Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
CUMHURİYET/12 EKONOMİ 21 MAKT 1991
OÖVİZ KURLARI 21MMT1991
Dövızın
Cmsı
1 ABO Dolan
1 AlmanMarkı
1 Avustralya Ooian
1 Belçıta Frangı
1 Fransa Frangı
1 HoUanda Flonnı
1 Isveç Kronu
1 Isvıçre Frangı
100 Italyan Lıreb
IJaponYenı
t Stertın
1 S Aratnstan Rjyaiı
Dovız
Alış
0ÖVI2
Satıs
3817 05
2305 86
2936 31
111 88
677 25
2044 64
632 85
2674 15
309 35
27 40
6752 90
1017 72
3825 00
2310 48
294İ19
112.10
67861
2048 74
634->2
2679 51
309 97
27 46
6766 43
1019 76
Efektıf
Alıs
3813 13
2303 55
2886 39
109 98
676 57
2042 60
626 52
2671 48
304 09
27 13
6746 15
992 28
Etektıf
Satıs Ç t f M Z K K
3836 48
2317 41
2951 02
112 44
680 65
2054 89
636 02
2687 55
310 90
27 54
6786 73
1022 82
% 1 6555 Alran Markı
$ 5 6365 Fr Frangı
$ 1 8670 hol Flonnı
t 1 4274 fev Frangı
t 1233 99 Ital Lıretı
S 139 30 Japon Yenı
i 3 7508 S AraJ) Rıyaiı
£ 1 7 6 9 0 $
BORSADA M v t 1 S 9 1
Hacaıi: 118.171.271.750
Miktan: 9.593.271.5
tfeks: 4700.77 Mati eadekK 4114.95 SiHİ «HMo: 5*59.51
(Ûnceta) Bıleşık endeks 4742 74 Malı endeks 4174 35 Sınaı endeks 5090 59
Hrtofııu Nteffc oadeks: 4723.70 Mali fieks: 4152.97 Sm* M M I : 5073.27
(ûncekı) Bıleşık endeks 4723 10 Malı endeks 4161 07 Sınaı endeks 5067 39
Ege Endustn
tSût
$
Inttna
s
NMbaı*
H
Oncato x
ans kapan
BuguUu ı BU
en dusuk en
Svtaysan
ıSgorta
TOutank
TU
Topra» Kâğıt
T k C
5000
7500
7900
21000
38500
6900
28500
4050
2 7 M
26000
13500
19750
5500
7000
160000
9600
8500
15250
7700
5100
13250
2150
172M
28500
20751
4150
54000
12500
1200
2000
11750
11500
3800
7600
4050
7000
5000
7600
14M
23500
9000
2000
210O0
13250
5600
13250
11000
35000
17000
20000
26000
42000
4900
10750
3450
15250
3850
140000
3750
UM
14000
6800
1100
9300
1350
•200C
2500
7600
1400
3000
13250
219*
6200
2*5»
7200
rre
21M
4700
8100
«50
40500
63000
13500
»50
5000
3050
3750
00M
41011
2700
40000
820000
12750
M
7500
5400
19000
18250
3900
13250
4600
2450
3800
4200
»50
9900
2308
6600
4650
1900
7400
7500
2O50C
375O0
5500
?8500
3900
27000
25500
13500
19253
5200
7000
9700
8300
15000
4900
13000
2100
1775»
28000
53000
12000
1150
2000
11500
110OO
3750
7600
3800
6800
5000
7U00
14M
23000
S600
1900
20C0O
1M00
2C00
13000
5300
13250
10750
33S00
1650O
20000
26000
41500
4800
10250
3200
14750
3500
13*00
37»
2M0
13/50
6430
1000
»100
1250
1900
2300
7200
1400
2900
13000
zm
6100
21M
74«0
•25
2000
«300
V I
76001
2306
4IOM
62000
1^250
sooo
4700
2700
3750
SMO
4550
2600
40000
12500
Z7O0
7500
520C
18250
5500 I
3,-00
13250
235C
3350
3600
195*
9700
2250
6300
4500
5300
7500
7800
21000
39000
6B00
29000
4000
2MM
26500
13750
20000
5500
7400
9900
8600
15?50
5200
13250
2250
II
29000
21M
55000
•3250
1200
2000
11750
11000
3350
76O0
«100
7100
5100
7OO0
1450
23500
3800
2000
J1500
1MM
27M
13250
580C
14000
11000
33500
17000
21000
26500
43000
4900
10750
3500
1S250
3700
140000
M M
2050
14500
7100
-150
9200
•400
Î0O0
2500
7200
1400
3000
13500
2900
6300!
