Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
6 KASIM 1991 EKONOMİ CUMHURİYET/U
i
Kahveci'ye
tazminat davası
• ANKARA
( A A ) -
Cüvegözü
gümrük
sahasında bir
şirkete gümrük
hatü dışı eşya
tnagaTatı yeri tahsİS
edihnemesi işlemini iptal
eden idare mahkemesi
karannı uygulamadığı
gerekçesiyle Maliye ve
Gümrük Bakanı Adnan
Kahveci Ue Milli Emlak
Genel Müdürü Şafak
Kaynak aJeyhine açüan 40
milyon liralık tazminat
davasına devam edildi.
Ankara 17. Asliye Hukuk
Mahkemesi'ndeki
dunışmada mahkeme
başkanı, Adana Bölge İdare
Mahkemesi'nden istenen
karar dosyasının Danıştay'a
gittiğini belirtti. Mahkeme
başkanı, söz konusu
dosyanın temyiz sonucunun
beklenmesine karar vererek
dunışmayı başka bir güne
brraktı.
Şevket Yılmaz
kanama gecirdi
• İZMİR
( A A ) -
Tûrkiye Işçi
Sendikalan
Konfederas-|
yonu (Türk-lş)
Genel Başkanı
Şevket Yümaz, idrar
yollannda meydana gelen
kanama nedeniyle Yenişehir
SSK Hastanesi Üroloji
Servisi'nde tedavi altına
ahndı. Yenişehir SSK
Hastanesi Üroloji Servisi
doktorlanndan Aziz
Peker'den alman bilgiye
göre Yümaz'ın sağlık
durumunda herhangı bir
tehlikenin söz konusu
olmadığını belirtti.
53 tüketiciden
şikâyet
• Ekonomi Servisi —
tstanbul Ticaret Odası
(tTO) Tüketici Şikâyetleri
Bürosu'na ekim ayı
süresince 53 tüketici
şikftyeti geldiği büdirildi.
Doğu Avrupa,
esnafa yeni kapı
• ANKARA (AA) —
Türkiye Esnaf ve
Sanatkârlan
Konfederasyonu Başkanı
Kâmil Kabakçı, "Doğu
Avrupa'da en fazla ihtiyaç
duyulan; işletmeci, küçük
esnaf ve sanatkâr. Ekmek
fınnı bile olmayan bu
ülkeler, bizim esnaf ve
sanatkânmızın yatınm
yapmasını bekliyor" dedi.
Sümerbank'tan
tahvil
• ANKARA (ANKA) —
Sümerbank, 500 milyar
liralık tahvil ihraç etmek
üzere Sermaye Piyasası
Kurulu'na başvurdu.
SPK'dan yapüan
açıklamaya göre menkul
kıymet ihraç etmek üzere
geçen hafta kurula
başvuran ortaklıklar
arasında Sümerbank'ın yanı
sıra Yibitaş Kraft Torba
Sanayi ve Ticaret AŞ ile
Betonsan Konut Sanayi ve
Ticaret AŞ de yer aldı.
Avrupa Konseyi
toplantısı
• ANKARA (Cumhuriyet)
— Avrupa Konseyi bölge ve
fiziki planlamadan sorumlu
bakanlar konferansının 9.
toplantısı yapıldı.
Toplantıda "rasyonel arazi
kullanımı" için
geliştiriJmesi gereken
politikalar kararlaştınldı.
KISAKISA
• LEE
COOPER'ın
Türkiye'deki
bütün bayileri
yeni sezon için bir araya
geldi. Toplantıda Lee
Cooper'ın yeni sezon
kreasyonlan bayilere
tamtüdı.
• TOFAŞ, aylık üretim ve
satış rakamlannı 12 bin
adetin üzerine çıkardığını
açıkladı.
• GAYSAN
Mobilya,
Trade i O l f l l
Leader'sClub '
tarafından en iyi marka
imajlı firma seçüdiğini
açıkladı.
