Katalog

13 EKİM 1991 HABERLER CUMHURİYET/3 45 saat süren açıkoturum liderlere de izleyicilene de yetmedi 'Liderler ekrana bir daha çıksın'Televizyondaki liderler açıkoturumunda konuların "enflasyon", "uzlaşma" ve "iç güvenlik" konularıyla sınırlı kalması izleyicileri tatmin etmedi. TRT'nin, ikinci bir açıkoturum düzenleyerek liderleri yeniden bir araya getirmesi isteniyor. tç Politika Servisi — Televiz- yonda liderler açıkoturumunun "eaflasyon", "uzlasma" ve "iç güvenlik" konulanyla sınırlı kalması izleyicileri yeni bir açı- koturum isteğine itti. tzleyicüe- rin çoğu, "Liderierin diger ko- nularda da gönişlerini açıkla- malanm istiyoruz. Bu konuda görev TRT'ye düşuyor" dedi- ler. 4.5 saat suren ve gece yansı 01.30 sıralannda biten açıkotu- nımu değerlendiren Başbakan Mesut Yılmaz, "Daha önce tes- pit edilen pek çok konuyu tar- bşma imkânı bulamadık. O ko- nulardaki görüşlerimizi dahi di- lc getiremedik. Sadece partimi- zin belli konulardaki görüşleri- ni dile getinne imkânı saglandı. Ama genel bir tartışma imkânı olmadı" dedi. Yılmaz, önceki akşam da "Yeni bir yöntem bulmak lazım. Tarbşmaya pek açık değil" dedi. SHP Genel Başkanı Erdal Inönii, yeniden bir açıkoturum yapümasım isterken, "Tam tat- min edici olduğunu söyleye- mem. Vatandaşlann sorduğu çok sonı vardı. Hepsine cevap veremedik. Önemli konolar, da- ha iyi bir diizen içinde tartışıl- malı" dedi. DYP Genel Başkanı Süley- man Dcmirel, söylemek istedik- leri şeylerin pek azını söyleyebil- diğini tartışılamayan birçok so- runun kaldığmı belirtti. RP Ge- nel Başkanı Necmettin Erba- kan, "Yeni, ikinci bir açıkotu- rum yapılmasında fayda gördögünii" söylerken DSP Ge- nel Başkanı Bülent Ecevit de programı faydalı bulmasma kanı Doğtı Perincek de "Dtş po- litika ve rejim konusu hiç tarüşdmadı" diye konuştu. Nasdddar? Mesut Ydmaz: Açıkoturu- mun başında durgun olmasına karşm, daha sonraki turlarda polemîğe girmeden görüşlerini açıklıkla ifade etti. Yılmaz, par- tilerin seçim beyannamelerinde söz ettikleri vaatlerin maliyetle- rine ilişkin rakamlar verirken "Bu vaatleri gerçekleştinnek için DSP'nin 300, SHP'nin 370, DYP'nin 520, RP'nin ise 610 trflyona ihtiyacı vardır. tnanıyo- nım ki halkınuz böyle hayalci programlara prim verme- yecektir" diye konuştu. Önü- müzdeki dönem geniş kapsam- b bir özelleştirme programı uy- karşın ikinci bir açıkoturum ya- gulayacaklannı belirten Yılmaz, pılmasını istedi. SP Genel Baş- devletin ekonomideki konumu- nun yeniden belirlenmesi gerek- tiğini bildirdi. Necmettin Erbakan: Bilinen espnli halı> le öteki liderleri gül- dürdü. RP dışındaki partileri "KDV'ci ve pansumancı" diye nitelendirdi. Manevi kalkınma- ya önem verilmesini istedi. Türkiye'yi bu partilerin değil, dış güdümlerin yönettiğini an- lattı. Inönü'ye "Niye sine-i mil- lete dönmediniz" diye sordu. Yılmaz'ın anlattığı ekonomik çözum önerilerini, "Bunlar ço- cuk masalı" diye değerlendirdi. Doğu Perincek: En rahat an- cak en keskin konuşmacısıydı açıkoturumun. öteki liderierin hemen tümüne sataştı, Güney- doğu sorunu, konuşmasının ağırlık noktasını oluşturdu. Türk müliyetçiliginin Fırat'ın öte tarafma