Katalog

4 EKİM 1991 EKONOMİ CUMHURİYET/13 Vehbi Koç ASİAD'da IANKARA | ( U B A ) - Ünlü işadamı Vehbi Koç, Ankara I Sanayicileri ve tşadamlan Derneği'nin (ASİAD) başkent toplantılarımn konuğu olâcak. Vehbi Koç, 13 ekim pazar günü Büyük Ankara Oteli'ndeki toplanuda 45 dakika kadar konusup genç işadamlan ve sanayicilere iş hayatındaki başansının sırlarını anlatacak. Çimentoya zam • ÜNYE (Cumhuriyet) — Çimentoya zam geldi. Ünye Çimento Fabrikası, fabrika çıkışı olarak torbası 13.000 lira olan çimentonun fiyatını 15.000 liraya yükseltti. Ünye Çimento Sanayi ve Ticaret AŞ'den yapılan açıklamaya göre torbalı bir ton çimentonun yeni fıyatı 251.850, dökme bir ton çimentonun fıyatı ise 244.000 lira olarak belirlendi. Yetkililer yeni fıyatlara KDV'nin dahil olmadıgını da söylediler. Benetton TtirkiyeVie • tSTANBUL (ANKA) — İtalyan asıllı modacı ve tekstilci Luciano Benetton cumartesi günü Türkiye'ye geliyor. Altınyıldız Grubu ile geçen temmuz ayında ortakhk anlaşması imzalayan Benetton nrmasının sahibi Luciano Benetton cumartesi günü lstanbul'a gelerek Altınyıldız Yürütme Kurulu Başkanı Cem Boyner ve diğer yöneticilerle görüşmelerde bulunacak. KlSA KISA Çeksenet ödemekrinde önerrüi btfemhlama ohnadı Para bol, aıııa ödeme yok BÜLENT KIZANLIK Seçim öncesinde piyasaya pompalanan para, borç ödeme- de beklenen rahatlamayı sağla- madı. Yükselen banka faizleri- nin etkisiyle piyasada, 'borç ödemek' yerine, 'parayı kuilanmak' eğilimi ağır bastı. Hükümetin, uyguladığı seçim ekonomisi çerçevesinde, "Zam- b memur ve emekli maaaşlan, iç borç faiz ödemeleri ile tanm ürünlerine peşin ödeme' yoluy- la piyasaya aktardığı ekstra kay- nağa karsın piyasanın ödenme- yen borç yükünde ancak yüzde 30 civannda bir hafıfleme oldu. tlgililer, işçi, memur ve çiftçinin 'seçim gelirleri'yle tüketim har- camalanna yönelik bakkal, ka- sap ya da taksit borçlarmı önemli ölcüde kapattıklannı vurguladılar. Buna karşın piya- sanın "Perakendeci- toptancı- iiretici üçgeni"nden oluşan es- naf kesiminin ödeme kanalla- nnda, tıkanıklığın hâlâ sürdüğü bildirildi. Finansman kesimi ve özellikle esnafla çiftçiyi kredi- lendiren kamu bankaları ise ala- İTO Başkanı Atalay Şahinoğlu, alacakların tahsilinde ancak %30'luk bir artış olduğunu söyledi. Seçim sonrasına dönük belirsizliğin ve faizlerdeki yükselmenin, borç ödeme yerine tasarruf eğilimini arttırdığı vurgulamyor. caklarının tahsilinde piyasaya oranla daha rahat günler yaşı- yorlar. Körfez krizi ile ticari borçla- nn ödenmesinde doruğa ulaşan sıkıntı nedeniyle, bu yılın iiçte ikilik döneminde protesto olan senet tutan, geçen yılın aynı dö- neminin bir katına yaklaştı. Merkez Bankası verilerine göre bu yılın ilk 8 ayında, geçen yı- lın aynı döneminde 3 trilyon 366 miryar lira olan protesto olan se- netlerin tutarı, 5 trilyon 399 mil- yar liraya ulaştı. ödenmeyen çek ve senetlerin piyasadaki toplam alışverişin yüzde 25'ine kadar yükseldiği- ni söyleyen Istanbul Ticafet Odası Başkanı Atalay Şahinoğ- lu, "Çek ve senetlerin ödenme- sinde, seçim öncesinde piyasaya çıkan parayla mukavese edile- meyecek kadar az bir rahatlama oldu. Seçim ekonomisi, alacak- lann tahsilinde ancak yüzde 30'luk bir artış sağladı" şeklin- de konuştu. Şahinoğlu, seçim öncesi belirsizlik nedeniyle halk- ta olduğu gibi ticaretle uğraşan- larda da tasarruf eğiliminin art- tığını belirtti. Çek-senetlerin ödenmesinde en büyük sıkıntının, iekstille bir- likte gıda sektöründe yaşandığı ifade ediliyor. "Aldıgınuz çekle- rin yüzde 