Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
20 EYLÜL 1991 D1Ş HABERLER CUMHURtYET/U
WASHINGTONGuatemala'da
deprem
• GUATEMALA (AA) —
Guatemala'da meydana
gelen depremde, ilk
belirlemelere göre 23 kişi
öldü. Richter ölçeğiyle 5.3
şiddetindekı deprem, güney
sahilindeki birçok yerleşim
biriminde büyük ölçüde
hasara yol açtı. Deprem
merkezinin başkent
Guatemala City'nın 100
kilometre güneyinde
bulunduğu kaydedildi.
Fag'ta esrar
ele geçirüdi
• RABAT (AA) — Fas'ta,
tspanya'ya giden bir
kamyonda 6 ton civannda
saf esrar ele geçirildü. Fas
resmi haber ajansı MAP,
Tangier şehrinde yapılan
aramada bir kamyonda 810
adet naylon torbanın içinde
6 ton saf esrar ele
geçirildiğini duyurdu.
Ajans, kamyonun Ispanyol
Murica taşımacıhk şirketine
ait olduğunu belirttı.
Baü Trakya
sorunu
• BRÜKSEL (AA) — Bau
Trakya Türklerinin maruz
kaJdıklan baskılann
Avrupa Konseyi Hukuk
Komisyonu tarafından
incelenmesi kararlaştınldı.
önceki gün Strasbourg'da
toplanan Avrupa Konseyi
Başkanlık Divanı'nda söz
alan Türk Parlamento
Heyeti Başkanvekili Prof.
Dr. Yılmaz Altuğ, durumun
ciddiyetine dikkat çektikten
sonra konunun Avrupa
Konseyi Parlamenterler
Meclisi (AKPM) Genel
Kunılu'nda görüşiılmesini
talep etti. Prof. Altuğ,
meselenin acil ve güncel
konular çerçevesinde
asambleye getirilmesini de
önerdi. Konuyu tartışan
Başkanlık Divanı,
meselenin önce Hukuk
Işleri Komisyonu tarafından
ele alınarak incelenmesini
kararlaştırdı.
Mladenov
ifade verecek
• SOFYA (AA) —
Bulgaristan'ın önde gelen
gazetelerinden "24 Saat",
eski Devlet Başkanı ve
Dışişleri Bakanı Peter
Mladenov'un Türk azmlığa
zorla uygulanan isim
değiştirme kampanyası ile
ilgili olarak ifade vereceğini
bildirdi. 24 Saat gazetesi,
eski devlet başkanının
sağlık durumunun son
derece bozuk oiduğunu da
kaydetti. Bulgaristan'da,
Türk azmlığa zorla
uygulanan isim değiştirme
kampanyası ve asimilasyon
politikasının sorumlulan
hakkında henüz bir dava
açılmadı.
Güney Kıbns'ta
tatbikat
• LEFKOŞA (AA) —
Kıbrıs Rum Milli Muhafız
Ordusu (RMMO), 13-18
ekim tarihleri arasında
"Nikiforos 91" adlı bir
tatbikat yapacak.
RMMO'nun "savunma
gücünü" denemek amacıyla
yapüacak olan tatbikatm,
Lefkoşa ve Larnaka
bölgelerinde iki safha
halinde gerçekleştiıileceği
bildirildi. 5 binden fazla
yedek Rum askerinin de
katılacağı tatbikatta, yeni
silahların deneneceği ve
hakiki mermi kullanılacağı
belirtildi.
Irak'a petrol
izııiçiktı
• NEWYORK(AA) —
Birleşmiş Milletler Güvenlik
Konseyi, Irak'a Turkiye
üzerinden bir kereye mahsus
olmak üzere toplam 1.6
milyar dolar petrol satma
izni veren Genel Sekreter'in
raporunu onayladı. BM
Güvenlik Konseyi'nin
bugunkü toplantısında
karar, 13 kabul, 1 ret ve 1
çekimser oyla kabul edildi.
Kerkük-Yumurtalık Petrol
Boru Hattı'nın açılmasından
sonra Turkiye'nin ne kadar
gelir sağlayacağı konusu BM
Genel Sekreterhği ile Türkiye
arasında yapılan pazarlığın
sonuçlanmasıyla belü
olacak. BM'deki diplomatik
gözlemcilere göre Türkiye bu
pazarhkta 264 milyon dolar
isterken Genel Sekreterlik
yetkilileri, bu miktann daha
azı üzerinde diretiyorlar.