©
• YAŞAR
Holding'e
bağh Pınar
Süt,
Amerika'da basüan yeni
hisse senetlerinin sahtelerini
basmanın mümkün
olmadığını açıkladı.
• ETA
Bilgisayar'ın,
Bilsak
Fotoğraf ve
Sinema Atölyesi işbirliğiyle
düzenlediği 'Sokaklar'
konulu fotoğraf yanşması
sonuçlandı.
10 trilyonluk repoyu karşılayacak Hazine bonosu ve Devlet tahvili yok
Reponuzun karşılığı var rm?
Piyasadaki repo hacmini karşılayacak Hazine
bonosu ve devlet tahvüinin bulunmadığı görülüyor.
40 trilyon 565 milyarlık kamu kâğıdmın 25 trilyon
833 milyarı disponibilite karşılığı olarak ayrılnıış.
Geriye kalan 14.7 trilyonluk kamu kâğıdı üzerinden
yaklaşık 25 trilyonluk repo işlemi gerçekleştirilmiş.
10 trilyonluk reponun karşılıksız veya disponibilite
karşılığı ayrılmış kamu kâğıtları üzerinden yasal
'olmayan bir şekilde gerçekleştirildiği belirtiliyor.
Aylık repo faizi yüzde 65, bileşik faizle yıllık yüzde
nete geliyor. Reponun bu yüksek kazancma
karşılık riski de yüksek.
ABDURRAHMAN
YELDIRIM
lç borçlanmanın miktan ve
faizinin yükselmesiyle piyasayı
saran repo çılgınhğı giderek ye-
ni boyutlar kazanıyor. 25 trilyo-
na vardığı tahmin edilen repo-
nun 10 trilyonluk bölümünü
karşılayacak miktarda Hazine
bonosu ve devlet tahvili yok. Ba-
za bankalann topladıklan mev-
duata disponibilite karşılığı ola-
rak ayırdıklan Hazine bonosu
ve devlet tahvillerini de repo iş-
lemlerinde "yasal olmayan
Mçimde" kullandıklan belirtili-
yor. Bazı bankalann ise aynı ka-
mu kâğıdı üzerinde çifte repo
veya karşılıksız repo yaptıklan
da bildiriliyor.
Bankalar tarafından gerçek-
leştirilen ve "yenkten geri alım
nuuttyle satış" anlamına gelen
repo işlemlerinde, Hazine bono-
su ve devlet tahvili kullanılıyor.
1-30 gün arasında değişen süre-
lerde gerçekleştirilen repo işlem-
lerde bono ya da tahvil, alıcıya
doğrudan teslim edilmiyor. Kâ-
ğıtlar bankada saklamada kalı-
yor ve bunun karşıhğında bir
makbuz verüiyor. Karşılıksız re-
po ya da çifte repo, aynı kâğı-
dın birden çok kişiye veya hiç
kâğıt yokken repo işlemlerinin
yapılması anlamına geliyor.
Piyasadaki repo hacminin
yaklaşık yan yarıya yakın art-
masının ardından bunu karşıla-
yan yeterli miktarda Hazine bo-
nosu ve devlet tahvüinin bulun-
madığı görülüyor. Piyasadaki
Hazine bonosu ve devlet tahvili
stoku 40 trilyon 565 milyar lirayı
buluyor. Yasa gereğince 86 tril-
yon İ12 milyar liraya varan top-
lam mevduat için bankalar yüz-
de 30 oranında karşılığı devlet
tahvili ve Hazine bonosu olarak
ayırmak zorundalar. Bunun
miktan da 25 trilyon 833 milyar
liraya vanyor. Bu karşüık, ban-
kalann Merkez Bankası'ndaki
hesaplannda dunıyor ve başka
bir amaçla kullanılamıyor.
40.565 milyar lirahk kamu kâ-
ğıdmdan geriye kalan 14.732
milyar liralık serbest kamu kâ-
ğıdı ise repo işlemlerine konu
oluyor. Buna karşüık piyasada-
ki repo hacmi 25 trilyon olarak
tahmin ediliyor. Bu durumda
yaklaşık 10 trilyonlukrepoaçık-
ta kalryor.
