Katalog

CUMHURİYET/2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER 14 MART 1991 Bu Tıp Eğitimiyle Nereye? Siyasal ıktıdara gore ulkemizın hekım gereksinimi, AT'nin sayısal standartlarını yakalamak bakımından, 2025 yılına dek her yıl 5500 kadardır. DPT ise işi iyıce şirazesinden çıkararak yılda 8000 hekim uretmeyi onermektedır! Hekim yetiştirilmesine, sıradan bir ekonomık uretım surecı gozluğu ile bakılmakta ve bu pur ekonomizm mantığıyla konunun ozu gozden kaçmaktadır. Doç.Dr. AHMET SALTIK Trakya Üni. Tıp Fak. Öğr. Üyesi Dun>a Sağhk Orgutu (DSO), 1987 Genel Kurulu'nda (asamblesınde) aralarında Turkı- ye'nın de bulunduğu 116 ulkeye 2 maddelık bır çağrıda bulundu — Sağhk ınsangucunu, yerel gereksınımle- re tam olarak karşıhk verebılecek duzeyde eğı- tın, — Tıp eğıtımını, sağhk sıstemının ve sağhk ınsangucunun tumleşık (entegre) gelışımı ka\- ramı ışığında vonlendırın Bu doğrultuda, kuruluşundan bugune or- 'gutun uvesı olan ulkemızde ve dığer 115 ulke- de -çağn yapılmayan dığerlerınde olduğu gıbı- yetıştırılen hekımlerın aşağıda sıralanan ozel- lıklere sahıp olması gerekmektedır 1) Toplumun sağhk gereksınımlerıne yanıt verebılmelıdır 2) Toplumla bırhkte çalışmahdır 3) Sağlıklı yaşamı ozendıncı olmahdır 4) Meslektaşlarıru, yardımcılarını ve toplu- mu eğıtebılmehdır , 5) Kışılerın ve toplumun sağhk sorunlarını çozme>e çalışmalı, en azından çozmede yon- lendırıcı olmahdır 6) Çahşmalarını, toplumu da kâtarak on- cehkle koruyucu sağhk hızmetlen alamnda \o- ğunlaştırmahdır 7) Sağhk ekıbının bır uvesı olarak onderhk dahıl, gereklı dığer ışlev ve sorumluluklan ust- lenebılmehdır 8) Yaşam boyu sureklı eğıtım ıle yeterlılığı- nı guncel duzeyde tutmalı ve ehnden geldığınce kendını gehştırmehdır ATye gireceğiz diye... Bu çağn 116 ulkeye bırden yapıldığına go- re, tıp eğıtımının sorunları yaygın ve guncel- dır Bu durumun temel nedenlerı şövle özet- lenebıhr I- Tıp bıhmlerı hızla gelışmekte, oğrenılecek konular çoğalmaktadır Ote vandan, kazanı- lan bılgılerın yan ömru kısalmaktadır II- Ulkelerın sağhk sorunlarındakı farklı- hklardan dolayı, yetıştırılecek hekım tıpı de- ğışkenhk gostermektedır Bu bakımdan, tıp eğıtımınde -mınımum standartlar dışında- başkaca standart tanımlamarun olanağı olma- dığı gıbı, gereğı ve mantığı da yoktur Aynca, gelışen tıp teknolojısme uygun bıçımde tıp eğı- tımı verebılmenın gıderek artan malıyetlen de önemlı bır baskı oğesıdır III- Pedagojı, tıp eğıtımınde >eterınce kul- lanılmaktan çok uzaktır ve bu durum önemlı sorunlar doğurmaktadır IV- Aşırı hekım uretımı, bazı ulkelerde ış- sızlık sorunu yanında, eğıtımın nıtelığını de cıddı bıçımde duşurmuştur' Gerıleyen bılgı ve becerı düzeyı, gerçek ge- reksınımın uzerınde hekım uretımı, halkın ar- tan bırıncı basamak sağhk hızmetı gereksını- mıne karşın, ozellıkle pratısyen hekımlerın sosvo-ekonomık statusunu önlenemeyen bır hızla aşındırmıştır Yıtırılen değerlerın yerıne konması belkı de on yıllar alabüecektır Halk- la, ulkemızde temel sağhk hızmetlerının asıl yukunu omuzlayacak pratısyen hekımler ara- sında çok açık bır guven bunalımı oluşmuş- tur