Katalog

DIŞ HABERLER CUMHURÎYET/15 KERKÜK-YUMUKTALIKHATTINDA DURUM Irak, petrol naklini azalttıIrak, Kerkük-Yumurtalık petrol boru hattından pompaladığı petrol miktarını büyük ölçüde indirdi. İki hattan birinde sevkıyat tamamen dururken, ikinci hatta yüzde 70'e düşürüldü. Ekonoıpi S«msi — Irak, Kerkük- Yumurtalık petrol boru hattından pompa- ladığı peuol miktarını azalttı. Irak'tan ya- püan açıklamaya göre 1973 yılında kurulan birinci hattan petrol sevkıyatı tamamen dur- durulurken ikinci hattaki sevkıyatı yüzde 70'e düşürüldü. Irak'ın petrol sevkıyatmı azaltmasıyla il- gili olarak Cumhuriyet'e bilgi veren Botaş Oenel Müdürü Oktay Vural, hatta taşınan petrol Irak'a ait olduğu için miktarını ayar- İamakta serbest olduğunu belirterek şöyle dedi: "Irak, Kerkük-Yumıırtahk arasındaki hat- U kendi petrolünü pazarlıyor. Anlaşmgya göre Türkiye'nin petrolun taşınmasına ara- alık ettiji için belirii bir garanlisi var. Irak, battan anlaşmaylı belirlenen asgari bir pet- rolü srvk etmek zorunda. Şu anda anlaş- ma hükumlerine aykın bir durum yoktur. Irak bize çapı 40 inç olan hattan petrol akıt- mayı durdurdugunu, digerini de yuzde 70'e indirdigini bildirdi. Bu miktar asgari lirai- tin üzerindedir. Bu limitin altına inilmiş ol- saydı Turkiye, anlaşma uyannca Irak'tan söz konusu asgari limit kadar bir miktann sevk ucretini, taşuna vapdmamasına ragmen isleyebiurdi. Ancak boyle bir dorunı söz ko- N S I degildir.' Irak'ın, petrol sevkıyatmı azaltma kara- nnı ambargo nedeniyle aldığını belirten Bo- taş Genel Müdüru Vural, "Zaten arnbargo- dan sonra petrol saülmıyordu. Hatta pet- rol almak için gelmis olan gemiler bile am- bargo karanndan sonra dolum yapmadan geri dönduler. Bu mesele tamamen bir pa- zarlama sorunudur. Irak'ın karannır Tür- kiye've yönettk siyasi bir yönu kesinlikk yoktur" diye konustu. Hattın tam kapasi- teyle kullanımına ne zaman başlanacağı ko- nusunda herhangi bir teyit gelmediğini bil- diren Vural, boru hattıyla ılgilı anlaşmanın uluslararası hukuk kurallanyla yürutüldü- ğünü hatırlatarak sozlerini şöyle sürdürdü: "Petrol kendisinin olduğu için Irak'ın pet- rol sevkıyatını azaltma >eya durdurma hakkı var. Ancak hattı Tiirkiye kapatmaya kalk- saydı ki anlaşmada boyle bir madde duzen- lenmemiştir; bu takdirde Irak'ın uluslara- rası hnkuk kurallan çerçevesinde Turkiye^ den zarar lazraini istemesi ve asgari taşıma limiti gibi Türkiye'nin garantisi olan mad- deden kurtulması mümkiin olurdu. Tabii Türkiye'nin boyle bir karar alması söz ko- nus degU. Çiinku bu hattan petrol taşınması Tiırkiye'ye gelir saglamakta. Mesela geçen yıl Irak'ın petrol sevkinden 250 milyoH do- larfak döviz girdisi elde edildi." Botaş Genel Müdıiru Oktay Vural, pet- rol boru hattının Türkiye sınırları içindeki bölümunun Türk mülkiyetınde, Irak bölü- münün ıse Irak mülkiyetinde olduğunu söz- lerine ekledi. Öte yandan Cumhuriyet Ankara Bürosu- nun haberine göre Dışişleri Bakanlığj yet- kilileri, Irak'ın bu kararırun Türkiye'nin pet- rol boru hattı "kozunu" yitirdiği anlamına gelmeyeceğini vurguladılar. Türkiye'nin bo- ru hattı konusunda bir siyasi karara varma- dan