gidemediğini belir- tip devleti en büyûk terörist ola- rak niteledi. "Devlete sıkacak iki kurşununuz varsa, birini de bizim için saklayın" dedi. "Kürt milletine kendi kaderini tayin hakkl tanııınıg<fiııı" ıstedl. , Süleyman Demirel: Açıkotu- rumun en rahat ve konulara en hâkim lideriydi. Bazı izleyicilere göre inandı- ncı ve iktidara hazır bir görun- tü verdi. Türkiye'de enflasyo- nun devlet politikası olduğunu belirtti. Erbakan'ı yanıtlarken, inanan-inanmayan ayrımmın bölüculuk olduğunu vurguladı. Perinçek'in "Fırat'ın dogusu" nitelemesine tepki gosterdi ve "Çıplak milliyetçUik anlayışuu sokarsınız Türkiye'yi batınrsı- nız" dedi. Bttlent Ecevit: Açıkoturum boyunca sert ve çok ciddiydi. Hiç gülmedi. Inönü'yü iki kez "adaletsiz seçim sisteminin" GÖZYAŞLARINI TUTAMAOILAR — Silahlı saldın sonucu yasamlannı yitiren S güvenlik görevlisinin Turk bayrağına sanlı üzerinde gol ve karanfiller bu lunan tabutlan Emniyet Müdürlüğü'ne getirilip burada bir tören duzenlendi. Torende bazı polisler gozvaşlannıtutamadılar.(Fotoğraf: SERDAR AKİNAN) Şehit polîsler için son görevlstanbul Haber Servisi — Bahçelievler ve Pendik'te, 7 saat arayla uğradıkları silahlı saldında yaşamlannı yitiren 5 güvenlik görevlisi için Emniyet Müdürlüğü'nün Gayrettepe'deki binasında bir tören duzenledi. Adli tıp morgundan dttn sabah alınar. üzerlerinde gtil ve karanfiller bulunan 5 cenazenin, önceden hazırlanan masalara konulmasından sonra, şehit güvenlik görevlilerinin yakınlan tabutlara sanlarak ağladı. Törende bazı polislerin de gözyaşlannı tutamadıklan görüldu. Törene katılan Emniyet Genel Mudürü Ünal Erkan ve tstanbul Valisi Hayri Kozakçıoğlu, ailelere başsağhğı diledıler. Oğlu Fehim Çatır'ı kaybeden babanın, vali Kozakçıoğlu'na, "Bu acılara son verelim" dediği duyuldu. Bazı kışiler de, "Onlar kahraman. Teröristlerden Yılmaz, "Pekçok konuyu tartısma imkânı bulamadık. Genel bir tartısma imkânı olmadı" dedi. İnönü ve Erbakan yeniden bir açıkoturum yapılmasını isterken, Demirel, söylemek istediklerinin pek azını söyleyebildiğini belirtti. parlamentodan geçirilmesi ko- nusunda eleştirdi. Milli Güven- lik konusunda Demirerie aynı görüşleri paylaştığını söyledi. Güneydoğû sorununun etnik değil ekonomik olduğunu belirt- ti, "Bfitttn partilerin omdaldlere diyet borcu vardır, bizim yoktur" dedi. Pazar ekonomi- sini kooperatifçiliğin denetimi- ne vereceklerini söyledi. Erdal tnöüü: Hasta ve kısık sesiyle sempatikti. Açıkoturum boyunca sürekli gülümsedi. Ik- tidara geldiklerinde enflasyonu iki yıl içinde makul bir düzeye indireceklerini söyledi. "Türki- ye Cumburiyeti'nip catısı degiş- mez. Türkiye'de dogduğuna kimse pişman olnuyacaktır" dedi. En büyük temel uzlaşma- run yeni bir anayasa olacagını belirtirken, siyasi partilere yeni bir anayasa çağrısını yineledi. Ne dediler? Cumhuriyet okurlan ile çeşitli kesimlerden yurttaşlar açıkotu- rumla ilgili şu değerlendirmele- ri yaptılar: Kaya Erdem (TBMM Başka- nı) — "Yılmaz ve Demirel'i ba- şarüı buldum. Ecevit, öteki li- derierin aksine asık yüzlü ve sert göründü. Insan haklan Türki- ye'nin gündeminde değil, oysa olması lazımdı." Şevket Yılmaz (Türk-lş