Katalog

21 MART 1991 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/ll Cheney: SSCB silahsızlanmalı • WASHINGTON (AA) — ABD Savunma Bakanı Dick Cheney, Sovyet- Amerikan ilişkilerirJn uzun vadede iyileşmesini, Sovyet toplumunun demokratikleşmesi ve silahsızlanmasına bağladı. Cheney, Dışişleri Komisyonu'nda yaptığı konuşmada, SSCB'deki reforraların başarıya ulaşmasının mutlaka soğuk savaşa dönüş anlamına gelraediğini, ancak Moskova ile yoğun işbirliğini engelleyeceğini belirtti. İki ulke arasında silahsızlanmaya gidileceğinden pek umutlu olmadığını belirten Cheney, "Moskova ile Avrupa'da konvansiyonel sılahların azaltılmasma ilişkin ciddi goruş aynlıklanmız var" dedi. Mısır'daki Ttirk mallan • KAHtRE (AA) — Mısır'da kamulaştırıian taşınmaz mallarına karşılık daha once tazrainat talebınde bulunmayan bütün Turk vatandaşlannın haklarının belirlenmesi için Mısır makamları nezdinde girişimde bulunulduğu bildirildı. Turkıye"nin Kahire Büyukelçilıği yetkılileri, Mısır'da 1%3 yılında kamulaştırıian taşınmaz mallar karşılığında tazminat isteme için tanınan sürenin 1984 yüında dolduğunu, ancak butun hak sahiplerinin başvuruda bulunmadığını belirttiler. Tahran-Riyad yumuşaması • TAHRAN (AA) — İran ile Suudı Arabistan arasında, üç yıllık aradan sonra diplomatik ilişkilerin kurulması konusunda anlaşmaya vanldığı bildirildi. Tahran Radyosu'nun haberine göre Tahran ve Riyad arasında ortak bir bildiri yayırnlanarak 26 rnart salı gunünden itibaren diplomatik ilişkilerin yeniden başlatılacağı duyuruldu. Suudi Arabistan ile İran arasındaki ilişkiler, Tahran'ın tngiltere, Tunus, Moritanya, Irak ve Ürdun ile son yedi ay içinde diplomatik ilişki kurması üzerine duzelmeye başlamıştı. tki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler, 1987 yılında hac sırasında meydana gelen kanlı olaylarda 275'i Iranlı 402 hacı adayının ölmesi üzerine kesilmişti. Bııshtan Walesa'ya jest • WASHINGTON (AA) — ABD yönetimi, Polonya'dan, devletten devlete borç şeklindeki alacaklarının yuzde 70'iru silmeyi kararlaştırdı. Polonya'mn ABD'ye olan bu borçlarmın tutarı 2.9 milyar dolar civarında. ABD Başkanı George Bush, bu kararı, Polonya Devlet Başkanı Lech Walesa'nın ABD'yi ziyareti dolayısıyla Beyaz Saray'da düzenlenen törende açıkladı. ABD, Polonya'dan alacaklannın yüzde 70'ini silme karannı, demokrasiye ve serbest pazar ekonomisine geçiş yolunda attığı adımlann bir odülu olarak aJdığını bildirdi. S. Arabistan'a aktif rol • KUDÜS (AA) — İsrail Başbakanı tzak Şamir, Suudi Arabistan'ın Ortadoğu'daki banş sürecinde aktif rol oynaması gerektiğini söyledi. Amerikan Kongresi'nden bir heyeti kabul eden Şamir, "Suudi Arabistan'ın bolgedeki banş sürecinde aktif bir rol oynamasmın zamanı artık gelmiştir" dedi. Bunun dışında Ürdün'ün de bölgede çok önemli rol oynadığını belirten Şamir, "Bu nedenle israil bu ulke ile bif banş anlaşması konusunda göruşmek istiyor. Ancak oncelikle Ürdünlulerin tutumlarını değiştirmeleri gerekiyor" diye konuştu. Ürdün ve İsrail arasında bazı sorunlar olduğunu kaydeden Şamir, bu sorunların butun tarafların lehine tartışılabileceğini bildirdi. Türkiye, iyiniyetgöstergesiolarakAtaturkBarajı'nın birtürbinininfaaliyetegeçmesinisonbahara erteledi Ankara W