Katalog

Cumhuriyet Sahıbı Cumhiin>et Matbaaul k ve Gazetccüık Juıi. Anon m Şırkecı adna Nadlr NiA 0 Genc! \avin Muduru Hasaa Cemal Muessese Mudjru EmıiK Lşıkkgd Yazı Işltn Muduru Oka> G O H K U , # Habcr Merkezı Mudjru Valpn Bıver Savfa Duz^nı V-Onemenı Alı Arar ^ Temsthtter AhnelTan İZMIR Hıkınel CMınlay» \D\\-\ Ç c u Yı£enotlu U Polıııld CcW Ifcitoatn Dıs Haoerler L j t u b k ı Ekononu Oagiz Tarta. İ! Send ka Şakna Kctan. kuiıur CcM VMtf l«anbul Hab«ıleî Ktmml KaCMfc E$ıtıro Gcna> Şa>İM Yl*n Haberkr Sccrirt D«t*m Spor Danısnunı \M4rika«r ¥«•!••• Du Vu a k t r » Ç«lı*kM. \rajiirroa Şalua AJ*4O. Duzehmc AMvllab YIBCI Q k ordına or Ahncı korataafl £ Mal llk LnJ l , k ı i £ MuhaMtt ««Inu k > n | l . ı P mlaıra I r t OsaubtKotlıı 9 Rckiuı A>x To™ f Lı Yav.nUr Haly» *kr°< 9 10a- H m > » C a m 9 l>lc m 0 a d « Çriık 9 Bılg lîkm NaH laal Okuj U M , Yılçuı Bmy*t H M I b « L Hjkatl ÇMıakaym. Ok» GOBMUU LtM Mrat« llkaa a « Taa Basm w KI>UA Curahunytt Malbut.Lİ k e Gazetectlik TA Ş. TuTKOca^ı Cad 39 4 343M l.ı Pk 24» isuuibul Td İI2 05 03 (20 tel> ü « 22246 F u (II 52» « 72 0 Burolar Aakan. Z >s CrtSkaip BK InkıUp S. No 19 4 Tel 133 !! 41-47 Tctn 42344 Fax (4) 133 t5 6S 0 İMâr H Z >2 Bv 13*2 s. 2 3 Tcj 13 12 30 Tdex Î2359 Fw ı51) 19 53 «0 InOnıl Cad 119 S No I ijl I fcl 19 37 52 |4 haı>. Tdo. «155 F n (71) 19 25 7» TAKVİM 16 MART 1991 lmsak 4 43 Güneş 6 08 Öğle 12 18 Ikındı 15 38 Aksam 18 17 Yatsı 19 37 Avrupa'nın büyük kentlerinde trafık "çözümsüzlük" noktasına ulaştı. Avrupa şimdiyeni bir döneme hazırlanıyor 'Otomobiller kent dışına'Avrupa'nın bütün buyük kentleri ulaşım açısmdan "kordüğüm" oluyor. Artan otomobil sayısı sonucu artık, yolların genişletilmesi, yeni otoparklar yapılması, trafik ışıklarının bilgisayara bağlanması gibi önlemler yetersiz kalıyor. Haber Merkezi — Avrupa so- nunda feryadı bastı "Otomobil- ler kent dışına!" Almanya'da ya- yımlanan Der Spıegel dergısı son sayısında kapak vaptığı ko- nu ıle yalnızca Avrupa'da değıl, dunyanın butun buvuk kentle- rinde gıderek dayanılmaz hale gelen bır soruna parmak bası- yor' "Kent trafiginin ıçınden çı- kılmaz bir korduğume donuş- mesı ve kentlılerin vaşamının otomobil gurultusu ve çe>re kır- liligi ile dayanılmaz hale gelme- si." Bır zamanlar ulkelenn refah sembolu olan "arabalı yaşam" Avrupa'da >avaş vavaş buyuk kentler ıçın "ilkel \e vabşi bir ya- şam tarzı" olarak gorulmeve başhyor Ve başta Isvıçre'nın Zu- nh kentı olmak uzere Almanva 1 nın bazı kentlennde, toplu taşı- macılığa ağırlık veren \e otomo- bıllenn kent ıçındekı alanlarını gıttıkçe kısıtlayıp yasaklayan yöntemler uygulanmaya başh- yor Kent duzenlemecıleıı, oto- mobıllılerı kent ıçınde otomobil kullanmaktan caydırmanın en sağlam yolunun, gerek yolları gerekse park edılecek alanları daraltmak olduğunu soyluyor lar Çünkü otomobıller ıçın "jol- lann genişletilmesi ve yeşil alan- lara kjymak pahasına yeni \e buyuk otopark alanları yaratıl- ması" uygulamalan, A\rupa"nın bırçok kentınde artık sınırına gelıp dayanmış bulunuvor Bır uzmanın dedığı gıbı "Eğer kent merkezındekı yolları biraz daha genışletırsek kent merkezi diye bir şey kalmayacak..." "Otomobıller dışan" sloga nının polıtık bır slogan olmadı- ğı, sağcüık-solculuk