Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
7 HAZİRAN 1991 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/U
Walesa-Quayle
göruşmesi
• VARŞOVA (AA) —
Polonya Devlet Başkanı
Lcch Walesa, resmi bir
ziyaret amacıyla Varşova'ya
gelen ABD Başkan
Yardımcısı Dan Quayle ile
görüştü. Quayic
göriişmeden sonra yaptığı
açıklamada, ABD'nin,
komünist sistemden pazar
ekonomisine geçişi
başarıyla tamamlayabilmesi
için Polonya'ya yardım
etmekte kararlı olduğunu
bildirdi. VValesa da görüşme
sonrasında yaptığı
konuşmada, Polonya ile
SSCB arasıııdaki ticari
Uişkilerin kopması
nedeniyle ülkesinin
ekonomik açıdan zor bir
dönem geçirdiğini kaydetti.
Quayle, Polonya Başbakanı
Jan Krzyzstofla da
görüştü.
Türk
kamyonları
serbeat
• Haber Servisi —
TürkiyeMen Bağdat'a gıda
maddesi götürürken 3 gün
önce Zaho-Dahok
karayolundaki peşmerge
kontrol noktasında
durdurularak bekletilen
kamyonlann scrbest
bırakılacağı bildirildi. Kün
Demokrat Partisi Politbüro
Uyesi Fadıl Madru,
kamyonculann içinde
bulunduğu güç durum göz
önüne alınarak bir kereye
mahsus Bağdat'a
gitmelerine izin verileceğini
bclirtti. Dışişleri Bakanlığı
Sozcü Vekili Ferhat
Ataman, peşmergelerce el
konulan 50 kadar Türk
kamyonunun serbest
bırakılması için girişimlerde
bulunukluğunu kaydetti.
Kıbrıs Banş
Gücü BM
gtindeminde
• NEW YORK
(Cumhuriyet) — Birleşmiş
Milletler Genel Sekreıeri
Perez de Cuellar, Kıbns'taki
BM Barış Gücü'nün görev
süresinin 6 ay süreyle
uzatılmasını istedi. Kıbns
Banş Gücü'nün "gönüllü
lcatkılarla" finanse
edilmesine son verilmesi
için dün BM Güvenlik
Konseyi gayri resmi olarak
toplandı. Toplantıda Genel
Sekreter Perez de CueUar'ın
Banş GücU ile ilgili raporu
ele alındı. Cuellar
raporunda, Banş Gücü'nün
Kıbns açısından önemine
ve gerekliliğine değinerek,
halen gönüllü katkılarla
fınanse edilmesinin
"haksızlık" olduğunu
tekrarladı. Genel Sekreter
bu nedenle bir an önce
Banş Gücü'nün de BM
bütçesinden fınanse
edilebilmesi için gerekli
düzenlemelerin yapılmasını
önerdi. Geçen aralık ayında
Kanada bu yönde bir karar
tasansı hazırlamıstı.
BulgaristaıVa
ziyaret
• SOFYA (AA) — Kıbns
Rum kesimi Dışişleri Bakanı
Yorgo Yakovu, 11-12 haziran
günlerinde Bulgaristan'a
resmi bir ziyarette
bulunacak. Dışişleri
Bakanlığı sözcüsünün
haftalık basın toplanosında
yapılan açıklamaya göre
Yakovu, ziyaretini Başbakan
"Yardımcısı ve Dışişleri
Bakanı Viktor Valkov'ün
davetlisi olarak
gerçekleşurecek. Bu arada
ABD Başkanı Dan Quayle,
yann beş saatlik bir ziyaret
için Sofya'ya uğrayacak.