Sıvasal ıktıdara göre ulkemizın hekım ge reksınımı, AT'nin sayısal standanlarını >aka lamak bakımından, 2025 yılına dek her yıl 5500 kadardır DPT ıse ışı ıvıce şirazesinden çıkararak yılda 8000 hekım uretmeyi önermek tedır1 Hekım yetıştırılmesıne, sıradan bır eko- nomık uretım surecı gözluğu ıle bakılmakta ve bu pur ekonomizm mantığıyla konunun ozu gozden kaçmaktadır Turk Tabıpler Bır- hğı'nın (TTB) yetkılı uzmanları ıse yıllık ge- reksınımı, ulkemız gerçeklerı ışığında 1500-2500 olarak vermektedır DSÖ Sağlık In- sangucu Bölumu de TTB'yı doğrulamakta, DPT'nın projeksıyonlarını onaylamamakta- dır Çunku bu noktadakı temel behrteçlerden bırı de halkın hekım va da sağhk hızmetlerını kullanma alışkanhğıdır Ulkemızde bu ıstem (talep) Avrupa'dakının 6'da l'ı kadardır İvedilikle gozden geçirilmeli Sağhk alamnda master plan hazırlatmak ıçın yabancı şırketlerı yuksek mıktarda dövız odeverek gorevlendırenlerın, bu şırketlerın TTB'ye danışmanlık onerdıklerınden de - umarız- haberlen vardır Şu noktayı da ulke- mız kamuoyunun bılmesınde varar vardır Ay- nı TTB (Turk Tabıpler Bırlığı), DPT'ye yazılı olarak başvurmuş \e master planı îngılız P Waterhouse fırmasının yan ucretıne ve TL karşıhğı vapabıleceğını bıldırmış, ne var kı herhangı bır yanıta mazhar olamamıştır Evet, DSÖ'nun Sağhk Insangucu Planlama Departmam, TTB'nın değerlendırmesıyle bır- hkte kendısıne sunulan sıvasal ıktıdarın yıllık hekım >etıştırme sayısal hedeflennden ılkının doğru olduğunu bıldırmıştır AT'ye gırebılmek ıçın Avrupah dostlarımızı sayısal değerlerle at- latabıleceğımızı mı duşluyoruz hâlâ bu alatur- kahğımızla9 AT, gelecekte Avrupa Bırlığı çerçevesınde doğabılecek bu konudakı sorunlara çozum ge tırebılme bakımından, bır Danışma Kurulu oluşturmuştur Bu kurul yakın geçmışte çok önemlı ıkı karar almıştır Soz konusu ıkı ka- rarın ılgılı kamuoyunun bılgısıne bır kez da- ha sunulmasında buyuk varar vardır 1) Temel tıp eğıtımının mınımum standart ları behrlenmehdır 2) Eğıtım olanakları ıle oğrencı savıları den- gelenmehdır AT ıle butunleşme durumunda hekim dip- lomalannın denklıgının onanması sorununu kımler duşunecek ve nasıl çozecektır9 Duşu- muz gerçek olur da AT'ye bır gun kabul olu- nursak, Istanbul'da, A.nkara'da, hatta Kavse rı'de, Malatya'da Avrupah meslektaşlarımız muavenehanelerını açabılecektır Benım vur- dumun hekımlerı Sakarva'nın, hatta Fırat'ın, Dıcle'nın doğusuna mı çekılecektır9 Kaç ta- nesı AT Board Sınavlarım verıp de Parıs'e, Nı ce'e, Mılano'va va da Atına'ya uzanıp çalışma ıznı alabılecektır'' DSO'nun öncekı dırektoru Dr Halfdan Mahler, hekımhk eğıtım sureçlerını değerlen- dırırken şu sorulara ısrarla yanıt ıstemekteydı 1) Mezun olan hekımler "hastalık değıl sağlığı" duşunuyor ve buna uygun davrana- bıhyorlar mı9 2) Hekımler oncelıkle bıreyı değıl, "aıle ve toplumu" duşunebılıyor ve buna uygun dav- ranabıhyorlar mı9 3) Hekımler, kendılerının, başka hekımle- rın, hemşırelerın, dığer sağhk personeh ve top- lumbılımcılerın gorev aldığı bır ekıbın uyesı olduklarını bılıyor ve buna gore davranıyor- lar mı1 ' 4) Hekımler, sağhk hızmet'erıne aynlan pa- ra