20'ye yakını karşılık- sız çıkıyor. Bunlann yüzde 80'den fazlasını daha sonra tah- sil ediyoruz, ama vade uzuyor" şeklinde konuşan Rami gıda pi- yasasının büyük toptancılann- TUSIADcanhlık bekliyor VOLVO IVOLVO ' otomobillerinin Türkiye ithalatçısı ve genel distribütörü Oytaş, mayıs ayında başlattığı ücretsiz bakım ve kontrol programlarırun ekim ayı içinde genişleyerek süreceğini açıkladı. • YAŞAR Holding'e bağlı Türk Tuborg, 'Gold' bira şişe ve kutu ambalajındakı etiket dizaynını değıştirdi. • THY, bir süredir tadilat ve dekorasyon işleri nedeniyle hizmet dışılcalan Taksim satış bürosunu bugün yeniden açıyor. •HEWLETT- PACKARD bilgisayar rırması, masa-üstü yazıcı fiyatlanm 915 dolardan, 746 dolara indirdiğini duyurdu. Ekonomi Servisi — Türkiye Sanayici ve Işadamlan Derneği1 nin (TÜSİAD) temmuz ayı On- cü Göstergeler (GÖE) ve Eko- nomik Durum Endeksi acıklan- dı. Ekonomik Durum Endeksi- nin temmuz ayı verileri ekono- mideki durgunluğun henüz aşı- lamadığını gösterdi. Öncü Gös- tergeler Endeksi ise, ekonomide gelecek döneme ait canlanma eğiliminin, artarak devam ettiği sinyalini verdi. Geleceğe dönük tahminleri içeren TÜSİAD Öncü Gösterge- ler Endeksi'nin haziran ayında başlayan yükselme trendi, tem- muz ayında da devam etti. En- deksin güncelleştirilen haziran ayı rakamlan ve yeni hesaplanan temmuz ayı verileri, ciddi bir ar- tışı ortaya koydu. Diğer yandan ekonominin bugününü gösteren Ekonomik Durum Endeksi, ta- mamen değişik ve gecikmeli bir mesaj verdi. Geçen ay açıklanan haziran rakamlan, bir önceki 1.6 -. 1.4- 1.2- 1.0- ».8- 8.6- endeks • L90 2 91 temmuz ayı j 3 geçici TÜSİAD 1 4j •4 5 tahmtn ÖNCÜ 1 h •6 7 GÖSTERGELER ENDEKSİ 8 9 10 11 1 2 9 1 2 $ 4 m5 6 7* ayiaı aya göre düşüş göstermişti. Bu düşüş temmuz ayında da devam etti. Bu durumda, ÖGE'ye göre ekonominin hareketlenmeye başlaması gerekirken, Ekono- mik Durum Endeksi'nin 'tem- muz verileri ekonomide sıkıntı- nın sürdüğünü ortaya koydu. TÜSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Eczacıbaşı, TÜ- SİAD'ın "Türk Toplumunun Degerleri" konulu araştırması- nı da bugün düzenleyeceği top- lantıyla kamuoyuna aeıklaya- cak. Araştırmanın Türkiye'nin sosyo-ekonomik yapısı ile ilgili son derece ilginç değerlendirme- ler içerdiği vurgulamyor. Cari Lşlemler hibeyle 'denge'de ANKARA (ANKA) — Cari işlemler dengesi, haziran ayın- dan sonra temmuz ayında da fazla verdi. Cari dengede yılın ilk yedi ayında sağlanan fazla 164 milyon dolara ulaştı. Merkez Bankası verilerine göre cari işlemler dengesi geçen yılın aynı döneminde bir milyar 740 milyon dolar açık vermiş- ti. Cari dengenin, açığın sıfır- lanıp fazla verir duruma geçer- ken gösterdiği bir milyar 904 milyon dolarlık iyileşmede en büyük etkiyi Körfez hibeleriy- le dış ticaret açığındaki azalma etkili oldu. Karşılıksız resmi net trans- ferler yılın ilk yedi ayında bir milyar 272 milyon dolara ulastı ve geçen yıla göre 1 milyar 76 milyon dolar arttı. Bu yılki tu- tarın bir milyar 83 milyon do- lannı Körfez hibeleri oluştur- du. Bu tutarın 639 milyon do- ları Suudi Arabistan'ın petrol olarak yaptığı hibeden oluşur- ken Birleşik Amerika'dan 249 milyon, Kuveyt'ten 100 mil- yon, Almanya'dan 88 milyon, Hollanda'dan da 7 milyon do- lar geldi. Merkez Bankası verilerine dayanılarak yapılan hesapla- malara göre dış ticaret açığın- da 851 milyon dolarlık azalma oldu. Dış ticaret dışındaki mal ve hizmet gelirleri 422 milyon dolar artarken mal ve hizmet giderleri de 255 milyon dolar artış gösterdi. Karşılıksız