Katalog

CUMHURİYET/10 DIŞ HABERLER 14 OCAK 1991 Tyminski'ye soruşturma yok • VARŞOVA (AA) — Polonya cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Lech VValesa karşısında yenilen Stanislav Tyminski hakkında, eski Başbakan Tadeusz Mazovviecki'ye hakaret ettiği gerekçesiyle başlatılan soruşturmaya son verildi. Polonya'nın resmi PAP ajansı, Varşova Başsavalığı'nın açtığı soruşturmaya, Mazowiecki'nin dava açmayacağı ve konunun üzerine gidilmesine gerek olmadığı yonundeki beyanı üzerine önceki gun son verildiğini bildirdi. 4 Filistinli öldürüldü • KUDÜS — İsrail askerleri Guney Lübnan'daki israil guvenlik kuşağında 4 Filistinliyi Öldurdü. İsrail askeri yetkililerince onceki gun yapılan açıklamada, "İsrail askerleri tarafından düzenlenen bir operasyon sırasında bir terörist gruba ateş açılmış ve dordü ölmüştur. israil askerleri arasında olen ya da yaralanan olnıamıştır" denildi. • • • Urdün-Iran • AMMAN (AA) — Ürdün'ün, Iran ile 11 yıldır kesik olan diplomatik ilişkilerini yeniden kurmayı kararlaştırdığı bildirildi. Adının saklı kalmasını isteyen Ürdünlü bir hükumet yetkilisinin bildirdiğine göre Ürdün hükumeti Iran ıle diplomatik ilişkilerin yeniden kurulmasına karar verdi. Yetkili, konuya ilişkin aynntılı bijgi vermedi. Ürdun ve İran arasındaki diplomatik ilişkiler, İran'daki 1979 Islam devriminden sonra kesilmişti. Çekoslovakya'da yeni parti • PRAG (AA) — Çekoslovakya'da "Kadife DevrinV'le iktidara gelen "Yurttaşlar Forumu", parti haline gelmeyi kararlaştırdı. Prag'da yapılan Jconferansta 175 delegenin 126'sı, Forum'un partileşmesi yolunda oy verdi. Bu siyasal değişiklik, Yurttaşlar Forumu Başkanı ve Maliye Bakanı Vaclav Klaus tarafından önerildi. Klaus, Forum'un tek bir parti olmasını ve birçok partiye bölunmemesini istedi ve "Forum'un parçalanması, ülkemiz için trajik sonuçlar doğurabilir, boyle bir şey de seçmene ihanet olur" dedi. Yunanistan'da yine ölü • ATİNA (AA) — Atina'da dun meydana gelen olaylarda bir kişi öldu, çok sayıda kişı de yaralandı. Olaylar ülkenin iki büyük takımı AEK ve Olimpiakos arasında oynanan futbol maçının 85. dakikasında başladı. Maç 2-1 Olimpiakos'un lehine devam ederken hakem AEK'dan Manolas'a kırmızı kart gösterdi. Bunun üzerine AEK tribununden hakem aleyhine tezahürat başladı. Aynı anda yine AEK tribunünde nereden atıldığı belli olmayan gözyaşartıcı bombalar panik yarattı. Bu arada her iki takım taraftarları arasından polise saldıranlar oldu. Maç yanda kalırken olaylar saha dışında da devam etti. Batı Trakya • ATİNA (AA) — Gumulcine Bağımsız Milletvekili Dr. Sadık Ahmet, Yunanistan hükümetinin Gümülcine Valisı Dionissios Karahalıos'u derhal gorevden almasını istedi. Ahmet, Karahalios'un birkaç gun once valilıkte yapılan yemin toreninden sonra Turk nahiye mudürlerini toplayarak "Eğer, Dr. Sadık Ahmet'i desteklerseniz, hiçbir meselenizi çözmeyeceğız, size yardım etmeyeceğiz" dediğini