Katalog

4 ŞUBAT 1991 •• •• BLZLARL\ KAPLI BERLINDE YANGIN — Berlin ıtfai>e gorevlileri için cuma gecesi yo- rucu gectı. Eksı 18 derecede, her tarafı buzlarla kaplı kentte çıkan yangın dort bınanın kul ol- masıyla sonuçlandı. \aklaşık 65 ıtfaıye gorevlisi yangmdan ne bulabıhrse kurlarmaya çabaladılar. Askerin ugunı: İç çamaşırı S. ARABISTAN (Reuter) — Irak'ı Kuveyt'ten çıkarmak res- mı gerekçesıyle Korfez'de başla- tılan savaşta askerlerın aklından neler geçıyor? Sureklı Saddam Huseyın'ın askerlenne karşı za- fer kazanmayı duşunmedıklerı- ne şuphe yok ABD 82 Hava Indırme Bırhğı'nden Sal Garcı- a'nın aklı S Arabıstan'a gehrken ayrılmak zorunda kaldığı sevgı- lısınde. Ozleminı, sevgılısının parfume bulanmış kulotlu çora- bı ıle gıdermeye çalışıyor. Savaş- ta çoparların uğur getıreceğıne ınanıyor Dığer Amenkalı asker- ler eşlerını \e sevgılılerını ıç ça- maşırlarını gönderme konusun- da ıkna etmekte zorlanıyorlar. Buyuk bır bolum, klasık yön- tenile fotoğrafla ozlem gıderme- ye çalışıyor CUMHURİYET/17 ABLAK DUNYAEVİNE GİRDİ — SHP İstanbul fl Sekreteri, avukat Behlul Ablak, yaşamını Zeynep Ata ile bırleştirdi. Çiftlenn nıkâhı Beyoglu Evlendirme Daıresı'nde kıyıldı. Dun gece yapılan duğune İstanbul Buvukşehır Belediye Başkanı Nurettin Sozen, SHP İstanbul Milleıve- kili Sarıgul ve II Başkanı Ercan Karakaş ile çok sa>ıda davetli katıldı. (Fotoğraf: Esat Pala) 1 ölü, 9 yaralı 24 saatte 40kaza tstanbul Haber Servisi — Is- tanbul'da son 24 saat içırıde meydana gelen 40 trafık kaza- sında 1 kışı oldu, 9 kışı de yara- landı Oncekı geceden bu yana şehır ıçınde 45, çevre yollarında da 4 trafık kazası meydana geldı Be- yazıt Ataturk Bulvarı Haşım Iş- can Geçıdı'nde Alı Cabı Kara- kaya'run kullandığı kamyonetın elektrık dıreğıne çarpması sonu- cu surucu Karakaya yaralanır- ken kamyonette bulunan Halis Kıllı hayatını kaybettı Yetküıler Karakaya'nın alkollu araç kul- landığının belırlendığını söyledı- ler HABERLERİN DEVAMI Tunaya İçin... (Baştarafı 1 Sayfada) "Opazartesıakşamustu, Tunaya'nınkışı- yı kendı ıç dunyasına götüren desenlennı sey- rederken şaşkınlığımı gızleyememıştım Ellı yıl boyunca gecelen, sabahları vakıt buldukca bu desenlerı yaparmış' Sanat uçmaktır de- mış sergısı ıçın Uçmak? Belkı de kaçmak' Gunün sıkıntısından, bırtakım acılardan, oz- lemlerın sonuçlanmamasından " Boyle yazmış Oktay Akbal dun kosesınde Arkasında onca değerlı yapıt bırakmasına karşın, her ınsan gıbı kuşkusuz Tunaya'nın da bu dunyadan gıderken yanında goturdü- ğu bazı ozlemlerı olmuştur Orneğın Turkıye'yı sıyasal modernleşme- sını tümuyle tamamlamış, demokratık rejımı- nı oturtmuş bır ulke olarak gormek Hâlâ çoğumuzun ozlemı değıl mı? Tarık Zafer Tunaya gıbı hukuk ve sıyaset bılımıne buyuk katkılarda bulunmus bır kışı, kendı yaşamında ulkesının bu hedefe varmış olduğunu gormek ısterdı 196O'lı yıllarda yazmış olduğu bır maka- lesınde şoyle der "Vanlması gereklıduzen, demokratık Batı medenıyetı duzenıdır Turk devrımının ulaş- mak ıstedığı duzey Bu duzey feodal kalın- tılardan arınmış, 