CuellarKıbrıs zirvesinin Ankara'nın tutumu nedeniyle gerçekleşemediği görüşünde
Zîrve umudu kalmadıBM Genel Sekreteri, Turkiye'nin zirveye
başbakan düzeyinde katılmaya hazır
olmadığını söyledi ve "Artık bir zirvenin
olacağından emin değilim. Hayal kırıklığına
uğradım" dedi.
ŞEBNEM ATİYAS
NEW YORK — BM Genel
Sekreteri Percz de Cuellar dün
ilk kez Kıbns görüşmelerinin so-
nuçsuz kalmasından öturü "ha-
yal kınklığını" ifade etti. Dün
sabah New York'ta BM binası-
na girerken Cumhuriyet'in so-
rulanru cevaplayan Cuellar,
"Tabii hayal kınklıgına ugra-
dım. Artık bir zirvenin olaca-
ğından emin degflim" dedi.
Cuellar, zirvenin gerçekleşe-
memesi nedenini "Türk tarafı-
nın iküi gonişme istemesinc"
bağladı. Genel Sekreter, ikili
görüşme isteğini Rum tarafına
bildireceğini belirtti ve "Benim
aniaytşım bir sornn çıktığı za-
man bemen bayal kınklıgına
uğramak degil, savaşmak ve
güclüklerin iıstesinden gelmeye
çalışmaktır" şeklinde konuştu.
Cuellar, güçlüklerin ne oldu-
ğu sorusunu şöyle cevaplandır-
dı:
"Son derece önemli detayiar
üzerinde çalışük. Şu an giiçlök-
ler mevcut. Benim anladıgım
kadanyia Turk hukümeti (zirve-
ye) başbakan düzeyinde katıl-
maya hazır değil. Aynca iki li-
der arasında gerçekleşecek bir
toptana-görüşme istiyoriar. An-
cak bu konuda halen Rum ta-
rafının cevabuu bekUyorum ki
eminim onlar da hayal kınklı-
gına uğrayacaklar."
Cuellar'm bu değerlendirme-
sini bu hafta içinde Güvenlik
Konseyi'ne sunması bekleniyor.
Öte yandan Turkiye'nin,
ABD Başkanı George Bush'un
Başbakan Mesut Yılmaz ve
Cumhurbaşkanı Torgnt Özal'a
gönderdiği mesajlan yanıtladı-
jh bildiriliyor. Bush, Yılmaz ve
özal'a gönderdiği mesajlarda
dörtlü zirvenin gerçekleşememe-
sinden ötüru ABD'nin de "ha-
yal kınklığı" içinde olduğunu
bildirmişti. Bush, "dörtlü zjr-
veyi" öneren tarafın Türkiye ol-
duğunu, bu nedenle ivimser
beklentinin Türkiye tarafından
yaratıldığını hatırlatan ifadeler
kullandığı mesajında, "Türki-
ye'den baştan beri goslerdigi iş-
birtigine devam etmesi" beklen-
tisi içinde olduğunu bıldirmişti.
Ankara'dan Beyaz Saray'a ön-
ceki gün gönderilen cevapta ise
"Türkiye'nin aynı tutumla ça-
balanna devam edecegini, an-
cak seçkn dönemiain yaratüğı
beHrsizUklerin dikkate ahnması-
nı" istediği öne sürülüyor.
Yazışmalar karşüıkü ağır dip-
lomatik suçlamalan içeriyor.
Bir yandan Türkiye Batı'mn
"acdeci bir tuttım takındıgını,
aşın bir beklenti yaratıldıgını"
öne sürerken, Batı aynı şekilde
"dörtltt zirveyi önerip BM ça-
balarmda ohımlu sinyaller vere-
rek bektentiyi esas yaratan tara-
fın Törkiye" olduğunu iddia
ediyor. Güvenük Konseyi Batı-
lı diplomatları bu suçlamayı
şöyle ifade ediyorlar:
"Dognısu Tnrkiye'nin totu-
mu anlaşılır gibi degil, önermiş
olduklan dörtltt zirveyi elde et-
tiler, Yunan tarafı dörtlü zirve-
yi kabule yanaşb. BM anjaşma
planı olusturulurken görnşme-
lere bizzat it . Bu dunım-
da zirve beklentisini yarataa ta-
raf tabti ki Türldye'dir. Şn an-
da bundan vazgeçilmesi ise
Tnrkiye'nin diplomatik güve-
nirtiğini ciddi olarak zedeiemiş-
tir."