söyledi. Mitsotakis, Tırarfa gitti • ATİNA (AA) — Yunanistan Başbakanı Konstantin Mitsotakis, ıkılı temaslaıda bulunmak amacıyla Arnavutluk'un başkenti Tiran'a gitti. Mitsotakis, Tiran'da Devlet Başkanı Ranıiz Alia, Başbakan Adil Çarçani ve diğer hukumet yetkilileriyle görüsecek. Yunanistan ile Arnavutluk ilişkilerınde, Atina'nın, Arnavutluk'ta yaşayan Yunan azınlığa yönelik politikası yuzunden gerginlık yaşanıyor. Suudi Arabistan'daki Saddam karşıtı güçler cephede ön hatlarayerleştiler Müttefikler savaş düzenindeMüttefik kuvvetler kuzeye doğru hareketlenerek Irak güçlerini vurabilecek yakınlığa geldiler. Washington Post gazetesi, ABD'nin Körfez savaşını kaybedebileceğini yazdı. Urdün Kralı Hüseyin, Körfez'de bir savaş çıkmayacağını söylerken Gorbaçov'un özel temsilcisi Primakov, Saddam'ın çökeceğinden emin olursa savaşacağını ifade etti. Dış Haberter Servisi — BM Guvenlik Kon- seyi'nin Irak'a Kuveyt'ten çekilmesi için ver- diği sureye 2 gun kala, Suudi Arabistan'da- ki müttefik kuvvetleı i kuzeye doğru hareket- lenerek savaş duzenine girmeye başladılar. ABD'de yayımlanan Washington Post gaze- tesi, ABD'nin Körfez'de çıkacak bir savaşı kaybedebileceğini yazdı. Reuter ajansı, Suudi çollerindeki müttefik güçlerin kuzeye doğru harekete geçtiklerini ve ön hatlara yerleştiklerinı bildirdi. Ajans, müttefik kuvvetlerinin, Kuveyt'teki Irak güç- lerini vurabilecek yakınlığa geldiklerini kaydetti. Irak'a karşı "sert, çabuk ve kesin" bir sal- dırı planlayan Amerikan Genelkurmayı, kâ- ğıt uzerinde çok başarılı görunen harekâtın, çöldeki beklenmedik gelişmelerle tersine dön- mesinden korkuyor. ABD'nin ciddı gazetelerinden H ashington Post, ABD'nin savaş planlarının denenme- miş malzemeler ve taktikler üzerine kurutu olduğunu behrterek "Komutanlar ve göziem- ciler, her buyuk savaşta çok sayıda beklen- medik olay yaşandığını ve Washington'da dolaşan duzenli senaryolann, kimsenin bek- lemediği maliyet ve kayıp getirebilecegini söylüyorlar" ifadesini kullandı. Genelkurmay Başkanı CoJin Powell'ın "Savaş, tahmin edilmez sonuçlarla dolu kor- kıınç bir olaydır" sozunu anımsatan gazete, ABD birliklerini çok guç durumda bıraka- cak tehlikeleri şöyle sıraladı: • Irak istihbaratının ya gozlem ya da şans eseri olarak ABD saldın kolunun nereden ge- leceğini belirleyip önlem alması. • Beklenmedik bır kum fırtması: Fırtına- da modern Amerikan silah ve malzemesinin çalışmayacağı bıliniyor. Şimdiye dek kum fırtınaları Amerikan uydulannı ve casus uçaklarını 'kör etti'. • Komuta kontrol ve habeıL,.::.J^ki so- runlar yuzunden çokuluslu kuvvet içindeki farklı ulkelere ait birliklerin birbirini vurması. • Siyasal riskler: İsrail'in çatışmaya katıl- ması halinde ABD dısmdaki çokuluslu bir- liklerin savaşmaması. Savaşı kaybedebiüriz Bolgedeki son derece büyük askeri tahki- mat da goz onune alındığında "olağan ha- talann olağandışı maliyet getirebileceğini" ve savaşın kaybedilebileceğini