ve malzemevı en etkın bıçımde kullanmayı duşunuyor ve buna gore davranıyorlar mı9 5) Hekımler, kendı ulkelerının sağhk gorun- tusunu ve bununla ılgılı oncelıklen bılıyor ve buna gore davranıvorlar mı9 Bu sorulara verılen yanıtların tumu "evet" ıse tıp fakultelerınde eğıtım ıyı gıdıyor dene- bılır Yanıtların 1 ya da daha fazlası "hayır" ıse, bu eğıtım ivedilikle gozden geçınlmelıdır Sonuç Sevgıh meslektaşlarım, sevgılı yurttaşlar, evet-hayırların muhasebesını yapmak ıçın çok geç bıle kahnmıştır Sorunun temel çozumu, ulkemizın demokratıkleşmesıyle bırhkte gele- cektır Pohtıkanın bılımın onune koşulduğu bu tahhsız surece dur dıvebılmenın yolu or- gutlenerek demokrası kavgası vermekten geç- mektedır Alaturka polıtıkanın -ve pohtıkacının- temel yanılgısı, sıvasal tercıhı- nın sozumona tartışılmaz ustunluğunde (') yatmaktadır Oysa evrensel olçekte doğru ve gereklı olan, ulkenın koşullarına uygun, hep- sı de bılımsel seçeneklerden siyasal tercıhlerı nıze en yakınını bulup odunsuz ve vurekhce uygulamak Pohtıkacüanmızın bu kultur ve davranışı artık kazanmaları gerek1 Sözlerımızı, ıkı yollama ıle bağlayahm İl kı, şımdıkı tablonun mımarlarına, \ R Fuchs'tan "Optımalın uzennde hekım, hemşıre ya da hastane vb.'ıu arttırmayı amaçlayanlar ya top- lum sağlıgında lyıleşmenın ne anlama geldi- ğinı bilmiyorlar ya da kafalarında toplumun sağılığının geliştirilmesi dışında bir amaçlan vardır." fkıncısı ıse, bu karmaşadan -seçeneksız- kurtulmak zorunda olan yurdumun mılyon- larca yönetılenıne, Selçuk Erez Hoca'dan "Turk istikbalinin genç hekimleri ve halkı, yi- ne de bu kaosu aşacaklardır. Gereksindikleri guç, beyinlerinin Betz hucrelerinde mevcut- tur." ARADABIR ŞAFAK ALPAY ODTÜ Öğreîim Üyesi Vakıf Ünîversiteleri TBMM Plan ve Butçe Komısyonu'nun hazırladığı taslakla 2547 sayılı YÖK Yasası tekrar değıştırılıyor YÖK modelının başarısızlığı, mımarı ve baş yonetıcısının tutarsızlıklannın yanı sıra unıversıtelerımıze karşın getırılmış olmasından değıl mı- dır? 12 eylul koşullarından yararlanarak getırılen bu model, hazırlanışında olduğu gıbı her aşamada oğrencı, oğretım uye- sı ıdarı personel katılımını engelleyen bır modeldır Başarılı $K yuksek oğretım modelı tum oğelerıyle unıversıtelerımızın katılımı ıle sağlanabılır YÖK ıle kaybedılen 10 yıl duşunule- rek dar bır çevrenın hazırladığı tasarılara değtl, kurumlara önem venlmelıdır Yıllarca 2547 sayılı yasanın getırdığı tek tıp unıversıteyı savunan YÖK başkanının şımdı tek tıp ünı- versıteye karşı olduğunu soyleyerek 10 yıl oncekı muhalıfle- rıne hak vermesı, kurumların kışılerden daha güvenılır oldu- ğunun kanıtı değıl mıdır"? Ulkemız kaynak ve gerçeklenyle ancak ıkhüç "gerçek" üm- versıte yaşayabılecekken tasarı ıle vakıf unıversıtelerının ku- rulmaları ongorulmektedır Şımdıye dek eğıtıme araştırma- ya yaptığı katkılar ıle unıversıte kurma gorev ve sorumlulu- ğunu ustlenecek vakıflar var mıdır'? Yoksa bu yolla ozel amaçlı vakıflara yenı bır ışlev ve görev mı verılmek ıstenmektedır? Vakıf unıversıtelerının ulkemızdekı tek orneğı Bılkent tır Ana- yasa Mahkemesı kararına karşın bu kuruma