Dışişleri Bakanlığı İkili Siya-
si Işier Genel Müdürü Korkmaz
Haktanır, dün BM Genel Sek-
reterliği Kıbns Sorumlusu Gns-
tave Feissel ile bu konuları gö-
rüştti. Görüşmede genel sekre-
terlikle Haktanır arasında ben-
zer suçlamalann geçmesi bekle-
niyordu. Genel Sekreter Perez
de Cuellar'm ve ABD'nin
"Türk Dışişleri Bakanı Safa Gi-
ray ile Ynnan Dışişleri Bakanı
Andonis Samaras'ı ya da Rnm
Dışişleri Bakanı Yakavoo ile
Türk tarafı Dışişleri Bakanı Ke-
nan Atakol'u görüştürme giri-
şimteri içinde oldugu" bildi-
riliyor.
Saddaırfı
sıkıştırma
savaşı
ABD'nin askeri
müdahale hazırlığı
içinde olduğunu
bildirmesi, BM'de
zaten yumuşamakta
olan Irak'ı biraz daha
sıkıştırma çabası
olarak nitelendirildi.
NEW YORK (Cumhnriyet)
— BM Güvenlik Konseyi daimi
üyeleri ABD, Ingiltere ve Fran-
sa, hafta başından beri Irak'a
BM inceleme ekiplerinin heli-
kopter kullammım kısıtlamaya
giristiği takdirde müttefiklerin
"askeri destek" vereceği uyan-
sında bulunmaktaydılar. önce-
ki gün Irak, BM Daimi Temsil-
cisi El-Anbari aracılığıyla Gü-
venlik Konseyi üyelerine yumu-
şamaya başladığını hissettirdi.
NBC'in tam bu sırada ABD'nin
askeri müdahale hazırhğı içinde
olduğunu bildirmesi, BM'de za-
ten yumuşamakta olan Irak'ı
biraz daha sıkıştırma çabası ola-
rak nitelendirildi.
Güvenlik Konseyi daimi üye-
lerinin uyarısırun ardından ön-
ceki gün konseye cevabını bildir-
meye gelen Büyükelçi El Anba-
ri, Irak'ın gerilemeye başladığı-
nı şu sözleriyle hissettirdi:
"Irak hukümeti son derece es-
nektir ve bir anlaşmaya varma-
yı istemektedir, Güvenlik Kon-
seyi'nin anlayış içinde olduğanu
biîiyoroz, nitekim biz de öyle-
yiz."
Irak daha önce BM inceleme
ekiplerinin Kuzey Irak'ta heli-
kopter kullanmasım engelleme-
ye girişerek uçuşlann haftada
sadece iki kez yapılmasını, fo-
toğraf çekimlerinde Irak hükü-
metinden izin alınmasını istedik-
lerini bildirdi. Bu gelişme üze-
rine Güvenhk Konseyi'nin bu ay
başkanlığıru yapan Fransa dai-
mi delegesi Jean-Bernard Meri-
mee, Irak'ın helikopterlerin kul-
lpnimı sırasmda yardımcı olmak
için hükümet görevlilerini gön-
derebileceğini belirtti. Uç Gü-
venlik Konseyi üyesi Irak'ın he-
likopterleri engellemeye kalkış-
ması ihtimali için askeri destek
kullanılabileceğini görüştüler ve
bunu Irak'a bildirdiler. Ancak
Irak'ın tutumunun yumusama-
sı üzerine Güverüik Konseyi dip-
lomatları askeri desteğe gerek
olmayacağuıı bildirdiler.