vurgulayan Was- hington Post, şunları belirttı: "Irak'a karşı savaş yitirme kâbusu Pen- tagon ya da S. Arabistan'daki çogu komu- tanca paylaşılmıyor. Ama bu kişilerin çoğu, savasın, umulandan daha uzua ve faturası- nın daha yuksek olabileceğini de soylüjor. Koalisyonun dağılması ya da savaş için ka- muoyu desteginin yitirilmesi de bazı komu- tanların en büyuk kavgüan arasında." Haberde, Amerikan birliklerinın dev ha- va üstunluğune karşın Irak ordusunun hava gucuyle aşılmasının mümkun olmayacağını kaydeden gazete, lrak'ın 500 uçağımn da he- men devre dışı bırakılamayacağını bildirdi. Sovyetler Birliğı lideri Mihail Gorbaçov'- un özel temsilcisi Yevgeni Primakov, Irak Devlet Başkanı Saddam Huseyin'in, "ken- disine karşı kotu emeller beslendigİM" inan- dığını ve çökuşunun kaçınılmaz olduğundan emin olması halinde savaşacağını soyledi. Reuter'in bildirdiğine gore Primakov, Amerikan CNN televizyonuna verdiği de- meçte, "Saddam ile vaptıgım goruşmede. ba- zı entrikaiann hedefi olduguna inandıgı ka- naatine vardım. Saddam, kendisinin dışlan- ması, lrak'ın kuşatılması gibi emeller oldu- guna inanıyor" diye konuştu. Sovyet tem- silcisi Primakov, "Saddam, çökeceğinden emin olursa savaşır" dedi. lrak'ın sürprizleri Irak, savaş çıkması halinde, ülkesine sal- dıracaklara "sürprizleri" olacağını bildirdi. Irak ordu gazetesi El Kadisiye, "Irak, sal- dırganları için alışılmadık bir silahla siirpriz hazırladı. Savaş çıkarsa, bu silahı kullana- cağız, düşmanlanmız şaşkınlıktan kuçuk dil- lerini yularken. dostlarımızın etekleri zil çalacak" diye yazdı. AA'nın haberıne gore gazete, "Madem ki Bush, tehditlerini sürdıi- rüyor ve artık banş için çok geç kalındığını soylüyor, kuvvetlerini savaş ateşinin içine atarak yaksın ve çıkarlarını kurban etsin" ifadesini kullandı. Iktidardaki Baas Partısf nın yayın organı Es-Savra da "lrak'ın almış olduğu önlem- lerin, iııananların zaferini kesin kılacağını " yazdı. Hükıimetin yayın organı El Cumhuriye ise ABD ve müttefiklerinin, savaş çikarsa buyük kayıplara uğrayacaklarını ve halklarının bu ülkelerin hükümetlerine karşı çıkacağmı öne surdu. Kral Hüseyin: Savaş çıkmaz Urdun Kralı Hüseyin, Körfez'de bır savaş çıkmayacağını belirterek "Zira bu lam bir çılgınlık olur" dedi. Kral Hüseyin CNN te- levizyonuna verdiği demeçte, butün ümidi- nin ve inancının Körfez'de savaş çıkmaya- cağı yolunda olduğunu belirtti ve "Eğer sa- vaş çıkarsa biçbir taraf galip gelmez ve he- pimiz kaybederiz" diye konuştu. İsrail, ABD'nin isteğini reddetti İsrail, Kudus'te bulunan ABD Dışişleri Ba- kan Yardımcısı Lawrence Eagleburger'ın, lrak'ın saldırması halinde îsrail'in karşılık vermemesi yolundaki isteğini reddetti. Dışişleri Bakanı Moşe Arens, bir hava üs- sunu ziyaretinde yaptığı açıklamada, "Isra- il, saldınya uğrarsa, karşılık verecektir" dedi. Gazetecılerın Eagleburger'le goruşmeleri- ne ilişkin sorularmı cevaplamayan