıkılecektır karşımıza Burada emperyalıst devlet hangı devlettır1 Rusya Cumhunvetı ıse Rusya Cumhurıyetı nde ulusçuluk akımı ne- den başladı9 Sonra unutma kı Rusya'da ulus- çuluk sıyasetı doya doya yaşanmıştır Bu yenı- sı ne oluyor'' - Pekı, nereye gelmek ıstıyorsun0 - Geldığım yer onada bellı Bızım kafamız- dakı sıra bozuldu dıyorum - Sen olaylardan değıl de kafandakı bozuk- luktan mı vakınıyorsun9 B a n k a c ı l ı k t a - Ben kdtamdakı demedım katamız- dakı dedım nezaketımı dnlamavaçalıj Son- ra ben sıranın bozulduğundan" soz ettım katamın deâıl Ben Palamut hanka dedım Ganı Gırgın rakısından hıı \udum aldı, sonra da Olaylar katamızdakı sıra\ı tutmayınca tuhaftır bız ola\ları suçlu bulma\a kalkıvo- ruz Modern dramımızdır bu bızım Ilerde uzun uzun ıncelenecegını sandıgım mıstık bır ınanca Bazı papazlar Pı?a kulesındekı dene- yımı gormeğe bıle gelmemışlerdı Bakışın ıçe donük durumu da denebılır buna K.afa\ı ta- zelemektense kılıtlemek Sozunu kestım - Olay ları temel alan bu da\ ranışın hıç dü- şunmuyor mu^un kı ınsanın \aroluşunu orta- dan kaldırabılır Insan bılıncı olayların ardın- da savrulma\a değıl. onlara egemen olmaya yatkındır Elbette olacaktır beğenmedığımız olavlar Her olanı onavlama teslım olma an- lamına gelır Sa\dşım dıvebıretkınlık var. so- nuç olumlu da oluımuz da olabılır onemlı de- ğıldır, kı^ının seçmesıdır onemlı olan Benım bu dtılımım gozlerınden anladım kı, Gam'nın ho^una gıtmı^tı Çunku konuşma kızışacaktı Ama bıriakım somut olaylar uze- nnde dururkcn oradan felsefı bır tartışmaya atlamamızı sıra^ız buluyordum Bunu Ganı Gırgın e soyledım Ganı Gıreın sankı planını adım adım uy- guluyormuş gıbı bır sukunet ıçınde dedı kı - Hegel va^am dan soz ettığınde tanh ıçındekı ınsan bılıncını amaçlamışur Bu bı- lıncın, kendını adım adım ka\ raması tarıh de- mektır Tanhın oznesi ıse ev rensel bır akıldır (Arkaa 19. Sayfada) Hızı PENCERE Ara Yazı!.. YerlesımdenonceMuğlayaılkgelenler dortyerecığerasmış- lar Ucu bırbırı ardına kokusmuş Bugunku Saburhane meydanı- naasılan temızkalmıs Bılge bır kısı demıskı -Zaman burada daha agır akıyor - Saburhane ye ılk yerleşım boyle baslamış Semtın sokakları dar evlerı basık Ya tek kat ya cıft Avluya bakan ev Musluman yapısı sokaga donuk duran Hırıstıyan Avluyuçevırenduvar be- yaz kırec badanasıyla ayranlanmış Zaman çardaktan sarkan salkımlar gıbı askıda Tam ortada ağaçlasan zakkumun çıçeğı beyaz açar Kutsal Kıtap tan asılanmış ıkı zeytın ağacı ıkı yanda dıkılır Hava kararır Yatsı okunur Komşular alacalı sokaktasal- lana sallana camıye yonelır Saburhane dekı evde ben mı dınlencedeyım"7 Zaman mı dınlenıyor1 ? Evın avlusunda durulur zaman yoğunlaşır tembelleşır elle tutulur Artık dorduncu boyuttasın Lokomotıf demıryolundadır Istasyonda soluyor Trenın kacıncı kılometrede olduğunu soylemek yerını bılmek ıçın yeterlıdır Denızınortasındatekboyutyetmez yalnızenlemmı değıl boy- lamını da ogreneceksın gemının yerını saptamak ıçın Uçakta ıkı boyutasılır uçuncuyegereksınımduyulur Yukseklığı de hesaba katmadan yapamazsın ama havada asılı durmuyor kı uçak bır sanıye sonra bıle baskayerdedır Isın ıçıne zaman gırıyor uçbo- yutu belırledıkten sonra saatını de soylemeden uçağın yerını be- lırlemek olanaksız Dorduncu boyut zaman1 Zaman ulamında uzay vardır, ozdeksız, devınımsız, çevresız zaman olur mu9 Olmaz Gunes zamanıyla Dunya zamanı bır mı'' Samanuğrusu nda takvım değışıktır ısık yılında gunlerın çetelesı Robenson un ıs- sız adasındakı gıbı çok bılınmeyenlı bır denklem olusturur ya- şadığımız gezegenın toplumsal topoğrafyasında ya sen zamanın ıçıne gırersın ya da