m |
? ABD Başkanı Ge-
" " * orge Bush'un Sad-
dam Hüseyin'i BM karaıianna u>maya zoriamak amacıyla Ame-
rikan Hava Kuvvetleri'ni tflarma geçirmesi, Korfez'de yeni bir
harekât oiasılığını gundeme getirdi. Bush'un, Saddam yonelimi-
nin Irak'ın kitlesel imha silahlannı tespit etmek ve incelemekle
gorevli BM uzmanlarının çalışmalannı engellemesi nedeniyle al-
dıgı karar bir harekâta donuşurse, Turkiye'de konuşlandınlan
Çokuluslu Çevik Guç'un gorev alıp almayacağı da tartışma ko-
nusu oldu. (Fotograf: AA)
Irak hükümetinin yayın organı El Cumhuriye:
ABD bahane amyorEl Cumhuriye gazetesi, Başkan Bush'un Hava
Kuvvetlerini alarma geçirmesini yorumladığı
başyazısında, "ABD, BM kararlarını uygulama
bahanesiyle yeni saldırı planlıyor" ifadelerine
yer verdi.
BAĞDAT (AA) — ABD
Başkanı George Bush'un hava
kuvvetlerini körfez yolunda ha-
zırhklı olmaları için alarma ge-
çirmesi üzerine, Irak'tan ilk res-
mi tepki El Cumhuriye gazete-
sinde yer aldı.
Irak hükümetinin yayuı orga-
nı El Cumhuriye, dünkü başya-
zısında, ABD'yi, ülkenin kitle
imha silah kapasitesinı belirle-
yen Birleşmiş Milletler ekiplen-
nin serbestçe görev yapabilme-
sini sağlamak gerekçesine sığı-
narak yeni bir savaşa art niyet-
le zemin hazırlamakla suçlad».
BM balistik silah denetim
grubunun kullandığı helikopter-
lere uçuş izni verilmemesinden
kaynaklanan sorunun bölge gü-
venliği bakırmndan tehlikeh bo-
yutlara götürüldüğünu kayde-
den El Cumhuriye, ABD istih-
baratının bu yolda dürüst siya-
setle bağdaşmayan yanüş bilgi-
ler yaydığını savundu.
Başyazıda, Irak'ın BM heli-
kopterlerinin ülkenin batısında-
kı bölgede uçuşuna bazı koşul-
larla izin verdiği, çünku söz ko-
nusu bölgenin halen maymlar ve
çeşitli patlayıcılarla dolu oldu-
ğu belirtildi.
Gazete, Irak hükümetinin
amacının, BM görevlilerinin ya-
şamlanm güvence altına alarak,
sahte gerekçelere dayalı yeni bir
yıkım harekâüm önlemek oldu-
ğunu belirtti.
El Cumhuriye, patlayıcılann
döşenmiş bulunduğu batı bölge-
sinde BM yetkililerinin bir ka-
zaya uğramasımn, ABD'ye ye-
jıi bir sıcak operasyorf için mü-
kemmel fırsat hazırlayacağını
öne sürdü.
öte yandan, El Cumhuriye'-
nin başyazısım duyuran Reu-
ters, iyi haber alan kaynaklara
dayanarak verdiği haberde,
ABD Baskam George Bush'un
hava kuvvetlerini alarma geçir-
mesini görüşmek üzere Irakü
bakanların toplantıya çağnldı-
ğını bildirdi.
Bu arada BM'nin biyolojik
silah uzmanlanndan oluşan ye-
ni bir grubun yann Irak'da ça-
lışmaya başlayacağı bildirildi.
Bahreyn'nin başkenti Mana-
ma'da bir açıklama yapan ekip
başkanı Dr. David Huxsoll, 10
günlük denetimleri sırasında,
Bağdat'ın 35 km güneydoğu-
sundaki "Selman Pak" tesisle-
rini inceleyeceklerini beurtti.
1S ağustosta kabul edilen 707
sayılı BM Güvenlik Konseyi ka-
ran, BM nükleer, kimyasal, bi-
yolojik, balistik silah uzmanla-
nnın uçak ve helikopterler ile
herhangi bir kayda bağlı kalın-
maksızın Irak içinde görev ya-
pabilmelerine olanak taruyor.
BM'nin Irak'a gelen beşinci
nukleer silah araştırma ekibi
Bağdat'tan yann aynlacak. Bu
ekibin yerini bugüne kadar gön-
derilenlerin en büyüğü olan 45
kişilik bir grubun alması bekle-
niyor.