ABD Başkan Yardımcısı,
Cumhurbaşkanı Jelyu Jelev
ve Başbakan Dimitar Popov
ile görüşecek.
lşadamları
Konseyi
• SOFYA (AA) — Sofya'da
bir gnıp işadamı, Türkiye ik
ekonomik Uişkilerin
geliştirilmesine katkıda
bulunmak amacıyla "Bulgar-
Türk tşadamlan Konseyi"
kurdular. Kuruluş
toplanüsına katüan Sanayi
ve Ticaret Bakanı Puşkarov,
girişimi memnuniyetle
karşüadığmı belirterek iki
ülke arasuıda iyiye giden
uişkilerin yarattığı olumlu
havanın ticari ilişkilerde de
etkisini göstereceğini söyledi.
'Gandi
uyanlmıştr
• YENt DELHİ (AA) —
Hindistan Başbakanı Çandra
Şekar, öldünılen eski
Başbakan Rajiv Gandi'yi bir
suikast tehlikesine karşı
korunması için uyardığmı
söyledi. Hindistan'da
yayımlanan "The Hindu"
adlı gazeteye demeç veren
Şekar, hiç kimsenin bir
"insan bomba" Ue suikast
yapılacağını bekkmediğini
behrtti.
Kopenhag'da bir araya gelen ittifak dışişleri bakanlan, yeni siyasistratejinin bugün ilan edilmesini benimsediler
NATO, stratejisini açıklıyorNATO'nun bugün açıklayacağı yeni siyasi stratejinin diğer
Avrupa kurumlanndan üstünlüğünün vurgulanması açısından
önemli olduğu belirlendi. Açıklamanın AT zirvesinden önce
yapılması da ABD ve bu ülkeye yakın NATO üyeliklerinin
başansı olarak değerlendiriliyor.
SABETAY VAROL
KOPENHAG— NATO'nun yeni siyasi stra-
tejisi bugün açıklanıyor. Kopenhag'da bir
araya gelen NATO Dışişleri Bakanlan, itti-
fakın yeni stratejisinin bugün ilan edilmesi-
ni kararlaştırdüar. Yeni siyasi stratejinin AT
içinde suren "Avnıpa savunma kimligi" tar-
tışmalannın sonuçlanmasından önce açıkla-
nacak olması, ABD ile bu ülkeye yakın NA-
TO üyelerinin başansı olarak nitelendiriliyor.
Bu arada NATO Dışişleri Bakanlan Top-
lantısı'nda, Türkiye ve Norveç gibi AT üyesi
olmayan ülkelerin "Avrupa savunma kimliği"
içinde söz sahibi olma istegj, Fransa'nın ba-
şını çektiği bir kısım Avrupa ülkesinin itira-
zıyla karşüaştı.
Toplantıda dün, Türkiye ve Norveç ile
Fransa arasındaki çelişkiyi çözmek amacıy-
la bir "ara formiil" benimsendi. Buna gö-
re, Avrupa savunma kimliği, AT üyesi 12 ül-
kenin çabalanyla biçimlenecek. Türkiye ve
Norveç'in ise, savunma alanında kendileri-
ni ilgilendiren konularda görüşlerine başvu-
rulacak.
Kopenhag toplantısında, aynca "Ortado-
gn ve Dogu Avrupa ülkeleri ik ortaklık" baş-
hğı altında bir bÛdiri kabul edildi. Bu bildi-
ri ile NATO'nun yeniden yapüanmasından
kaygılanan SSCB ile Doğu Avrupa ülkeleri-
nin bu kaygüannın yatıştınlmak istendiği bil-
dirildi. V
Yeni siyasi strateji
Uzunca bir süredir NATO'da daimi dele-
geler düzeyinde ele alınan ve irtifakın yeni si-
yasi stratejisi sayılan "tttifakın temel güven-
lik görevleri" başUklı belge bugün açıklana-
cak. Söz konusu belgenin AT içindeki Avru-
pa savunma kimliği tartışmalannın sonucu
beklenmeden açıklanıyor olması, Washing-
ton'un ve NATO içinde ABD'ye yakın ülke-
lerin bir başansı olarak gösteriliyor.