ya da sosyal demokrat kıtle taşımacılığı gıbı bır ılkeden yola çıkmadan A\- nıpa'da kentte yaşayan ınsanla- nn doğal tepkılerıyle ve me\- cut durumun "çozumsuz bır nokta"ya ulaşması ıle kendılı- jınden ortaya çıktığı gozlenıyor AvTupa'da yıllarca kent du- zenlemesınde bınncı oncelık "otomobü"e verıldı Uzmanların dedığı gıbı her şey otomobil fe tışı ıçın kurban edıldı ^ğaçlar kesıldı, bahçeler daraltıhp garaj- lara çevrıldı va da ara yollar ge- nışletıldı Yeşıl alanlar daraltıhp otoparklar genışletıldı Bu ara- da Almanya'da son 30 yılda araç sayısı 8'den 36 mılyona yuksel- dı Kent yolları, otomobil uretı- cılerının hızına yetışememeye başladılar Şu anda Alman otomobil su- ruculennın ynlda 65 saatı kırmızı ışıkta beklemekle geçıyor Yeşıl ışık vanıp geçseler bıle bu onla- n kurtarmıvor Çunku kent ıçın ortalama araç hızı saatte 7 km've duşmuş durumda Yıne bır kent uzmanının dedığı gıbı bu da "bır yayanın hızı" duze- yınde Artık önde gelen otomobil uretıcılerı bıle bu gerçeğı kabul edıyorlar Volvo Genel Muduru Pehr Gyllen Hammer bırkaç yıl once "Otomobıllenn kente gin- şini yasaklamalıyız" demıştı Ta- bıı buna paralel olarak kentle- rın çok ıyı çalışan bır otobus \e tramvay sıstemı ıle donatılması gerekıyor Kent uzmanlan, kentlenn kıt- le taşımacılığına göre yenıden duzenlenmesını "yuzyılın go- revı" olarak tanımlıyorlar Kent yaşamının trafık nede- nıyle "çekilmez" hale gelmesı, kentten kaçışı da hızlandınvor Son >ıllarda Avrupa'da kent nu- fuslarında belırgın bır azalma goruluyor Bırçok ınsan kent dı- şında kırsal alanlarda bır ev ala rak orada vaşamayı tercıh edı- >orlar Ancak bu da sorunu çoz- muyor, çunku bu ınsanlar her sabah ve akşam kent merkezıne otomobıllerıyle gıdıp dönme>e valışıyorlar Ve genellıkle bu ışı topluca yaptıkları ıçın hepsı bır- den kent trafiğını tıkıyor ve ken dı varattıkları kalabalığın esırı oluyorlar Bazı kent uzmanlarının, tra- fik sorununu olağanustu hassas bılgısayarlı-ışıklandırma sıstemı ıle çozme gırışımlerı de başarı- sızlıkla sonuçlandı Çunku yeşıl ışık dalgası ıle bır sure ferahla- yan yollar \e trafık akışı, daha sonra otomobil sayısındakı ar- tış nedenıyle tekrar yetersiz kal- maya başlıyor Kısaçası, çoğunluğu bınlerce vıl once kurulmuş olan kent merkezlerı "otomobilli yaşam" ı çekemez hale geldı Zurih'te trafik yetkilisi Aeschbacher otomobillerle savaşıyor. OTOMOBİLLERE KARŞI SAVA$ Oncü Zürihtsviçre'nın Zurih kentı Avrupa'da otomobile karşı savaşta başı çekıyor. Yalnızca kadınlar ve dığer kentlıler değil yerel yonetımın trafik uzmanları da otomobillerin kent ıçındekı hareket alanını daraltmak içın ellennden gelenı yapıyorlar. BOĞULAN KENTLER — Avrupa kentleri otomobillerin yarattığı tıkanıklık ve kirillikten kurtol- mak için yeni yöntemler deniyorlar. Der Spiegel dergisi (ustte) kapak konusu olarak işledigi "oto- mobiller dışan" sloganıyla Avrupa'da ınsanların yeni tur bir kent yaşamı ozledigini vurguluyor. Haber Merkezi — Avrupa'da kentlenn otomobıllerden arındı rılması kavgasında başı Zurıh çekıyor Bu buyuk olçude Zurıhhlenn otomobıllere karşı bır çok so- kakta fulı bır kavga başlatma- sından kaynaklanıyor Yıne 'Der Spıegel' dergısınde yeralan ha- bere göre dernekler halınde or- gutlenen Zunhlı