unıversıte adı verılen tasarıda bır okulun adı konusunda gösterılen duyar- lılığın tasarının kendısı hakkında duyulan kuşku ve endışe- lere karşı gösterılmemesı dûşündûrucudür Bılkent'ın kuru- luşunda sergılenen yanlışlar, yarışmacı bır ortam sağlaması gereken YÖK başkanının Bılkent'le ılışkısı hep Bılkent lehı- ne gelışen haksız bır rekabet yaratmıştır Bu ortamda vakıf unıversıtelerının gelışmelerı ancak öbur unıversıtelerımızın gerılemelerıyie olacaktır Bu tur unıversıtelerm devamlılığı nasıl sağlanacaktır? Ör- neğın, oncelerı Hacettepe Unıversıtesı etrafında orgutlenen uç vakıf ve bunlara bağlı 19 şırketın desteğı ıle kurulan Bıl- kent bu destek çekılırse ne olacaktır? Ünıversıte olma sure- cınde kendısını destekleyen otorıte ıle ters duşebılecek va- kıf unıversıtelerı varlıklarını nasıl sülrdureceklerdır? Rekla- mına lıse hse dolaşıp oğrencı sağlayarak oğretım uyelığıne yenı boyutlar kazandıran yonetıcılerının gayretlerıne karşın uç bın cıvarında oğrencısı olan Bılkent turu paralı okullar ıle unıversıte kapısında bekleyen gençlerımıze bılım nasıl götu- rulebılır? Vakıf unıversıtelenne sağlanan maddı odul ve bağışıklıklar (muafiyetler) şırket kurtarma çabası olarak duşunulemez mı'' Memurların lojman sıkıntısı bılınırken tasarı ıle vakıf unıver- sıtelenne lojman yapmak ıçın hazıne arazısı verılmesı hak- sız rekabetın en çarpıcı orneğıdır ODTÜ ye yıllardır lojman yapımı ıçın ızın verılmedığı duşunulduğunde bu maddenın tasarıda nıçın yer aldığı kuşku uyandırmıyor mu9 Öte yan- dan YOK katında ayrıcalıklı şırketler olarak gozuken Bılkent şırketlerı cırosu mılyarları aşan ÖYSM sınavlarım yaptıkları gıbı unıversıtelerımızın ınşaat, donanım vs ışlerını de yurut- mektedırler Yenı vakıf unıversıtelerı de benzerı ayrıcalıklar ısterlerse ne olacaktır? Tasarının bır sakıncası da öğrenımın paralı olmasıdır Sa- tıcı pıyasasının hukum surduğu ulkemızde, unıversıte ucret- lerı nasıl belırlenecektır9 Orneğın Bılkent'te harçlar yıne bır vakıf unıversıtesı olan Doğu Akdenız Unıversıtesı harçlarının ıkı katından fazladır Benzerı duzeyde eğıtım yapan ıkı vakıf unıversıtesı arasındakı fıyat farkı nasıl açıklanabılır? Paralı bır duzende temel ve sosyal bılımler öğrencılerı nasıl bulu- nacaktır^ Vakıf unıversıtelenne devlet yardımı haksız bır vergı turudur Varlıklı kesım çocuklarının gıdebıleceğı paralı okul- lara yapılan devlet yardımındakı kamu yararı nedır1 ? YOK başkanının Bılkent ıle ıç ıçelığının Bılkent'e sağladığı proje, kredı ve uluslararası yardımlar goz onünde ıken vakıf unıversıtelerı unıversıte ust yönetımınde soz sahıbı olmak ısteyecekler, bu da bır temsıl sorunu doğuracaktır Vakıf unıversıtelerı ıle obürlerını karşı karşıya getırecek en buyuk sorun oğretım üyesi bulmakta olacaktır Orneğın Bıl- kent'ın oğretım üyelerının buyuk bır kısmı ODTÜ eskı oğre- tım uyelerıdır Bılkent'te yarı-zamanlı ders veren öbür unıver- sıte oğretım üyelerının katkılarının bazı bölümlerde yuzde 100 olduğu bılınmektedır Neden devlet unıversıtelerı bu yuku çek- mek zorunda bırakılacaklardır? Yıllarca devletın katkıları ıle araştırma yapan bır bılım adamının