Bugün açıklanacak belge üzerinde NATO
üyeleri arasında bir uzlaşma sağlandığı bili-
niyordu. Belgenin, bekletilmeden kamuoyu-
na açıklanmak istenmesi, NATO'nun diğer
Avnıpa kurumlanna üstünlüğünü ortaya
koyması bakımından önemli. Belgede şu te-
mel hususlann yer alacağı öğrenildi:
1- NATO sözleşmesindeki ilkeler bir kez
daha sıralanacak,
2- NATO, SSCB'deki her türlü gelişmeye
karşın, Avnıpa'da stratejik bir denge unsu-
ru olarak kalacak,
3- NATO, Doğu ve Orta Avnıpa'da geliş-
mekte olan demokrasi süreçlerine katkıda bu-
lunacak,
4- Avrupa'da hiçbir ülkenin diğerine bas-
kıda bulunamayacağma ilişkin bir ifadeye yer
verüecek ve NATO'nun istikrar faktörü ola-
cağı vurgulanacak.
Türkiye ve Norveç
ABD'nin NATO Dışişleri Bakanlan top-
lantısından da güçlü çıkacağımn belli olma-
sına karşın, Türkiye ve Norveç açısından ce-
şitli sorunlar ortaya çıktı. Fransa başta olmak
üzere bir kısım Avnıpa ülkesi, AT üyesi ol-
mayan Türkiye ve Norveç"in Avnıpa savun-
ma kimliği içinde yer almasına karşı çıktılar.
Toplantıda daha sonra bir "ara formiil"
SSCB/BATI
benimsenerek, Türkiye ve Norveç'in savun-
ma alanında kendilerini ilgilendiren konular-
da görüşlerine başvunılması kararlaştınldı.
Türk delegasyonuna yakın kaynaklar bu ara
çözümün Türkiye'nin beklentÜerinin gerisin-
de olduğunu, ancak tüm tarafların, üzerin-
de görüş birliğine vardığı bir formül olması
bakımından Türkiye'nin de benimsediğini
ifade ettiler.
Toplantıda dün, "Orta ve Doğu Avrupa ül-
keleri Ue ortakhk" başlığı altmda bir bildiri
de kabul edildi.
Bildirinin amaanın, NATO'nun yeniden
şekillenmesinden dolayı endise içerisinde olan
Doğu Avnıpa ülkeleri ve Sovyetler Birliği'-
nin bu kaygüanm yatıştırmak olduğu belir-
tildi.
Kaynaklar, bildiri ile NATO'nun bir güven-
ce vennediğüü, ancak bu ülkelerin "ySreJİ-
ne su serptifini" belirttiler.
Kohl: Gorbaçov
zirveyekatüacak
Federal Almanya Başbakanı Helmut Kohl,
SSCB Devlet Başkanı Mihail Gorbaçov'un
15-17 temmuz tarihlerinde yapılacak G-7
zirvesine katılacağını bildirdi.
GORBİ'Yİ PROTESTO Oslo'da bulunan SSCB tideri Gorbaçov, bir grup gosterici tarafından protesto edildi. (Fotoğraf: Reuter)
Dış Haberler Servisi — SSCB
Devlet Başkanı Mibail Sergeye-
viç Gorbaçov, Batı'nın Sovyet
ekonomisinüı içinde bulunduğu
kötü durumdan kurtanlması
için yardım etmesi konusunda-
ki ısrarlı tutumunu sürdüruyor.
Bu arada, F.Almanya Başbaka-
nı Helmut Kohl, Gorbaçov'un
Sanayileşmiş Ülkeler Zirvesi'ne
katılacağını söyledi.
Gorbaçov, önceki gün Oslo'-
da ve dün de Stockholm'de
özellikle bu konu Üzerinde dur-
du.
Gorbaçov, Oslo'da Nobel
Banş Ödülü'nü kabul konuş-
masında, perestroykanın başa-
nya ulaşması için Batı'nın des-
teğinin gerektiğini, bunun yapıl-
maması durumunda SSCB'nin
Batı için bir risk kaynağı oluş-
turacağını söylemisti.