kadınlar, so- kakları kapatarak ya da vollara karton çocuk maketlerı koyarak otomobıllenn gırışını engellıyor- lar. Kenttekı bu antı-otomobıl ha- va gıderek yonetıcılerı de etkıle- meve başlamış Zunh Trafık Du- zenleme Şefı Rudi \eschbacber şımdı bu kavganın onculuğunu yapıyor Bu trafik uzmanı çıfte bır yöntem uyguluyor Bır yan- dan kent ıçınde otobus ve tram- vaylara 'geçiş onceligı' tanıyor, ote yandan otomobıllenn hare- ket alanını fıılen daraltıyor Zu- rıh trafığınde artık "Otomobil- leri kısıtlayan her onlem dogrudur' ılkesınden hareket edılıyor Ancak Zurıhlı trafik uzman- lan yalnızca, otomobıllerı ya- saklamakla kalmıyorlar, kentte bılgısayar aracılığı ıle mukem mel ve çok dakık ışleven bır oto- bus ve tramvay sıstemı de oluş- turuyorlar Bunun sonucu ola- rak tramvay lar duraklara gelme- ierı gereken saat ve dakıkada ge- lıyorlar Ortalama bır dakıkalık gecıkme bıle gıdenlmeye çalı- şılıyor Zurih'te şımdı bu venı yönte- mın etkılı olmaya basladığı goz- lenıyor Artık bır çok buyuk fir- manın yönetıcısını, bankaalan va da genç yuppılerı e\Tak çantala- nyla tramvay larda ya da otobus duraklarında görmek mumkun Bazı buyuk fırmaların merkez- lerını Zurıh'e taşımak ıstemesı de kenttekı yeni uygulamanın başarısına kanıt olarak gosterı- lıyor Buyuk kentlerde otomobil vanlılarının savunduğu onemlı bır gerekçe de ınsanların mar- ketlere otomobılle gelmek ıste- veceğı ve otomobıllern azalma- sının ahş-verışı kötu etkıleyece- ğı şeklındevdı Zurih'te yapılan uvgulama bu kuşkuları da ge- çetsız kıldı Çunku otomobılden arındın- lan sokaklarda bulunan market ve dukkânlann satışlannda bır azalma gorulmedığı gıbı artış da kaydedıldı Çunku ınsanlar, oto- mobil gurultusu olmadan onle- rınde rahatç'a gezınıp vıtrınlerı- ne rahat rahat baktıkları duk- kânlardan daha çok alışverış ya- pıvorlardı IRA müitara olduklan iddiaedüen ökişinin 16yühapistensonra suçsuz olduklan anlaşıldı Kaybolanyıllara1 milyon sterlinOlay 21 Ekim 1974'te başladı. Birmingham'da patlayan bombalar 21 kişiyi öldurüyor, 162 kişiyi yaralıyordu. Patlamalardan sorumlu olduğu one sürülen 6 kişi ömur boyu hapse mahkûm edildi. Kamuoyu vicdanı rahatlamıştı. Bağımsız basın organları ve 'Granada TV adlı ozel TV istasyonu olayı kurcalamaya başladı. 'Birmingham Altıhsı' adı verilen kişiler işkence gormüşler, itirafa zorlanmışlardı. Mahkeme kararı hatalıydı. Dönemin polis şefleri azledildi ve nihayet 6 kişinin suçsuz olduklan 16 sene sonra açıklandı. Ancak, devlet mahkûm olmuştu. EDtP EMtL ÖYMEN LONDRA — "Pohs yalan soyledı, delillen tahrif etti. Sa- nıklardan ıtiraflar zor kullanı- larak alındı. Haklarındakı bı- limsel kanıtlar geçersızdi, uj- durmaydı." Karar, Beraat Ama 16 yıla yakın bır hapıslık- ten sonra, "Birmingham Altılısı" olarak bılınen Kuzey Irlandalı 6 kışı perşembe akşa- mından berı serbest. Ama dev- let mahkûm oluyor Kısıbk hak- larını zedeledığı ve haksız yere özgurlüklennı kısıtladığı ıçın kaybolan yıllarına karşılık, her birıne bırer mılyon sterlin gıbı şımdıye kadar görulmedık du- zeyde tazrrunat odemeye Kamuoyu vıcdanını çok uzun sıiredır yaralayan bu olay, araş- tırmacı gazetecılık ve hakkanı- vete saygılı adalet ve yargı du- zenının gecıkmış bır zafenyle "adaletin yenni