Katalog

CUMHURİYET/10 DIŞ HABERLER 21 OCAK 1991 Filistinliler ve Müslüman Kardeşler, Irakyanlısı sesleriniyükseltiyor. Ülkede Israil korkusu büyüyor Ürdün Kralı'nın savaş çıkmazı Papa'nın çagnsı • ROMA (AA) — Papa 2. Jean-Paul, Körfez'de savaşın sonunda yerini banşa bırakması dileğinde bulundu. Roma'da bir dini törende konuşan Papa 2. Jean-Paul, "Körfez'de süren savaş durumu ve içerdiği tehlikelere rağmen, sonunda banşın üstün gelmesini diliyorum" dedi. Papa, savaşa katılan tüm taraflara da en kısa zamanda çatışmalara son vermeleri ve anlaşmazhğın nedenlerini ortadan kaldırmaya çalışmalan çağnsında bulundu. Belçika'ya ilticalar • BRÜKSEL (AA) — 1990 yılı içerisinde Belçika'ya iltica başvurulannda Türkler, Rumenlerle birlikte ilk sırayı aldılar. Belçika Yabancılar Dairesi ve Mülteciler Genel Komiserliği'nden yapılan açıklamalara göre geçen yıl Belçika'dan 12.964 kişi siyasal sığınma talebinde bulundu. Başvurularda bir yıl öncesine oranla yüzde 80 artış görüldü. 94 değişik ülkeden gelen ilticacılar arasında Türkler ve Rumenlerin birinci sırayı aldığı da açıklandı. Geçici rakamlara göre 12.964 ilticacıdan yaklaşık 1.685'i Türk. İltica başvurusunda bulunan kişiler özellikle şu ttlkelerden gdiyor: Türkiye (yilzde 13), Romanya (yüzde 13), Gana (yüzde 12), Polonya, Hindistan ve Zaire (yüzde 8), Pakistan (yüzde 6), çeşitli (yüzde 32). lgviçre ile gerginlik • ANKARA (ANKA) — tsviçre'nin Türkiye'ye yapılan silah ihracatına koyduğu sımrlamalar, Türkiye'nin savunma sanayii programındaki en önemli projelerden biri olan zırhh savaş aracı üretim projesinde değişikliğe gidilmesine neden oldu. ABD'li FMC şirketinin Nurol fırmasının işbirliği ile Gölbaşı tesislerinde üretimine başlattığı zırhh savaş araçlarının ısviçre yapımı, Oerlikon KBA-02 25-MM toplan ile donatılmasından vazgeçildiği, araçlara takılacak toplar ile ilgili seçimin yakında yapılması bekleniyor. Sudan'da idam cezası • Dış Haberler Servisi — Sudan'da özel bir mahkemenin karaborsada süpürge otu satan bir tüccan ölüme mahkûm ettiği bildirildi. Tüccann üç yardımcısı ise ağır para cezalarına çarptırıldı. özel mahkeme Sıddık Muhammed Ahmed adlı tüccann 8.000 çuval süpürge otunu karaborsada sattığını ve böylece ulusal ekonomiyiyıkıma. sürüklemek ve gizli yollardan servet elde etmek suçlannı işlediğini bildirdi. Arnavutluk'tan göçmen akını • ATtNA (AFP) — 960 kadar Arnavutluk yurttaşının Yunanistan'a geçtikleri ve sınırda Yunan makamlarından sığınma hakkı istedikleri bildirildi. Bunlardan 380 kadarının Yunan kökenli olduğu belirtildi. Arnavutluk'tan Yunanistan'a göc, bir süreden beri sürüyor. Yugoslavya'da silahlar _ • Dış Haberler Servisi — Yugoslav resmi Tanjug ajansının bildirdiğine göre yetküüer "gizlice" elde bulundurulan silahlann teslim süresinin 48 saat daha uzatıldığını söylediler. Aynı zamanda Yugoslav Silahlı Kuvvetleri'nin yüce komuta