Bankalann repoyla görevli
uzman elemanlan, "kendi ban-
kalannın yapmadıgını'', ama
karşüıksız reponun yaygınlaştı-
ğım doğruluyorlar. Bunu yapan
bankalann karşılık ayırmak zo-
nında olmadıklan bir parayı
topladıklan ve aynca gelirlerini
de "vergMen" kaçırdıklan belir-
tiliyor. Mevzuata aykın olması-
na karşılık bankalann Merkez
Bankası'nda disponibilite karşı-
hğı olarak duran kamu kâğıtla-
rını "repo işlemleri için
pazarbMbkbrmı" belirten bu uz-
manlar, durumun ortaya çıkma-
sının işlemin gerçekleştirildiği
gün bankanın hesaplarının
kontrol edilmesine bağlı bulun-
duğunu anlattılar.
Tasarruf sahipleri için karşı-
lıksız reponun önemli bir risk
oluşturduğu belirtiliyor. Bunun
yarunda iç borçlanma kâğıtları-
nın faizinin düşürülmesi duru-
munda veya yeni hükümet tara-
fından vergi konulmasının da
önemli risk potansiyeli doğurdu-
ğu kaydediliyor. Bu durumda
bazı bankalann meydana gele-
cek kaybı tasarruf sahiplerine
aynen yansıtacağı ve faiz düşü-
şünü ya da vergi artışını sineye
çekmeyeceği kaydedüiyor. Buna
karşüık bazı sorumlu bankala-
nn makbuzda yazılı geri alma
taahhOdünü yerine getirebile-
cekleri de beürtiliyor.
özellikle son iki ay içinde
devlet tahvüi ve Hazine bonosu
faizlerinin yükseldiğine ve repo
işlem hacminin arttığına işaret
eden finans uzmanlan, herhangi
bir konsolidasyon veya vergi ge-
tirilmesi riskine karşüık banka-
lann "kamu kflgıtlan
portföjünü" şişirmeme eğUimi-
ne girdiklerini ifade ediyorlar.
Reponun yaygınlaşmasıru ban-
kalann üzerine risk almama eği-
liminin bir parçası olarak gören
bu uzmanlar, bankalann dispo-
nobüite yükümlülüğü dışındaki
kamu kâğıtlan ponfö>r
ünü yeni
yılla birlikte "sıfırtamak" iste-
diklerini kaydettiler.
Halen piyasada bir haftalık
repo faizi yüzde 63, bir aylık re-
po faizi de yüzde 65 düzeyinde
bulunuyor. Bunun bileşik faiz-
le yühk net getirisi yüzde 88'e
vanyor. Reponun, bu kazancına
karşılık yukanda sualanan risk-
leri de bulunuyor.
Konfeksiyona ihracatdopingiEkonomi Servisi — Ihracatın lokomo-
tifı durumundaki tekstü, hazır giyim ve
konfeksiyon sektörlerinin, ABD ve AT
ile sağlanan kota artışlan ve EFTA üe ya-
pılan ortakhk anlaşması sayesinde Kör-
fez krizinden güçlenerek çıktığı bildiril-
di. Kriz sonrası, önümüzdeki yıllarda
ikinci bir ihracat patlaması gerçekleşti-
recek olanaklar yaratüdığını kaydeden
Giyim Sanayicileri Demeği Başkanı Ha-
san Aral, Uluslararası Giyim Sanayici-
leri Federasyonu'nun (IAF) 19 kasımda
tstanbul'da yapüacak toplantısında da,
uluslararası pazarlarla yeni bağlantılann
gündeme geleceğini söyledi. Arat, sek-
törün, bu yeni dönemde kurulacak hü-
kümetten parasal teşvik beklemediğini
de vurguladı.