Genel Başkanı) — "Liderler zamanı iyi kullanıp ekonomik konula- ra açıklık getirselerdi daha inan- dıncı olabilirlerdi." Yasin Bozkurt (ANAP TBMM/Grup Başkanvekili) — "Yılmaz, öteki liderlerden kö- tüydü. Millet, Yıhnaz'a nasıl oy versin? Perincek çok şey verdi. Erbakan Hoca "çocuk rnasalı" diye âdeta Yümaz'ı masanın al- tına soktu." Kubilay Atasayar (TİSK Ge- nel Sekreteri) — "Açıkoturum seviyeli geçti. Görülen o ki bazı partilerin gönişleri birbirinden çok farklı değil." Halil Ergun (Sinema sanaıçı- sı) — "Liderler yorgundu. Ye- ni bir şey söylenmedi. Uzlaşma* konusunda beni inandıran İnö- nü ve Yılmaz'dı." Hilmi Yavuz (Şair, edebiyat- çı) — "Misyon sahibi görünme- ye özen gösterdiler; ama kariz- matik önder imajı veremediler. Popülist mecazlardan sıkça ya- rarlandılar. Sevimliydiler." Rutkay Aziz (Tiyatro sanat- ÇBI) — "Kültürel kalkınmayı kimse dile getirmedi. Bence sı- nırlı bir açıkoturum oldu." Esat Tekant (Ressam) — "Bazı parti liderlerinin hâlâ es- ki, basit ve sığ politikalan ter- cih etmelcri dikkat çekiciydi." Starl'in liderier oturumu yann Starl'in İnönü ve Perincek dı- şmda Yılmaz, Demirel, Ecevit ve Erbakan'la yapacağı "Kdimesi Kelimesine" adb program yarın ve salı gunü ekrana gelecek. Mil- lıyet'ten Altan Öymen, Sabah'- tan Giıneri Cıvaoglo, Türkiye 1 den Yalçın Özer ve Starl'den Ne- şe Düzel'in katılacağı ve Mesut Mertcan'ın yöneteceği açıkotu- rumun çekimleri bugün Sürmeli Oteli'nde yapılacak. tlk olarak gazetecilerle saat 18.00'de Mesut Yılmaz, 20.00'de Erbakan, 22.00'de Ecevit bir araya gele- cek. Demirel'in çekimi ise pazar- tesi günu saat 19.00'da yapıla- cak. İnönü, daveti kabul etme- miş, Perincek ise Starl tarafın- dan davet edilmemişti. A ÇIKOTURUMtZLENÎMLERİ\ İş çevreleri Gecenin galibi Mesut Yıînaz bunlann taesabı sonılacak" diye bağırdılar. Törende konuşan Emniyet Müdurü Mehmet Ağar, saldınların karşılıksız kalmayacağını, polislerin yasalar içinde mutlaka gerekeni yapacaklarını söyledi. Daha sonra, başkomiser Osman Kahraman ve polis memuru Selahattin Uz'un cenazeleri, memleketleri olan Çankın ve Çanakkale'ye gönderildi. Poüs memurlan Necdet Kadir lltar. Fehim Çatır ile bekçi Şaban Aras'm cenazeleri de, Fatih Camisi'nde kdman öğle namazından sonra Edirnekapı Şehitliği'nde toprağa verildi. Bahçelie\ r ler'de ölü ele geçirilen saldırganlardan birisinin kimliğinin 'Hasan Gürsel' olduğu bildirildi. Diğer kişinin kimliğinin belirlenmesi için çakşmalann sürdüğünü belirten yetkililer, bu kişinin, örgüte yeni katılmış biri olabileceğini söylediler. YERlNİZİ B GELİYOR... \5m\99] Ekonomi Servisi — tş çevTe- leri önceki akşam TV l'de ya- yunlanan açıkoturumun galibi- ni Mesut Yılmaz ve Süleyman Demirel olarak ilan ettiler. Seçim öncesi bağlayıcı olma- ması için isim vermekten kaçı- nan TÜSİAD çevreleri, açıko- turumun en olumlu yanı olarak Türkiye'nin ilk kez böylesine uygar ve düzeyli bir liderler karşılaşmasına tanık olmasıru gösterdiler. Liderierin meydan- lardaki hırçınlıklannı TV'ye ta- şımamalannın mutluluk verici olduğunu vurgulayan iş âlemi, bir tek açıkoturumun yeterli ol- madığı ve açıklığa kavuşturul- mayan hiçbir