'Şark kafası' ıle savaşmak pahasına kurulmak ve varılmak ıstenılen 'muşterek medenıyet sevıyesı'cfrr " (Mıllıyet, 3 3 1964) Yazık kı hâlâ tam varılmadı bu hedefe Cumhurıyet'e 1977'de yazdığı bır başka yazısında şu eleştırının altını çızer "Parlamenter re/ım varmı bugun Turkıye'- de?Yok Çünkü barut yok Çunku parlamento —ozelhkle Mıllet Meclısı— çalışmıyor Çalışa- mıyor Çalıştırılmıyor Ve çunku seçımle olu- şan demokratık re/ımlerde her şeyparlamento ıcınde yasama-yurutme, ıktıdar-muhalefet dı- yaloğu ıçınde, partıler arasında oluşur Ve cunku Bakanlar Kurulu tek başına devletın yönetımmı yuklenemez " (Cumhurıyet, 25 10 1977) Bugun hukumet de yok denılebılır yalnız Çankaya var Hazırlanan yetkı tasarısı Meclısı de hukumetı de aşacak bır tek adam ıradesıne goturmekte Turkıye'yı Yanı durum, bır bakıma 1970'lere gore da- ha da cıddı sayılabılır, Sevgılı Hocam Ancak sızlerın bıraktığı o yapıtlar sayesın- de Turk devrımının demokrasının demok- ratık hukuk devletının ne olduğunu oğrendık Onun ıcın geleceğe umutla bakıyoruz Ortadoğu'ya yeni düzen (Baştarafı 1. Sayfada) tı, "Bolgedeki muttefiklerimiz, bir araya nasjl daha etkın biçim- de geleceklen, gelecekte saldır- gan eğilimlenn nasıl bertaraf edileceğı konusunda kendı gın- şimlerinı, kendı fikirlerini geliş- tirmek zonındalar. Ancak on- dan sonra bize yardım edın der- lerse bu başvunıyu degerlendı- ririz. Korfez'de asker bulundur- mamızın soz konusu olacağını sanmıyorum. Gerekebilecek malzemeyi onceden bolgeye yığ- mak, denız \a da hava kuvveti bulundurmak anlamında bu oneriyi degerlendiririz." Bırleşrruş Mületler kararların- da yer almamakla bırlıkte, mut- tefık ulkeler arasında 'açık bir sır' olarak kabul edılen "Orta- doğu'da savaş sonrası Saddam- si2 yonetim" planları konusun- da şımdıye kadar en aynntılı ve açık önenyı bu şekılde Ingılte- re Dışışlen Bakanı yapmış oldu Hurd'un, Batı ıttıfakının 'his- lerine tercuman olmak için" ln- gıltere'de en mılıtan göruşlu Musluman nufusun yaşadığı bır kentı seçmış olmasının, Salman OzaFdan (Baştarafı 1. Sayfada) vıçre'nın Davos kentınde yapılan Dunya Ekonomık Forumu top- lantısına telekonferans sıstemıy- le katılarak Çankaya Koşku'n- den bır konuşma >aptı. Ozal, kapıtalızm ıle komu- nızm arasındakı mucadelenın bugun sona erdığını belırterek, "Dunvadakı aşırı uçlar. şimdi yenı mucadele alanları peşinde- dir. Eskı >e tarihten kavnakla- nan Islamiyet-Hınstıyan ıhtila- fı canlandınlabilir." dedı OzaJ, Irak'ın Kuveyt'ı ışgalıyle başlayan gelışmelen anlatırken de şövle dedı " Aldığımız onlemler daı- ma soz konusu kararlara destek vermek yoounde olmuştur. Turkiye İran-Irak harbınde ta- rafsızdı, fakat Korfez krizınde boyle bir tarafsızlık mumkun değildi." Cumhurbaşkanı Turgut Ozal, krız sonrasında Ortadoğu'nun hıçbır zaman eskısı gıbı olmaya- cağıru, bunu soylerken bolgenın coğrafvasını kastetmedığını kay- dederek, şoyle dedı "Bolgenin coğrafyası degış- meyecektir. Kısa donemli çıkar- lanna karşın, uzun donemli ya- rarlan desteklemek bakımından buyuk dikkat sarf elmek