Hasan Arat, uluslararası pazarlarda
Uzakdoğu'dan kaçışın başladığını ve son
2 aydır başta İngiltere ve Fransa olmak
üzere Batılı ülkelerin Türkiye'ye yönelik
siparişlerinde atağa kalktıklarını söyle-
di. Körfez krizi nedeniyle çok sayıda fir-
manın zor dunıma düşerek sektörden çe-
kildiğini, ancak krizin yüzde 90 atlatıl-
dığını anlatan Hasan Arat, şu günlerde
firmalann aldıkları siparişleri yetiştir-
mek konusunda boya ve iplik bulama-
ma endişesine düşecek noktaya geldik-
lerini kaydetti. Sektörün ihracat rakamı-
nın yıl sonuna kadar S.2 milyar dolara
ulaşmasımn beklendiğini belirten GSD
Uluslararası Giyim Sanayicileri
Federasyonu'nun (IAF) Istanbul'da
yapılacak toplantısının uluslararası
pazarlarda yeni bağlantılara olanak
sağlayacağını bildiren GSD Başkam Hasan
Arat, hazır giyim sektörünün son 2 aydır
yaşanan canlılıkla krizi atlattığım ve bu
yılki ihracatın 5.2 milyar dolara ulaşacağını
söyledi.
Başkanı Hasan Arat, yılın 6 ayında sa-
dece yüzde 30*u doldurulabilen ABD ko-
talannın da 6-7 ay sonra bulunamaz hale
geleceğini savundu. Arat, ABD kotala-
nnın doldurulmasıyla 1 milyar dolarlık
ek ihracat geliri elde edüeceğini belirtti.
Körfez krizi sırasında sektör olarak ye-
ni pazar arayışlarına girerek EFTA ile
ilişkileri hazırladıkları raporla
HDTM'nin gündemine getirdiklerini an-
latan Hasan Arat, "EFTA ile pazarlık-
ların 6 tur sürmesine ve çetin geçmesi-
ne, tekstil ve hazır giyim sektörleri ne-
den oldu" dedi. Sonunda ilk yıl yüzde
30'la başlamak üzere 1996 yıhna kadar
gümrüklerin kademeli olarak sıfırlanma-
sının kararlaştırıldığını hatırlatan Arat,
"Bu sayede ilk EFTA'ya olan 145 milyon
dolarlık ihracatımızı en az iki katına çı-
kannz. Gümrüklerin sıfırlanması Ue de
9 milyar dolarlık bu pazarda payımızın
1 milyar dolara yöksetanesmi bekliyonız"
şeklinde konuştu.
Konfeksiyon sektörünün 1988'e kadar,
teşvikler de hesaba katıldığında iyi ka-
zanç sağladığmı ve toplam ihracatta yüz-
de 37'lik bir paya ulaşıldığını da kayde-
den Hasan Arat, "Gelecek dönemde teş-
vikler gümrük kapılannda nakit ödeme-
ler şeklinde değil, küçük ve orta ölçekli
işletmeleri de kapsayacak sekflde j'aünm,
üretim, teknoloji, egitim ve pazarlama
konolannda olmalıdır" şeklinde ko-
nuştu.
Hasan Arat, önümüzdeki dönemde
sektörün geliştirilmesi ve ihratacatm art-
tırılması için şu önerileri sıraladı:
• ABD'de ve AT ülkelerine yönelik
olarak da Almanya'da, Türk konfeksi-
yon ve tekstil urünlerinin depolanıp sa-
tış organizasjonunun gerçekİeştirilecegi
sans noktalan kurulmalı. On finansmam
devlet tarafından karşüanıp,firmalarki-
r> karşıhğında yararlanmalı.
• Italya'nın geçen yıllarda bize yaptı-
ğı gibi, Türkiye'de eskj teknolojideki ma-
kineler Özbekistan, Azerbaycan gibi,
Sovyetler'in pamuk deposu durumunda-
ki özerk cumhuriyetlere gönderilmeli.
