Katalog

CUMHURÎYET/10 D1Ş HABERLER 6 MAKT 1991 Saddam, SSCB'ye sıgınamayacak • LONDRA (AA)— Moskova, Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'in sığınma olasılığına kapıyı kapattı. SSCB Başkanı Mihail Gorbaçov'un sözcüsü Sergei Grigoriev, Saddam Hüseyin'in SSCB'ye sığınmayı istemeyeceği umudunda olduğunu, böyle bir talebin Moskova'da hoş karşılanmayacağını açıkladı. Grigoriev, ingiliz ITN Televizyonu'na verdiği demeçte, Saddam'ın siyasi sığınma isteminin yeni sorunlara yol açabileceğini, bu nedenle böyle bir talebe olumlu yanıt veremeyeceklerini kaydetti. Kolera yayıhyor • QUITO (AA>— Latin Amerika'nın bu yüzyıl içinde yasadığı en kötü kolera salgını ilk çıktığı ülke olan Peru'nun sınırlannı aşarak komşusu Olkelerde de etkisini göstermcye başladı. Ekvator Sağlık Bakanlığı yetkilileri ulkelerinde 20 kolera vakasına rastladıklannı açıkladılar. Penı Saglık Bakaıu Plutarco Naranjo düzenlediği basm toplantısında koleraya yakalanan kişilerin Penı sınırındaki küçük kıyı yerleşim bölgelerinden olduğunu soyledi. Bölgede ilk kez Penı'da ortaya çıkan salgın şu ana kadar 200 kişinin ölûmüne yolaçtı. Füzeler söktilüyor • LONDRA (AA) — Ingiltere'deki son 16 Amerikan Cruise füzesi de sökülerek ABD'ye götürülmek üzere bugün yola çıkarıldı. Savunma Bakanhğı tarafından Londra'da yapılan açıklamaya göre Greenham Common Üssu'nde. konuşlandmlan Craiselann Orta Menzilli Nükleer Füzeler Antlaşması (INF) uyannca başlayan sökülme işlemi böylece tamamlandı. Acıklamada, füzelerin öngörulenden daha çabuk söküldüğü belirtildi. ABD ile SSCB arasında imzalanan INF Antlaşması, orta menzilli nükleer füzelerin 1991 mayıs ayından önce yok edilmesini öngörüyor. îherTürkmen UNWRA Direktörü • NEW YORK (AA)— BM Genel Sekreteri Perez de Cuellar tarafından, bu kuruluşa bağlı olan Viyana'daki "Yakındoğu'daki Filistinli Mülteciler içüı Bayındırhk ve Çahsma KuruluşıT'nun (UNVVRA) Genel Direktörluğu'ne atanan Büyiıkelçi Ilter Türkmen'in dün görevine başladığı açıklandı. Birleşmiş Milletler Basın Bürosu tarafından dün New York'ta yapılan yazılı açıklamada, Büyükelçi Ilter Türkmen'in, bu görevi, Italyan Giorgio Giacomelli'den devraldığı bildirildi. Yazılı açıklamada aynca, Ilter Türkmen'in, UNWRA Genel Direktöriı olarak Birleşmiş Milletler'in personel açısından en kalabalık kuruluşunu yöneteceği belirtiliyor. Yugoslavya kanşık • BELGRAD (AA) — Yugoslavya'mn Hırvatistan Cumhuriyeti'nde yaşayan binlerce Sırpın, Hırvat milliyetçileri tarafından 'katledilecekleri' yolundaki söylentilerin yaygınlaşması üzerine Hırvatistan'dan kaçtıklan bildirildi. Yugoslavya Devlet Başkanlığı Konseyi, Hırvatistan'daki huzursuzluğu görüşmek üzere bugun Belgrad'da toplandı. Hırvatistan yetkilileri, kaçan Sırplann sayısını 3 bin olarak verirken, Yugoslavya haber ajansı Tanjug, bu sayının 20 bin olduğunu açıkladı. Newsweek Körfez krizinde kazançlı ve zararlı çıkanları değerlendirdi Kazananlar veNewsweek'egöreTürkiye, vA7Aivrıı rre AMT AR Suriye, Mısırveİsrail, KAZANÇU ÇIKANLAR krizde ABD'nin yanında yer almaları nedeni ile büyük ekonomik ve askeri yardım bekliyorlar. Ürdün ve FKÖ, Irak'ın yanı sıra kaybedenler