vakıf unıversrtesıne trans- fenndekı kamu yararı nedır? Ustelık bu transferyapılırken ge- rıde bırakılanlarla devlet zarara da uğruyorsa transferdekı ısa- betı tartışmak gerekmez mı'? Aynlan değerlı bılım adamları- na karşın ODTU nun 1989 yılında ulkemızde uretılen dış ya- ymların yuzde 25'ını uretebılıyor olması araştırmanın gele- nek, ortam, ınanç ve özverı ışı olduğunun kanıtı değıl mıdır' Transfer polıtıkası ıle kışılerın düş gucu ve ıhtıraslarına da- yalı bır kurumun unıversıte olup olmadığı yasal sorun olma- sa bıle ızlenen yontemler nedenıyle etık bır sorun değıl mı- dır^ Bır yonu ıle ele aldığımız taslağın tum yonlerıyle tartışıl- ması gereğıne ınanıyoruz Denetim Mesleğinde ÇataUaşma Yabancı muhasebecıler, 1989 meslek >asasından sonra Turk muhasebecılerının mesleğıne ve ekmeğıne goz dıkıyor, Turk muhasebe mesleğını bolme çabasında bulunuyor. Sermaye Piyasası Kurulu, kendı kanun değışıklığıne, muhasebe mesleğı ve muhasebe ıle ilgılı kuralları sokuşturuyor, boylece meslekte çatallaşma ortaya çıkıyor. Meclis uyelerımızın bu çatallaşmayı engellemelerini dıliyoruz. Prof.Dr. SALİH ŞANVER Otuz yedı vıl once, Hesap Uzmanlan ku- rulu'na bırhkte katıldığım, şu anda Cenev- re'de Koç Topluluğu'nda çalışan meslekta- şım Sureyjn Somer, telefonla benı aradı "Financıal Times'ta gecen ay Turk muha- sebecileri ıçın olumsuz bır yxa vayımlandı, bu yazıyı niye vanıtlamıyorsunuz?" dedı Bence yazı, geçen yıl duzenlenen ve Anka ra'ya göndenlen bır raporun devamı ıdı Bu yazımda, son altı yıllık dönemde konuya ılışkın duzenleme uygulama çerçevesınde, durumu değerlendırerek yanıtlamaya çalı- şacağım Son altı yıl Bu donemde denetim konusunda ulke mızdekı duzenleme ve uygulama şoy ledır —Aralık 1985'te Vergı Usul Kanunu (VUK) değışıklığı ıle denetim mesleğını du zenleme yetkısı Bakanlar Kurulu'na (Bk) verıldı, BK ılgısız kaldı, mesleğı duzenleme dı —Ocak 1987'de Devlet Bakanlıgı (DB) bır tebliğ ıle aralık 1987'de Sermaye Pıya sası Kurulu, bır yonetmelik ıle denetim mes leğını kısmen duzenleyıverdı Ikı duzenle- menın de yasal dayanağı voktu, ıkı duzen- leme de yetkı aşımı ıdı Duzenlemeler kar- şılaştırmalı hukuka gore yabancılan kayı rıyordu. Bu kavırma uzerıne yabancılar, veterı ka- dar denetçı ıle değıl, kâğıt uzerınde şırket- ler bıçımınde ulkemıze doluştular, kırru ye- rel denetçılerımızı ağlarına aldılar, ekono- mık sırlarımıza gırdıler, dolgun ucretlerle özelleştırmede pek etkın oldular —Kasım 1987'de Anayasa Mahkemesı, VUK değışıklığıne ılışkın olarak mesleğın bır kanunla duzenlenmesı gerektığı, Bakan lar Kurulu'nca duzenlenemeyeceğı kararını verdı Boylece DB'nın ve SPK'nın meslağı duzenlevemeyeceğı hukuken ortava çıktı —Hazıran 1989'da ıktıdarın ve muhale- fetın bırleşen oyları ıle 3568 sayıh temel meslek kanunu çıkarıldı Bu kanun, karşı- laştırmalı hukuka uvgun kurallar getırdı, vabancıların kayrılmasına son verdı Sınav kuralını genelde benımsememe ve denetçı vı yukumlu olçusunde sorumlu tutma ka- nunun aksayan ıkı vonu ıdı Bu aksamalar meslek bırlığının teblığlerı ıle sınavlı sınav sız avrımı yapılarak ve sorumluluk koşullara