Arens, is- rail'in, caydırma amacıyla Irak'a saldırmayı düşunmediğini ve çıkabilecek bir savaşa ka- rışmak istemediğini kaydetti. Moşe Arens, "hava kuvvetleri, her türlii görevi yerine getirmeye hazırdır ve gerekli ol- duğu takdirde karşılık verir" dedi. GAZ MASKELERI DAClTILDI — Suudi Arabistan'da Dahran kentinde askerlerin yanı sıra Dabran Oteli'nde çalışan personele de gaz maskeleri dagıtüdı. P I S B A S I N THE SUNDAYTIMES Savaş için neden Savaşa girişmemenın getireceği korkunç sonuçlar, 15 ocaktan sonra savaşa girmek için en yeterli neden. Eğer Saddam Hüseyin şimdi durdurulınazsa ileride durdurulması kaçınılmaz olacağı gibi daha da pahalıya mal olacaktır. Tehlikeli olan, eğer Batı, Saddam'ı şimdi durdurmaktan cayarsa ileride belkı de onu kımse durduracak gucü bulamayacak. Gücunu geniş yörelere yaymak isteyen bir diktatöre karşı savaşılacak. Bu diktatorden korunması gereken dostlanmız var. Guçlü bir ülkenin ufak ülkeyi yutması karşılıksız kalırsa, bu ileride bir dizi diktatör için çok tehlikeli bir örnek oluşturabilir. Bu noktayı akıldan çıkarmamak gerekir. (13 Ocak) Bölgede Irak'ın 540 bin, müttefıklerin 640 bin askeri bulunuyor Körfez silah deposuna dönüştüPARİS (AA) — Savaş ya da banş için geri sayma işlemi surerken Körfez böl- "gesinde lrak'ın 540 bin, Irak karşısında- ki ittifakın ise 640 bin asken bulunuyor. Şu anda Korfez'dekı Amerikan asker- lerinin sayısı 370 bin, çokuluslu güç bün- yesinde oteki ülkelerin gonderdiği asker sayısı da 270 bin. Körfez'de, ll'i batılı, toplam 27 ul- ke asker bulunduruyor. Aynntılanyla şoyle bir tablo ortaya çı- kıyor: Irak: ABD kaynaklarına gore 540 bin askeri var. Irak ise "guney cephesi" ne 60 tumen, yani en az 600 bin asker sev k ettiğıni bildiriyor. Pentagon'a gore, lrak'ın elinde 3 bin top, 4 bin tank ve 2.700zırhlı taşıyıcı bu- lunuyor. Irak hava kuvvetleri, 250 bom- bardıman ve 700 avcı uçağından oluşu- yor. ABD: 30 bini kadın, toplam 370 bin asker. Askerler Suudi topraklarında va da Körfez ve çevre denızlerde seyreden 60 kadar gemide konuşlandınlmış bulu- nuyor. 3 uçak gemısi bulunuyor, 3'u de yol- da. Bolgedeki toplam Amerikan uçak sa- yısı ise 1.300. Bunların arasında, F-l 11, İngiltere: 15 ocağa dek, Körfez'e 30 bin asker yoliayacak. Suudi Arabistan'- da 163 tank, 64 uzun namlulu top ve 12 hava fuze bataryası bulunuyor. Bom- bardıman uçağı sayısı ise 70. Korfez'deki deniz gucu, 20 parçadan oluşuyor. Savaş teknolojisinin en modern silahlan Körfez'e yığıldı. Binlerce tank, top, uçak ve diğer silahlar 'ateş' komutunu bekliyor. Irak karşıtı müttefik güçler ise ABD'nin öncülüğünde SenegaPden Arjantin'e pek çok ülkeden oluşuyor. F-15, F-16 ve F-117a'lar bulunuyor. Tank sayısı bin. Fransa: 15 ocakta Körfez'de ve çev- resinde yaklaşık 20 bin askeri olacak. 