arasmda. İran, krizden büyük avantaj sağladı. Sovyet lıderi Mihail Gorbaçov ise kimseye yaranamadı. Dtş Haberier Servisi — Newsweek dergi- sinin son sayısında, Körfez savaşının; ülke- lerin, liderlerin, amaç ve fıkirlerin kaderini -olumlu veya olumsuz- değiştirdiğini incele- yen bir yazıya yer verildi. Newsweek'e göre çok kısa dönemde kaza- nanlan ve kaybedenleri tanımlamak çok ko- lay. Kuveyt'i yönetenler ve Kuveyt halkı ev- lerine geri dönebiliyorlar. Suudi Arabistan ve küçük Körfez ülkeleri olası bir tehlikeden kurtuldular. Ingiltere ve Fransa, Avrupa ku- ZARARLI Ç1KANLAR Major Yıldızı pariadı Özal Büyük beklenti rumları içinde daha sağlam bir yer edındı- ler. Vietnam kompleksinden kurtulan Ame- rika, yeniden hür dünyanın tartışmasız lide- ri oluverdi. öte yandan Irak'ın yanı sıra Saddam'ı des- tekleyen diğer ülke ve kuruluşlar da -Ürdün, Yemen ve Filistin Kurtuluş örgütü- kaybe- denler arasında. Savaşa şu veya bu şekilde kanşan diğer ülkelerin savaş sonrası bilan- çoları ise daha aylarca ya da yıllarca belirsiz kalacağa benziyor. örneğin dört Ortadoğu Arafal Zararh çıktı Hüseyin Güç durum ülkesi; Mısır, Suriye, Türkiye ve lsrail, Was- hington'dan ödül bekliyorlar. Batıh asker- lerin yamnda savaşan Mısır ve Suriye, bu ça- balannın karşılığını elle tutulur biçimde gör- mek istiyorlar. Müttefiklerin Irak'a yaptıklan hava akın- ları için havaalanlannı açan Türkiye de bu- nun karşılığında büyük ekonomik ve askeri yardım talep ediyor. tsrail ise Irak'ın Scud saldırılarına karşılık vermeyip savası büyüt- mediği için gerek nakitle gerekse FKÖ ile pa- zarlığı reddetmesine Amerika'mn destek ver- mesiyle ödullendirümesi gerektiğine inanıyor. Tüm bu taleplere olumlu yaklaşan ABD, şimdiden Türkiye'ye yapılan 1992 yardımı- nı arttırmayı kararlaştırdı. Ama yine de Was- hington'un uzun vadeli bu ekonomik talep- leri nasıl karşılayacağı tartışma konusu. Bilançonun öteki yanındaki ülkelerden Al- manya ve Japonya ise krize katkıları çok az ve çok geç olduğu için eleştiriliyorlar. Altı ay öncesine kadar kendi bölgelerınde birer superguç statüsu kazanmak üzere olan bu iki ülke, Washington'un ve dünyanın gözünde çok şey kaybettiler. Tarafsız kalanlardan ise kimi kazandı ki- mi ise ağır kayba uğradı. 1979'dan bu yana uluslararası alanda olumsuz bir imajı olan Iran, bu krizden dış politika açısından bu- yük avantaj sağlayarak çıktı. tran'ın, Irak uçaklannı tuönası müttefiklerin takdirini ka- zandı. Ürdün Krah ise "Irak yanlısı tarafsızlık" politikası ile milyonlarca dolarlık ABD'yar- dımını kaybetti. Kral Hüseyin ileride tacmı da kaybedebilir. FKÖ lideri Yaser Arafat da Saddam'ın ya- mnda kalıp onun yenilgisini paylaşarak, her zaman kaybedenlerin yanında olduğunu bir kez daha kanıtladı. George Bush ve General Schwarzkoprtan sonra savaşın galiplerinden biri de, ancak üç ay once göreve gelen lngiltere Başbakanı John Major oldu. Dunya Iiderlerinden bir diğeri, Mibail Gor- baçov savaş konusundaki belirsiz tutumu ve her iki tarafla da işbirliğine gitmeye çauşması ile sonuçta hiç kimseyi memnun edemedi. Böylece soğuk savaşın bitişiyle ABD ve Sov- yetler'in el ele