Önümüzdeki yıllarda 6-10 milyar dolar
olarak planlanan teknoloji yatınmının
finansmam için Batılı tekstil makineleri
öreticileri arasında rekabet yaratılmalı.
• Turizmdeki gibi yurtdışı tanıtım fa-
aliyetlerine önem verilmelf ve "Türk
modası" imajı yaratılmalı.
• Eximbank'tan sağlanan fon güclen-
dirilmeli. sağlanan dış kredilerin sektö-
re kullandınlma maliyetJ ucudaülmalı ve
teminat engetteri kaldınlmalı.
Dün düzenlediği basın toplantısında
Uluslararası Giyim Sanayidleri Federas-
yonu'nun Istanbul'da yapılacak icra ve
yönetim kurulu toplantıları konusunda
da bilgi veren Hasan Arat, toplantüar sü-
resince dunyaca ünlü büyük giyim firma-
larının üst düzey yöneticilerini ağırlaya-
caklannı bildirdi. 27 ülkenin giyim sa-
nayii federasyonlannın üyesi bulunduğu
IAF'ın toplam 42 bin firmayı temsil et-
tiğini anlatan Arat, Uluslararası Giyim
Sanayicileri Federasyonu'nun ilk kez
yurtdışında toplandığını da sözlerine
ekledi.
TÜRKİYE BANKALAR BÎRIİĞİ
BANKACıLıK ÖDÜLÜ YARıŞMASı
Türk Bankacıhğına yaratıcı ve yapıcı katkılarda bulunmak, nitelikli eserler kazandırmak,
araştırmacıları desteklemek, onurlandırmak, özendirmek ve başanlı çalışmalan ödüllendir-
mek amacıyla Türkiye Bankalar Birliği'nce "Bankacılık Ödülü Yanşması" düzenlenmişti'r.
1992 "Bankacıhk Ödülü Yanşması".
(1) Avrupa İç Pazan ve Türk Bankacılık Sistemi :
Sorunlar ve Çözüm Önerileri
(2) Türk Bankacılık Sisteminin Teknolojik Çağa Uyumu
olmak üzere iki konudan oluşmaktadır.
Yarışma, eser vermek isteyen T.C. uyruklu tüm ilgililere açık olup son başvuru tarihi
3-7.1992'dir. Yarışma koşullarını içeren broşür Ue Türkiye Bankalar Birliği Bankacılık Ödülü
Yarışma Yönetmeliği,
Türkiye Bankalar Birliği
Eğitim ve Tanıtım Grubu
Mithatpaşa Cad. No. 12
06410 Yenişehir - Ankara
adresinden temin edilebilir.
Ödüller:
a) 1. Ödül net 50.000.000.- TL.
b) 2. Ödül net 30.000.000.- TL.
c) 3- Ödül net 20.000.000.- TL.
olarak belirlenmiştir.
Seçici Kurul:
(1) "Avrupa İç Pazan ve Türk Bankacılık Sistemi: Sorunlar ve Çözüm Önerileri" ko-
nulu yanşma için :
1. Yavuz Canevi
2. Dr. Deniz Gökçe
3. Prof. Dr. Ahmet Gökdere
4. Osman Ulagay
(2) "Türk Bankacılık Sisteminin Teknolojik Çağa Uyumu" konulu yarışma için :
1 Dr. Vural Akışık
2 İbrahim Betil
3 Doç. Dr. Nur Keyder
4. Prof. Dr. Sübidey Togan
Faiz
yarışı
dıırnnıyor
ANKARA (ANKA) — Ban-
kalar yüksek enflasyon beklen-
tisiyle faizlerini artırmaya de-
vam ediyorlar. Denizcilik Ban-
kası, Net Bank (Marbank) ve
Türk Bankası Limited, vadeli
mevduata uyguladıklan faiz
oranlannı bir Ue sekiz puan ara-
sında artırdüar. Etenizcilik Ban-
kası büyük bir faiz atağına kalk-
tı ve bir yülık mevduata yüzde
79 Ue en yüksek faizi veren ikin-
ci banka konumuna geldi.