11 savaş gemisi, 60 bombardıman uçağı, 160 tank ve zırhlı taşıyıcı, 18 bu- yuk top, 120 helıkopteri var. İlalya: Korfez'dekı 5 savaş gemısın- de 850 asker. Belçika: 4 savaş gemisinde 400 asker. Hollanda: Ikı firkateynde 400 asker. Avustralya: L'ç savaş gemisi ve 600 denizcisi. Kanada: Uç gemi, 24 avcı- bombardıman uçağı ve 1.830 askeri. tspanya: Üç gemide 500 askeri. Yunanistan: Kızıldenız'deki firka- teynde 200 gemici. Arjantin: 2 gemide 300 asker bulunu- yor. Çekoslovakya: 170 kişilik kimyasal gazlarla mucadele birliği. Polonya: Suudi Arabistan'da 130 ki- sılik sağhk ekibi. İki hastane-gemi de yo- la çıktı. Mısın 35 bin asker. Tank ve top sayısı bılinmıyor. Suriye: Yaklaşık 20 bin asker ile 30 zırhlı. Fas: 6.200 asker. Pakistan: Arabistan'ın kuzeyinde 10 bin asker. Bangladeş: 2.5OO'den fazla asker. Senegal: 500 asker. Nijer: 500 asker. Sierra Leone: 200 asker. Suudi Arabistan: 67 bin asker Mitterrand ne düşünüyor? Fransa Cumhurbaşkanı'nın bir şahin olmadığmı söylemeye bile gerek yok. Daha önce belirttiği gibi Saddam Hüseyin, Kuveyt'ten çekileeeğini açıklasın. Ona göre bundan sonra "her şey mümkun olacak." Mitterrand'ın bu, daha onceki açıklamasıyla kendini bağlama tavrı, büyük ve yeni bir yapı inşa etme anlayışıyla ilgilidir. Ortadoğu bu yapının onemli bir unsurudur. Ne var kı "yeni dunya düzeni" arayışı halkta sanıldığı kadar buyük bır heyecan uyandırmıyor. Sadece Arap dunyası değil, Avrupa ve ozellikie Fransa için de bu saptama geçerlı sayılabilir. Fransız kamuoyu suyu geçerken neden tufeğı sağ omuzdan sol omuza almak gerektiğini, başka bir deyişle ambargodan vazgeçip kuvvet kullanma yoluna gırmeyı bir türlu anlamıyor. Petrol emirliklerıne karşı da hiçbir sempati duyamıyor. Bu yüzden Fransız solunun eski Amerikan aleyhtarlığının uyanması çok zor değildi. Tehhkeyi sezen Başkan Mitterrand, sık sık tekrarladığı basın toplantılarıyla ozellikie kendi iktidarının kıtlesel desteğini oluşturan kesımleri kontrol altında tutmak istedi. Her sefennde kendi banş çabalarını öne çıkarmaya çalıştı. Savaşı engellemek için başvurulabilecek her şeyi deneme gereksinimı duşünuyor, ama savaş çıkarsa kazanacak tarafta olmak istiyor. Diplomatik çabalarının meyvelerinı topladıktan sonra savaşın muhtemel sonuçlarından da kazançlı çıkmak gerektiğuıe inanıyor. (12 ocak) DER TACESSPIECEL Yeni dünya düzeni "Körfez krizinin başlangıcında dünyanın sergilediği dayanışma tablosu uzun süreli olmadı. Boylece Saddam Hüseyin kamuoyunu ve dunyanın belli kesımlerini saldırgan bir ABD'yle karşı karşıya bulunduğuna inandırabilmiş; kendisini Arap ulusunun temsilcisi ilan ederek müminleri ABD'ye karşı cihada çağırabilmiştir. Saddam Hüseyin Batı kamuoyunun bır bolumunu dahi Filistin sorunu için mucadele ettığine inandırmıştır. ABD eğer Saddam'ı Filistin sorununun savunucusu kabul ederse bu diğer Arap devletlerinin çıkarlarına da aykırı olacaktır. Eğer Saddam Hüseyin Kuveyt'ten çekilmezse BM karan uygulanmak zorundadır. Yoksa BM gelecekteki yeni dunya düzeninde yapıcı bir rol ustlenemez. Kaldı ki çok sozu edilen