barış, denge ve "yeni diinyı diizeni" için çalışacaklan ütopyası da sona erdi. Fransa Cumhurbaşkanı François Mitter- rand, krizin başlarında kendi başına buyruk davranarak ABD ve Ingiltere'yi tedirgin et- ti. Ama Mitterrand, sonralan bu tutumunu değiştirerek Washington'un en büyük destek- leyicilerinden oldu. Şimdiye kadar büyük krizlerde "ne kokar ne bulaşır" tutumu takman Hollanda, Kör- fez krizinde basından beri güçlü biçimde ABD'yi destekledi. Belçika ise tngihere'nin sipariş ettiği top mermilerini verme konusun- da tereddüt göstererek puan kaybetti. Bu arada ülkeler ve liderler kadar kimi dü- şünceler de kayba uğradı. örneğin Körfez krizi Arap birliğini bozarak Arap dünyası- nı, müttefiklerle işbirliğine girenler ve Irak yanlılan olarak tam ortadan ikiye ayırdı. GüVENLİK KONSEYİ Ateşkes kararı Baker'ı bekliyorABD ve îngiltere, Irak'ın silah üretimini kısıtlayacak ve bölgede istikrann şartlannı belirleyecek detaylı bir ateşkes karan oluşturma çabasında. ABD Dışişleri Bakanı Baker'ın Ortadoğu gezisinde karar için nabız yoklamasında bulunması bekleniyor. ŞEBNEM ATİYAS NEW YORK — Birleşmiş Milletler Güven- lik Konseyi'nde muhalif ülkeler (Küba, Ye- men) ateşkes kararı için yoğun çaba harcar- ken ABD Dışişleri Bakanı James Baker'ın Ortadoğu gezisi dönüşune dek bir ateşkes ka- ran alınması beklenmiyor. Diplomatlar ABD'nin, "bölgede her şeyi kesin sonuca bağlamadan askerlerin geri çekilişini belirle- yecek bir ateşkes karannın Guvenlik Konse- yi'nden çıkmasra izin venneyecegini" belir- tiyorlar. • Guvenlik Konseyi'nin ateşkes karannı onaylaması öncesinde Irak'ın bütun BM ka- rarlanna "tam anlamıyla uyduğundan erain obnak" ısteyen lngiltere ve ÂBD, "biitnn ge- rekler ycrine gelmeden ne ateşkes olur, ne de asker geri çekilir" göruşunde olduklanm di- le getiriyorlar. Karann içeriği Irak'ın bu gerekleri yerine getirmesinden sonra Güvenlik Konseyi'nde onaylanacak olan ateşkes kararı, aynı zamanda bölgede- ki yabancı askerlerin geri çekflmesi için bir zaman cetveli içerecek. Bunun yanı sıra böl- geye banş gucünun yerieştirilmesi, banşın de- vamının sağlanması için koşulları taşıyacak. Ateşkes kararı ekonomik ambargoyu da kal- dıracak. Irak'a karşı diğer Guvenlik Konseyi kararlannın da ateşkes karanndan.sonra hük- mü kalmayacak. ABD ve lngiltere Irak'ın silah üretimini kı- sıtlayacak, bölgede istikrann şartlannı belir- leyecek detaylı bir ateşkes karan oluşturma çabasında. ABD Dışişleri Bakanı Baker'ın ge- zisi sırasında bu karar için "nabız yoklamasında" bulunması bekleniyor. Güvenlik Konseyi üyesi Kuba, Irak'ın bü- tün BM kararlanna uyacağına dair yazılı bel- ge almdığını, Irak'ın butün savaş esirlerini bı- rakma sözü verdiğini, mayın ve bubi tuzak- larının yerlerini koalisyon kumandanlanna bildirdiğini belirterek "acil ateşkes" karan için yeterli koşullar sağlandığını belirtiyor. Bu nedenle Güvenlik Konseyi'ne bir ateşkes ka- rar tasansı sunan Kuba, genel sekreterin böl- geye askeri bir gözlem ekibi göndermesini, koalisyon guçlerinin bölgeden çekilmesini, yerine banş gücünün yerleştirihnesini istiyor. Ekonomik ambargo Güvenlik Konseyi gundemine "muhalif" ülkelerin