2100
»OOO
900
2500
4600
3000
2450
51000
63000
13750
5000
4900
2730
3900
70M
4550
2900
41000
12750
MSO
7500
5400
18750
5500
3800
13750
2350
3350
4200
2100
9900
2350
6700
4*50
4900
7500
7600
20500
38000
6700
28500
3950
26000
13500
19SO0
5500
7000
»700
3500
15250
4900
13000
21»
17750
28000
53000
12000
1150
2000
11500
11000
3800
7600
3800
6000
5000
7000
1450
23000
8600
1950
20500
10000
na
13250
5300
13250
10750
33500
16500
20000
26000
41500
«850
10250
3400
14750
3600
140000
13750
6400
1050
9100
1300
2000
2400
7200
1400
2900
13250
2M0
6100
MM
7*M
900
2500
4300
7800
2450
4*000
62000
13500
5000
4700
2700
3750
<*M
4550
2600
40000
12500
7500
5300
16500
5500
3750
13250
2350
3350
4200
21(0
9800
2350
6500
4500
IşJem
»4*5
65:20
12730
273807
12300
63170
7700
17B280
24000
2000
14500
74610
84560
32253
7600
117150
34606
427540
8800
24100
86890
79398
92940
307020
33500
45200
55950
1500
13000
3000
823350
7800
88860
15800
17100
1500
20650
15200
42800
7500
II
537)0
22600
117050
12519
10700
600
26200
105619
29900
87715
34652
56930
195290
16400
82680
45720
1»
M
63500
22500
1056550
89750
134846
6O4O0
39050
1000
11000
26900
53030
40250
104050
2000
15475
2M110
5000
116650
1400
57430
37250
7400
110000
7300
1900
1100
(02*9
2000
31300
41150
665
144160
M10O
1700
76300
1800
2750
51920
41960
5600
2100
37300
405100
75400
1397850
27100
5000
7400
7600
20500
38000
6500
28500
3350
ortfiy
26OO0
13500
19750
5300
7000
9B00
8500
15250
5000
13250
2150
17710
28500
53000
12250
1150
2000
11500
11000
3800
7600
4000
6800
5000
7000
1400
23000
8600
1990
20000
10
1
13000
5500
13500
11000
33500
16750
20500
26000
42000
4850
10500
3400
14750
3600
140000
1750
2000
14000
6500
1050
9200
1300
2000
2400
7200
1400
3000
13250
2*9*
6200
2100
7500
63000
13500
4700
2700
3900
2750
40500
12500
•50
7500
5300
18500
5500
3750
13250
2350
3350
3900
2090
9800
229*
6500
4550
51J7Î1
17741
5042
7444
7633
2073'
38144
6501
2673
396C
27071
26105
13551
19632
5336
7083
9790
8487
15248
4962
1318"
215"
177*2
2S444
53335
12541
1171
2000
11500
11000
3808
7600
39S0
6860
5032
7000
1424
23128
8S32
19E3
20250
1 *
z
13109
5550
13619
10916
33500
16731
20395
26029
42224
4850
104(T
3420
14956
3558
138333
37*3
14053
6634
1055
9158
1309
1957
2386
7200
1400
2950
13230
2*35
6187
21*0
7*03
•93
2101
4330
(957
«2*
7706
2325
«03*9
6295C
13450
9*00
4750
2700
3825
SMO
45*0
2751
40288
12605
2M4
7SO0
5300
18527
5500
3760
13376
2350
3350
3948
2*44
9796
2277
5481
4553
YATIRIM FONLARI 20MAHT1991
tariN
Ç*B DMfcü
lsYatoım-2
Iş Yaonm-3
Iş Yatınn>4
Iş Yaünnv6
Merton-1
lnterfon-2
lnterfon-3
lnterfon-4
Merfon-5
MsatY&M
Ittisat Yat-2
Ikfisat Yat-3
Iktısat Yat-4
Iktsat Artım Fon
Garann Yatınm-1
Garan» Yatınn>2
Garanö Yatınm-3
Garantı Yatınm-4
Esbank Fon-1
EsbankFon-2
Esbank Fon-3
YKB Yat Fonu
YKB Sektör Fon
YKB Hısse Fon
YKB Kamu Fon
YKB Ldot Fon
YKB Karma fion
YKB Dövız Fon
YKB KapıtaJF.