Denizcilik Bankası, bir yülık
vadeli mevduata uyguladığı fai-
zi sekiz puan birden artırarak
yüzde 71'den yüzde 79'a çıkar-
dı. Banka, altı ay vadeli mevdu-
atın faizini altı puan artırarak
yüzde 76'ya, üç ay vadeli mev-
duatın faizini dört puan artıra-
rak yüzde 73'e, bir ay vadeli
mevduatın faizini ise bir puan
artırarak yüzde 60"a çıkardı. Fa-
iz belirlerken mevduat miktan-
na göre aynm yapmayan Deniz-
cilik Bankası'nın yeni faiz oran-
ları bugünden itibaren geçerli
olacak. Bankalar içerisinde bir
yıl vadeli mevduata Denizcilik
Bankası'ndan önce sadece Ikti-
sat Bankası yüzde 79 faiz veri-
yordu. Denizcilik Bankası, yeni
düzenlemeyle bir yü vadelide tk-
tisat Bankası'nı yakalarken, üç
ve altı ay -vadeli mevduatta tkti-
sat Bankası'nın birer puan önü-
ne geçti.
Türk Bankası Limited de bu-
günden itibaren geçerli olmak
üzere faiz artırımına gitti. Ban-
ka, bir milyar liradan az olan bir
yıl vadeli mevduatta uyguladığı
faizi dört puanlık artışla yüzde
76'ya, altı ay vadelininkini iki
puanhk artışla yüzde 73'e, üç ay
vadelininki iki puanhk artışla
yüzde 72'ye, bir ay vadelininki-
ni de bir puanlık artışla yüzde
«Ta yükseltti. Türk Bankası Li-
mited, bir milyar liranın Uzerin-
deki mevduata verdiği faizi de
artırdı. Banka, bir milyar liranın
üzerindeki bir yü vadeli mevdu-
ata yüzde 78, altı ay vadeliye
yuzde 75, üç ay vadeliye yüzde
73, bir ay vadeliye de yüzde 62
faiz verecek.
Net Bank (Marbank) ise dün-
den itibaren geçerli olmak üze-
re faiz oranlannı yeniden düzen-
ledi. Banka, bir yıl vadeli mev-
duatın faizini iki puan artırarak
yüzde 78'e, çıkardı.
GUNUNNOTLARI
OSMAN ULAGAY
ANAP'ın Mirası (3):
İşsizlik, Kamu Borçlan
ve Enflasyon
Türkiye'de imalat sanayii yabnmlannın 1980'de ciddi btçim-
de durakladığını, bu on yılda sınai üretimde ve sanayi ürûn-
leri ihracatında sağlanan hızlı artışlann büyük ölçüde 1980
öncesinde yapılan yatırımlar sayesinde gerçekleşebildiğini,
bundan önceki iki yazıda rakamlara dayanarak göstermeye
çalıştım. Bu eğilim tersine çevrilmediği ve imalat sanayii ya-
tırımlarında yeni bir anlım yapılmadığı takdirde Türkiye'nin
1990'lan kurtarmasının zor olduğunu belirttim. Bu yazıda, ya-
tınm cephesindeki bu gelişmeterin çoğu oiumsuz olan diğer
etkilerine değinmeye çalışacağım.
Bu değerlendirmeyi yapabilmek için önce şu tabloya bir
göz atalım.