• Bu arada AP'nin haberine
göre Gorbaçov'un 15-17 tem-
muz tarihleri arasında Londra'-
da yapılacak Sanayileşmiş Ülke-
ler Zirvesi'ne katılma olasılığı-
nın güçlenmesi, çeşitli kaygıla-
ra yol açıyor. ABD Başkanı Ge-
orge Bush'un, Gorbaçov'un zir-
veye katılmasına yeşil ışık yak-
masının ardından SSCB lideri-
nin hangi statü ile Londra'ya
geleceği tartışılmaya başlandı.
Washington ve Londra, bu
konuda Gorbaçov'un zirveye
eşitlerden bir eşit olarak değil,
misafir olarak katılması görü-
şünde. Bush yönetiminin, Ja-
ponya ve Ingütere'yi de mem-
nun etmek amacıyla Gorba-
çov 'u zirve öncesi veya sonra-
sında Londra'ya davet etmeyi
planladığı haber veriliyor.
OECD Bakanlar Konseyi'nin
önceki gece geç saatlerde ta-
mamlanan toplantısında alınan
bu ilke karanrun, önde gelen sa-
nayileşmiş ülkelerden oluşan
Yedüer Grubu'nun (G-7), 15-17
temmuz tarihleri arasında
Londra'da yapılacak toplantı-
sında SSCB'nin Batı'dan yüklü
miktarda mali yardım talebine
verilecek yanıtını oluşturması
bekleniyor.
Toplantıda, aynca Gümrük
Tarifeleri ve Ticaret Genel An-
laşması (GATT) çerçevesinde
yürutülen uluslararası ticaretin
serbestleştirilmesine ilişkin Uru-
guay raundu görüşmelerinin yd
sonuna kadar tamamlanması
için elden gelen gayretin göste-
rilmesi temennisi dile getirildi.
12 haziranda yapılacak başkanlık seçimi kampanyasında altı 'acemi* aday, yandaş toplamaya çalışıyor
Rusya'da'ilginç'başkanlıkyanşıDış Haberler Servisi — Sovyetler Birliği'-
nin en büyük cumhuriyeti Rusya Federasyo-
nu, 12 haziran tarihinde yapılacak olan baş-
kanhk seçimlerine hazırlamyor. Rusya'nın
bu ilk dernokratik seçiminde altı aday baş-
kanlık için yanşacak. Tüne dergisinde
yer alan bir habere göre seçün kampanyala-
nnın acemisi olan adaylar, bu konuda güç-
lük çekiyorlar.
12 haziranda yapılacak olan Rusya baş-
kanlık seçimlerine katılacak altı aday, geçen
hafta el yordamıyla kampanya yapmaya baş-
ladı. Bu adaylardan üçü, Rus kamuoyunun
yabancısı değü aslında. Rusya parlamento-
su YUksek Sovyet'in Başkanı Boris Yeltsin,
adayların en güçlüsü. Eski Sovyetler Birliği
Başbakanı Nikolay Rijkov ve eski lcişleri Ba-
kanı Vadim Bakatin de güçlü adaylardan.
Bunlann dışında üç de "bUüuneyen" var se-
çimlerde General Albert Makasov, Yladimir
Jirinovski ve Aman-Geldy Tuleyev.
Bu seçün kampanyasında, Batı'daki se-
çimlerde rastlanan türden dev posterler, gü-
rültülü gösteriler, büyük mitingler yok.
Time'a göre işin acemisi olan adayla-
Yeltsin
Kamuoyu
yoklamalarına
göre oyların
yüzde 50'sini
toplaması
sürpriz
olmayacak.
Makaşov
orduyu
güçlendirme ve
düzeni sağlama
sözü veriyor.
Gözlemcilere
göre başkanlık
için şansı yok.
Rijkov
Seçim
kampanyası
sırasında
Limuzinler
kullandığı için
basın tarafından
eleştiriliyor.
nn, Batılı lider tipıne çok daha yakın olan
Devlet Başkanı Mibail S. Gorbaçov'dan öğ-
renecekleri çok şey var.