için uzlaşma arıyorSuriye Dışişleri Bakanı Faruk El Şara'nın Ankara ziyareti sırasında Şam'ın, ilk kez Fırat'ın suları konusundaki Türk önerisine daha fazla 'kulak vermesi' dikkati çekti. Üst düzeydeki bir Suriyeli uzmanın incelemelerde bulunmak üzere Ataturk Barajı'na gitmesi Ankara'da olumlu karşılandı. SEMİH İDİZ ANKARA — Turkiye, bdlgenin temel so- runlarından biri konumuna 'gelen' 'bolgesel sular' konusunda 'uzlaşma' esasına dayanan diplomatik çabalarını sürdüruyor. Ankara, son olarak Suriye Dışişleri Bakanı Faruk El Şara'nın ziyareti sırasında ele alınan bu ko- nuda iyi niyetinin bir göstergesi olarak Ata- turk Barajı'nın mayıs ayında devreye girmesı planlanan bir türbininin faaliyete geçmesinı sonbahara erteledi. Cumhurbaşkaru Özal tarafından önerilen 'su konferansi' için saptanan tarihlerin de sonbahara rastlaması bu açıdan dikkat çek- ti. Üst duzeyli bir Suriyeli uzmanın da ince- lemelerde bulunmak uzere Ataturk Barajı'- na gittiği bildirildi. Turkiye, Körfez krizi çerçevesinde tekrar canlandırdığı 'banş suyu' projesine ilişkin gi- rişimlerine de hız verdi. Yetkili çevreler, Korfez krizi sonrasında 'Acil çözüm bekleyen sorunlar' listesinde, bölgede bulunan hemen hemen her ulkeyı il- gilendiren "su konusunun" da bulunduğu- nu kaydediyorlar. Söz konusu çevrelere gore "kaynak ülke" olması nedeniyle bolgedeki ulkelerin çeşitli eleştirüeri ile karşüaşan Türkiye'nin buna ya- nıtının "uzlaşma esasına dayanan dinamik bir yaklaşım". Bu bağlamda Cumhurbaşkaru Özal'ın bolge ulkelerinin ust duzeyli yetkilı- lerınin katılırruyla kasım ayında yapılması- nı istediği "su konferansı" ile Türkiye'nin "banş suyu" projeleri gösteriliyor. Boyle bir konferansın Ankara'nın "Opti- mal ve rasyonel ortak kullanım" projeleri ile Seyhan ile Ceyhan nehirlennin sulannın bonı hattı ile Körfez ve Ortadoğu'ya taşınmasını öngören "banş suyu" projesinin kapsamü bir şekilde tanıtılmasına da olanak vereceği key- dediliyor. Konferansta ayrıca Ankara tarafından Korfez ülkelerine yönelik bir diğer projenin de ele ahnması bekleniyor. Bu projeye göre Fırat ve Dicle'mn Irak'ta bırleşen ve Basra'ya akan sularının Korfez ülkelerine yönelik ola- rak kullarulması ongöruluyor. Öte vandan yetkililer Türkiye'nin Suriye Washington'da su doruğu girişimi toplantısı başladı Türkiye'nin 'Barış Suyu Projesi' atağıUFUK GÜLDEMİR WASHINGTON— Cumhurbaşkanı Tur- gut Özal'ın ABD ziyaretine kısa bir süre ka- la Turkiye VVashington'da Ortadoğu'da kar- şılıklı bağımlılık yaratacak "ticaret koridorlan" kurulması yönunde çıkışlar ya- pıyor. Bu kondorun en önemli öğesini Cum- hurbaşkam Turgut Özal'ın, "Barış Suyu Projesi" oluşturuyor. Türkiye'nin Irak Büyükelçisi Necati Utkan, bu kapsamda yapılan "Su Dorugu Girişimi" toplantılarına katılmak uzere Washington'a geldi. Inisıyatifin önde gelen isimfcrinden Dr. Joyce Starr'ın düzenlediği basın toplantısın- da, ABD'nin Ortadoğu'nun suları konusun- daki özel temsilcisi Richard Armitage, Dun- ya Bankası Başkan Yardımcısı Willi Wapen- hans gibi üst duzey yetkililerle birlikte dun- ya basınının sorulannı yanıtlayan Utkan, Ba- nş Suyu Projesi'nin en önemli yanının "su" değil, "banş" olduğunu, Körfez krizi ertesin- de bu konuyu, çok duyarlı olan ABD baş- kentinde