zaman senın ıçıne ışler Unuttugun zaman yoktur zaman Ama anımsadığında bır dakıka bır saat olur zaman çengelını cıgerıne takmıstır Asılısın Saburhane de Sakın kokuşma1 Yaşadıkça yureğın nasırlaşmasın sevgının varolusundan yalı- tılması senı bıtınr gun gorup geçırdıkçe sevecenlığın eksılme- sın Yaşam surecındekı uzun yolculukta asılan deneyımlerın katılıgı ve sınavların zulmu duyarlığın bılıncını bıley taşında ın- celtıp keskınleştırmelı kı ınsanlaşasın * Her ınsan bır Gulıver Gulıver yasam surecındekı yolculuklarında kımı zaman devler ulkesıne duser Kımı zaman cucelerın arasına Kım cuce? Kım dev"? Yunus u ya da Dostoyevskı yı okurken Schuman ı ya da Scrıa- bın ı dınlerken Pıero della Francesca yı ya da Sınan ı seyreder- ken devler ulkesındesın Seçım sath-ı maılınde debelenen tosuncuğu televızyonda ız- lerken cuceler ulkesınde Her ınsan bır Gulıver Zaman ıçınde buyuyup kuçulen kocayıp ufalan alçalıp yukse- len bır yaratık • Saburhane dekı kuçük evın avlusunda duran zamanı btrakıp geldım Istanbul a Seçım zamanıdır Bır zamandan otekıne geçmek ıçın bır ara yazı gerekmez mı'' Bu yazı ışte o yazı 1 KUDRETGURBUZ İNSANA SEVDALIYDI GÜZEL BİR DÜNYA DÜŞLERDİ ANILARIYLA ARAMIZDAN HİÇ AYRILMAYACAK Ahmet Kaya, AlıUa Menneroluk, Baıbaro* AJtıodif, Bektaf Kaya, Bınen Atakan Berkıtçı, Cılut Büyük, Düek ÖngKİer, Dunsun Kırbaj, E<n Koç Filız Karakuf, Muzaffer ZümbûL Seyfî Önpder Sulevman Ğ>zyalçın, Şevket Karakuf, Şukran Irençıo AJun, Ozdenıu Korkmaz, Zekı Berkıtçı, Zıya Sûmer Sadece İş Bankası hesap sahibinin havalesi, Bankamatik ile gönderildiği anda ödenir. Her işlemi anında gerçekleştiren banka kartı sadece Bankamatik'tir. Yollanan havaleyi, hesaba yatan parayı; bir gün değil, bır sanıye bile beklemeden size nakit olarak sadece Bankamatik oder. Her gün, her saat Borsa ışlemleri de sadece Bankamatik'le yapılabilir. Üstelik, bütün hizmetlerini Türkiye'nin her yerinde ve Kıbns'ta gerçekleştiren sadece Bankamatik'tir. Çünkü, Türkiye'de On-Line Real-Time sistemine sahip tek banka kartı Bankamatik'tir. On-Line Real-Time, bir tuşa bastığınızda hizmetinize giren, işleminizi anında gerçekleştiren, bankacılıkta dünyanın en gelişmiş bilgi işlem sistemidir. On-Line Real-Time sistemı, Türkiye'de sadece İş Bankası'nda vardır! Bankacılıkta Işık Hızı ON-LINE REAL-TİME On-Line Real-Time sistemiyle sadece tş Bankası: • 5500 elektroruk termınalde aynı anda 5500 ışlem yapar • 400 Bankamatık'te bır gunde 20 mılyar hralık ışlem yapar • 1004 merkezde Borsa ışlemlen gerçekleştınr • Mavıhat ıle gunde 10 bınden fazla ışlem sonuçlandınr TURKIYE İŞ BANKASI BOND ÜNİVERSİTESİ AYUSTRALYA'DA ÜNİVERSİTE İN6İIİZCE + FOUNDATION + ÜNİVERSİTE 21. YUZY1L ÜNİVERSİTESİ "BAŞARINIZ BAŞARIMIZDIR 1 ISTANBUL BAÖDATCAO NO 532/6BOSTANCI Tel (1)3624096 (1)3623959 ANKARA BILUUR SOK NO 23/1 KAVAKUOCRE Tel (4)1267602 (4)1267803 SERPtL ve SABAHATTİN SOYDAN Oğullan SERCAN'ın doğumunu dost ve akrabalanna müjdeler 25.9.1991 1 BAŞSAĞLIĞI Çalışma arkadaşımız ENGİN BAŞA'nm babası NURİ BAŞA'nın vefatını üzüntüyle öğrendik. Merhuma Tanrı'dan rahmet, ailesine başsağlığı dileriz. İletişim Yayınları ve İlpa A.Ş. Çalışanları T.C. KARŞIYAKA 1. ASLİYE HUKUK MAHKEMESt 1991/165 Davacı Türkan Köktürk tarafmdan davalı Oguz Köktürk aleyhı- ne açılan boşanma davasında Davalı tüm aramalara rağmen bulunamamış, adresı tespıt edıle- memış, teblıgat yapılamamış olduğundan, davalının duruşma günu olan 17 10 1991 gunu saat 9 45'te Karşıyaka 1 Aslıye Hukuk Mah- kcmesı'nde hazır bulunması veya kendısını bır vekılle le temsıl ettır- mesı hususu ılanen teblığ olunur 12 9 1991 Basın 36607