Irak'ın Ankara Büyükelçisi El Tıkriti'nin demect
Kuzeyde PKK'yı banndırıııayız
MUSTAFA BALBAY
ANKARA — Irak'ın, Ankara Büyük-
elçisi El Tıkriti Kuzey Irak'ta denetimin
tümüyle kendi ulkesinin eline geçmesi
dunımunda burada PKK'yı banndirma-
yacaklanm söyledi. Görev süresinin uza-
tılması konusunda tartışmaların sürdü-
ğü çevik güçun bölgedeki gerginliği tır-
mandıracağina dikkat çeken Tlkriti, bu
gücün burada bulunuş amacının hâlâ
açıkça belirtilmediğini vurguladı. Büyü-
kelçi, ülkesinde Islama özgü demokrasi
kurulacağını, demokratik adımlann ar-
tarak süreceğini söyledi.
Cumhuriyet'in sorulanm yanıtlayan El
Tıkriti, Irak'taki Kürtlerle kısa bir süre
içinde anlaşmaya vanlacağmı ve onlann
da parlamentoda temsilci bulunduraca-
ğım belirtti. El Tikriti'ye yönelttiğimiz
sorular ve yanıtlan şöyle:
— Kuzey Irak'ta istikrar sağlamak
amacıyla Sflopi'de konuşlandınlan çevik
kuvvetin görev söresi 30 eylülde sona eri-
yor. ABD bu gücün görev süresinin nza-
blması konusunda ısrarh. Sizin deferien-
dirmeniz nedir?
EL TDtRİTt — Şunu belirtmek iste-
rim ki hiçbir yabancı güç, bölgedeki so-
runlan çözemez. Bu guç niçin geldi? Bu-
nun yanıtı tam verılmiş değil. Herhangi
bir sorun olursa biz aramızda hallede-
riz. Bu gucun kalması, görev süresinin
uzatılması bölge için bir tehdit unsuru-
dur, gerginliği tırmandırmaktadır.
— PKKnın Kuzey Irak'taki faaUyet-
leriyle iigili Türkiye'nin rahatsulıgı, za-
man zaman da sınır ötesi operasyoan
Çevik göç Hiçbir yabancı güç,
bölgedeki sorunları çözemez. Bu
güç niçin geldi? Bunun yanıtı tam
verilmiş değil. Herhangi bir sorun
olursa biz aramızda hallederiz.
Bu gücün görev süresinin
uzatılması bölge için bir tehdit
unsurudur.
PKK Biz bu gücü hiçbir zaman
_ desteklemedik. PKK
Kuzey Irak'tabtorite boşluğundan yararlanmıştır. Bunun
nedeni bir anlamda Amerika'dır. Bölgede hâkimiyeti
yeniden ele alırsak PKK'yı barındırmayız.
gündeme geliyor. PKK'ya destek verdi-
ğiniz yorumlanna ne diyorsunuz?
EL TIKRİTİ — önce PKK'ya destek
konusuna açıklık getireyim; biz bu gü-
cü hiçbir zaman desteklemedik. PKK,
Kuzey Irak'ta otorite boşluğu doğmasm-
dan yararlanmışur. Bunun nedeni bir an-
lamda Amerika'dır. Çünkü Amerikan
müdahalesi bölgede boşluk yaratmıştır.
Biliyorsunuz o çevrede bizim hiçbir as-
keri gücümuz yok. Eğer bölgede hâki-
miyeti yeniden biz ele alırsak PKK'yı ba-
rındırmayız. Bizim bu güçle daha önce
herhangi bir ilişkimiz olmadı, ileride de
olmayacak. Biz Türkiye ile kardeşçe, ba-
rış içinde yaşamamız gerektiğine inanı-
yoruz.
Türkiye'nin sınır ötesi operasyonları-
nı onaylamadıgımızı daha önce duyur-
muş, bu konuda nota vermiştik.
— Irak'taki Kort lideri Barzani ve Ta-
labani'nin temsilcileri sık sık Türkiye'yi
ziyaret ediyor. Buna yaklaşımınız nedir?
EL TIKRİTİ — Göruşmelerin ıçeriğı
konusunda fazla bilgimiz olmadığı için
aynntüı cevap veremeyeceğim. Ama Bağ-
dat'tan bize ulaşan haberler Kurt lider-
leriyle göruşmelerin olumlu gittiği, ya-
kın gelecekte anlaşma olacağı yolunda.
O nedenle ciddi bir kaygı duymuyoruz.