YKBNcüf F
\«of Fon-1
\fekrf Fon-2
VSkıf Fon-3
Vakıf Hısse
\fekıf Oünya Fon
Vakıf Fon-6
OşbankMavı Fon
Dışbank Beyaz
Oşbank Pembe
Tütûn Fon-1
Tütûn Fon-2
M İ 5 U Fon-1
Mtsuı Fon-2
finans Fon-1
Rnans Fon-Z
Rnans Fon-3
Rnans Fon-4
Rnans Fbn-5
at Fbn-1
Ztraat Fon-2
Ziraat Başak Fon
Zraat Fon-4
Hak Fon-1
Hak Fon-2
Pamuk Fon
Pamuk Hısse
Emlak Fon-1
Emtak Fon-2
lmpex Fon-1
lmpex Fon-2
Töbank Fon
SûmerFon
Ege Fon
KaHsmma Fon
Demir Fon
Tariş Fon
OrtakFon
TûrkbankFon
Netkm
ESton
130757
1403B9
091089
170190
04 0690
190957
1412.87
270259
070889
090190
1609B7
100289
0802 89
2802 89
111289
221057
10.0389
120290
300590
161157
311089
110790
0Î1157
070388
070388
070388
070388
0703.88
0201.89
190650
190690
090588
24CH89
181059
22 0390
260350
14 0690
280688
10 04 £9
280690
040788
101290
150788
20.1059
200359,
200789
181259
200390
051190
091089
14 02 90
14 02 90
200690
011189
080190
02 0190
280690
22 0190
180790
020290
040590
280350
12 0250
040590
080530
070530
110630
270890
030990
051190
011190
10800
20000
10.000
10000
10000
10661
9960
9959
1>200
10000
9764
9506
9596
9890
10000
9376
9731
10437
9936
10319
10.000
10000
10477
9785
9713
9795
9693
9828
9294
10000
9542
10000
45279
10444
9994
9574
10000
10057
20558
10011
11021
10000
40000
10000
9946
9356
10428
9358
10000
10(00
10000
10000
10000
11397
10357
10724
10499
10000
10000
10086
9962
10000
10405
10000
10000
10006
10000
10000
10000
10000
10000
71627
47592
18990
16158
11757
54 785
47292
24 475
21976
11787
45 284
37032
17644
17820
13963
55544
26.244
14568
13476
56543
18740
U412
52382
40376
69692
40293
34554
40394
18484
13528
12024
40714
104521
19155
13.200
15957
12537
36.227
48623
11457
40068
11201
144327
17547
24 484
21178
17524
13402
11755
21397
16663
15288
20835
16277
21372
14 565
17240
13793
16155
12318
14 774
ia665
14 412
14 823
13597
14 093
12538
12 285
11.913
11593
71711
47549
19.013
16176
11784
54558
47355
24506
22004
11521
45346
37.087
17668
17847
14032
55527
26.279
14512
13525
5a620
18769
13428
52453
40995
70489
40332
34540
41041
18512
13549
12.226
40.760
104636
19187
11240
15381
12551
3d286
48654
11446
40.117
11214
145088
17565
24510
21205
17549
13535
11770
21589
16081
16707
15325
20394
16304
21412
14503
17262
13512
16177
12335
14 791
16583
14 429
14919
13910
14110
12552
12303
11329
11507
012
ai2
012
011
012
013
0,13
0.13
013
029
014
015
014
015
0.49
015
a«
030
036
0,14
015
012
014
0.05
114
010
-ao4
011
0.15
016
1.68
011
011
017
030
0.15
011
016
0.06
-0.06
0,12
0.12
011
O10
011
- ai3
0.14
099
0.13
0.90
026
026
024
028
017
0.19
026
013
014
014
014
012
0.11
012
065
009
0.12
011
015
013
012
Devlet borç içinde yüzüyorKamu açıkları büyüdükçe borçlar çığ gibi büyüyor. tç borçlar 60 trilyona, dış borçlar da 50 milyar dolara
Borçlar arttıkça da faiz yükü nedeniyle kamu ulaştı. KİT, fonlar ve kooperatif birlikleri de dahil
finansmanı daha büyük açıklarla karşı karşıya geliyor kamu kesiminin iç borç yükü ise 100 trilyona yaklaşıyor
BİLALÇETİN
ANKARA — İç ve dış borç ödemele-
rinin yoğunla^ması, butçegelirlerinin ye-
tersizliği Hazme1
yiiyicebunaltmaya baş-
ladı. Dün yapılan 2.5 trilyon lira tutann-
daki borç odemesi de Merkez Bankasm-
ca para basılarak gerçekleştırildi. Bu >n-
lın ilk 80 gününde kamu açıklarının fi-
nansmanı için yaklaşık 4 trilyon lira tu-
tarında karşılıksız para basıldığı
hesaplandı. Para basılarak bütçe ödeme-
lerinin yerine getirilmesi "halen yüzde
60'lar düzeyinde seyreden enflasyona
benzin dökmek" diye yorumJanıyor.