mevkii durumundaki Yugoslavya Başkanlık Divanı, silahlı kuvvetlerin ve polisin bir parçası olmayan bütün silahlı grupların silahlarını teslim etmelerini «nretmisti. Kral Hüseyin, ülkenin Irak yanlısı rotasını 'tedbirli' adımlarla bozmaya çahşıyor.Bunda, savaşın bölge coğrafyasında yapabileceği değişikliklerin ve Filistin devleti kurulma olasılığının payı büyük. Kral, savaş sonrasındayönetimininsürmesi için Irak'a dönük 'destek mesajlarına' temkinli yaklaşıyor. Filistinliler ise Irak'ın başarısını yansıtan her haberle bileniyorlar. FATtH M. YILMAZ AMMAN — Ürdün Haşimi Kralhğı, son üç gün içinde Irak üzerinden gelen endişe ve korku yüklü havaya yenildi. Kral Hüseyin'- in ülkesi, şimdi endişe ve korkunun hüküm- ranlığında yönetiliyor. Bir yandan sokaktan gelen Irak sempatisi ve lsrail korkusu nede- niyle Saddam'a göz kırpan Ürdün, diğer yan- da da Kral Hüseyin'in ülkenin başında kal- mak amaayla attığı "tedbirli" adımlara sah- ne oluyor. Ürdün, kendisinin dışında gelişen ve ülkenin en küçük noktasıru bile silip sü- püren savaş fırtınasının dinmesini bekliyor. Başkent Amman'da, Irak'a karşı duyulan yakınlık açıkca kendisini gösteriyor. Ülke nü- fusunun yarısından fazlasıru oluşturan Filis- tinliler ve savaşın başlangıcından hemen önce hükümette etkin bir görev almayı başaran Müslüman Kardeşler, Irak'ın Suudi Arabis- tan ve tsrail'e yönelttiği saldırıları coşkuyla kutluyorlar. Bağdat'ın bombalanması, Irak hedeflerinin yok edilmesi haberleri Amman'- da gerginliği tırmandınyor. lste o zaman, Ba- tıh gazetecilere karşı Filistinliler pusu kuru- yor, 5 ttalyan gazeteci komaya sokuluyor, Türk gazetecilere köşe başlannda bıçak gös- terüiyor. Amman'daki Batılı buyükelçilikler, vatandaşlanna "sokaga çıkmayın" uyarıla- n yapıyor. Amman'da günün ilk ışıklanyla gücünü gösteren korku ve endişe, akşamın ilk saat- lerinde yerini "ölüm sessizliğine" bırakıyor. Kent, nefesini tutup bekliyor. Kentin üzeri- ne çöken sessizlikle birlikte Ürdün'ün görü- nürdeki hâkimi Kral Hüseyin, İsrail sınırı- na yığınağını sürdürüyor, Kraliçe Alia Ha- vaalanı'na ucaksavarlar, zırhh araçlar gön- deriliyor. lsrail'in, Ürdün'ün hava sahasını kullanıp Irak'a misillemede bulunup bülun- mayacağı askeri haritalar üzennde tartışılı- yor. Kral Hüseyin, lsrail'in bu yöndeki ta- lebine olumsuz karşılık verileceğini belirtiyor. lsrail'in Ürdün'e saldırabileceği öne sürülü- yor. Ürdünlüler, lsrail'e karşı duyduklan ki- ni, Saddam Hüseyin'in Tel-Aviv'e gönder- diği El-Hüseyin füzeleri aracıhğıyla çıkarı- yorlar. O zaman, "anddar" daha fazla içi- İiyor, şarkılar bir hayaleti andıran kentin so- kaklarına vuruyor. Filistinliler, lsrail tehdidine karşı, Irak'ın Ürdün'ü koruyabileceğini yine gece saatle- rinde dile getirip güne bileniyorlar. Hü- kümet çevrelerinde de bu yöndeki olasılık- lar değerlendiriliyor. Amman'ın villalarla süslü