Yatnm, btihdam, Kam Açtidan «e EnflasyM
Sabtt Kamu
S«rmay« Borçl. Toptan
Yrtınmı/ IsUhdam Geraği E?ya
GSMH (%) Artışt (%) GSMH (%) Ryattan (%)
1977-79
1980
\981
1982
1983
1984
1985
1986
1987
1988
1989
1990
23.2
19.7
1&9
18£
ia8
17S
20.0
2ai
24.0
24.0
225
213
1.2 ^
0£
•05
09
1.4
1.6
1.7
2.1
2.4
2.1
1.7
9.2
105
43
42
6üO
65
4B
4.7
73
a2
7.1
95
47.2
107.6
405
29.0
30.4
503
4a2
29.6
32.0
683
69.6
54.9
Kaynak: Ercan Uygur'un mayıs 1991'de Antalya'da topla-
nan UNCTAD toplanbsına sunduğu, "Policy, Trade and G/wtfı
in Turkay: 1970-1990", başlıklı tebliğ, tablo 111.2 ve III.3.
Tabloda görüldüğü gibi 1980'lerin ilk yarısında Türkiye'de
toplam sabit sermaye yatınmlannın GSMH'ye oranı 1970lerde
tutturulan ortalamanın çok altında kalmış, istihdam artışı da
yatınmlara paralel bir seyir izlemiş. 1980'lerin ilk yarısında
önceliği ekonomide istikrarı sağlamaya, fiyat sistemini libe-
ralieştirmeye ve dışa açılmaya veren Türkiye'de yatınm ve is-
tihdam ihmal edilmiş. Bu arada özel sektör yatınmlannın sü-
rekli olarak kamu kesimi yatınmlannın gerisinde kaldığı gö-
rülmüş.
Ancak 1983 sonunda ANAP seçimle iktkjara gekJikten son-
ra yatınm ve istihdam cephesinde bir şeyler yapma gereğini
hissetmis, kamu kesimi öncülüğûnde yatınmlann GSMH'deki
payı artmaya baslamış. Ancak kamu yatınmlannın çoğunlukla
uzun vadeli altyapı yatınmı olması ve kamu kesiminır bu ya-
tırımlan kendi tasarruflanyta finanse edememesi, giderek
Türkiye'yi büyüyen kamu açığı -büyüyen kamu borçlanma
gereği- kroniklesen yüksek enflasyon kıskacına sokmuş. öte
yandan toplam yatınmlardaki artışa karşın istihdam artışı,
1988 dışındaki hiçbir yılda nüfus artışını karşılayacak bir dü-
ze/e çıkamamış.
Yüksek enflasyonun temel nedeni olduğu genel kabul gö-
ren kamu açıklarının büyümesinde ANAP iktidannın, Prof.
Ercan Uygur'un deyimiyie "iç transfer probİ9mi"ni çözeme-
mesi önemli rol oynamış. Vergi gelirlerini yeterince artırama-
yan d«v1et, yaptığı tasarruf kadar yatınm yapmayan özel ke-
simin tasarruf fazlasını borçlanarak kendisine çekmeye yö-
nelince, yükselen faizlerte büyüyen borç çıkmazı içine giril-
miş.
Gene Prof. Uygur'un tebltğinde yer alan tablo III 2'deki bazı
rakamlara baktığımızda kamu kesiminin büyüyen açıklarını
ya da borçlanma gereğini karşılamak için iç borçlanmayerna-
sıl ebandığını görebiliyoruz.
Türidy^le Kam Açıftı Nasl Hnanse EdH*
Merkez Bankası Dıa Borçlanma iç Borçlanma
tarafından (H) yoluyla (H) yduyla (H)
1977-79
1981
1983
1985
50.0
20.0
93
27.3
195
623
21.0
15.4
30.1
17.2
69.2
57.4
1987
1988
1989
1990
125
153
33
35
44.2
433
153
6.1
425
403
803
90.4
Tüm bu göstergeler ANAP'ın yeni yatırıma aç bir imalat
sanayii ile birlikte nüfus artışını karşılamayan bir istihdam ar-
tışı tablosunu ve ağır borç yüküyle bugünden yarına sarkan
bir enflasyon tehdidini yeni iktidara miras olarak bıraktığını
gösteriyor. Bu oiumsuz manzara içindeki olurrlij nokta ise
1980'lerin özellikle ikinci yarısında hızlanan altyapı yatınm-
lannın Türkiye'yi yabancı yatınm çekmeye de yardımcı ola-
cak bir noktaya getirmiş bulunması ve bunlardan bir bölü-
münün 1990'larda üretime katkı aşamasına gelecek olması.