Kamuoyu araşî-'rmalanna göre Rusya'nın
şu anki lideri Boris Yeltsin, seçimde fazla
zorlanmayacak. Araştırmalar, 100 milyon
Rus seçmeninin yüzde 50'den fazlasmm oyu-
nu Yeltsin'e verecegini gösteriyor. Parlamen-
to başkanlığı görevinin getirdiği avantajı iyi
kullanan Yeltsin, sürekli olarak yerel yöne-
ticüerle görüşüyor ve yerini sağlamlaştırmaya
çalışıyor. Yehsin'in seçim sloganı çok çarpıa
değil belki, ama önemli bir noktayı vurgu-
luyor: "Rusiar, Rus yaşamındaki köklü de-
gişimi fark etmekte birieşin."
Yeltsin kampanya boyunca soğukkanlı gö-
rünmeye çalışırken bu tür kampanyalarda
çokça rastlanan suçlamalar, yani işin "pis"
tarafı da yardımcısı Alexander Rutşkoy'a dü-
şüyor. Afganistan'da savaşnuş ve "Sovyet-
ler Birliği Kahramanı" ödülünü kazanmış es-
ki bir hava albayı ve şimdi de Demokrasi İçin
Komünistier adlı reform hareketinin lideri
olan Rutşkoy, geçenlerde gazetecüere şöyle
diyordu: "Nikolay Rijkov, başbakan olarak
geçirdigi beş yıl içinde yapüklan ortadayken
şimdi nasıl oluyor da Rusya'nn başkanı ol-
mayı aklından geçirebiliyor, anlayanuyo-
rum."
Sovyetler Birliği başbakanhğı görevinden
geçen ocak ayında ayrüan Nikolay Rijkov ise
Afganistan savaşı sırasında yıldızı parlayan
General Boris Gromov'u kadrosuna dahil
ederek ordu çevrelerinden oy toplamaya ça-
hşıyor. Yeltsin'in yardnncısı Rutşkoy'un re-
formcu komünistlerden destek bulmasma
karşılvk Rijkov - Gromov ekibi, yerel parti
birimlerinden ve ordudan oy toplayacağı
benziyor. Rijkov ve Gromov, seçim kam-
panyası sırasında limuzinler kullanmalan ne-
deniyle basının eleştirilerine hedef oldular.
Eski lcişleri Bakanı Vadim Bakatin'e, "Se-
çünin sürprizi olabilir" gözuyle baküıyor.
Yeltsin'in radikal reformculardan, Rijkov'-
un muhafazakâr generaller ile panililerden
destek aramalanna karşı Bakatin, ısrarla
"bajtımsu" bir aday olduğunu vurguluyor.
Bakatin, "Kremlin'in adamı" olduğu yolun-
daki söylentUerin ayyuka çıkmasının üzeri-
ne geçen hafta basına açıklama yaparak böy-
le bir durumun söz konusu olmadığını söy-
lemek zorunda kaldı. "Gorbaçov'un öneri-
lerini defalarca geri çevirdim" diyen Baka-
tin, kendisine yardımcı olarak Rusya Parla-
mentosu MUliyetler Konseyi'nin Müslüman
Başkanı Ramazan Abdülatipov'u seçti. Ba-
katin, Yeltsin'in egemenlik konusundaki tu-
tumunun azuüıklar üzerindeki olumsuz et-
kisinden yararlanmaya çahşıyor. Kamuoyun-
da etkili bir "reformcu" görüntüsü edinen
Bakatin'in, 12 haziranda hiçbir adayın yüz-
de 50 çoğunluğu sağlayamaması durumun-
da yapılacak ikinci tur seçimde Yeltsin'i zor-
layabileceği sanıhyor.
Rusya Federasyonu Devlet Başkanı adayından New&wııck *e demeç
Bakatin:Özelmülkiyet kutsalolmalı
reksinimini bir başkasından istememelidir.