Kamu açıklarının giderek artması, bir
yandan faiz oranlarını yukarı çekerken
diğer yandan da iç ve dış borçların çığ gi-
bi buyumesine yol açıyor. Son dönemde
bütçe borçlan 60 trilyona çıkarken KİT'-
ler, fonlar ve kooperatif birlikleri de da-
hil kamu kesiminin toplam iç borç yu-
kümlülüğünun 100 trilyon Hrayaulaştı-
ğısaptandı. 30Eylül 199O'da47.2 milyar
dolara yükselen toplam dış borçların ise
yıl sonunda 50 milyar dolara dayandığı
tahmin ediliyor.
Borç borcun kamçısı
Butçe açıklarının finansmanı için son
yıllarda artan oranda yüksek faizli iç
borçlanmaya gidilmesi, bir sonraki yıl
açığın daha da buyumesine yol açtı. Yüz-
de 60'lar düzeyinde faizle aîınan iç borç-
larla banka ve şirketlere sağlanan vergi
muafıyetleri yoluyla bir yandan bütçe
vergi gelirlerini aşındırırken, diğer yan-
dan faiz ödemelerinin bütçenin beşte bi-
rini aşan bir büyüklüğe ulaşmasına yol
açtı. Bu nedenle yıldan yıla buyüyen büt-
çe açıkları ve bütçe dışı tutulan ana pa-
ra ödemeleri için Hazine sürekli olarak
bir önceki yılın bir katı daha fazla borç-
lanma yapmak zorunda kaldı.
Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın veri-
lerinegore, faiz ödemeleri toplam butçe
giderlerinin 1980 yılında sadece yüzde
2.9'u, 1983'te8.1'iduzeyindeydi. 1984 yı-
lında yuzde 11.7'ye çıkan bu oran, 1988
yılında yüzde 23.2 iie en yüksek düzeyi-
ne ulaştı. 1989 ve 1990 yılında dövizkur-
lannın oldukça düşük artması sonucu
dış borç faiz ödemeleri küçüldüğü için
bu oranlar da sırasıyla yüzde 21.3 ve 20.5
düzeylerinde gerçekleşti.
Buarada, 1988yılmagelinceyekadar
bütçeler faiz ödemeleri hariç tutuldu-
ğunda da onemli miktarlarda açık veri-
yordu. 1988 yılından itibaren ise özellikle
yatırım harcamalarmın daraltılması so-
nucu faiz dışı bütçe dengesi fazlaya geç-
ti. Faiz dışı butçe dengesi 1988yıhnda 1.1
trilyon lira, 1989 yılında 757 milyar lira
ve 1990yüında da 2trilyon 483 milyar lira
fazla ile sonuçlandı. Ancak, faiz ödeme-
leri butçe açıklarının milii gelirin yuzde
4.5-5'i düzeylerine çıkarırken, açığı ka-
patmak için yapılan yeni borçlanmalar
da Hazine'nin borç yükunü büyük bo-
yutlaraçıkardı.
Öte yandan halen 60 trilyon lira civa-
rında bulunan konsolide butçe ileilgiü iç
borçlardan bu yıl içinde 12.2 trilyon lira-
lık faize ek olarak 18.6 trilyon lira tuta-
nnda da anapara odemesi yapılması ge-
rekiyor. Bu durumda bütçe açığının fı-
nansmanı, dış borçlar için yapılacak net
ödeme ve iç borç ana para ödemeleri için
Hazine'nin bu yıl yaklaşık 40 trilyon li-
ralık yeni borçlanmayapması gerekecek.
Bu da iç borçların daha hızlı artmasına
nedenolacak.
Dış borçlar
Bu arada Turkiye'nin dış borçlarında
da 1990'ın ilk 9 ayında toplam 6.1 milyar
dolarlık bir artış oldu. Eylul ayı sonun-
da 41 milyar 21 milyon dolardan yuzde
15.1'lik artışla47 milyar 211 milyon do-
lara yükselen toplam dış borçlann yıl so-
nunda ise 50 milyar dolara ulaştığı tah-
min ediliyor.
Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarhğı-
nın verilerine göre, 1990'm ilk 9 ayında
orta ve uzun vadeli dış borçlar yüzde 8.34
artarak 38 milyar 220 milyon dolara çı-
karken, lcısa vadeli borçlardaki artış ora-
nı yüzde 56.6 oldu. 1989 yıh sonunda 5
milyar 745 milyon doJar olan kısa vade-
li dış borçlar 30 Eylül 1990'da 8 milyar
991 milyon dolara yükseldi. Buarada or-
ta ve uzun vadeli dış borçlardaki 2.9 mil-
yar dolarlık artışın 1.9 milyar dolarının
ABD dolarının diğer yabancı paralar
karşısındaki değer kaybından oluştuğu
belirtildi. Dolann değer kaybının ydm
son aylarında da artarak sürmesi sonu-
cu yıl sonu itibarıyla kurlardan gelen fik-
tif borç artışının 2.5 milyar dolan geçti-
ği tahmin ediliyor.
Tekstilcilerin umudu ÖzaPda
Cumhurbaşkanı Turgut Özal, ABD'den tekstilkonusunda gümrük indirimi isteyecek
ESİN SUNGUR
Tekstij sanayicileri Cumhurbaşkanı
Turgut Özal'ın ABD gezisini umutla
bekliyor. Özal'ın geçen yıl yaptığı ziya-
retten sonra ABD'den tarihin en yüksek
kota artışını koparan tekstilciler, bu kez
de gümriık vergilerinin düşürülmesini is-
tiyor.
Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın ABD
Başkanı Geore Bush ile yapacağı goruş-
mede Türk tekstil ürunleri ihracatının
arttırılması konusunu ele alacağını be-
lirten tekstil sanayicileri, Amerika paza-
rına girmekte zorlanan Türk tekstil
«rünlerinin asıl sorununun kotalardan
değil, gümrük vergilerinin yüksekliğin-
den kaynaklandığını savunarak,"Cum-
hurbaşkanının üst düzeyde yapacağı gö-
rüşmelerin gümrük vergileriyle ilgili me-
seleyi çözecegindea eminiz"dedıler.
ABD'nin gelişme yolundaki ülkelere
bazı mal kalemlerinde sıfır gümrukle ih-
racat imkânı veren GSP (genelleştirilmiş
ayrıcalıklar sistemi) programına, pa-
muklu tekstil urünlerinin dahil edilme-
sinin önerileceğini belirten Giyim Sana-
yicileri Derneği Başkanı Hasan Arat, bu
onerinin Cumhurbaşkanı Özal'm ust dü-
zeyde yapacağı gorüşmeden sonra ma-
yıs ayında ABD'ye resmen bildirileceğini
söyledi.
Amerika pazanna mal satan Suteks'in
Genel Müdurü Nur Madenci, pamuklu
tekstil ürünlerinin GSP programma da-
hil edilmesinin Turkiye açısından
'mucize' sayılacağını belirterek, "Sıfır
gümrük olmayıp yüzde, 50 indirim sag-
lansa bile ABD'ye olan' ihracat 300-350
milyon dolardan 1 milyar dolara sıçrar"
dedi. Gümrük vergilerindekı indirimi
kalitesiz ve ucuz mal ihraç etmek için
kullanmayacaklarını, tam aksine katma
değeri yüksek mal ihracatına ağırlık ve-
receklerini anlatan Madenci, "Ben bu
indirimin sağlanacağından çok
umutluyum" diye konuştu.
İstanbul Tekstil ve Konfeksiyon thra-
catçıları Birliği Genel Sekreteri tlhan
Yargan ise Türk tekstil urünlerinin fiyat-
larının yüksekliği nedeniyle ABD'de re-
kabet şansı bulamadığını belirterek,
"Meselemizin kota olmadığını, ABD'-
nin gümrük vergilerinin yüksekliğinden
etkilendiğimizi anlatmamız gerekiyor"
dedi. Yargan, tekstil ürünlerinin GSP
kapsamına alınması önerisinin resmi
olarak ilk kez dile getirileceğini sözleri-
ne ekledi.
Tekstilcilerin heyecanla bekledikleri
gümrük indirimi konusunda bilgi veren
Hazine ve Dış Ticaret Musteşar Yardım-
cısı tbrahim Çakır, ABD'nin GSP prog-
ramı kapsamında 4 bin kalem malda sı-
fır gümrukle ihracat imkânı sağladığını
belirterek "Ancak bu mallar içinde
Türkiye için onemli olan tekstil ve kon-
feksiyon, demir çelik gibi urünler yok.
Bu nedenle biz tekstil urünlerinin bu
programa alınmasını önereceğiz" dedi.