bağlanarak gıderılebılır 3568 sayılı temel meslek kanunu cıkın- ca DB'nın teblığı ıle SPK'nın yonetmelıgı vasal olarak da hukumsuz kaldı Temel meslek kanunu varken, bır hukuk duzenınde, bır başka meslek kanunu çıka- nlamayacağı gıbı bır başka ozel kanuna da meslek kuralları sokuşturulamaz Ancak kıler denetlenen vatandaşın devlete guve- nını sarsar Bu dernek, Temel Meslek Kanunu çıka rılınca bır rapor hazırladı, raporu uyelen- ne ve Ankara'ya gonderdı Raporu, anlam ca ve ozet bıçımınde aktarıyorum " \asa, yabancılar ıçın karşılıklı olma ko şulunu getırıyor Turk mesleğı ıyıce gelışe ne kadar, ABD ve AT ulkelerı Turkler ıçın bu koşulu benımseyemezler Bu durumda, vabancı muhasebecıler olarak Turkıye'vı terk ederız Turk muhasebecıler vergı denetımı yap- sın, yabancı muhasebecıler SPK'ya bağlı fir- maları ve bankaları denetlesın . .Yasada yabancı unvan kullanamama, yabancıların ortak olamaması, ucretle ça- lışamama ve reklam vapamama kısıtlama- ları yer almasın Yasa, yerlı fırmaları gu^lendırmek ıçın yabancı fırmalara ciddı saldırıda (ben çız- dım) bulunuyor Gerıye donulmezse şu so- nuçlar ortava çıkar Turkıve'de 20 kışıden fazla vabancı muhasebecı yoktur, bu kışı- ler Turkıye'den avrılırsa ancak yırmı yerlı muhasebecı ıçın ış doğar Vabancı yatırım- cı bıze guvenır, bız gıdersek yabancı yatı- nmcılar Turkıye've gelmeyebılır Bız gıder sek Turkıye'nın dış borçlanması da guçle şır Bız gıdersek Turkıye denetim konusun- da verdığımız eğıtımden mahrum kalır Turk muhasebesı Vergı Yasası'na dayanıvor, bu nedenle zararlar gızlenıyor, kârlar şışı rılıyor Yasa, eskı vergı ınceleme elemanla nna denetim yapma cesaretı verıvor, bu ha tayı yınelıyor Şunu bılelım, bunların dene temel meslek kanununda değışıklıkler ya pılabıhr Llkemızde avukatlık ve hekımhk > ı m ı denetim hızmetı ıçın gerekenı karşıla konularında dığer temel meslek kanunları- mız var, gerekırse bu kanunları değıştırıyo ruz, bır ozel kanuna avukatlık va da hekım lık ıle ılgılı kuralları sokuşturmuyoruz Devletın, meslekı kunıluşları gozetım vet kısı mutlaktır Ancak gozetım organı tek tır Çıtt gozetım organına yer verme —ıle rıde bır suru gozetım organına da yer ver me tehlıkesını taşır— mesleğı çatallaştırır Rapor, şu sonuca gelıyor "Sorunları çözmede pratık yol, Sermaye Pıyasası kanunu değışıklık taslağına (3568'de ıstedığımız tarafımdan eklendı) de ğışıkhklerı monte etmektır Sermaye Pıya sası Kanunu, sermaye pıvasası şırketlerı ve bankalar ıçın denetim kanunu olmahdır Bu kanun ıle denetim hızmetlen, vergı hızmet- PENCERE Bu çatallaşma denetlenenlerı şaşkına çevı- lerınden açıkça avnlmahdır" rır, mukerrer masraflara yol açar, ulkemı "Turk muhasebecdıguıdekı sıikeleme, tu- zın ekonomık verımını olumsuz vönde et (Arkası 17 Sayfada) 'Dün'ü 'Yarııfo Bağlamak\/ecıhı Tımuroğlu soruyor — Pır Sultan Abdal neden olduruldu? Yanıtlıyor "Pır Sultan Abdal, şıırlerındekı yığıt soyleyış, coşku ve lırık duyarlık yuzunden yuzyıllardır okunan bır şaırdır 16'ncı yüz- yılda unlenen her şaırde onun etkısını göruyoruz Bu yuzyıl- dan sonra halk edebıyatı, tekke edebıyatının özellıklennı bıra- kıp