özel transfer girişlerinde 194 mil- yon, çıkışlarda 4 milyon dolar- lık azalma oldu. Cari işlemler dengesi kapsa- mında yer alan turizm geiirleri 1 milyar 609 milyon dolardan 1 milyar 195 milyon dolara, tu- rizm giderleri de 292 milyon- dan 286 milyon dolara gerile- di. dan Muzaffer Şalrin, 'Seçim ön- cesi ödemelerde büyük bir açıl- ma olmaması" konusunda ise "Kannnlardaki boşluklar yü- zünden kimse özkaynağıyla ca- lışmak istemiyor, borçla-harçla piyasanın parasını kullanıyorlar. Bankadan yüzde 80 faizle kre- di kullanma yerine, borçlarmı ödemeyip bu parayı kaç gün ça- hşürsalar kâr sayıyoriar. Karşı- lıksız çekin hukuki mesuliyeti 2 yıl süriiyor. Alacaklı da bunca zaman mahkemelerle ugraşa- mıyor" diye yakındı. Bankalar ise uygulanan seçim ekonomisi nedeniyle, Körfez krizi döneminde yaşanan darbo- ğazın ardından derin bir nefes aldı. özellikle Ziraat Bankası ve Halkbank yetkilileri kredilendir- dikleri kesimlerin gelirindeki ar- tışm, kredi alacaklannın tahsi- linde önemli rol oynadığını ifa- de ettiler. Halk Bankası Kredi- ler Müdürii Erol Coşkun, Kör- fez krizinde tüm bankalann kre- di musluklannı kısmalannın, turizm, nakliye, gıda gibi sektör- Ieri ödeme güçlüğüne düşürdü- ğünü hatırlattı. Yaşanan sıkın- tdar nedeniyle, orta vadeli kre- di programlarında yüzde 40'lar seviyesinde bir küçülmeye gittik- lerini anlatan Coşkun, bugün ise ekonomik belirsizlik nedeniyle, 4 yıl vadeli bu kredi türiine yük- sek talep olmadığını vurguîadı. Aynı bankanın Bütçe ve Prog- ram Müdürii Ziya Ekşi de kre- di alacaklannın tahsilatı ile ilgili darboğazın nisan ayında aşılma- ya başladığım ve çok sayıda sek- töre yaygın kredi açılmasının ge- ri ödeme riskini azalttığını kay- detti. Ziraat Bankası Risk Değer- lendirme ve Ticari Krediler Mü- dürü Mahmut Hapoğlu, ise yüksek destekleme alım fiyatla- rının yanı sıra seçim öncesi TMO, Zirai Donatım Kunımu ve Şeker Fabrikalan gibi kamu kuruluşlanna açılan kredilerde- ki artışın, çiftçinin ödeme gücü- nü dolaylı olarak arttırdığını söyledi. Hapoğlu, söz konusu kuruluşlann 1 trilyona ulaşan bu kredileri, ürün alımı yoluyla çiftçiye aktardığını vurguîadı. Bprsayine dibevurduEkonomi Servisi — Borsa'- daki yoğun satışlar dün de de- vam ederken bileşik endeks 2771.j?7'yle kapanarak son 21 ayın en düşük değerine indi. Borsa, 9 Ocak 1990'da 2739.55'le kapanmıştı. Hisse senedi değerlerindeki düşüşe, önceki gün hızlanan kamu his- seleri satışının dün de devam etmesi neden oldu. İMKB'de özellikle kamu kâğıtlannın yoğun olarak sa- tılmasına karşın yerine yeni hisse senedi alınmaması, hac- mi küçülttü. Borsa bir önceki gün de 2785.78'le kapanarak yılın en düşük düzeyine inmiş- ti. AT, Moskova'yayapacağı gıdayardımının bir bölümünü Türkiye'den sağlayacak SSCB'ye yiyecek satacağız SABETAY VAROL BRÜKSEL — A\Tupa Top- luluğu'nun Sovyetler Birliği'ne yapacağı büyük çaplı gıda yar- dımının bir bölümünün Türki- ye'den karşılanması için çalış- malar başladı. Türkiye-AT Or- takhk Konseyi Toplantısı için Brüksel'de bulunan Dışişleri Bakam Safa Giray'ın, Avnıpa Komisyonu'nun "dışişleri bakam" sayılan Komisyon Baş- kan Yarduncısı Frans Andries- sen ile yaptığı görüşmede, bu konuda görüş birliğine varıldı. Şiddetli ekonomik güçlükler nedeniyle Sovyetler Birliği'ne ATnin yapmayı öngördüğü gı- da yardımının kesin biçimi 11 ekimde yapılacak olağanüstü AT doruğunda belirlenecek. İki hafta önce bu iş için Brüksel'e gelen Yiıri Lujkov başkanlığm- daki Soyvet heyeti, 7 müyarı topluluktan