semtlerinde, Müslüman Kardeşler'in milletvekilleri, bakanlan yarın için "temkin- li, ama Irak'a destek mesajı taşıyan" açık- lamalarını hazırlıyorlar. Sessizlik ve uykusuz- luk Amman'ı güne hazırlıyor. Kral Hüseyin, belli etmese de Irak'a karşı duyulan bu yakmlığı, pek istemiyor görünü- yor. 2 Ağustos 1990 tarihinden bu yana çö- ken ülke ekonomisini kurtarmak için Batılı bir çizgi izlemeye çalışan, ancak içeriden ge- len Irak yanlısı seslere de kulağını kapatma- yan Kral, savaşın Ortadoğu haritasını değiş- tirebileceğini ve bundan Ürdün'ün zarar gö- rebileceğini düşünüyor. Filistinlilere Ürdün topraklanndan parça verilmesi ya da Müs- lüman Kardeşler'in, yönetime dönük adım- ları Kral Hüseyin'in uykulannı kaçınyor. Kral, endişe ve korkunun hükümranlığrnı dizginlemeye ve savaş sonrasında da ülkenin başında kalmaya dönük ne ABD'yi ne de Irak'ı incitmeyecek "tedbirli" adımlar atma- ya çabalıyor. Osmanhyı arkadan vuran Mek- ke Şerifi Hüseyin'in torunu da güne uyku- suz ve gergin başhyor. Irak'taki hedeflerin vurulduğu, lsrail'e El Hüseyin füzelerinin ulaştığı haberleri, tan ye- rinin ağarmasıyla sokaklarda yansıyor. Fi- listinliler, kent merkezinde yabancı gazeteci avına ya da sevinç gösterilerine haarlaruyor. Evler boşahyor, sokakta endişe ve korkunun hükümranhğı bütün acımasızlığıyla kendini gösteriyor. Dükkânlarda Saddam Hüseyin'le Kral Hüseyin'in bir arada görüldüğü fotoğ- raflar daha görünür yerlere asıhyor. Gaze- teciler, ikili kollar halinde taksilerle bir yer- den bir yere gitmeye çalışıyor. Kral Hüseyin, uykusuz geçirdiği gecenin sabahında açmaz- dan nasıl kurtulacağını hesaplıyor. Amman, savaşın seyrine göre tutumunu belirliyor. Akşamın ilk saatlerinde tutulan nefes, sabahleyin bırakılıyor. Endişe ve kor- ku yüklü hava kenti iyiden iyiye sanyor. Ür- dün başkentinde, "savaş Amman içia de kö tii olacak" önermesi yayıhyor. Scud füzesi nasıl imha edilir? Seyyar rampanın saptanması AWACS oanaınıiD Fırlatılan füzenin ısısı rampanın yerini belli ediyor. Fûzenin yolunda atıldığı rampa saptanabihr. Havada füzenin imhası PATRIOT FÛZESİ \ Patriot, Scud'u yakalar ve imha eder. Awacs'lar Scud'u saptar ve yer savunmasını uyarır. Batarya, radarla gelmekte olan Scud ûzerine çevrılir ve Patriot fırlatıhr. KÖRFEZ'DE FÜZELERİN SAVAşı Patriot, Scud'a "dur" diyor Dış Haberler Servisi— Irak'ın cuma gunü Suudi Arabistan'a gönderdiği Scud füzesinin havada bir Patriot füzesi tarafından imha edilmesinden sonra gözler bu füzeye çevrildi. ABD, Israil'e ikinci Irak füze saldırısından sonra Tel Aviv'e kendini savunması için Patriot füzeleri gönderdi. Patriot'lar halen dünyada füzeleri havada vurabilen tek silahlar. Son günlerde bu füzelere "Scud'lann panzehiri" adı takıldı. 