konunun kalma- ması için bunlann devamının gelmesi görüşünde. Şündiye dek iktidar ve koa- lisyon şansı olan liderleri TÜ- SÎAD'da dinleyen ve görüşle- rini dile getiren iş âlemi, önce- ki akşam 60 milyonla birlikte izledikleri liderleri değerlendi- rirken isim vermemenin rahat- hğı içinde önce Mesut Yılmaz dediler. "Başbakan kusurian- QI kabul etmesi, açıksoziu, ger- çekçi konuşması ve zamanını çok iyi kullanmasıyla iş dunya- sında bir puan daha kazandı" diyen işadamlan, "Gecenin ga- libi Ydmaz" tanımlamasmda bulundular. Hatta Yılmaz için "isimsiz" konuşan iş adamla- n, "Partisinin söylediğinin ak- sine bir şeyler söyleme cesareti gösteren, genç, dinamik, ileri- ye umutla bakabildiğimiz bir li- der tarumlamasını yaptılar. De- mirel'i de bazı konularda mü- spet karşılayan iş dünyası, DYP liderinin özellikle demok- çarpKiydı" dediler. Gerek Me- sut Yılmaz gerekse Süleyman Demirel için, "Çok gercekçi bir yaklasım içindeydiler. Serbest piyasa ekonomisinin ne oldu- ğunu biliyoriar. Bildikleri ko- nuyu açıklamanın rahailıgı içindeler" yorumunu yapan iş dünyası, diğer lıderler için de "ekonomi konulannda bilme- dikleri konuyu anlatmaya ca- balayan, ancak anlatamayan" tiplemesi çizdiler. Artık rakamlarla konuşma- nın zamarunın geldiğini yinele- yen TÜSİAD çevreleri, halkın aynı görüşü paylaştığını ve li- derlerden üstü kapah, kayna^ı belirsiz vaatler yerine artık so- mut, gercekçi ve rakamsal açık,- lamalar beklendiğini belirttiler, İş dünyası Erdal İnönü için "Çok iyi bir insan" diyor. l n * nü'nun ses monotonluğu oldu>- ğunda birleşen büyük patroıv- lar, SHP liderinin açıkoturunv da zamanını iyi kullanamadığr- nı belirttiler. İş dünyası, Inö- nü'yü önceki gece "zamanun bitse de ringden aynlayun dV ye düşünen bir boksör tavnnda" gördü. önceki akşam ilk kez kendi>- sini görme ve dinleme fırsatım yakalayan TÜSİAD çevreleriv Dogu Perincek için " Açıkotu- rumda genç biri olarak karşı goriış yarattı. Her ne kadar ay^ m göriışü paylaşmasak da inandıklannı çok çarpıcı bir şe- kilde söyledi. Ve açıkoturumu monologdan diyaloğa çevirdi" yorumunda bulundular. Ecevit için "Kendine göre modeller manzumesi içinde hâlâ koope- ratiflerden soz ediyor" diyen i rasi ve üniter devlet konuların- adamlan, yıllar sonra yeniden daki yaklaşımını beğendikleri- gördükleri Erbakan için de ni dile getirdiler. Demirel için "Başkabirdünyamninsanıgi- ayrıca, "Din konusunun isti- biydi. Diğer liderleri bile mar edilmemesini söylemesi guldürdü" yorumunu yaptılar. Prof. Alemdar: Gıysılerı forila uyumsuz kaldıANKARA (Cumhuriyet Bu- rosu) — Gazi Üniversitesi Ba- sın Yaym Yüksek Okulu öğre- tim üyesi Prof. Dr. Korkmaz Alemdar da "açıkoturum"u yönetmede sunucunun başarı- sız olduğu gönişünU vurgulaya- rak liderierin ekrandaki "per- formansı"nı şöyle değerlendir- di: "Liderler giysi secimine dik- kat etmemişler, Perincek hariç hepsi lacivert çeket giymiş, fon- la uyumsuz kalddar. Liderierin TV araanı kullanarak hitap et- mek yetenekleri yeterince başa- nlı değil. Mesajını aktanna acı- sından İnonu, Demirel ve Pe- rinçek'in başanlı olduğu söyle- nebilir. Bu program sonuç ola- rak Erdal