Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
RALIK 1991 CUMHURİYET/17
^KIŞLALTNIN KOMJĞU
BEDRETTtN DAl.A N
Demirelakıllandı\NAP'tn İstanbul Belediye Başkanı Bedretttn Dalan, şimdi DYP'nin İstanbul milletvekili. Tüm
Deklentilerin tersine, ortakhükûmette görev almadı. Partisini kapatıp Demirel lle anlaşırken
beklentileri neierdi? Aydınlar Ocağı kendisini niçin bir numaralı düşman saytyor? DYP'ii bakan Milli
Eğitim'deki anti-laikyapıyı degiştırmezsetutumu neolacak? Belediyeciiik açıstndan İstanbul
gerçekten de kaybedildi mi, yoksa hâlâ kurtanlabilir mi? "Kürtkökenli" bir Türkolarak Güneydoğu
sorununu nasıl görüyor? Dalan, bu konulardaki görüşlerini yazanmız Prof. AhmetTanerKışlalı'ya anlattı.
KtŞLAU: "Datan'ın kabi-
nede >er almaması bizitn
için çok önemliydi. Demi-
rel kabinede yer vermeve-
rek ne kadar tecrübeli
olduğunu gosterdi." Bu
sözler, Aydınlar Ocağı
Başkanı Sayın Nevzat \ al-
çıntaş'a ait. Nasıl yorum-
luyorsunuz?
DALAN: Sanıyorum, men-
sup olduğu zihniyetin bir
ıfadesı olarak bunu söyle-
rnişür. Bıliyorsunuz onlar
Turk-lslam sentezini savu-
nuyorlar. Ben de bu kav-
rama karşı çıkıyorum.
Ashnda Turk-tslam sente-
zine karşı çıkmak bir açı-
dan mumkun değil; çunkü
zaten var olan bir sentez.
Bu, Turklerin Muslüman-
lığı kabul etmekri ile bir-
likte gerçekleşmış bir olgu.
Ama ben şimdi ortaya
boyle bir sentez tezi ile çı-
kılmasından fevkalade
kuşku duyuyorum. Suudı
Arabistan destekli bir ye-
ni ideolojiyi Turkiye'ye ge-
tirmeye çahşvyorlar. Önce
"Turk-lslam" diyecekler,
sonra "tslam-Türk" diye-
cekler. Arkasından da
Turk'ü tamamen kaldmp
Arap mılliyetçiliğini Turkiye'ye benimsetmeye çalışacaklar.
Işin arkasındaki hadise bu. Ve genellikle de kulıur milliyetçi-
liğini bümeyen birtakım kompleksli ınsanlar. Daha ziyade et-
nik kökenJeri Turk olmayan insanlann birleştiğı bir fıkır akımı
olarak Turkiye'de yürutulmek isteniyor.
MŞLAU:Hukumettegörev alroanızdao niçinbu olcüde çekiniyor-
lar?
DALAM: Bunu ıdeolojilen açısmdankorkulacak bir şeyolarakgö-
ruyorlar. Ben duşundüğunu açıkça söyleyen, satrançtaki gibi,
ıkinciuçuncu hamleleri de onceden sezebilen bir insanım. Ola-
yın nereye gideceğini görduğumu bildıklerı ıçm benden çekini-
yorlar.
KtŞLAU: AydınlarOcagıANAPdonemindeetkiliydi. Enazından
yakın bir gecmişe kadar Sayın Demirel uzerinde deetkisi vardı.
Aydınlar Ocağı'nın bu etkisini neye bağlı>orsunuz?
DALAN: ANAP kurulurken Ozal, Aydınlar Ocağı'nın o zaman-
ki başkanma kurucuolmasını teklif etmişti. Turgut Bey'in ikü-
dar olacagına inanmadıklan için reddettiler. B12 iktidara
geldıkten sonra da Özal onların çok etkisi altmda kaldı. Demı-
rel'ıngeçmışte onlarlaarkadaşlıklan olmuşolabflır. Amaçoktec-
rubelendi, artıksıyası gucünukımseyekuUandırttnayacakkadar
akıllandıfcını sanıyorum.