5 metre boyunda, 950 kilogram ağırlığındaki Patriot füzeleri hedefe doğru rotasını radar ışını ile saptıyor. Patriot'lar başlangıçta uçaksavar silahı olarak geliştirildi. Ancak daha sonraki çalışmalarla bu silahlara füzeleri izleme ve havada vurma yeteneği kazandırıldı. Patriot füzesi ilk kez 1987 yılında bir denemede havada bir Lance füzesini vurdu. Bu fuzeler savaşta ilk kez cuma günu Irak'ın Scud füzesi ne karşı kuPanıldı ve alınan basanlı sonuç Uzerine bir anda dikkatleri üzerinde topladı. Hollanda ile Almanya geçen yıl Patriot füzeleri almıştı. lsrail'e Irak füze saldınsının ardından ABD bu ülkeye de Patriot gönderdi. Bir Patriot sisteminin bedeli 100 milyon dolar. Hollanda, Körfez savaşının başladığı sıralarda Türkiye'ye Patriot füzeleri gönderdi. Irak'ın elindeki Sovyet yapısı Scud-B füzeleri ise, 1960'lann teknolojisi ile geliştirilmiş ve modern füzelerin yanında hayli ilkel kalan silahlar. Örneğin Amerikan Cruise füzelerinin hedefı şaşırma payı 60 metre iken Scüd B füzelerinin hedefi şaşırma payı 1000-3000 metre dolayında. 11 metre boyunda olan Scud füzesi 850 kilogram patlayıcı madde taşıyabiliyor. Menzilleri ise 280 kilometre dolayında. Irak'ın bu füzeleri geliştirdiği ve menzillerini 280 kilometrenin üzerine çıkardığı biliniyor. Iraklılar bu geliştirilmiş Scud'lara Hüseyin' adını taktılar. Iraklıların Scud'lara dayanan en gelişmiş füzeleri ise "Abbas" füzeleri. Suriye, Irak'ın îsruU'i vurarakArap koalisyonunu bozmak istediği görüşünde Şam: Bağdat'a destek yok Esad yönetiminin yayın organı Al-Thawra Ürdün Krah Hüseyin ve FKÖ lideri Yaser Arafat, gazetesinde çıkan bir yorumda, Irak'ın Israil'i Batılı ülkelerden ateşkes çağrısında vurarak Arap cephesini bölmeye çalıştığı, Suriye'nin böyle bir oyuna gelmeyeceğinin bulunmalannı istediler. Arafat, müttefiklerin Washington'da bir araya gelerek ateşkes açıklanması, geri adım olarak değerlendiriliyor. konusunu görüşmeleri çağrısında bulundu. Hoechst I I ILAÇ SANAYIININ GUÇLU KURULUŞUNDAN TASARRUFLARINIZA İYİ BİR İMKAN Türk Hoechst Sanayi ve Ticaret A.Ş.'nin 20.000.000.000.-TLUK 360 gün vadeli, brüt % 64 faizli (Yıllık faiz % 65.13) FİNANSMAN BONOLARI Bugün aşağıdaki merkezlerde satışa sunulacaktır. TÜRKİYE İŞ BANKASI A.Ş. TÜRKİYE İŞ BANKASI A.Ş. TÜRKİYE İŞ BANKASI A.Ş. Menkul Kıymetler Müdürlüğü Ankara Menkul Kıymetler izmir Menkul Kıymetler Grup Müdürlüğü Grup Müdürlüğü Atatürk Bulvarı 75-77 Atatürk Bulvarı 182 Yenişehir/Ankara Alsancak / izmir Tel: 133 47 82 Tel: 21 40 56 Celal Bey işhanı Bahçekapı / istanbul Tel: 513 83 54 - 57 Dış Haberier Servisi — Kör- fez savaşının güçlü soluğu, tüm Ortadoğu başkentlerinde etkisi- ni gösteriyor. Irak'ın lsrail'e saldırarak kendisine karşı olu- şan Arap cephesini kırmaya dö- nük çabaları, Suriye'de sıcak karşılanmıyor. Bu arada, FKÖ lideri Yaser Arafat ve Ürdün Krah Hüseyin, Batılı ülkelerin ateşkes ilan etmeleri çağrısında bulundular. Reuter'in haberine göre Suu- di Arabistan'daki çokuluslu gü- ce asker gönderen birkaç Arap ülkesinden