İnönü ile Sükyman Demirel'in durumunu güçlen- diren bir program olarak hatır- lanacak. Başbakan, özellikle ilk tur konuşmasında guven vermekten uzak kaldı. Danış- manlannın kendisine 'gül' me- sajı vermesine rağmen oldukça gergin ve rahatsız olduğu göz- lendi." Ankara Üniversitesi Basın Yayın Yüksek Okulu öğretim üyelerinden Doç. Dr. EserKö- ker de "Vatandaşın sornsu, en genel anlamda, 'Siz daha iyi bir Türkiye'de yaşayabileceğimize inanıyor musunuz' idi. Birinci turda inananlar gülümsettiler, gülümseyenlerin inançlan hâlâ merak konusu" dedi. Marmara Üniversitesi Basın Yayın Yüksek Okulu öğretim üyesi Prof. Dr. Unsal Oskay, TV olanaklarını kullanma açı- sından Demirel ve Perinçek'i başarılı bulduğunu belirterek "Liderler, ulke sorunlannı an- latmada ve çözüm getinnede otosansür içindeler" dedi. Vücut dili uzmanı Canan Onural, açıkoturumda liderie- rin el kol hareketleriyle yiız ifa- delerinin yorumunu şöyle yap- tı: Mesut Ydmaz: 1. turda ya- vaş ve durgun ama kendisinden emin, hareketleri sözleriyle uyumlu başladı. İlk başlama- nın dezavantajını konuşmasım kısa bitirerek dengeledi. İkinci turda daha canlı ve olumlu gi- riş yaptı. Necmettin Erbakan: Hare- ketli ve coşkulu başladı. Ama sürekli işaret parmağıyla karşı- sındakini suçlayıcı hareketleri surdürdu. Zamanını iyi kulla- namadı. Doğu Perincek: Giriş espri- si iyıydi. Kendisine müdahale edildiğinde sinirlendi ve bunu belli etti. Vücut olarak sağa ve sola dönük olarak konuştuğu için seçmene yan profıl verdi. Bülent Ecevit: Konuşması- nın girişini iyi yaptı. Hitap özellikleri içindeki ses, ton, vurgulama, sözcüklerin nitelî- ği gibi özellikleri başanyla kullandı. Erdal İnönü: Eski haline gö- re konuşma tarzı çok daha gfr lişmiş, ancak sağlık problemi, konuşmada zorluk yarattı. Haberlere Basbakanlık denetimı ıddıası RTYK'dan genel müdürlüğe uyarı ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) — Radyo Televizyon Yüksek Kurulu, (RTYK), ba- sında yer alan, "TRT haberle- rine Basbakanlık denetimi yapıldıgı" yönündeki haberler uzerine TRT Genel Müdürlü- ğu'ne bir uyan yazısı gönderdi. RTYK, geçen çarşamba günu gönderdiği yazıda, olay hakkın- da Ivedi" bilgi isterken, "seçim döneminde, siyasi tarafsızlık il- kelerine uyulmada titizlik gösterilmesi" uyansında bulun- du. Radyo Televizyon Yüksek Kurulu Başkanı Prof. Dr. Yıl- maz Buyükerşen, TRT Haber Dairesi'ne, haberlen Başbakan- lık'tan "Öyle değil, böyle verin" şeklinde müdahale yapıldığının kanıtlanması durumunda. hü- kümete TRT Genel Müdürü'nü görevden alması için teklifte bulunacaklannı söyledi. ' Cumhuriyet'in sorularmı y»- nıtlayan Büyükerşen, "Biz TRTye son uyanmızı yaptık, seçim döneminde olundnğû için siyasi tarafsızlık ilkelerine uyulmada titizlik göstermeleri- ni istedik, zaten göstermeleri gerekir, ama bir kere daha ha- tuiatma yapûk" dedi. Büyüker- şen, 5 ekim tarihinde Milliyet gazetesinde yer alan haber uze- rine harekete geçtiklerini belir- terek, "Oradaki iddialann dog- ruluğunu araştırmak iizere ka-ı rar aldı yüksek kurul. Ne dere- ce doğrudur, böyle bir haberin geçilip geçilmediğine ilişkin bil- • gi istedik" diye konuştu. J