MŞLAU:OzalileAydtnlar Ocafı arasıadakiyakınhkta, Nakşiben-
diliğin etkisi var mı?
DALAN: AydınlarOcağı'ndatek bir tarikatyok. Hatta içlerinde
tarikaisız olanlarda var. AmaÖzal'mNakşioldu|ubilinenbir
şey. Tabıi belirli bir bakış açısında yakınlıkları bulunuyor.
KIŞLAU:Siz seçimlerden az once, tstanbul Uselerindeki mudur-
lerin coğunhığunun din egitimli kokenli okluklanna dikkati çek-
miştiniz. Zamanın Milli Eğitim Bakanı Akyol da buna karşı
çıkmıştı. Şimdikonunun izleyicisi olacak mısınız?
DALAN: Akyolverdiğimrakamlaraıtırazetti, amaTurkiyegene-
linde, MilliEğıtımörgutüiçmde köktendincibir yayûımınolma-
dığım söyleyemez. Benhıçbir zaman ilahiyat ya da imam-hatip
kökenlibir arkadaşınmudur olmasmakarşıdeğilım.Terslik,bir
rengin diğer bütun renklere hâkım olmasmdadır. Türkıye'deki
butunlisemüdürlerinınmatematik yada felsefeöğretmenlerin-
den seçilmesi ne kadarsaçmaıse, ımam-haüp yada ilahiyat kö-
kenli olması da o kadar saçmadır. Özellikle ANAP iküdarı
devrinde, dengeleriaşırıbir şekıldezorlayan, köktendincibirya-
yılımcıhğın olduğu inkâr edilemez. Yoksa bir ilahiyat mezunu,
e|er birikimi müsait ise cumhurbaşkanı da olabilir.
KtŞLAU:Demirel, MilliEğitim Bakanlıgı'nıSHP'yevermeroek-
te niçinbu olçude direndi süee?
DALAN: Bilemiyorum. Ama MilliEğitim, çok geniş tabana otu-
ranbirkuruluş. Dokunduğunuzdaçok sesçıkabilir. SHPTilerge-
Unce kökten satır vuruyorlar ve ortayı tutturamıyorlar. Ben
İstanbul Belediye Başkanlığı'ndan aynldıktansonrayapılan kı-
yımortada. Oysabeneskiden çalışanhıçbirkışıyideğıştirmemis-
tim. Çalıştığımkadro, tamamenAhmetİs\'an'ın, AytekinKotü'in
fi
AMAP kurulurkenÖzal AydınlarOcağı'nın o zamanki
başkanmakurucu olmasmıteklif etmişti. TurgutBey'in
iktidar olacagınainanmadıklan için reddettiler. Biz
iktidarageldikten sonra da Özal onların çok etkisi
altmda kaldı. Demireringeçmişte onlarlaarkadaslıklan
olmuşolabilir. Artıkçoktecrubelendi. AmaÖzal'm
Makşi olduğubilinenbir şey.'
recemuüuoldum. Beniktidaragelsemneyapardımdiyeyazsam,
herhalde böyle yazardım. İnşallah uygulama da yazıldığı gıbi
olur.
KIŞLAU:Basıntstanbul'lailgiliolarakçokkaramsar. Sizceistan-
bul hâlâkurtanlabilir mi?
DALAN:Meşhuryangınlar gelipgeçmiş, ama İstanbulyokolma-
mış. ŞimdideIstanbul'dabirtur yangınvar. Son ikibuçukyüda
sadeceBoğaz'dakanunsuz40bineyakınkaçakyapıvegecekondu
yapıldı. Gemıagırbir yaraalmıştır, ama batmaz, duzelır. Benbe-
lediyebaşkanıolduğumdada durumumutsuzgörunuyordu. Ka-
rım dahil, bana "İstanbul kurtulmaz, sen delı mısin" diyenleT
çoktu. Oysabenbaşkanhğıkaybettiğım gunlerde, artıkkımse İs-
tanbul içinkaramsar değildi. İersıne, dunyanın önemlibasvn or-
ganlan,lstanburunyenidenparlamayabaşladığını>'azıyorlardı.