az çok bulma- sı ile" kapanıyor Az-çok Çun- ku gerçek suçlulann yargılan- ması ıçın artık çok geç Olay, 21 Kasım 1974'te baş- ladı Ingıltere'nın ıkıncı buyuk kentı Birmingham'da ıkı bıra- hanede patlayan bombalar 21 kışıyı oldurdu 162 kışıvı yara- ladı Olaydan 3 saat sonra 6 kı- şı tutuklanmıştı Donem, Irlan- da Cumhurıyetçı Ordusu'nun (IRA) kentlerde genlla eylemlerı duzenledığı gunlerdı Daha bır yıl once bır baska bırahanede patlama sonucu ölenler olmuş, sanıklar cezaevıne konmuştu Kamuoyu yılgındı 6 kışı, suç- larını kısa surede "itiraf" ettı- ler ve hızlı bır yargılamadan sonra omur boyu hapse mah- kûm oldular \ argıç kararı okurken, "Sizlere yoneltılen 21 ayn suçun hepsi sabıt gorulmuş- tur. Polisın titiz ve kılı kırk ya- ran soruşturmasını da burada adaletin dognı tecellisıne katkı- sından oturu lakdir ediyorum" dedı •'Birmingham Altılısı" ce- zaevıne gırdıklerınden ıtıbaren suçsuz olduklarını ıddıaya baş- ladılar Temyız başvuraları so- nuçsuz kaldı Kamuoyu, rahat bır nefes al- mıştı Olay kapandı Ancak bır- kaç yıl ıçınde, delıllerın tutarh- Lğını sorgulayan bazı basm men- supları \e ınsan hakları savunu- cuları ortava çıkmava başladı 1980'de, Birmingham bırahane- lerıne yapılan saldında bu altı kışıden başkalarının da olabıle- ceğı kuşkusu araştırmacı gaze- tecıler arasında taraftar bulma- >a başladı Sanıklann, tutuklan- dıktan once ve sonra pohs tara- fından çekılen fotoğraflarının yayınlandığında yuzlennde da- yak ızlerının açıkça gorulmesı ılk ıpucuydu Ortada acaba ış- kence ve zor mu vardı9 Bazı basın mensupları tara- fından ortava çıkarılmaya baş- lanan ıpuçlan, olayda bu altı kı- HÜRRİYETE ÇIKIŞ — 'Birmingham Altılısı' perşembe gunu 16 yıllık hapisten sonra ozguritığe kavuştu. (Fotoğraf: AP) şının değıl, kaçıp saklanan baş- kalarının gerçek sorumlu oldu- ğunu göstermeye başladı An- cak bu ıpuçlan pohs tarafından değıl, ozellıkle "Granada TV" adlı özel televızyon şırketının araştırma ekıbı tarafından orta- ya atılıyordu Nıtekım, "Grana- da TV" 1985'te bır belgesel program yayımlayarak olayda "Birmingham Altılısı"nın rolu- ne ılışkın kuşkuları açıkça ka- muoyu önunde tartıştı Şımdı îşçı Partısı mılletvekılı olan te- levızyon muhabın Chris Mullin, gerçek suçlulann değıl, polisın rastgele ele geçırdığı kışılerın suçlu dıye cezaevınde vattığını "Hatalı Karar" adlı kıtabmda one surdu Kamuovu kuşku ıçınde kal- mıştı Bır yanda IRA terorune gereken dersı vermek, ama bu- nu yaparken suçsuz ınsanlan da hapse atmamak gerekıyordu "Granada TV" 1986'da bu ko- nuda bır yayın daha yaptı Po- lisın, görevını kotuye kullandı- ğı, yolsuzluk ve sahtekârlık yap- tığı ıddıalan çıkmava başladı 1987'de Içışlerı Bakanı, Altılı'- nın ıfadelennı alan polısler hak- kında soruşturma açtı Ikı yıl sonra Emnıyet Muduru ve po- hslere ışten el çektırıldı Polisın mahkemeye sahte delıl sundu- ğu, delillen tahnf ettığı, zanlı- lardan zorla ıtıraf aldığı resmen anlaşıldı Ardından, soruşturma sırasında başvurulan bılımsel araştırma yontemlerının yanlış olduğu da çıktı Sanıklar, ıddı- anın aksıne, patlayıcı maddeve el surmemışler, tutmamışlardı bıle Geçen yıl ıse "Granada TV" olayda gerçek sorumluların ha- len Irlanda'da saklanan 5 kışı olduğunu, yarı-belgesel