GSP listelerınin her yılın nisan ayın-
da yayımlandığını, değişiklik taleplen-
nin de yayından bir yıl önce en geç ha-
ziran ayında yapılması gerektiğini anla-
tan Çakır, tekstil ürünlerinin GSP'ye
aiınması için bir süredir yurüttükleri ça-
lışmalann tamamlandığını bildirdi. 'Lo-
komotif sektör olan tekstilin ihracat ola-
naklannın arttırılması için her >olu
deniyoruz" diyen Çakır, Cumhurbaşka-
nı Turgut özal'ın ABD'ye yaptığı son
seyahatte gündeme gelen Serbest Tica-
ret Anlaşması konusundaki hazırhkla-
nn da surdüğünü söyledi. Alınan bilgi-
ye göre Türkiye, ABD ile yapılması olası
serbest ticaret anlaşması konusunda.
AT'den gorüş sordu.
Bu arada Hazine ve Dış Ticaret Mus-
teşarhğı'ndan bir yetkili, pamuklu tek-
stil ürunlerini GSP programına almanın
zorlu bir pazarlık gerektiğini belirterek,
şu bilgiyi verdi:
"ABD tekstil sanayii pamuklu urun-
lerin sıfır gümrukle içeri girmesine izin
vermez. Ayrıca GSP programına alınan
bir mal sadece Turki>e değil diğer bü-
tün gelişme )olundaki ulkeler tarafından
ihraç edilecektir. Bu konuda Turkiye'-
nin tek avantajı şu anda ABD ithalatı-
nın yüzde 40'ını karşılayan Uzakdoğu
ülkelerinin GSP programı dışında kal-
ması olacaktır. Ama diğer ülkeler ihra-
cat yapabilir."
tstanbul'da dün bini aşkın memur, valilîğe yürüyerek siyah çelenk bıraktı (Fotoğraf: Suat Kozluklu)
Memur, 'mührü' protesto etti
Memurlar sendikalarını mühürleyen valiliği 3 büyük kentte eylemlerle kınadılar
İş-Sendika Servisi— İstanbul Valiliği-
nin memur sendikalarını muhürletmesi
dun istanbul, Ankara ve Izmir'de ceşitli
kuruluşlarda çalışan memurlar tarafın-
dan yapılan eylemlerle protesto edildi.
Tüm Bel-Sen, Tum Sağlık-Sen, Eğit-Sen,
Kam-Sen, Bem-Sen, Sağlık-Sen yöneti-
cilerince yapılan ortak açıklamada. sen-
dikalarm, ancak yargı kararlarıyla mü-
hurlenebıleceği belirtilerek "İstanbul Va-
liliği kendini yargının üstünde görerek
keyfi uygulamaya girmiştir" denildi.
İstanbul'da dün saat 16.00'da Tabib
Odası önunde toplanan bini aşkın me-
mur, yaklaşık 500 metre uzaklıktaki is-
tanbul Valiliği binasına doğru yüruyüşe
geçtiler. "Memur sendikaları uzerinde-
ki baskılara son", "Muhürleri sökeceğiz",
"Yaşasın grevli. toplusözleşmeli sendikal
hak mucadelemiz" yazıh pankartlar ta-
şıyarak toplu alkışla yürüyen memurlar
valilik binası önüne uzerinde "Baskıla-
ra son" yazılı siyah çelenk bıraktılar. Mü-
hürlenen sendikalara üye memurlar, va-
lilik önunde "Sendika hakkımız söke sö-
ke alırız", "Gerçek demokrasiyi biz
yaratacağız" sloganları atarak geri dön-
düler ve bir süre daha yürüyerek sessiz-
ce dağüdılar.
Cumhuriyet Ege Bürosu'nun haben-
ne göre Izmir'deki çeşitli kuruluşlarda
çalışan 200'u aşkın memur öğle tatilin-
de anakent belediye binası onünde top-
lanarak alkışlı protesto yaptılar. Burada
okunan basın açıklamasında "2559 sa-
yılı yasanın 8. maddesinin e fıkrası da-
>~anak yapılarak genel merkezlerimiz lo-
kal olarak degerlendirilmiş, bu gerekçey-
le Tüm Bel-Sen, Tüm Sağlık-Sen, Eğit-
Sen, Kam-Sen'in kapılan muhürlenmiş-
tir. Hükümet, kamuoyuna demokratik-
leşme göriintüsiı verirken, lüm çalışan-
lara yonelik anti-demokratik yasak ve
uygulamalar devam ediyor" denildi.
Basın bildirisinin okunmasından sonra
çe%'ik kuvvet ekipleri 24 kişiyi gozaltına
aldı.
Ankara'da Çankaya Belediyesi onun-
de toplanan memurlar da Tum Bel-Sen
genel merkezinin mühurlenmesini pro-
testo ettiler. Tum Bel-Sen Genel Başka-
nı Vicdan Baykara, burada yaptığı ko-
nuşmada "Kapatılan sendika binamız-
dır. Tüzel kişiliğimiz devam ediyor. Mü-
hürleme uygulamasını tanımıyoruz"
dedi.