Bir Yunangazetesibile, 1987yılında"tstanburagıdip görun, me-
deniyet trenini bu kez kim kaçınyor anlarsınız" diye yazmışü.
I989'dan9l'eneolduki, şimdi "îstanbulbatıyor" denuiyor. Ters
gıdenbirşey varsa,banagörenedeniyonetimdir. Birdebunapa-
ralel olarak, DoğuveGüneydoğu'dan göçu hukumethalletsin,
İstanbulkurtulur. Açıksöyluyorum,biryıllıkbirçabaile tstan-
bul 1989'dakı noktasına getınlebılir.
KIŞLALI: GAP gerçekleştitinde, bolgeden goç durur mu?
DALAN:GAPolayınıngoçuönemli olçudeazaltacağınainanmı-
yorum. Dünyadatanma dayalı nufus oranı hızla azalıyor. Ame-
rika'dayuzdeî.Almanya'dayuzdeSdolayjnda. Türkiyedehızla
sanayileşen birulke. GAP isetarımadayalı birproje. GAP'ın ge-
tirdiğiruzgârlabolgeninsanayıleşmesini sağlayabilirsek, ozaman
sonuç alınz. Yoksa sulama ileyılda ıiçurun de alsamz, bolgeden
dışarıya gene de göç olur.
KIŞLAU:Sizashnda oyöreyiiyi tanıyorsunuz, Ve yaadnuyorsam
Kurt kokenlisiniz?
DALAN:Bengeriyedegil, ileriyedogrubakanbir insanım. öyleırk-
çı kökenarayışıbanagöreyanlıştır. Turkiye'nmbirleştirıci, kul-
tür milliyetçüiğine dayalı bır anlayışa ihtiyacı var. Kökenim
Kürtmuş, Çerkesmiş, Lazmış hiç önemli değil. Ben gerçek bir
Turk müliyetçisiyim.
KIŞIAU:Sayınözal'm, damarlanndabirmikur daKttrtkanı ol-
duğu yolundaki sözlerini de eleştırmiştiniz.
DALAN: Kafatasçı, ırkçı şovenizme heT zaman karşıyım. Bunun
bilimselbir dayanağı da yok. AUahinsanı yaratırken Kürtkanı,
Turkkanı, Almankanı, Japonkanı diye ayırmamış. Agrubu, B
grubu, sıfır grubu var. TurkmüUyetçiliğininbabası diyebilinen
Zıya Gökalp, Diyarbakır'ın Lice kasabasında doğmuş olan bir
Körttıir. Turkiye'de değişiketnikkökenden insanlar olabilir, ama
bir Turk kulturu içindehepimizbir milletin değışik renkleriyiz.
Burenkler zengitıhktir. Hangımizsafkan TurkyadaKurtoldu-
ğumuzu ıddia edebiliriz?
KIŞLAU: Sizce Güneydoğu sonınu nasıl çozulür?
DALAN: Çarpıcı bir ornekverey>m. Beş sene ıçmdeHaüç'teveçev-
resınde 622 fabrikayıktım. Oradaçalışan ışçısayısı 400bindi. İyi
bir koordinasyonile bununyansmı
" DoğuveGüneydoğu'dakionilegö-
türmuş olsaydık, bugunku anarşi-
ninyansıkalmazdı. Oulerdebugün
voplasanız 50 fabrika çıkmaz. tn-
sanlar köşeyesıkışmca, işsizkalvn-
ca, ekmek parası kazanamaymca
her türluyarüışa sapabüirler... PKK
birKürtmilliyetçüiğihareketideğil,
bir taşerondur. lhaleyi verenler dı-
__«»______^^__— şanda.KünmilliyetçisvSaddam'la
birlikolupda Kuzey Irak'takiKürt-
lere saldınr mıl
KIŞLALI:tstanbul'a donmek istiyorum. ParkOtelinşaatı uzerin-
dekitarlışmalar >enidenguncelleşti. Orada 33kataizinverilme-
sinibir "cinayet" olarak nitelendirenler var.