gerek- mektedir. Ancak, bu sorunlar oncelikle bolge ınsanlan tarafın- dan ele alınmalıdır. Diger guç- ler ancak onlann dunımunu ko- laylaştırmahdır. Bolgedeki tum ulkeler çatış- ma degil, işbirligine dayanan bağlarla bır araya gelmelidir. Ortadogu'da ulkelen birbirine baglayan ekonomik bır topluluk yaraüJmalıdır." AGIK gıbı bır duzenlemenın bölgede de uvgulanabıleceğını kaydeden Ozal, "Tabii bu \\TU- pa'daki duzenlemenin aynısı olmayacaktır" dedı Ozal, şoyle devam ettı " Turkiye, bolgede aktıf rol ustlenmeye hazırdır. Mallann, sermayelerın. hı/mellerin ve kı- şilerin serbest dolasımı yolunda- ki onlemlerı de desteklemekte- dir." Ruşdı olavından bu vana huzur suz olan Musluman nufusun 'gonlumu almak' nıyetını taşı- dığı duşunuluvor Hele bakanın, korfez bolge- sınden elde edılen petrol zengın- Iığının bolge ulkelen arasında 'daba adil' bıçımde paylaşılması gerektığıne değınmesı anlamlıy- dı Fılıstın sorununa da değınen Hurd, Arap-Israıl çekışmesımn temehnde vatan, İsraıl'ın toprak ılhakı, buralarda Yahudı nufus dengesının, \rap nufus aleyhı- ne zorla bozulması ve Fılıstın sorununun çozulmeden surun- cemede kalması gıbı konularda da temel bır tutum değışıklığı- ne. "uluslararası bir konferan- sa gıtmeden, yaratıcı çozumler arayarak" gıdılmesını onerdı Ortadogu'da, 'Saddam sonrası' venı duzenlemede, sı- lahsızlanma olmasa dahı 'silah- ların sınırlandırılması' gerektı- ğıne de değınen Hurd, "Banş koşullannı araştınrken bolgede yalnızca Irak'ın degil, başka ul- kelerin de ellerinde bulundur- duklan silahlan bırakmaya zor- lanacagı ya da bırakmayı isteye- cekleri koşulları bulmak zorun- dayız. Bu da oyle kolay olmayacaktır" dedı Başta Irak olmak uzere bazı ulkelere, daha geçen vıla kadar Batılı bırçok ulke tarafından sı- lah satılması, bunun ıçın bazı hukumetlerın, usulsuz kredı açılmasına goz bıle yummaları, hâlâ kamuoyunda tartışılıvor Hurd, "Gelişmeler, dıploma- siye şu sırada yer olmadıgını gostenyor. Oncelik, savaşın ka- zanılmasıdır. Ancak daha son- ra banş kurulacaktır. Bu neden- le sa>aşın bu aşamasında aynı zamanda banş surecini de du- şunmek zorundayız" dıyerek muttefıkler arasında Saddam Huseyın'den kurtulmak ve ye- nı bır Ortadoğu duzenı kurma- ya ılışkın planı çatan ılkeyı açık- seçık bır dılle ortaya ko>du Gozlemcıler, İngıltere'nın Mısır'dan başlayarak Ortado- gu'da sömurgecı bır devlet ola- rak 1960'lara kadar benzer gu- venlık duzenlemelen onermış olduğunu hatırlatıyorlar Kuveyt cehennem(Baştarafı 1. Sayfada) yıp Hınt Okyanusu'ndakı Dıe- go Garcıa Üssu'ne donen bır B-52 uçağımn bılınmeyen bır ne- denle denıze duştuğunu bıl- dırdıler ABD denız pıyadelerının ko- mutanlanndan Tumgeneral Ro- bert Johnston, Hınt Okyanusu'- na duşen B-52 uçağının altı mu- rettebatından uçunun kurtarıldı- ğını, uçunun de aranmakta ol- duğunu soyledı Johnston, bır ABD helıkop- terının de Suudı Arabıstan'da duştuğunu ve ıkı kışılık muret- tebatının olduğunu belırttı Suudı Arabıstan'dakı gazete- cılere brıfıng veren Johnston, Irak'ın Hafcı'ye duzenledığı sal- dırı