olmak üzere Batı- lı ülkelerden yaklaşık 14.7 mil- yar dolar tutarında yardım ta- lebinde bulunmuş, bu miktar AT çevrelerinde yüksekliği ne- deniyle şok tesiri yapmıştı. Dışişleri Bakam Safa Giray, "Bugday TMO kanalıyla dev- letten, diğer ürünler özel sek- törden olmak üzere Sovyetler Birliği'ne önemli miktarda gı- da maddesi satma imkânımız belirdi. Taşımacüık filomuz ve mesafelerin >-akınlığı ile elimiz- de mal bulunması gibi neden- lerle Türkiye bu avantajlarını kullanabilecek" dedi. 18 eylülde Brüksel'e gelen Sovyet Heyeti, Avnıpa Toplulu- ğu'ndan toplam 7 milyar dolar- lık gıda yardımı talebinde bu- lundu. Bu 7 milyar dolann 2 milyarhk bölümünün topluluk- ça hibe seklinde karşılanması, geri kalamrun ise 2.5 milyon dolarlık iki dilim halinde kredi olarak verilmesi de Moskova- dan gelen heyetin talepleri ara- sında yer aldı. Sovyetler Birliği, AT'den is- tediği gıda yardımının hangi kalemleri ihtiva ettiğini ve mik- tarlannı da komisyona aktar- mış bulunuyor. Bu miktarlar şöyle: "5.5 milyofl ton tahıl, 800 bin ton et, 900 bin ton şeker, 350 bin ton tereyağ, 300 bin ton un, 300 bin ton soya fasulyesi. 50 bin ton tülün, 50 bin ton bebek gıdası ve 30 bin ton malt hüla- sası.." Komisyon, bu isteklerinin ta- mamının Avnıpa Topluluğu de- polanndan karşılanması halin- de, stoklann sıfırlanacağmı be- lirterek gereksinimlerin önem- lice bir bölümünün üçüncü ül- kelerden karşılanması gerekti- ğine inanıyor. Topluluk kendi gıda stokla- nnın bir anda erimesinin dün- ya tahıl borsasında sarsıntı ya- ratmasından ürküyor. Japon borsa skandalı bakanın başını yedi 1 ••* Ekonomi Servisi — Japon Maliye Bakam Ryularo Hashi- moto, birbiri ardına patlak ve- ren borsa ve banka skandalia- rının sorumluluğunu üzerine aldığını bildirerek dün görevin- den istifa etti. Hashimoto isti- fasını Maliye Bakanhğı'nın bu tür skandalları önleyebilmek amacıyla hazırladığı yasa tasa- rısının meclisten geçmesinden hemen sonra açıkladı. Maliye Bakanı'nın bu açıkla- masından sonra Tokyo Borsa- sı'nda hisse senedi fıyatlarında ani bir yükseliş gözlendi. Bu arada dünyanın 4'üncü büyük bankası olan Japon Fuji Bank- ın Yönetim Kurulu Başkanı Ta- izo Hashida da mali skandalla- rın bir uzantısı olarak banka- da yaşanan mali skandalların sorumluluğunu taşıdığını ifade ederek aynı gün görevinden is- Japonya'da birbiri ardına patlak veren borsa ve banka skandalları sonunda Maliye Bakanı'nın yanı sıra Fuji Bank Yönetim Kurulu Başkanı da istifa etti. tifa edeceğini açıkladı. Maliye Bakanı'nın istifasıyla sonuçlanan Japonya'daki mali skandalların ilki, geçen haziran ayında aralarında ulkenin en büyük iki borsa kuruluşu olan Nikko Securities ve Nomııra Securities'in de bulunduğu 20 aracı kuruluşun bazı ayrıcalık- lı müşterilerine hisse senedi ya-> tınmlarından doğan 1.63 mil- yar dolarlık zararlarını yasadı- şı yollarla kapattıklarının anla- şılmasından sonra ortaya çık- mıştı. Borsada yaşanan bu skandaiı daha sonra bankalar- daki usulsüz kredi skandalı iz- • lemişti. Maliye bakanhğı tarafından hazırlanan yeni yasa, bu tür mali suiistimallere başvuran kuruluşlara hapis cezasının ya- nı sıra yüksek miktarda para cezasını da öngörüyor. temelini birlikte atalım! İstanbul Hızlı Tramvay Sistemi'nin 'Otogar - Çobançeşme - Havaalanı" Hattı j temel atma töreninde f sizleri de aramızda görmek istiyoruz. j Praf. Dr. Nurettin SÖZEN I İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı i • • « 5 Ekim 1991, Cumartesi Saat: 11.00 Belpa Mağazası önü, Merter