DALAN:Ben Istanbul'da, belırlı noktalarda, çokyan yanaolma-
mak şartıyla yuksek binalare izın verilmesinden yanayım. Al-
manya da dahil, butun gelişmiş ulkelerde durum aynı. Yalnız
Istanbul'datarihiyanmadayaboylebiryapılanmaiznivermeye-
ceksıniz. Çunku oradatarıhı bınalardan, saraylardan, camiler-
den oluşmuşbir siluetvar. Osiluetbozulmamalıdır. AmaBeyoğlu
kısmında boyle bir durum yok.
KIŞLAU:ParkOtel'inkonumu farklıdegilmi?Ön plandayeralan
saraylan golgelemiyor mu?
DALAN:ParkOtelüeDolmabahçeSarayıarasındaen az4km. me-
safe var. Bunlan ben aşırı tutucu eleşüriler olarak göruyorum.
Ama kule için değil de önundekibinaiçin yoğunluk biraz fazla
olmuştur. Benbelediyebaşkanıikenmecüstendahayoğunbirya-
pılanma geçiyordu, yarı yarıya azalttım.
KIŞLAU: llk seçimlerde tstanbul Anakent Belediye Başkanlığı'-
na yeniden ada> olmakta kararlı mısınız?
DALAN: Ben böyle bir şey soylemedim. Katiyen olmam demiyo-
rum,amadahaikibuçuksenesivar. Ogunünşartlanndaolmam
gerekiyorsa, onu da olurum. Bengerekirsebelediye meclisiüye-
liğibileyaparım. Kamuhizmetiaskerhğebenzemez. OrgeneraÛik
yapmışolandahasonrakorgeneralolamazkuralı sivilyaşamda
sozkonusudeğildir. Dostum i acquesChiracbaşbakanidi, şimdi
Paris Belediye Başkanlığı yapıyor. Bu de buna alışmalıyız.
KIŞLAU:Son birsoru. ANAP'ınyapısım en iyi tanıyanlararasın-
dasınız. Eski partinizin uzun suren birmuhalefete dayanamaya-
cağı iddiası mı dogru, yoksa ortak hukumetin guç koşullar
sonucukaçınümazolarakytpronmasi)layenideniktidarolaca-
eı iddiası mı?
DALAN:80ihtilaliTurkiye'debuyukbirsiyasisıkıntıyarattı. Par-
çalanmaonunürunudür. Ideolojik olarakbirbirininhemenhe-
men aynıpartüerdoğdu. Bubolünmüşlükzamaniçindemutlaka
kalkacak. Uzuncabir vadeiçindeTurkiye'nmsiyasi geleceğinde
yalnızca 2.5 parti göruyorum. Birisi merkez sağ, diğerı merkez
solkitlepartisi. Bır de radikalsağ partı. Doğrusuda budur. Bel-
kibeşyılsonrayakalmadanda mecUsiçindebunauygunoluşum-
lar ortaya çıkabilir.
PİKN1K PIYALE M.4DRA
41989'dan 91'e ne olduki "İstanbulbatıyor" deniyor. Ters
gidenbir şey varsabanagöre nedeniyonetimdir. Doğu
veGüneydoğu'daki göçühükümethalletsin, İstanbul
kurtulur. Beşsene içinde Haüç'te ve çevresinde 622
fabrikayıktım.'
kadrosuydu. Belki MilliEğitim'de benzer bir tatbikat olur dıye
ko'kulmuştur.
KIŞLAU: MilliEğitim Bakanlığı'ndaki anti-laikkadrolaşma azbir
detişiklikle surerse, bir DYP mılleivekili olarak tutumunuz ne
oltr?
DJLAN:Çağdaşhğın dışmataşan, zoradayalıtüm uygulamalara
ka-şıyım. Zaten tslam dûunde de zorlarnayoktur. Çocuklarazor-
la «ıralaruzerinde namazkıldırıhyorsa bunun karşısına çıkarız.