Inanıyorum ki yakın gelecekte Kürtlere
özerklik verilecek, onlann temsilcisi de
parlamentoda yer alacak. Biz Irak için-
de tüm halklarla birlikte ve iyi yasamak
istiyoruz. Tabii ülke içinde bu ilkeleri is-
temeyenler başanlı olamazlar.
— Ülkenizin güneyinde zaman zaman
gergralikler yaşanıyor. Yeniden bir çatıs-
ma ihtimali goniyor mnsunaz?
EL TIKRrrt — Korfez'de bir savaş
yaşandı. Oldu, bitti. Biz artık geriye bak-
mıyoruz. Ancak Kuveyt, gerginliği sürek-
li ayakta tutmak istiyor, ikide bir yalan
uydurup ortaya bir şeyler atıyor. Orne-
ğin Bubiyan adasına bizim askerlerimi-
zin çıktığını öne sürdüler, yalan olduğu
hemen anlaşüdı. Tek amaç ABD'nin ve
öbür emperyalist ülkelerin ambargoyu
surdürmelerini sağlamak. Biz Irak ola-
rak dünya ile ilişkilerimizi geliştirmek is-
tiyoruz. Israil hariç hiçbir ülkeye önyar-
gımız yok.
— Irak yönetimmde son dönemde ba-
zı degişiklikler oldu. Başbakan Hamma-
di görevden alındı, Saddam Hüseyin de-
mokratik adımlar atılacagını, ancak bn-
nun Batı tipi olmayacağını söyledi. Bu
gelişmeleri özetler misiniz?
EL TIKRİTİ — İçte bir kargasa yok,
amaç Ülkenin yeniden iman. Hammadi
BAAS Partisi örgütunce seçilemedi, ye-
rine Mahmut Hamza seçildi. Biliyorsu-
nuz, Irak'ta BAAS dışında parti kurul-
masına da izin verildi. Demokratik
adımlar surecek. Dünyadaki sistemleri
inceledik. Ancak bunlardan birini seç-
miyoruz. Islama, Irak halkına özgü bir
demokrasi olacak bu. Saddam Hüseyin-
den önce ulke yönetimi çok gericiydi. Ye-
ni cumhurbaşkanı devrimci bir yönetim
getirdi. Şimdi demokratik adımlar atıla-
cak. Bu bir sureçtı, önceden de yapılması
planlanıyordu, bugun gerçekleşti. Ana-
yasa taslağı Uzerindeki çalışmalar da sü-
rüyor.
Kıbrıs için
Ozal dengesi
Başbakan Mesut Yılmaz'ı dışişleri çizgisinde
gören ABD yönetimi, onu Cumhurbaşkanı
Turgut Özal'la dengelemek istiyor.
Washington, Kıbrıs dosyasını Özal'a
bırakmadığı için Yılmaz'a içerlemiş bulunuyor.
UFUK GÜLDEMİR
WASHINGTON — ABD'-
nin Başbakan Mesnt Yılmaz'a
içerlemesinin en büyük nedeni-
ni Kıbns dosyasını Cumhur-
başkanı Tnrgnt özal'a bırak-
maması oluşturuyor.
Washington Kıbns konusun-
da Mesut Yümaz'ı Dışişleri çiz-
gisinde göruyor ve onu özal'la
dengelemek çabası içinde. ABD
Başkanı George Busn Paris do-
ruğundan bu yana Yunanistan
Başbakam Konstantin Mhsota-
kis'e mektup yazdığı zaman
onun bir benzerini Yunan cum-
hurbaşkanına yollarruyor. Ama
ne zaman Mesut Yılmaz'a yaz-
sa bir de özal'a yazıyor. İki ül-
ke başkanı arasında özel bir di-
yalog olması olumsuz bir şey
değil, ancak bu özel diyaloğun,
resmi politikalara alternatif
olarak sivrilmesi, dikkatleri bu
ilişkiye yoğunlaştırıyor.
Washington'da sadece Mesut
Yıbnaz'a değil, özal'a karşı da
ince bir burukluk hissediliyor.
Çünkü ABD Başkanı George
Bush, biraz da Çankaya'dan ge-
len iyimser sinyaller nedeniyle,
Kıbns gibi inatçı bir dosyayı
bizzat sahiplenmiş bulunuyor.