sırasında 7 denız pıyadesı- nın, ABD askerlerı tarafından ateşlenen bır fuzenın denız pı- vadelerının ıçınde bulunduğu zırhlı araca ısabet etmesı nede- nıvle olduklennı bıldırdı John- ston, olen 7 denız pıyadesının keşıf gorevınde olduklanm ve olavın tamamen bır "yanlışlık" sonucu me>dana geldığını so>- ledı İspan^a'dan mı? CNN'ın habenne göre de, ispanya'dan havalanan B-52 uçakları, Kuveyt'ın guneyınde- kı Irak askerı yığınağına karşı saldırıda bulunuyorlar CNN, uçakların, önce Irak'takı çeşıt- lı hedeflerı vurduğunu, daha sonra Dıego Garcıa ussunden bomba ıkmalı yapıp Ispanya'ya donerken Kuve>t'ın guneyını vurduklarını ılerı surdu AFP'nın habenne göre de, kuveyt'e karşı gınşılen hava sal- dırılarına Fransız Jaguar uçak- ları da etkın bır bıçımde katılı- yor Ajans, Jaguarlann dun Su- udı Arabıstan'dan havalanarak Kuveyt'tekı Irak Cumhurıyet Muhafızlan mevzılerını bomba- ladıklarını ve kayıp vermeden gerı donduklerını bıldırdı Bu arada, Kuveyt'ın vanı sı- ra Irak'takı hedeflenn de vurul- ması suruyor BBC'nın haben- ne göre, Iran Haber Ajansı IR- \A, Irak'ın doğusunda dun sa- baha karşı çok buyuk bır pat- lama olduğunu ve patlamamn şıddetının Iran topraklarından hıssedıldığım duyurdu Irak radvosu da, muttefıkienn Bağ- dat ve Basra'yı bombalamayı surdurduğunu ve saldınlarda sı- vıl hedeflerın de vurulduğunu duyurdu Scud rampalarına saldırı AP'nın habenne göre, once- kı gun Irak'ın Israıl ve Suudı Arabıstan'a karşı gırıştığı fuze saldırılan sırasında muttefık ha- va kuvvetlerı, Scud rampaları- nın bulunması amacıyla bır ope- rasyon duzenledıler Irak'ın ba- tısı ıle guneyıne duzenlenen ha- va saldırılarında ıkı Irak Scud fuze rampasının bombalandığı ve bunlardan bırının vurulduğu bıldırıldı Irak'ın Suudı Arabıstan'ın Rıyad kentıne duzenledığı fuze saldırısında 29 kışının yaralan- dığı bıldırıldı Tel Avıv ıle Batı Şena'va duzenlenen fuze saldı- rılarında ıse varalanma olmadı- ğı, patlamalar sonucu bazı bına- ların hasar gorduğu açıklandı Bu arada, dun Suudı Arabıs- tan'da sırenler venıden çaldı, ancak bır sure sonra yanlış alarm verıldığı bıldırıldı Los Angeles Times'ın haberi ABD Savunma Bakanlığı'n- dan adının açıklanmasını ıste- meven bır >etkılıye dayanarak haber veren Los Angeles Tımes gazetesı, muttefıkienn 10-20 gun ıçınde Irak'ın Kuveyt'ten çıkanlması amaeıyla kara hare- katına basld>acaklarını ılerı sur du Gazetenın habenne göre, Pentagon yetkılısı, muttefıkie- nn kara saldırısı ıçın, Irak'ın sa- vaş gucunun >arısının tahrıp edılmesını bekledıklerını, bunun da 10 gunle 20 gun arasında bır zaman alacağını sövledı tSRAİL'DE ÖNLEM — tsrail her an fuze heyecanı ile yaşıyor. Alarm verildiği sırada otobuste olaa bg Israilliler de heraen gaz maskelerini takmışlar. Saddam kimyasal silah emri verdi mi? Korfez'dekı Ingılız bırlıklerı- nın, Irak Devlet Başkanı Sad- dam Huseyın'ın sınırdakı asker- lenne kimyasal sılah kullanma ıznı vermış olabıleceğı konusun- da uyarıldıkları bıldırıldı tngıltere'de yayımlanan Sun- day Times gazetesı, ABD Sa- vunma