baskısıyla getirilen bir diğer konu ekonomik ambargo. Hindistan, sunduğu ta- san ile Guvenlik Konseyi'nin Irak'a acil in- sani yardımı sağlayacak bir karar çıkarma- sını önerdi. ABD ve lngiltere'nin başım çek- tiği koalisyon, ambargonun herhangi bir şe- kilde hafifletilmesini istemiyor. Bu nedenle ABD ve Ingiltere, çeşitli manevralarla Hin- distan'ın önerisini oylanmadan başkanlık açıklaması şeklinde geçiştirümesini sağlama- ya çalışıyorlar. Dunya Saglık örgütü'nün ekonomik am- bargo komitesine ilettiği ve Irak'ta insani yar- dımın aciliyetini vurgulayan rapordan sonra komite Hollanda ve Belçika Kızıl Haçı'nm çocuklara yiyecek yardımına izin verdi. Ge- çen hafta komite Iran'ın yiyecek yardımına izin vermişti. Ekonomik ambargonun ateş- kes karan ile kaldınhnasına dek, komitenin bu tür yardımlara izin vererek durumu idare edeceği belirtiliyor. Üst düzeyde Guvenlik Konseyi'nin beş daimi uyesi, 67& sayüı kuvvet kullanma iznini onaylarken dı- şişleri bakanlan düzeyinde toplanmasının dunyaya "güçliı" bir mesaj verdiği gorüşünü benimsiyor. Fransa bu nedenle aym önemde- ki ateşkes karannın "ttst düzeyde" yapılma- sını önerdi. Eğer oneri kabul görürse toplantı yeniden dışişleri bakanlan düzeyinde yapıla- cak. Baker, gezisi sırasında bu öneriyi de gö- rüşecek. öte yandan Fransa'nın ust düzeyde konsey toplantısından devlet başkanları dü- zeyinde bir konsey toplantısını kastettiği yo- lundaki söylentiler BM diplomatlan arasm- da çeşitli şakalara neden oldu. Eğer Güven- lik Konseyi bu ay devlet başkanlan düzleyin- de toplanırsa, toplantının başkanlığını Kurt VV'aldheim yapacak. Fidel Castro, George Bush, Mihail Gorbaçov, Mobııttı ve Muga- be yan yana oturacak. IRAK OYUNCAK DEĞÎL — Batı Şeria'da bir Filistin kampında yaşıyor. Adı Rami Ali, yaş 12 ve elinde, yıkıntılar arasında oynarken bulduğu el bombası. Her Filistinli çocuk gibi onun da oyuncağı silah. Büyüyecek, abileri gibi Israillilere belki de taş atacak. Belki de Rami Ali bu\u\unceye kadar Filistin sorunu çözülecek. O zaman da yetişkin Rami Ali'nin anla- tacak çok şeyi olacak. Ancak Rami Ali şimdi elinde bombası, kampta annesi, babası ve 13 erkek kardeşiyle biriikte yasayacak. (Fotograf: AP) Kuveyt'in ilhak karan resmen kaldınldı Irak Devrim Komuta Konseyi, Kuveyt'in ilhakına ilişkin bütün kanun ve önlemleri ortadan kaldırdı. ABD, ateşkesle biriikte Amerikahlara yönelik terörist saldırı tehdidinin azaldığıru bildirdi. BAĞDAT (AA) — Irak Devrim Komuta Konseyi, Kuveyt'in ılhakıyla ilgili butün ka- nunları ve önlemleri yürurlükten kaldırdı. Irak resmi haber ajansı INA'nın bildirdiğine göre, Devrim Komuta Konseyi, Kuveyt'in 2 ağustosta ilhakına ilişkin yasa ve önlemleri geçersiz iian etti. Ajans, iptal kararlannın, aralannda 686 sayıh karann da bulunduğu BM Güvenlik Konseyi'nin kararlanna uygun olarak abnch— ğinı belirtti. Irak Anayasası uyannca alınan iptal kararlannın 3 martta yürürlüğe girdiği belirtildi. Öte yandan ABD, Körfez savaşında geçen hafta ateşkes sağlanmasından sonra Ameri- kahlara yönelik terörist saldın tehdidinin azaldığını bildirdi. Dışişleri Bakanhğı Sözcusu Margaret Tut- wiler, "Duşmanbklann