açıklıkla dile getirdi. Kalabalık bir gazeteci, diplomat ve bilima- damı topluluğu tarafından izlenen "Su Do- rugu Girişimi"nde Utkan'ın dikkatlerı Banş Suyu Projesi'ne çekmesi, bu inisiyatifin asıl konularından birisi olan Fırat ve Dicle'yi odak noktası olmaktan çıkardı ve toplantı- nın tumu, Türkiye'nin Banş Suyu Projesi çev- resinde yoğunlaştı. Amerikan yönetimi mensuplan tarafuıdan da izlenen toplantıda Turkiye Barış Suyu Projesi için iki seçenek ortaya attı: Birincısi Türkiye'den çıkıp Suriye ve Urdun'den Batı Suudi Arabistan'a uzanacak "batı hattı", ikincisı de yine Suriye ve Ürdun uzerinden Korfez ulkeleri ile Suudi Arabistan'ın doğu kentlerine su taşıyacak "doğu hattı". Oriji- nal projede yer alan İsrail, bu aşamada her iki seçenekte de bulunmuyor. Türkiye'nin, İs- rail'in barış suyundan yararlanmasına itıra- zı bulunmuyor ama diğer yandan Arap ul- keleri ve Israil'i bugünku koşullar içinde ay- nı proje çevresinde birleştirmek fazla gerçekçi görülmüyor. Ancak Turkiye, ileride koşullar daha elverişli olduğu zaman, barış suyundan yararlanacak Arap ulkelerinin Israil'i ortak olmaya davet edebileceklerine inanıyor. Turkiye'nin, barış suyunun bölge istikra- rına yapacağı katkıya olan inancı şu bakışa dayanıyor: "Avrupa'da ulkeleri birbirlerine baglayan demiryoİları, petrol boru hatları. karayolla- rı var. Oysa Ortadoğu'da bunlann hiçbirisi yok. Dolayısı>la da Ortadoğu'da ulkelerin birbirleri ile savaşa luluşması daha kolay olu- yor. Çunkü karşılıklı bağımlılık olmadığı için kaybedecek fazla şey bulunmuyor." Türkiye'nin bundan kazancının ne olabi- leceği ise şoyle özfcucnıyu.. "Banş suyu bir ticari koridorun ilk adımı- dır. Çunkıi bu proje ile birlikte Katar'dan çı- kıp Avrupa'ya uzanacak ve dolayısıyla Tür- kiye'den gececek bir doğal gaz hattı da müm- kundur. Bu, beraberinde karayolu yapımım, >ollar da ticari aktiviteyi getirecektir." 1a ii Doğrusunu isterseniz banka kartlannın hepsi birbirine benziyor. Hepsi de banka işlemlerini kolaycayapabümeniz için... Böyle olunca da insan bazıfarklar, yeni avantajlarbekliyor. BenAkkart'ıseçtim. ÇünküAkkart indirimli kaza sigortasmdan veAkkadın dergisi aboneligind yararlantyorum. ŞimdiAkkart f m hem hızını hem avantajlannı yaştyorum.İJ ien "Şimdi Akkart avantajlarından yararlanıyorum" ve Irak'a Fırat nehnnden saniyede 500 met- reküp su verilmesi yönündeki mutabakata uyulduğunu bildiriyorlar. Ancax bunun "ay- lık ortalama" esasına göre değerlendirilme- si gerektiğini ifade ediyorlar. Yetkililer, geçen ay Fırat'ın sulannda gö- rulen saniyede 200 metrekuplük düşüşün tü- müyle teknik nedenlerden kaynaklandığını, durumun kısa sürede normale dönüşturüldü- ğünu belirtiyorlar. Bu konuda Suriye'yi za- manında haberdar etmek konusunda bir ko- pukluğun olduğunu da kabul ederek bunun, özellıkle Körfez savaşının sürduğu bir sıra- da yanlış anlamalara yol açtığını kaydediyor- lar. Ancak, Suriye Dışişleri Bakanı Faruk FJ Şara ile hafta başında Ankara'da yapılan gö- • ruşmelerde ileride benzeri durumlarla karşı- laşmamak amacıyla karşılıklı bilgilendirme mekanizmasının daha dikkatle çalıştınLma- sı konusunda mutabakata vanldığını da söz- lerine ekliyorlar. Suriye'nin sulannın ortak kullanımının "pa>laşım" esasına