Bakanlığı Pentagon'a vakın bır kaynağa dayanarak verdığı haberde, Saddam Huse- vın'ın ust duzey subaylarına "İstedikleri an kimyasal silah- lara başvurabileceklerinı soyle- miş olabileceğini" yazdı Haberde, "Irak'ın kimyasal bomba atabilecek bir hava kuv- veti var" demldı Yıne Ingıltere'de yayımlanan Sunday E\press gazetesı de sa- vaş kabınesıne yakın kaynakla- ra davanarak, Irak'ın ktmyasal sılah stoklarını Kuveyt-Suudı Arabıstan sınırına yığdığını yaz- dı Haberde kimyasal sılah saldı- nsının "Korkunç bir askeri ce- vap olacağı" ıfade edıldı Fransız askerı kaynaklan, muttefıklenn bombaladığı Irak kimyasal silah fabnkalan ve de- polarından gaz sızıntısı olduğu- nu bıldırdıler Fransız Ordu Sozcusu Raymond Germanos, dun duzenledığı basın toplantı- sında, sızıntımn, Irak'ın kimya- sal sılah kullanması nedenıyle oluşmadığını soyledı Germanos, Irak'takı sızmtı- nın "sinırgaza"ndan oluştuğu- nu beljrterek tehlikeh bır durumun olmadıgını belırttı. Sözcu, Irak'a karşı duzenlenen hava saldırılanndan sonra bıraz kimyasal sızıntı olduğunu da k a y d e t t ı . ABD'li pilotlar ne oldu? Irak, hava saldırılarında uçakları vurulan 7 Amenkalı pı- lotun, paraşutle Surıye'ye ındı- ğını, Surıye'nın de bu pılotları ABD'nin Şam Buyukelçılığıne ıade ettığını öne surdu. Surıye ıse Irak'ın ıddıasını yalanladı. Surıye Resmı Haber Ajansı, Surıye'nın Amenkalı pılotları ABD Buyukelçılığı'ne ıade ettığı yolunda Bağdat radyosu tara- fından verılen haberın, "tama- men yanlış ve asılsız" olduğu- nu bıldırdı ABD Savunma Bakanı Dick Cheney, 'Irak'ın kimyasal silah kullanması durumunda, ABD- nin buna pek çok şekilde karşı- lık verebilecek yeterliliğe sahip olduğanu' soyledı. Amenkan ABC televızyonuna bır demeç veren Cheney, 'bu aşamada Irak'a karşı nukleer silah kulla- nılmasını savunmadığım' belır- terek, "Ancak Irak kimyasal si- lah kullanırsa belli bir eşiği geç- miş olacaktır" dedı Cheney, sa- vaşın bıtımınden sonra Saddam Huseyın'ın ış başında kalması durumunda, muttefiklenn, Sad- dam'ın ordusunu yenıden kur- masını engelleyıcı onlemler ala- caklarını soyledı. B-52'NIN OZELLIKLERI Korkunç bombaa Menzil: Yakıt ikmali yapmadan 14 bin kilometre Sürat: Saatte 850-900 km. Uzunluk: 53 metre Bomba yükü: 230 ve 130 kiloluk 51 adet bomba ile 12 adet "akıllı fuze" taşıyor. Bombardıman gücü: 10-11 kilometre yükseklikten tum bombalarını aynı anda bırakabilen B-52'ler, bombaları ile yerde 20 metre derinliğinde yank açıyorlar. Ankara 4 başroP istiyor SCUD DUŞTU — S.Arabıslan'ın Rıy^d kentınde Patriot fından vurulan bir Scud duştugu >eri harabeve çe>ırdı. tara- Sarı Basın Kartımı ve Surucu Belgemı kavbettım Hukumsuzdur kERE\fÇ4UŞK4\ (Baştarafı 1. Sayfada) Ingıltereve ABDdışişleri vet- kılılerı arasındakı temaslarda oluşturuldu Bu senaryolann "en geçerli" kabul edılenıne gore Irak'ta federatıf bır hukumet ya- pısına gıdılecek Sunnı ve Şıı Araplar ıle TurKmenler ve Kurt- ler, bu >apıda sıyası etkılerıne orantılı bıçımde temsıl edılecek Kurtler, 197 0 martında yapılan 15 maddelık anlaşma\la ulaştık- lan