KöNUK YAZAR
TÜSÎAD
raporu
eleştiriliyor
Ekonomi Servisi — TÜ-
SÎAD'ın önceki gün yayım-
ladığı "21. Yüzyıla Doğru
Tnrkive" konulu raporu
eleştiri bombardımamna tu-
tuldu. DYP Genel Başkanı
Süleyman Demirel ve Mil-
letvekili Tevfik Ertüzıin ta-
rafından "siyasi ve gerçek-
çi değil" sozleriyle eleştiri-
len raporu, Ankara Ticaret
Odası (ATO) Başkanı An-
met Çavuşoğlu "fantezi"
buldu.
DYP Genel Başkanı Sü-
leyman Demirel, Ekonomi
Muhabirleri Derneği (EMD)
Yönetim Kurulu üyelerinin
ziyareti sırasında yaptığı ko-
nuşmada, "lOyılı resmeder-
ken enflasyon yüksektir, fa-
iz yüksektir, tanmda sorun-
lar vardır dedikten sonra 10
yıl iyidir diyorsanız, bu si-
yasi bir yargı olur" dedi.
TÜSİAD.toplumsal uzlaş-
ma çağrısım da eleştiren De-
mirel, "Çoğulcu bir sislem-
de mutabakat aramaya git-
mek, tek partiyi aramaya
gitmektir. llla şunda mula-
bık kalalım deyip, başarılı
olunmazsa ne yapacağız.
Sorumluluğu kim iısllene-
cek?" diye konuştu.
DYP Zonguldak Millet-
vekili Tevfik Ertüzün,
Türkiye gibi istikrarsız bir
ulkede TÜSİAD raporunun
uygulanamayacağını belirte-
rek "Bu rapor, ancak den-
geleri oturmuş Batı ekono-
milerinde uvgulanabilir"
dedi. Ankara Ticaret Odası
Başkanı Ahmet Çavuşoğlu
da 1991 yılının nasıl atlatı-
lacağı konusunda somut
onerileri içermediği için ra-
poru "fantezi" olarak yo-
rumladı.
Yargıtay:
Toplu alkış
demokratik
bir tepki'
İş-Sendika Servisi— Yar-
gıtay işçilerin son yıllarda
sık sık yaptıklan protesto ey-
lemlerinden biri olan toplu
alkışla yurümeyi "sendikal
hakları kullanma amacına
yonelik demokratik bir
tepki" olarak değerlendirdi
ve suç olmadığına karar ver-
di. Paşabahçe Şişe Cam
Fabrikası'nda çalışan
Kristal-Iş Sendikası uyesi 29
işçinin söz konusu eylem ne-
deniyle l'er yıl 3'er ay hapis
• ve aynca para cezasına çarp-
tırılmasını öngoren Beykoz
Asüye Ceza Mahkemesi ka-
rarı Yargıtayca bozuldu.
Tarımcı olduğumuzu unutmamalıyız
Öncelikle 57 milyon insanımızı doyurmak, daha iyi doyurmak için tarıma
muhtacız. Ardından, daha bol, daha hızlı kaynak yaratmak için tarıma
muhtacız. Bütün dünyada tarım sanayileşmeye kan ve can verir. Sanayi, ya
tarım ya da hizmet sektörlerinde oluşan tasarruflarla büyiir, gelişir.
SAKIP SABANCI
Sanayıcı
Ben kendımden söz ederken "Sa-
nayiciyim" dıyorum... Halbuki ben sa-
nayici olduğum kadar tarımcıyım. Hat-
ta sanayicilikten once tarımcıyım.
Biz Sabana ailesi olarak işe tanm ile
başladık. Bugün tarım kesimindeki fa-
aliyetimiz devam ediyor. Ne biz bun-
dan söz ediyoruz ve ne de başkaları bu-
nu biliyor.
Babamız Rahmetli Hacı Ömer'in sa-
tın aldığı 14 bin donum sulu toprağa
sahip 4 çiftlik ile belki de şu anda bile
Adana'da toplu tarım yapanlar arasın-
da en başta gelen bir aileyiz.
Hem de bu topraklanmızda klasik
tarım ürunü uretmiyoruz. Türk çiftçi-
sine dunya tarım sektöründeki en ileri
teknolojiyi getiriyor, hibrit tohum - da-
mızhk tohum - melez tohum üretip,
Turk çiftçisinin veriminin arttırılması-
na katkıda bulunuyoruz.