âşık tarzına yonelmıştır Pır Sultan Abdal, şıırı kavga sa- natı olarak kullandığından Alevı boylarının unutamadığı altı şa- ırden en unlüsu olmuştur " Sonuçta "resmı goruş"e karşı çı- kan Pır Sultan "ıdeolopk" şıır yazıyor, darağacına gıdışı bu yuzden Gunumuzde Pır Sultan Abdal'ın tıyatroda oynanması da bu nedenle yasaklanıyor ve yazık kı ınsanlık tarıhının omur- gasındakı eklemler boyle sıralanıyor Vecıhı Tımuroğlu, 'Inançlan Uğruna Olduruldüler' adlı kı- tabında ('Yurt Kıtap-Yayın) bueklemlerden on bır kışıyı seç- mış Isparta Kralı 4'uncu Agıs Sokrates, Isa, Hallacı Man- sur Baba Ishak, Nesımı, Pır Sultan Abdal, Şeyh Bedrettın, Alı, Gıordano Bruno llhan Erdost • Neden bu seçım"? Tımuroğlu yazıyor "Inançları uğruna oldürulen ya da öhn mılyonlarca ınsan vardır Ben tanhsel kışılığıyle ve toplumsal kımlığıyle kendı top- lumunun sınırlarını aşmış ınsanları seçtım, ama bu duşünce- nın ötesınde bır olçu de kullanmaya çalıştım, ılk olçum 'resmı goruş'e karşı çıkma oldu ( ) Isterdım kı yaşamlannı sunduk- larım arasında Denız Gezmış, Yusuf Aslan Huseyın Inan, Sı- nan Cemgıl gıbı yaşadığımız donemın savaşımcılan da bulun- sun ( ) Nekı bunların oykulen henuz tanhın karanlığına go- mulmedı Kaynağında 12 Eylul cuntasının baskısıyla Istanbul, Dıyarbakır, Aydın, Eskışehır Mamak cezaevlerı gıbı zındanlar- da, ınançları uğruna açlık grevlerıne gıderek yaşamlannı yıtı- renler, bu yolla ınsanlık değerlerını yuceltenler de bu kıtabın ıçınde yer almalıydılar Orneğın Mehmet Fatıh Öktulmuş, Ab- dullah Meral Haydar Başbağ Hasan Tela, Hayn Durmuş, Ke- mal Pır Akıf Yılmaz ve Alı Çıçek yapılan baskılan tum ınsanlı- ğa duyurmak ıçın yaşamlannı yıttrdıler Bunlar da 'resmı gö- ruş'un olum yolculuğuna çıkardığı soylu kımselerdır 12 Eylul cuntasınca ıdam sehpasına göndenlen Erdal Eren henuz 17 yaşındaydı" • "Resmı göruşlenn kıyımlarının tanhı değıl" Timuroğlu'nun kıtabı "o tarıhten bırkaç yaprak " Ozgurluk tanhı uzun ve kanlı bır romandır kı bız daha çok Batılı kahramanlarını tanırız Anadolu'ya donuk oykulerını ya bılmeyız ya da azımsayıp önemsemeyız, Nâzım'ın "Şeyh Bed- rettın"\ hepımıze şıırle tanıtması sanat ve duşun yaşamımız ıçın olağanustu bır aşamadır Inancı ya da duşuncesı uğruna baş eğmeyen, ama baş veren ınsanın tanhı yalnız Batı da yazılmadı, bızım bahçemız- de de kanlı çıçekler açtı, vecıhı Timuroğlu'nun seçtığı on bır kışıden yedısı bızden, geçmışımızden kulturumuzden Insanlık tanhı bır tragedya' Baştan sona, mazlumun yenılgılenyle donanmış, zalım bu- yurganın yengılerıyle suslenmış bu kanlı tıyatroda en kuçuk bır hakkın toplum duzenınde benımsenmesı ıçın akıl durdu- rucu savaşımlar venlmış Ustunde yuruduğumuz ozgurluk yollannın altındakı uçurumlar ınançları ve fıkırlen uğruna can- larını vermış sayısı? ınsanın cesetlerıyle doldurulmuş Her savaşta ya da davada ılle de haklı olan kazanmaz, haksız uste çıkabılır Yakınma değıl bu *Saptama' Ancak mazlumun yenılgılenyle dolan kabı, son bır damla taşırır, uzun tanhsel süreclerde ozgurluk savaşçılarının ya- şamları bırbınne eklenerek olumu aşar, buyurganın duzenı yıkılır, ınsanlık bır yenı