biri olan Suriye, Irak'ın lsrail'e karşı yönelttiği füze saldınlannın, Körfez sava- şım daha da yaymaya dönük ol- duğunu bildirdi. Suriye yöneti- minin yayın organlarından AJ- Tbawra gazetesinde çıkan bir yorumda, Irak'ın lsrail'e saldı- rıda bulunarak kendisine karşı oluşan Arap cephesini bozma- ya çalıştığı Ueri sünildü. Yorum- da, Suriye'nin bu oyuna gelme- yeceği belirtildi. ABD ve müttefikleri, lsrail'- in Irak'a karşı misillemede bu- lunması durumunda, bunun Saddam'a karşı oluşturulan cepheyi zayıflatabileceğinin, Su- riye, Mısır ve Ürdün'ün Irak'- ın yanında yer alabileceğinin kaygısını taşıyorlar. Suriye En- formasyon Bakanı Muhammed Salman, geçen hafta sonunda yaptığı açıklamada, İsrail saldı- nrsa Irak'ın yanında olabilece- ğini belirtmişti. Suriye'nin son iki gündür Irak'a destek konu- sunda geri adım atması dikkat çekiyor. Bu arada, Körfez'de bugün dördüncü gününe giren savaşın önlenmesi için Arap dünyası içindeki çabaların arttırıldığı dikkat çekiyor. Ürdün Krab Hüseyin, önceki gün düzenledi- ği basın toplantısında bölgede savaşın önlenmesi için ateşkes çağnsında bulundu. Kral'Hüse- yin, bölgede savaşın önlenmesi- nin taraflann atacağı olumlu adımlara bağlı olduğunu söyle- di. Fiüstin Kurtuluş Örgütü lideri Yaser Arafat, dünya liderleri- nin, Körfez savaşında ateşkes ilan edilmesi çağrısında bulun- malannı istedi. Filistin haber ajansı Wafa, Arafat'ın Batılı ve bağlantısız ülke liderlerine birer mesaj gön- derdiğini bildirdi. Arafat, Fransa Cumhurbaş- kanı François Mittenrand ve İn- giltere Başbakanı John Major'a gönderdiği mesajlarda, mütte- fiklerini Washington'da topla- malarını istedi. Arafat, Mitterrand'a gönder- diği mesajda, "Krize lek barış- çı çöziim yolu, Arap ülkeleri ve BM Güvenlik Konse>i'nin işbir- liği ile siyasi girişimlere yeniden başlanmasıdır" dedi. Benzer mesajların Avrupa Topluluğu, Isveç, Yugoslavya, Hindistan ve Endonezya lider- lerine de iietildiği bildirildi. Yunanistan'dasavaş tartişması Atina kenarda kalmak istemiyorBaşbakan Mitsotakis, "Türkiye faal rol oynadığı sırada Yunanistan Körfez'deki gelişmelere seyirci kalamaz" dedi. ATİNA (AA) — Yunanistan yiik ekonomik zarar verdigi ve Başbakanı Konstantin Mitsota- üslerin kullandmasına izin ver- kis, Türkiye'nin faal bir rol oy- diği bir sırada, Yunanistanıa nadığı sırada, ulkesinin Kör- bir şey yapmaması, sornmsuz- fez'deki gelişmelere seyirci kal- luk, aptallık ve tehlikeli olur. masının "aptalca ve tehlikeli" Bir >-andan Türkiye, diğer yan- olacağını söyledi. dan İtalya ve tspanya, çeşitli Mitsotakis, önceki akşam te- yollaria Körfez'de bir rol oynar- levizyondan Yunan halkına hi- taben yaptığı konuşmada, Kör- ferkonusundaki Yunan politi- kasmın, Türkiye'nin uluslarara- ken, bu zincirden Yunanistaa halkasının eksik olması düsii- nülemez" dedi. Savunma Bakanı Yanis Var- sı alandaki öneminin