Piyasa doğal oiarak gelişmelidir. Bu, uzun
bir süreç olacaktır. Biz hepimiz çok sabırsı-
zız, fakat henüz piyasa için hazır değiliz.
Yeni bir psikoloji
SSCB Başkanı Mihail Gorbaçov'un başdanışrnanlığını da yapan
Bakatin, perestroykanın serbest piyasaya geçişi öngördüğünü
belirterek fabrika yöneticilerinin kendi kararlarını kendiîerinin
almaları gerektiğini söyledi.
Dış Haberler Servisi — SSCB Devlet Baş-
kanı Mibail Gorbaçov'un baş danışmanı Va-
dim Bakatin (53), 12 haziranda yapılacak
Rusya Cumhuriyeti başkanlık seçiminde Bo-
ris Yeltsin'e meydan okuyacağını açıkladı.
Saygın bir eski lcişleri Bakanı olan Bakatin'-
in gelecekte KremUn'in lideri olması da ola-
sı görülüyor. Vadim Bakatin, kendisiyle gö-
rüşen "Newsweek" muhabirinin sonılarını
yanıtladı:
— Sovyet ekonomisini düzdtmek için ne
yapdabUir?
BAKATİN — Perestroyka, sosyalist mo-
dele planlanmış ekonomiden, doğan piyasa-
ya kurallanna göre işleyen s>erbest ekonomiye
geçişi öngörür. Burada fabrika yöneticileri-
nin kendi kararlarını alabilme özgürluğüne
her şeyin üzerinde gereksinim vardır. İlk önce
yasal garantiler, yeni bir altyapı, yeni bir psi-
koloji ve yeni personel yaratmamız gerekir.
Şimdiye kadar yerel yöneticiler Moskova'ya
kadar gelip bir şeyler istiyorlar ve bunu al-
dıklan zaman da mutlu oluyorlardı. Oysa pi-
yasa çok daha değişik bir sistemdir. Kişi, ge-
— Yeni bir psikolojiden neyi kastediyor-
sunuz?
BAKATİN — Sosyalizmin bir avantajı
vardı, değişmez ve tahmin edilebilirdi. Her-
kes yann ve bir sonraki gün ne olacağını bi-
lirdi. Çok az gelişme vardı,' fakat buna alış-
mıştık. Bu, devlete bağımlılığı ve karar al-
ma eksikliğini doğurdu. Şimdi hemen herkes
kişilik bölünmesinden yakmıyor. Halkımız
beraberinde daha fazla sosyal avantaj geti-
receği için piyasa ekonomisini istiyor. Fakat
psikolojüc olarak buna hazır değiller. Belir-
sizlik onları korkutuyor.
— tdeolojinin başansızlıgı bnnda bir rol
oynuyor mu, yoksa Sovyet komünistleri hâlâ
Marksizme mi inanıyorlar?
BAKATtN — Birçoğu inanıyor, özellikle
de daha yaşlı kuşak. Hâlâ yüzyılın onalann-
da işe yarayan görüşleri kullanıyorlar. Ben
Lenin'in de söylediği gibi sosyahzm hakkın-
daki fikirlerimizi yeniden gözden geçirmemiz
gerektiğine inamyorum. Aynca ne yazık ki
bugünlerde sayılan oldukça az olan parti ku-
ramcılarımızın da sosyalizm ve kapitalizm
hakkındaki gönışlerini yeniden gözden geçir-
meleri gerektiğine inamyorum. tlerlemenin
sosyalizme hıyanet olduğu suçlamalanyla
halkı korkutmamalılar. Olaylara, yeni bir
bakış açısıyla insanı merkeze koyarak bak-
malılar. Demokrasi budur ve ben demokra-
sinin her yerde kabul edileceğine inamyorum.