B<kan DYP'lideolsa, babamın oğlu da olsatutumum bu olur.
Ajıa SayınKoksalToptan fikirleriyle medenibir insan. Zanne-
di"orumaşmlıklan MilliEğitim Bakanlığı bunyesindenelimine
ecbcektir.
KKLAU: Sizpartinizikapatıp DYP ile birieşirken, koşut olarak
n«Ulepleriniz olduSayın Demirel'den?
MLAN:Şahıslar uzerındedeğil, özellikle ilkeleruzerindedurduk.
Bıgun buükelerinhayatageçirilmekteolduğunugörmektenson
deece mutluyum. Sayın Demirel hukumet programmı Meclis
kırsusunde savunurkensondereceçağdaşveilerifikirliydi. Oko-
nışmanınhiçbiryerinde, benim eskipartimintemelilkeleriyleça-
tışnayoktu. Dolayısıylabırleşmenintemelgereğiyerinegelmiştir.
Bkıim şuya da bu görevde olmam teferruattır.
KSLAU; tstediğiniz bakanlık olmadığı için gorev mi almama-
yıterdh ettinist?
DiLAN: tstediğim bir bakanlık yoktu benim. Basında benimle
ULjli cıkan bakanhk haberlerinın hiçbirisi dogru değil. Ne îçişle-
r î ne belediyeler, ne de Ulaştırraa Bakarüığı ıstedım. Saym
Omirel'e sadece şunu söyledim: "Ben bir hizmet adamıyım,
I-kkkari'dede olsahizmetederim". Amakurmay olarakçalışa-
rrun. Hayatım boyunca hep icracı oldum. Doğrudan doğruya
hırmet noktalarmdaçahşınm.
KSLAU: Bireylem adamı, uygulama adamısınız. Sadece millet-
vtüli olmak size vetecek mi?
OLAN; Bakantayinedılir, milletvekiliiseruhsatı doğrudandoğ-
n / a mıltetten alır. Koalisyon şartlanndandola>n, benimbiriki-
ramı verebileceğim bır görev çıkmadı. Bugun çıkmadı, yarın
telki de çk&r.
WR\ftlI" Hukumet hakkında iyimser misiniz?
•MJUI: Benim kafa yapım ne SHP kadar merkez solda, ne de
MYP'ninîağ kanadı kadar sağda. Bu koalisyon aslında tam ta-
•nnabenim kafama uygun. Ortakhkdeklarasyonundan son de-
HIZL1 GAZETECİ NECDET ŞEN
ÇİZGtLİK KÂMİL MASARACl
GARFIELD JM DAV1S
X
{
l 5İljyORÜ^A,Bİ-^
BLACKIE VHİİTE CARLOS TMLLOER\ESTO R.GAROA SEUAS
İLE. SOfOBTASİ SASU
, SIR.ARA VALEBIE
^ BU ADRES6 GOTCEK. -
SİN BLACCıE
BULUT BEBEK MJRAY çtFTçt
TARtHTE BUGÜÎN MÜMTAZ ARIKAN 2 Arahk
RENKLBR V£ SEURAT..
1&S9'l>A BU6ÜN UNIU FJ&tfstZ GSSSAMt
6EOR.GBS SeüMAT(SOM') DOĞMUŞTV. GÜ-
ZEL SANATlAR OKULUNU
SU&EKU RESıM yAptAA
BU 4GAOA,EUGİME CHEVGECJL'UN gEMK r£O.
'K/CELEMsfT/. Ğ
Ç/K4&ICAN
j TUI/ALE^Kr»Sfc"
MASI F/K*/ OfJA ÇOK ÇE&C/' SELMtŞrİ.
SSUKAT, TAMAMEN KENl>t BULUÇU OLAN
HIKL£, TABLOLA&Mr KUÇÛK &ENK
LAfZfrLA SOyAMArA 8ı4$Cj4M/Şrt.ÖRME6tM,
YBÇIL IÇtM.SA
K/A 8oyuyo£/>a. 6Ü $,
g/K AKCM yA/eATM/Şrr- *SEO -EtAPRESYOM/ZM..