hakları genışletecek, Irak- ın kuzevdoğusunda tam ozerk sıatude bır Kurt bolgesı kurula- cak, 5 Hazıran 1926'da bır an- laşmajla Irak'a devredılen Mu- sul'un statusu >enıden gundeme getınlecek Soz konusu anlaş- maya yol açan Mılletler Cemı- vetı kararında, Musul'un Irak'a bırakılmasına karşılık Kun hak- ları ıçın guvence ıstendığı anım- satılarak bu hakların restorasvo nu ıstenecek Turkiye, yenı ku rulacak yonetımdekı temsıllerı ve Vlusul'un statusu ıçın vapıla- cak sıyası goruşmelerde, kuzey Irak'takı Kurt ve Turkmen halk- larının haklannın garantorluğu- nu ustlenebılecek Bu çerçevede Turkıye'dekı Kurtlerın dıllennı kullanma hakkının yanı sıra yenı kulturel haklara kavuşturulmaları ve Nevruz kutlamalarına ızın verıl- mesı "orta vadede" gundeme ge- lebılecek Bağımsızlık yanlısı "silahlı eylemci" Kurt orgutle- rıyle hem Irak hem de Turkıye- de mucadele yoğunlaştırılacak "Filistinlılerden sonra Ortado- ğu'nun ikinci yurtsuz halkı" ola- rak tanımlanan Kurtler ıçın du- zenlenecek uluslararası bır kon- feransta Turkiye de temsıl edı lecek Bu platformda Turkiye, Iran, Irak ve Surıye Kurtlerının dığer etnık gruplarla kaynaşmış lıkları vurgulanarak ayrı bır sı- vası yapı yenne Kurtlerın yaşa- dıkları ulkelerde genışletılmış haklara kavuşturulmaları des- tekleneı-ek Turkiye, Batı baş- kentlerıyle bırlıkte, butun bolge ulkelennın toprak butünluğunun sav unuculuğunu yapacak. — Filistin sonınu. Savaş son rasında 20 yuzvılın ıkıncı yarı- sını tumuyle kapsayan Fılıstın sorununun çozumu ıçın bır Or- tadoğu konferansı toplanacak ABD ve Ingıltere, bu konferans sonucunda FKO lıderlığı dışın- dakı Fılıstın orgutlerının de et- kın olacağı bır devlet oluşumu- na gıdılmesı, bu devletın nufu- sunun yuzde 70'ı Fılıstınlı olan Urdun'un topraklarında kurul- ması ve "silahlı eylemci" Fılıs- tın orgutlerıyle mucadele edıl- mesını savunuyor Turkiye bu duşunceye destek olacak, israıl1 ın ıkna edılmesı ıçın ABD ıle ış- bırlığı yapacak ve bu ulkeyle dıplomatık ılışkılcnnı "orta vadede" buyukelçılık duzeyıne çıkaracak — Guvenlik ve ekonomık ış- bırliğı Ortadogu'da Turkıve, Mısır, israıl gıbı ulkelerın etkın rol ovnavacağı bır guvenlik or- gutu oluşturulacak Bu orgutun kuruluşu Irak'ın asken gucunun buvuk olçude vok edılmesı son- rasında bu ulkenın ozelhkle kimyasal ve nukleer alanda sı- lahsızlanma anlaşmalarına zor- lanmasıvla bırlıkte gundeme ge- lecek Yenı orgutte Ingıltere ve ABD doğrudan yer almavacak Bu oluşum Ortadoğu petrol ge- lınnın dağılımı ıçın venı bır ış- bırlığı programını da ıçerecek "Ekonomik Dayanışma Konferansı" ıle de desteklene- cek Bır anlamda AGIK benze- rı bır surece donuşmesı planla- nan "Ortadoğu Guvenlik ve Ekonomik tşbirliği Konferan- sı"nda bolgedeki msan hakları sorunlan da ele alınacak Turkiye Ortadoğu'dakı bu ye- nı oluşumlara etkın katıhmı kar- şılığında, ABD'den artan olçu- de tıcarı kolavlıklar, asken ve sı- yası destek elde etmenın yanı sı- ra uzun surelı ucuz petrol alımı ıçın uretıcı ulkelerle özel bır an- laşma vapma olanağına ka- vuşacak.