İnsan haklan, kanunlar üzerine kurulu bir
devlet, serbest piyasa, kim bunlara karşı çı-
kabilir? Batı Almanya, İsveç veya Amerika
Birleşik Devletleri'nde yapılanlarla bizim
kendi devletımiz içinde yapmamız gereken-
ler arasında bir fark olduğuna inanmıyorum.
Burada prensiplere ihanet söz konusu değil.
özel mülkiyet hakkı kutsal kabul edilmeli-
dir. Bundan sonra her şey yerli yerine otu-
rur.
— Fakat bu amaca nasıl ulaşacaksmız?
BAKATtN — Uzun bir yol katettik. Gor-
baçov, Sovyet bilincini özgür bıraktı. Deği-
şik düşuncelere izin verdi. Bize glasnostu, öz-
gür basını verdi ve demokrasi yolunda ara-
larında seçimler ve çok partili sistem de ol-
mak üzere demokrasi yolundaki ilk adımla-
n attı. Şimdi işin zor kısmı başhyor, ekono-
mi. Bu, politik reformdan ya da başkanlık
sistemini mi, yoksa yeniden çan başa geçir-
meyi mi istediğimize karar vermekten çok da-
ha karmaşık. Ekonomimiz kötü durumda ve
onu doğrultmak için zaınana gereksinimimiz
var.
Uyum sağlayabiiir mi?
— Sovyet Komünist Partisi yeni koşulla-
ra uyum sağlayıp reform çabalannda yapıcı
bir rol oynayabilir mi?
BAKATİN — 70 yıl boyunca parti tek yö-
netici güç oldu. Eğer program amaçlannı za-
manında değiştirseydi toplumu yeni bir sis-
teme götürebilirdi. Bu şans elden kaçtı, çün-
kü parti, amaçlannı açıkça, dürüstçe ve so-
nuna kadar değiştiremedi. Hâlâ "özel
miilkiyet" gibi kelimeleri açıkça söyleyemi-
yor. Sonunda olasılıkla parti değişik fraksi-
yonlara aynlacaktır. Partide kimisi pasif, ki-
misi ise Uerlemek isteyen değişik insanlar var.
Fakat aynı zamanda politik sureci geliştirme-
nin tek yolu parti içinden olduğu için bura-
ya girmiş olan kimi çok iyi insanlar da bu-
lunuyor.
— Birçok Sovyet, suıırh refornılara sade-
ce tepedeki liderierin karar vermesi gerekti-
ğini, aksi takdirde bir kaos olacağını duşu-
aüyor. Digerleri ise reformlann tabandan,
halktan getmesi gerektiğine, çünkü liderleria
kendi istekleriyle anlamlı reformlar yapma-
yacaklanna inanıyor. Kim haklı?
BAKATtN — Reformlar anayasal yoldan
yapümalıdu', grevler, bitip tükenmeyen gös-
teriler yoluyla değil. Başka bir yolunu göre-
miyorum.
— Yönetim kararlarını desteklemek için
askeri güç kuttamlmasını düşünür müsünttz?
BAKATtN — Kanunsuz şiddete karşı ana-
yasal guç kullanılmalıdır.
— Geçen ocak ayında Litvanya'da Sovyet
buiiklerinin, 13 yaşama mal olarak silahsız
sivittere karşı kullanılmasının dogrulandıgı-
nı mı söylüyorsunuz?
BAKATtN — Ne yazık ki bu güç kullanı-
mı kanunsuzdu. Bunu söylemeli ve pişman-
bğınruzı belirtmeliyiz.
— Gorbaçov için çauşntak nasıl bir şey?
BAKATtN — Gorbaçov'un demokratik
kişiliği bana uyuyor. Değişik düşuncelere
karşı toleransh. Ben ekibin uygun bir elemanı
degilim. Kimi zaman Gorbaçov'un belli bir
şekilde çözmek istediği bir sorun üzerinde
tartışıyonız ve ben " fakat"lanmla ortaya çı-
kıyorum. Bu bana zarar vermiyor. Gorba-
çov etrafının 'evet'çilerle dolmasını istemi-
yor.