gjderilmesi> le Irak ta- rafından desteklenen terorizm tehdidinin azaldığı inancındayız. Bununla beraber saraş sonrası süreçte, terorizm halen ciddi bir eı- dişe ka>nağı" dedı. Tutvviler, bundan önceki Ortadoğu savaş- lannın ardından sivillere yöneük saldmlar ol- duğunu hatırlattı. Sozcu, "Uzun sttreli terorizm tehdidiain olabilecegi gonişuyle, diğer hukumetlerlc ka- >-aalanlan ve diğer birimlerde alman güveaft onlemlerinin devam etmesi konusnnda calışıyonız" şeklinde konuştu. 17 ocakta Körfez savaşının başlamasmdan bu yana ABD ve müttefik çıkarlanna yöne- lik 160 saldırı düzenlendiği, bunlardan yan- sının Amerikan hedeflerine yönelik olduğu kaydedildi. Tutvviler, bunlardan çoğunluğunun hafif maddi hasara yol açan bombalı saldırılar ol- duğunu belirterek bu saldırılann ancak bir- kacının Irak'la doğrudan bağlantısı olabile- ceğinı bildirdi. Tahmin edin hangisi dinliyor? Trafıkteki otomobıllere bir bakın. Bırolağandışılıkvarsa... İçindekilertümsıkıntılarınıunutmuşgülümsüyorlarsa, bilın ki PhılipsCarSlereo dinliyorlardır. Dikkat! PhilipsCarStereo sizin de kural dışı davranmanıza neden olabilir. DC699R T 100 «an («x25 W) • FM swr*o LWMW radyo • 20 lu^ısst progfamıama (10 FM 5LW 5 MW) • Dotby B fîttrasyon stsîemh auto-reverse kaseiçalar • MUSK Sea/ch Sysıem • 5 bam grafık ekolayzer • Compact D'sc Çalar gın^mrıkant • Çalırmaya karjı Phıkps kızak sıslemt PHILIPS DlŞ BASINDAN C0RRIERE DELLA SERA Irak ve Atatürk devrimi Bu garip bir savaştı. Bir yanda geliştirilen en yok edici silahlar, bir yanda insan yaşamımn kutsallığına değin felsefe yapdıyordu. Tabıi kutsal olan yaşam, Irak üniforması giymeyen askerlere ait olamydı. Bu savaşta kullamlan bu tip öyle çok örtmece deyim yaratıldı ki bunlar toparlanıp kuçük bir el kitabı haline getirilebilirdi. Amerika'mn büyük vizyonlara açık gözünde şimdilik kukla demokrasilerin ışığı sezilmektedir. Irak'ta demokrasi olur mu? Bir lslam ülkesinde geleneksel otokrasiden demokrasinin çıkmasına tek bir yerde şahit olunmuştur, o da Turkiye'dir. Kemal Atatürk dinin kişisel bir inanç olduğunu öğreten Jeajı Jacques Rousseau'yu okumuştur. Oysa Islam'da kişisel inanç, devlet dininden ayn tutulamaz. Kemal Atatürk işte bu ilkeyi kırmış ve Türkiye*de modern bir devlet yaratmıştır. Atatürk'ün bu devrimci hareketi nefes kesici bir jesttir ve bir daha tekrarlanamaz. Bağdat'tan bir Atatürk devrimi beklenemez. Ne Irak'ta ne de herhangi başka bir lslam toprağında demokrasinin yeşermesini ummak safdilliktir. Çünktl tslam bir imam ya da ayetullahın hükümet etmesini öngören teokratik ilkelere dayanmaktadır. Bundan böyle Saddam Irak'ta bir çeşit ayetullaha dönüşebilir. Geçmişte laik yönetim biçimini benimsemiş olması hiçbir şey değistirmez. O türlü ikiytizlülükle göz açıp kapayana dek lslama da sanlabilir. Bu anlamda gerçek savaş şimdi başlayacaktır. Bir süre sonra Saddam'ın yol açtığı katliam unutulacaktır. Neticede Saddam'ın canlı, ölü ya da videoya çekilmiş bir görüntüden ibaret olması da fazla bir şey değiştirmez. Sorun artık Saddam'ın kendisi değil, simgelediği mesele ve Batı liberalizmini kabul etmeyen bir otokrasidir. 5 Mart