Ancak manzaraya bir bütün olarak bakıldığında ANAP'ın bı-
raktığı mirasın çok da övünülecek bir miras olmadığı kolay-
lıkla görülebiliyor.
Et fiyatlarına
veba zamımANKARA (AA) — Veba sal-
gını yûzünden kesime gelen
hayvan sayısuun azalması, Is-
tanbul ve Ankara başta olmak
üzere çeşitli Ulerde et fıyatlan-
nın yüzde 30'a varan oranlarda
artmasma neden oldu.
Gaziantep'te et fiyatlan yüz-
de 11 Ue yüzde 30 arasında de-
ğişen oranlarda arttı. Verilen
bilgiye göre koyun etinden kıy-
manın fıyatı 18 bin liradan 20
bine, parça etin fıyatı 18 bin li-
radan 22 bin liraya, bifteğin fı-
yatı da 20 bin liradan 26 bin li-
raya, parça dana etinin fıyatı ise
20 binden 24 bine yükseldi. Ka-
saplar, et fıyatlanm artık gün-
lük olarak belirleyeceklerini
söylediler.
Kasaplar Derneği ve Ticaret
Borsası yetküUerinden edinilen
bilgiye göre Ankara'da son 2
haftada toptan et fiyatlannda
Idloda 1500-3000 lira dolayın-
da aıtış görüldü.
Istanbul'da perakende et fi-
yatımn 35 bin liraya yükseldi-
ğini belirten yetküıler, "Besld-
ler, tttanbul'a daha fazla mal
götirnek istiyor. Bn ynzden
Ankara'ya gelen hayvan sayısı
azaldı" dediler. Yetkililer, top-
tan 20-22 bin liraya satüan ku-
zu etinin fiyatının perakende
olarak 24-28 bin liraya, daha
önce perakende olarak 21 bin
lira olan dana etinin fiyatının
ise semtine göre yine 24-28 bin
liraya yükseldiğini kaydettiler.
Hafta başında kemikli ete
gelen 500 liralık zamdan sonra
20 bin lira olan kemikli etin ki-
losunun satış fıyatı 22 bin lira-
ya çıkarken pirzolanın kilosu
37 bin liraya dana kı>ma da 30
bin liradan 32 bin liraya yüksel-
di
Air Franccfclan
'Bonjour
Ttirkiye?
Bu arada Istanbul'da
et çeşitlerine de ortalama yuz-
de 9 oranında zam geldi
Ekonomi Servisi — Air Fran-
ce, bu kış sezonunda başlataca-
ğı, 'Bonjour" adını verdiği ye-
ni programım dün düzenlediği
bir basın toplantısıyla seyahat
acentelerine ve basına tamttı.
Air France'm Türkiye satışlan-
nı arttırmak amaayla başlatdan
program Air France'm yan ku-
ruluşu TFI'mn üriınü. Şirketin
Türkiye'den Fransa'ya uçtuğu
noktalardaki seçkin otelleri ve
residanslan kapsayan program-
dan yararlanmak isteyen müşte-
rilerin en azından Fransa'ya va-
nş ve çıkış uçuşlannı Air Fran-
ce'la yapmalan gerekiyor.
Hilton Oteli'nde ğerçekleşti-
rilen toplantınm açüış konuşma-
sını yapan Air Franc'ın Tftrld-
ye Genel Müdürü Jacques Sut-
ton, özellikle gelecek yaz Paris
yakınlannda hizmete açüacak
olan ve Amerika'daki Disney-
land'ın bir benzeri olan Eurö
Disney'i de 'Bonjour' progra-
mına aldıklannı ve bunun Türk
muşterisinin Fransa'ya duydu-
ğu ilgjyi arttıracağına inandığı-
nı belirtti.