aşamaya ulaşır Insan Hakları Bıldırı- s/'nı bır ulus, bır toplum, bır kışı yazmadı, ınsanlığın ortak ma- lıdır o, kökJerı dınsel tanhın derınlığıne bıle uzanmıştır Pekı tanhsel bılıncı ozumsemıs çağdaş ınsan, geçmışte olan bıtenlere nasıl bakmalı? "Ne ah edın dostlar, ne ağlayın Dunu bugune Bugunü yarına bağlayın ' BALGIN için Inandığı gıbı yaşayan çok nadır "guzel insan"larımızdan bırıydı Savunduğu değerler ve ınsancıl bır yaşam uğruna ışkencelerden geçırılmesıne rağmen ıdeallerınden tavız vermeyen dostumuz BALGIN ERTIN 5 ŞUBAT 1991 gunu evınde şuphelı bır cınayete kurban gıtmıştır Anısı onunde saygıyla eğılıyoruz Berlin den dostlan Ercan Aktay, M Umrt Erdoğan, Fathl inan, Lilly Setdler - Inan, Kadriye Karci, Tülay Savaş, Flllz Kardam, Idil Temoçın, Kathrin Lehmann, Mujgan Tutuş, Ahmet Tuzun DUYURU Gazetecıler Mahallesı Haberler Sk No 14 adresınde Dıcle Kımya Tıcaret ve Sanayıı AŞ'nın A-tertıbı 1 apel odemelerı 2331991 tarıhınde şırket merkezınde odenmeye başlanacaktır Duyurulur DİCLE KİMYA TIC. VE SAN. A.Ş. 'arackğımız yönetid belki de sizsiniz!" ı Merkezı Parıste bulıman çımento ve ç mentodan mamul urunler konusunda uluslar arası faalıyetlerı olan bır grubun Turkıye bırımı SET H0LD1NG e baflı ı Prefabnk betonarme urunler \e yapı sıstemlerı ureten ı Çalışma anlayışı teknolo)isı ıesıs ve hızmet olanaklanyla Turkıyenın en ılen fırması oıma/ı hedefleyen bır kuruluşun • Urunlerının pazarlanmasinda kendınızı bugune degın hıç yurunmemış yollarda koşmaya hazır goruyorsanız • Turk ınşaat sektorundekı pazarlama anlayışına genış açılı yepyenı bır ob|ektıfle yaklaşıp çagdaş uygulamalar getınlmesmden yanaysanız • Hep duşıedığınız gıbı ve yaratıcı kişil gınızı tatmın edecek dınamık çalışma ortamını bulmakta hala kararlıysanız • Mımarı Pazarlama veya inşaa Muhendıslıg egıtımı gormuş avrıca ınşaat malzeme veya makınaıar alamnda Pazarlama fonetscısı olarak deneyım kazanmış olup artık farklı bır şevler vapma zamanının geldıgını duşunuvorsanız • Planlı çalışmayı prensıp edınmış veya rahatlıkla kışılerarası ılışkıle r gelıştırebılecek duzeyde yabancı dıl lozelııkle Ingılızce) bılen bırysenız aradığımız satış ve pazarlama muduru sızsın ; Aynntılı ozgeçmışınızı ve fotografınızı aşafıdakı adrese gonderdığınız takdırde sızınle bır an once tanışmaya hazırız SET BETOYA PREFABHIK YAPt ELEMANLARI SAN v« TtC A Ş ^umHurveı Bul 1378 Sok Turksoy Ap' No4/3 Msâncak IZMIR Tel (51) 22 12 22 SET BETOYA br SET HOLDING kuruluşudur 14 Mart 1991 Tıp Doktorlanmıza SaygılarımızıSunarız. İLAÇ A.Ş. BAŞSAĞLIĞI Anadolu'nun ılk eğıtım kuruluşu lısemızın 1926 mezunu, eskı parlamenter, hukuk adamı, krımınolojı uzmanı, saygı değer uyemız (14 MEHMET) MEHMET ALİ SEBÜK'ü kaybetmenın uzUntüsU ıçındeyız, Ağabeyımıze Tann dan rahmet, aılesıne ve Uyelenmıze başsağhğı dılenz KASTAMONt ABDIRIUHM41N PAŞA LISESİ MEZl>LARI DERNEĞI MÜHSİNK\D1PĞLU ÇOK HIZLI OKUMA TEKNİKLERİ Cenı;k1ılmq4 Bnkı 30 000 -TL- (PTT gıden dahıl) u KADIÖ5ÜJ Mu»»ın KADIÖĞLU TÜRK HÜMANİZMİNİN TEMELLERİ 2O000- TL (PTT Qldwl d»M(| UiMH* »Irilk Vmkll Knrnp Kulftk* Y*nlç*rH»r C«¥. H« 13 ç*mk*riH«flST T«< 51* 1« n