bır programda one surdu Içışlerı Bakanı, Akılı hakkında araştır- macı basın tarafından ortaya konan dehllenn yenıden ıncelen- mesıne karar verdı Yuksek Mahkeme, Altılı'yı beraatten başka seçenek bulamadı Birmingham olayından bır vıl once Guıldford kentındekı bıra hanenın bombalanmasından so rumlu gorulen 4 kışı de yıne ay- nı bıçımde, 15 yıl sonra suçsuz gorulerek 1989'da serbest bıra- kılmıştı TEGENÇTILER Gerard Hunter VVUIiam Power Birmingham Altıusı'ndan dort kişi 1974'te omur boyu hapse mah- kûm edilmişlerdı. IRA mılitanı olduklan one surulen bu kişiler, 16 sene boyunca suçsuz olduklarını savundular. THY uçakları Bakü'de • ANKARA (AA) — Turk Hava Yollan'nın Azerbaycan'ın başkentı Baku'ye uçak seferlen dun başladı Ulaştırma Bakanı Cengız Tuncer ve Turızm Bakanı Ilhan Akuzum, THY'nın ılk Baku seferıyle Azerbaycan'a gıttıler. Ulaştırma Bakanı Tuncer, Esenboğa Havalımanı'nda vaptığı açıklamada geçen vıl Azerbaycan ıle ımzalanan protokol gereğınce karşılıklı olarak THY üe Azerbaycan Hava Yollan'nın Istanbul- Trabzon-Baku, Baku- Trabzon-lstanbul seferlen yapacaklarını söyledı Cengız Tuncer, Azerbaycan Hava Yollan'nın seferlerını bır ay önce baslattığım, THY'nın de her pazartesı Istanbul'dan Baku'ye uçacağını anlattı Yıııuıslara gözde koruma • ANKARA (AA) — Bern Sözleşmesı gereğınce yunus avının yasak olduğu ve bu balıklann koruma altında bulunduğu bıldınldı Tarım Orman ve Köyışlerı Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada Turkiye'nın Avrupa Konseyı Yaban Hayatını ve Doğal Yaşama Ortamını Koruma Bern Sözleşmesı'ne taraf olduğu hatırlatılarak bu sözleşme gereğınce yunus avının yasak olduğuna dıkkat çekıldı Hastane erişilmez oldu • tZMİR (ANKA) — Hastane ve doktor muayene ucretlerının yuksek oluşu nedenıvle hastanelere başvuran hasta sayısında gıderek azalma olduğu bıldınldı Bu arada Turkıye'de her uç kışıden bırının tedavılerınde evdekı ılaçları kullanmayı yeğledıklerı, her 10 kışıden bırının ıse hekıme başvurmadan eczaneden tavsıye uzerıne ılaç aldıkları açıklandı Körfez'in balıkları • lstanbul Haber Servisi — Körfez savaşmın çevre kırhlığı ıle anılan ılk savaş olarak tanhe geçeceğı ve kuyulann yanmaya devam ettığı surece, Kuveyt'te günlenn normalden daha karanlık ve soğuk yaşanacağı bıldınldı Boğazıçı Ünıversıtesı Çevre Bihmlerı Enstıtusü ve Türk Kımya Vakfı'nca duzenlenen "Körfez Savaşmın Çevreye Etküen" konulu sempozyuma katılan konuşmacılar, halen Körfez bölgesınde gunde üç mılyon vanl petrolun yanmaya devam ettığım, kuyulann söndurulmesının 2-3 yıl surebıleceğinı söyledıler. Sempozyumda, Körfez'de yaşayan ve kuluçkaya yatmak ıçm ülkemıze gelen 20 tur bahk ıle Körfez yöresınde yetışen bıtki turlerının de gıderek yok olacağı bıldınldı. Yeni üniversiteler • ANKARA (AA) — Mıllı Eğıtım Bakanı Avnı Akyol, 1991-92 öğretım yılında ona yakm yukseköğretım kurumunun öğretıme başlayacağını bıldırdı Bakan Akyol, yeni kurulacak yukseköğretım kurumlarıyla ılgılı değerlendırmenın tamamlandığını belırterek son kararı Başbakan ve Bakanlar Kurulu'nun vereceğını söyledi. Akyol, unıversıte kurulması ıçm YÖK'e 60 cıvannda başvuru yapıldığını, YÖK'tekı değerlendırmede bunlardan 15'ının gereken şanlan taşıdığımn belrrlendığını kaydettı