dayandınlması ve sani- yede 700 metrekupe yükseltilmesi talebindeki soruları yanıtlayan yetkililer şöyle konuşu- yorlar: "Suriye ile aramızda esas olarak kavram- lar düzeyinde göniş farklılığı var. Türkiye rasyonel ortak kullanım ile herkese yetecek kadar su bulunur derken, Suriye, mevcut su- yu önceden saptanmış kotalara göre payla- şalım yaklaşımını getiriyor. Adil çözümün bunu gerektirdiğini bıldiriyor. Türkiye ise kendi çozumunun hem adil hem de manbk- lı olduğunu savunuyor." Suriye'nin bu kez Turk önerisine daha faz- la "kulak vermesi" dikkat çekerken Dışiş- leri Bakanı Faruk El Şara ile Ankara'ya ge- len ust duzeyli bir Suriyeli uzmanın incele- melerde bulunmak üzere Ataturk Barajı'na gitmesi Ankara'da olumlu karşılandı. LüBNAN Suikast girişimi lOölüBEYRUT (AA)— Beyrut'un Hıristiyan Doğu kesiminde, dün sabah kabine toplantısına git- mekte olan Lubnan Savunma Bakanı Michel Murr'a bombalı suikast girişiminde bulunuldu. Murr, suikasttan hafif yaralı olarak kurtuldu. Olayda, 10 ki- şinin öldüğü, 25 kişinin de ya- ralandığı bildiriliyor. Askeri ka>-naklar, tahrip gü- cu çok yüksek olan bombanın, Savunma Bakanı Murr'un kon- voyunun "Antelias" semtinden geçtiği sırada bir koprünün ya- nında patladığını açıkladılar. -Olayda ölen on kişi arasında Sa- vunma Bakanı Murr'un koruma görevlilerinden biri de bulunu- yor. Ortodoks olan Savunma Ba- kanı Michel Murr, suikast giri- şimmden sonra parlamentoda yaptığı konuşmada Lübnan Devlet Başkanı FJias Hrawi'den yasadışı silahlı grupları bir an once yasaklamasını ıstedi. Lüb- nan Parlamentosu, silahh gnıp- ların yasaklanması ve etkisiz hale getirilmesine ilişkin yasa uzerinde son görüşmelerini ya- pıyor. Caca, istifa etti Bu arada, Lubnan'da önde gelen Hıristiyan liderlerden Sa- mir Caca, ulusal birUk hüküme- tinden istifa etti. Retuer'in haberine göre, hü- kumete yakın bir kaynak yaptı- ğı açıklamada, Lübnan güçleri- nin komutanı Caca'nın çekildi- ği devlet bakanlığına, yakın yar- dımcılarından Roger Dib'in atanmasının beklendiğini be- lirtti. Istifanın Devlet Başkanı Eli- as Hravvi ve Başbakan ömer Ka- rami tarafından da kabul edil- diği kaydedildi. AKBAIMKu Güveninizin Eseri" Akkart sahipleri, indirimli kaza sigortasmdan yararlanıyor; Akkadm dergisine ücretsiz abone oluyor. Gelin Akbank'a, Akkart'mızı alın. Siz de Akkart hızını yaşayın. AkMatik SSCB Birlik anlaşması anayasadan ustun MOSKOVA (AA) — SSCB'nin yenı Birlik Anlaşma- sı'nın, ülkeyi oluşturan temel belge olarak anayasarun üzerin- de olacağı ve anlaşmanın ana- yasaya değil, anayasanın anlaş- maya uydumlması gerektiği açıklandı. SSCB Anayasa Kontrol Ko- misyonu'nun iki uyesi, B. Laza- rev ve t. Muksinov, Pravda ga- zetesinin dünkü sayısında ya- yımlanan açıklamalannda, yeni Birlik Anlaşması'nın, egemen- liklerini ilan eden ozerk cumhu- riyetlere de birlik cumhuriyet- leriyle aynı haklara sahip eşit ta- raflar olarak birliğe katüma hakkını tanıdığım bildirdiler. Yetkililer, 1922 tarihli eski anlaşma çerçevesinde ancak bir- lik cumhuriyetlerinin parçalan olarak SSCB'nin toprağı sayılan ozerk cumhuriyetlerin, artık ye- ni Birlik Anlaşması'nı doğnıdan ımzalamakla "birlik cumhuri- yetleri gibi egemenlik haklanm kullanabileceklerini" kay- dettiler.