artması, viçyotis ise bir açıklamasında, Kıbns sorunu, Ortadoğu konu- Yunan hükümetinin, diğer üye su ve milli ttibar göz önünde ulkeler gibi NATO'nun herhan- bulundurularak belirlendiğini gi bir savaşa girmesi durumun- kaydetti. da tutumunu sadece" kendisinin Körfez'de savaşın sona erme- belirleyeceğini ittifaka açık bir sinden sonra bu bölgede yeni şekilde dile getirdiğini söyledi. oluşumlar meydana geleceğini Daha önce Dışişleri Bakanı belirten Mitsotakis, Yunanis- Andonis Samaras da Irak'ın tan'ın, Körfez'deki uluslarara- Türkiye'ye saldınsı halinde Yu- sı güce katılmaması ve gelişme- nanistan'ın bir şey yapmayaca- lere seyirci kalması halinde, ile- ğını ifade etmişti. ride Ege'de askeri güç dengesi- Buna karşı ana muhalefette- ni korumakta zorluk çekeceği- ki PASOK ile sol ittifak, Türki- ni söyledi. Mitsotakis, "Irak ile aynı ye'nin Irak ile savaşa girmesi halinde Yunanistan'ın "NATO dinden olan Türkiye, petrol aşkına" savaşa sürükleneceğini hattını kapatarak Bagdat'a bü- ısrarla tekrarlıyorlar. DlŞBASINDÂN INDEPENDENT Türkiye'nin durumu Irak, savaştan sonra herhalde şimdiki yapısında kalamayacak. Irak zaten Osmanh vilayetlerinin lngilizler tarafından birleştirilmesiyle ortaya çıkmıştı. Böylece de Sunni ve Şii Müslümanlar arasında bölünmüştü. Ancak halkın beşte biri Kürt. Türkiye'nin doğusundaki Kürtler, yıllardır sessiz bir biçimde kendi intifadalannı yürütüyorlar. Kendi özerk devletlerini kurmak için Bağdat'ın en zayıf anını kolluyorlar. Aynı şekilde Cumhurbaşkam Turgut Özal da böyle bir durumda Kürtlere bu fırsatı vermeden Kuzey Irak'ta kendi etki alanını kurma şansını ele geçirebilir. Yani Irak, düşmanca tutum içinde yönetimlerle çevrilebilir. Mısır, Basra Körfezi'nin güneyinde görevlendirüebilir. Türkiye, senaryoya dahil edilebiİir ve Kürtlere karşı istediği şekilde davranma izni verilebilir ve 'Kuzey bölgesünn cezaevi bekçisi' yapılabilir. (20 Ocak) Saddam neyi anyor?Saddam Hüseyin'in sanmıyoruz. Savaşın kimyasal silaha başvurma olasılığı yüzde yüz safdışı bırakılmasa da bu varsayım hayli zayıf. Iraklıların kimyasal silah kullanması Irak liderini uluslararası düzeyde vurulacak adam haline getirecektir. Bu olasılık gerçekleşirse heyecan artacak, Birleşmiş Milletler kapsamında gerçekleşen operasyon gerçek bir Irak rejimi karşıtı Haçlı seferine dönüşecektir. Şimdilik resmi tavır bu değil, Saddam'ın amacının kendini bir intihar sürecine sokmak olduğunu da sonunda pazarlık yapmak üzere varhğıru korumayı hesaplıyor. Arap ülkelerinin alışık olduğu askeri yenilgiyi siyasi zafere dönüştürme hazırhğı içinde. Amerikan düzenli ordusuna kafa tutabilen ilk Arap lideri sıfatıyla kahraman olacak. Birkaç hafta süren bir savaştan sonra gelecek yenilgi Kuveyt'ten çekilme konusunda Saddam'ı vazgeçilmez muhatap kılacaktır. Kendisi açısından en özlenir şey değilse de Saddam'ın aradığı durum bu. (20 ocak)