yeni dunya düzeni Sovyetler Birliği'ndeki son gelişmelerden sonra zaten tehlikeye girmiş bulunuyor. (13 ocak) ABD SavunmaBakanlığı'nın getirdiği 'savaş kuralları'na göre,yaralı askerlerinfotoğrafı çekilmeyecek Pentagoırdan basına savaş sansürüo BASIN İÇİN YENİ KUBALLAB Pentagon'un basın için koyduğu yeni kurallara göre yaralı bir askerin fotoğrafı ancak kendisi, doktoru veya komutanının izni ahnarak ve bir askeri refakatçi eşliğinde çekilebilecek. Acı çeken veya ciddi şokta bulunan kişilerin görsel ve işitsel kayıtlarma izin verilmiyor. Ciddi şekilde yaralanmış veya plastik cerrahi tedavisi yapılan hastaların fotoğraflarırun çekilmesi de yasaklaruyor. alevlendıren bu uygulanıa için "Askerin dusturu gore\, gurur, ülke ve basından nefretlir" de- nildi. Pentagon'un haber kuru- luşlarınca son derece mantıksız bulunan kuralları arasında mu- habırierin yanında askeri bir re- fakatçinın bulunması, yaralı as- kerlerin foıoğraflarının çekılme- mesi gibi kısıtlamalar bulunu- yor. Buna ek olarak her çeşit Dış Haberter Servisi — ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) basının savaşta kapsayabıleceği konulara kısıtlamalar getirdi. Newsweek dergısıne gore Pen- tagon'un, basının Çöl Kalkanı operasyonu sırasında uyması gereken kura"llar konusunda ge- çen hafta yaptığı açıklamalar tepkiyle karşılandı. Basın ve as- ker arasındaki eski çatısmayı haber, yerine ulaştınlmadan ön- ce bir "guvenlik denetimine" tabi tutulacak, izinsiz ve kayıt- sız mülakat yapılamayacak. Pentagon'ca belirtildiğıne go- re yaralı askerlerin fotoğrafla- rının çekilmesine izin verılmeyi- şinin nedeni, bu kişilerin yakın- larına haberın resmi yollarla ulaştırılması kaygısı yuzunden. Ne var ki Pantagon, yuzu tanın- mayacak şekilde yaralı olan as- kerlerin kanlı fotoğraflarının yayımlanmasına da izin vermi- yor.Genel kanınınaksine gazete- ciler buyuk bir çoğunlukla savaş y zamanlarında kimı kısıtlamala- nn yapılmasından yanadırlar. . , Orneğin, birliklerin hareketler. duşunuyorlar. ve hedefleri hiçbir zaman haber Fakat bunlar, muhabirlerin konusu yapılmaz. Burada sorun savaş ıçine sokulması sorunun- Pentagon polıtikasının sadece dan değişık konular. Bu konu- aske^i ^uvenliğe donuk olma- dakı kısıtlamalar Vietnam Sava- masınHa. Bu karariarla askeri şı'nda yaşananlara tepkinin bir ımaj korunmaya calışılıyor. Bu- urunu. nun doğal sonucu olarak basın, savaşın gelişimini gerçek bir şe- kilde yansıtamayacak. Savaş sırasında haber medya- larının rolu hakkında yasal kuş- kular olduğu doğru. Eğer Viet- nam ılk TV savaşı olmuşsa bu uydu teknolojisi sayesinde ger- çek leşti. Canlı yayın sansur ve duzeltmenın olmadığı bir gaze- tecılik turüdur. CNN gibi dun- ya çapında haber kuruluşları ol- dukça basın savaşta önem kaza- Bağdat'ta kimı resmi Amerika'nın saldırıya reti olarak sinyalinin bozulacağını Körfez'de savaş çıkarsa, basın artık serbest çaiışamayacak. ((olograf: Newsweek)