Topraklanmızda münavebe usulü ile
buğday, mısır ve soya tohumlukları
uretiyoruz. Bunlar yanında ayçiçeği,
karpuz, sebze tohumu uretiyoruz.
Hibrit tohumun - melez tohumun
verim artışında ne kadar onemli oldu-
ğunu anlatmak için size bir örnek ver-
mek istiyorum.
1%8 oncesi Turkiyesi'nde çiftçimiz,
bir donüm tarladan 100 kilo buğday
alırdı. Meksika tohumu geldi, bir dö-
nümde 300 kilo buğday alınmaya baş-
landı. Şimdı Sabancı çıftliklerinde ye-
tiştirilen SA-82 ve Gemini diye adlan-
dınlan hibrit tohum - melez tohum ile
dönumden 800 kilo buğday alınıvor.
Çukurova'da dekardan 400 kilo Mı-
sır verimi alınırdı. Şimdi Sabancı çift-
liklerinde üretilen melez tohumu ile de-
karda 1000 - 1200 kilo mısır alınıyor.
Eskiden karpuzları keserdinız, ke-
serdiniz kabak çıkardı. Şimdi hepsi
kan kırmizı... Sabancı çiftlikleri 1983
yılından bu yana "Sugar Baby" deni-
len melez karpuz tohumunu üretiyor.
Dekarda verim 3 tondan 8 tona çıktı.
"Hibrit tohum" bir yıl kullanılan
bir tohum. Ikinci defa kullanılamıyor.
Dejenere oluyor. Bunun için hibrit to-
hum kullanıp verimini arttırmak iste-
yen çiftçinin her yıl tohumunu değiş-
tirmesi şart.
Bunun ithali güç ve pahalı. Her it-
hal edilen hibrit tohum Türkiye şart-
larına uymuyor. lşte Sabana çiftlikleri
şimdi bunun için Turk tarımına hizmet
için hibrit tohum üretiyor.
Hibrit - Melez tohum sadece verimi
arttırmıyor. Yetişme suresini kısaltarak
munavebeli tanma imkân veriyor. Ör-
neğin bugun Çukurova'da pamuktan
kaçan çiftçi buğday ekip, ikincı urün
olarak mısır ve soya üretiyor. Dekar-
dan 1990 yılında 800 kilo buğday alan
Çukurova çiftçisi buğday hasadından
hemen sonra mısır ekip ikinci urün ola-
rak dekardan 800/1000 kilo mısır ala-
bildiler.
Çukurova'da donümde ortalama
300 kilo ürun veren SA-88 melez-hibrit
soya tohumu ile yılda iki urün çiftçi-
lerimizden alınan teşekkur mektupla-
rı Sabancı ailesi için unutulamayacak
onur belgeleridir.
Bunların üretici bakımından, ulke
ekonomisi bakımından ne büyük bir
kazanç olduğunu duşunebiliyor musu-
nuz?
Öncelikle 57 milyon insanımızı do-
yurmak, daha iyi doyurmak için tarı-
ma muhtacız. Ardından, daha bol, da-
ha hızlı kaynaL yaratmak için tarıma
muhtacız..
Butun dunyada tarım sanayileşme-
ye kan ve can verir. Sanayi ya tarım
ya da hizmet sektörlerinde oluşan ta-
sarruflarla büyur, gelişir.
Biz Sabancı ailesi olarak topraktşn
gelmiş bir aileyiz. Tanm sektöründe
oluşan kaynaklarımızla sanayiye geç-
tik. Tarım, sanayimizin ilk yıllarında
bize destek oldu. Sanayinin ilk basa-
mağında "Siz tekstil işini bilmiyorsu-
nuz, bunda nasıl başarılı olursunuz"
dediier. Yılmadık çalıştık. Bugun Ba-
tı ulkeleri kota koyacak kadar bizim
başarımızı takdir ediyor. Lastik üreti-
mine başlarken "Yapamazsınız... fe-
laketiniz olur..." dediier. Lastikte bu-
gun dünya devleri ile işbirliği halinde
dunya pazarındayız...
Bunları yaparken tarım unutuldu,
ikinci plana atıldı gibi görunuyor, ama
pek öyle de olmadı...
lşte imkânlanmızı en ileri şekilde
kullanıp Turk çiftçisine, Türk tarımı-
na, Türk ekonomisine dünyanın en ile-
ri teknolojisinın urunü tohumlan ge-
tirme arayışımız bunun göstergesi.
Ben tarımdan gelmekle, tarım ile gö-
bek bağımı kesmemekle onur duyuyo-
rum.