Oysa bu sahiplenmeye karşın
Türkiye, ABD'nin beklediği
cizgiye uzak durmaya devam
ediyor. Ancak Amerikan yöne-
timi, özal'ın Yümaz'ı ikna ede-
bileceği konusundaki beklenti-
sini sürdürüyor.
ABD Başkam'nın bizzat üst-
lendiğı bir dosyada, iddialı "ey-
lül dorugn" acıklamalanna
karşın en azından şimdilik ba-
şansızlığa uğramış olmasımn
tek nedenini özal oluşturmu-
yor. Asıl nedeni Amerikan dip-
İomasisinin Kıbrıs konusunda
değerlendirme güçlüğu yaratı-
yor. Eğer Amerikan diplomasi-
si bu konuyu derinlemesine
kavrayabilseydi, Bush'a böyle-
sine inatçı bir konuya kişisel
olarak sanlmamayı telkin ede-
bilirdi.
Amerikan diplomasisinin
görmekte geciktiği bir başka ol-
guyu Kıbns'ta hakkanıyete ve
siyasi eşitliğe dayalı bir çözü-
mün ne kadar Rumlann aley-
hine olacağı gerçeği oluşturu-
yor. Çünku böyle bir çozüm
Rumlann özlediği eski statüyü
getirmiyor. Eski statü Kıbns'ı
bir Rum cumhuriyeti yapıyor-
du. Oysa gerçekten siyasi eşit-
liğe ve hakkaniyete dayalı bir
çozüm Türkleri de ada yöneti-
mine ortak edecek. Rumlar
böyle bir çözümü değil, aksine
statükonun devamım istiyor.
Amerika bunu da değerlendir-
mekte güçlük çekiyor.
VV'ashıngton işin özünden o
kadar uzak bulunuyor ki
KKTC lideri Raaf Denktaş
"Ben egemenUk istryorum" de-
diği zaman, ABD, "Denktaş
kozmetik işierle ugraşıyor" di-
yor. Oysa ABD'nin "kozmetik"
olarak algüadığı olgu, Denk-
taş'ın 30 senelik mücadelesinin
temelini oluşturuyor. ABD ay-
nca, "Ankara \Vashingtoa ve
BM aynı görüşte, Denktaş işi
torpilliyor" kanısında. ABD-
nın, hem zaman zaman Denk-
taş'ın Ankara'nın kuklası oldu-
ğu iddiasına itibar etmesi, diğer
yandan da onun tek başına işi
torpillediğıni düşünmesi, için-
de banndırdığı çelişki nedeniyle
bü" başka değerlendirme eksik-
liğine işaret ediyor.
Tüm bunlara karşın Türk ta-
rafı, Kıbns dosyasındaki önce-
liklerinin yaru sıra uluslararası
camianın da değerlerine kıymet
verdiği için secim arifesinde ol-
sa dahi doruk riskini göze alı-
yor. Tek soyledıği, hazırkğm iyi
yapılması gereği. Ancak Ame-
rikalılar "biz bu toplantıyi zor-
la yapüracagız" havasında.
BAŞKENTTEN AHMET TAN
Özal'a İniş Bileti
ANKARA — tnönü'ye göre
Turgut Özal, "Amerikalılara
'No' demesini bilmiyor. 'No'
dese, dostluk hemen bozulacak
sanıyor..."
SHP lideri, Cumhurbaşkanı
özai'ın, "Türk-ABD ilişkileri"
konusunda çifte oportunistlik
içinde olduğu kanısında.
özal'ın birinci oportünizmi
şn:
"Dcgil mi ki Amerika süper
güçtiır. O halde onun yanında
yer alarak her zaman kazançh
çıkanm" anlayışı.
Ikinci oporttinizm ise "Baş-
kan Bush ile kişisel olarak iyi
ilişki yüriıtürsem, bundan hem
ben hem de partim kâr saglar"
döşnncesi.
SHP Genel Başkanı, bu de-
gerlendirmeleri, dün dış poliri-
ka konusundaki goriişlerini
Comhuriyet'e aktanrken yap-
ü.
Bu degeriendirmelerin ben-
zerini bundan bir süre önce
Hasaa Cemal, Cüneyt Arcayü-
rek'le birlikte DYP lideri De-
mirel'dea bir yemekte diale-
mştik.
İki muhalefet parti liderinin
de Özal'ın ABD ile ilişkileri
hakkındaki tanılan, birbirinin
aynı idi.
Bdki de bu yüzden, SHP ile
DYP seçimlerden sonraki ortak
bedefi çok kolayca behriediler:
"Özal'ı Çankaya'dan indir-
me."
Bu hedefin arkasında siyaseti
ve pariamenter sistemi rayına
oturtmak kadar, Turk-ABD
iUşkilerini tek adam oportuniz-
minden kurtanp iki bagımsız
ülke münasebetlerine dönüş-
türme amacı da yatıyor.
Özal'ı Çankaya'dan aşağıya
indirmek, Özal'ın naçiz şahsı-
nı, Cumhurbaşkanlığı olanak-
lanndan, örnegin Okluk Ko-
yn'nda 4-5 ay yaz çalışması sür-
dünnekten yoksun bırakmak
degfl elbette.
özal'ı Ankara'dan aşagıya
Indinnek demek, kişiyi degil,
Türkiye'yi devlet olarak ulus-
lararası üişkilerde yüksege çı-
kannak demek.
SHP Uderi, dün bunu şöyle
açıkladı:
" — Körfez bunalımı süre-
nnce izledigi pohtika nedeniy-
le Türkiye, ne vazık ki Ameri-
ka'nın politikasını uygulayan
bir devlet olarak tanmdı. Btzim
ilk bedefimiz, bu izlenimi sil-
mek olacaktır. Kendi çıkarian-
mızı gozelirken ABD ile eşit
devletler oldugumuzu mutlaka
hissettirecegiz."
Inönü'nün bn sözleri elbet-
te bir secim vaadidir.
Hatta, Amerika ile eşit dev-
let oiduğumuzu hissettirme sö-
zü fazla yuksek perdeden bu-
lunabilir.
Ama bu, bir başka gerçeği
görmemize engel degildir.
Turkiye'de iktidar degişme-
digi, yalmzca "Cnmhorbaşka-
nı'na daha az baglı izteumi
veren" birisi Başbakanlıga gel-
di diye, Amerika tutum degiş-
tirmek geregi hissetti.
Geçen yıl kimse, Başkaa
Bush'un "dosf'unu aşıp Ak-
bulut'u muhatap alacaguu ve
ona mektup >azma geregi his-
sedecegini düşünemezdi. Ama
bugün oldu.
Yılmaz, arkaana Dışişleri
Bakanuğı bürokrasisini de ala-
rak dörtlü zirve konusunda
ABD'nin baslucı tutumuna di-
renince, Başkan Bush hemen
"sozlu mektup"a sanlmak zo-
runda kaldı.
Bu arada aynı Bush, kov-
boyluk >aparak Başbakan Y4-
maz'a mektubu. daha önce
kendisi değil, Dışişleri Bakanı
Baker'a yazdırmıştı.
Yılmaz, Baker'ın mektnbn-
na kendisini taraf görmedigini
basına açıklayınca, bu kez Baş-
kan Bush, ABD'de yürütmenin
başı olarak Türkiye'deki yürüt-
menin başım mnhatap almaya
mecbur kaldı.
Bunu saglayan ise Türkiye
Başbakam'nın yalın bir devlet
protokolüne ve diplomatik il-
kelere sıkı sıkı sanlması oldu.
Yılmaz'ın bu barutunun bir
atunbk oldugu, ABD'nin bunu
daha sonra Ytfmaz'm tanraa-
dan getirmek isteyeb8ecegi, ay-
n bir tartışma konusu.
Ama burada alü çizflmed ge-
reken gercek şu:
Hem Türkiye-ABD İHşkHeri
hem Türkiye'nin uluslararası
ilişkileri, Özal oportünizminin
ipoteginden kurtanlabilir.
Bunu sağlamanın tek yolu
var:
Secim sandığından Özal'a
Çankaya'dan "iniş" biletinin
çıkması...
ROMAN VE YAZARLIK ONURU
Samim Kocagöz
8.000 lira (KDV içinde)
ödemeli göMİerihBez.
TİY^TRODA DEVRİM
Zehra
8.000 lira (KDV içinde)
Çagdaf Yaymlan Tlirkocağı Cad. 39-41 CağaJoğto-hlumtMİ
ödencH («aderlmez.