önce bir müddet daha beklemeyi yeğ- leyeceği bildiriliyor. Dışişleri Bakanlığı'nın, "bekleme" poli- tikası sürerken hukumet çevrelerinin Irak'ın boru hattını kapatma kararıru "rahatlatıa" bulduğu öğrenildi. YetkilUer, boru hattının kapatılmasının, ABD ve Batı Avrupa ülke- krinin ambargo karannın "tuttuğunu" gös- terdiğini ifade ettiler. Devlet Bakanı Mehmel Keçectter, Irak'- ın petrol naklini azaltmasının Türkiye'yi petrol açısından nasıl etkileyeceği yolun- daki bir soruyu şöyle yanıtladı: "Türkiye, Irak'tan her yıl 7.S milyon ton petrol alı- yor. Bunun 5.5 milyon tonunu aldık. Ka- ian böliimü de istedigimiz an, herhangi bir jelrilde alabiliriz. Bizim açımızdan petrolle ilgili bir sonın yok." Keçeciler, pompala- manın durdurulmasına rağmen, boru hat- tının içinde halen 500 bin ton dolayında petrol bulunduğunu, Türkiye'nin buradan almaya devam edeceğini söyledi. PETROL YOLU — Ortadogu'da petrol taşıyan başlıca iiç hal var: Bonlardan biri Suudi Arabistan, digeri ise Körfez'den geçiyor. Üçuncıisu ise 1973 yılında kurulan Türkiye-Irak Petrol Boru Haltı. Dörtyol Hattı olarak da tanınan bu hat, Irak'ın Kerkük ve diğer petrol iiretim sahalarından çıkarılan petrolu Ceyhan (Yumurtalık) deniz terminaline getiriyor. 1985 yılında döşenen ikinci bir hatla yıllık hampelrol taşıma kapasitesi 35 milyon tondan 70.9 milyon tona çıkanldı. Boru hattının sımrlanmız içinde kalan 641 kilometrelik boliimu Türkiye'nin mülkiyetinde bulunuyor. Toplam uzunlugu 981 kilomelre olan Turkiye-Irak Petrol Boru Hattı Irak'ın petrolünü Akdeniz'e akıtırken Türkiye'ye de taşınan petrol miktanna bağlı olarak degişen döviz geliri saglıyor. Türkiye geçcn yıl boru hattıyla taşınan petrolden 250 milyon dolarlık sevkıyat ucreti aldı. KAYIP TÜRKLER Irak'ın elindeki Türklerden haber yokANKARA (Cumhuriyet Bürostı) — Ku- veyt'in Irak sınınna yakın bölgesindeki Sa- bia Termik Santralı şantiyesinde görevli 11 Türk muhendis ve yoneticisinden dun de ha- ber alınamadı. Dışişleri Bakanhğı Ikili Eko- nomik llişkiler Daire Başkanı Tevfik Ok- yasus, Türklerin Irak'ın guvencesi altında olduğunu sandıklarını belimi. 11 Türkün adının önceki gün Cumhurbaşkanı Turgut Özal'a Irak Devlet Başkaru'nm mesajını ge- tiren Başbakan Birinci Yardımcısı Talıa Ya- sin Ramazan'a ıletildıği öğrenildi. Sabia Termik Santralı şantiyesinde çalı- şan yaklaşık 260 Türk işçisinin Irak'ın Ku- veyt'i işgale başladığı gün kent merkezine getirildiği duyurulmuştu. Ancak şantiyede çalışanlardan H'inin kente getirilmediğı sonradan ortaya çıkmıştı. Halen durumun- dan haber alınamayan ve Irak'ın Basra böl- gesine göturduğu öne surulen kişiler arasın- da santral ihalesini kazanan konsorsiyum içindeki BMB firmasının Yönetim Kurulu Başkanı Ali Rıza Bozkurt ile proje muhen- disleri ve yardımcılannın bulunduğu belir- tiliyor. Bu proje mühendislerinden birinin adının Doç. Dr. Hüsnü Tözeren olduğu öğ- renildi. 356 milyon dolarlık ihaleyi kazanan kon- sorsiyumun içinde yer alan BMB, Soyut în- şaat, Yapı Merkezi, Soytek ve GÜRİŞ fir- malan Cumhurbaşkanlığı, Başbakanlık ve Dışişleri Bakanhğı katındaki girişimlerini dun de sürdürdüler. Ancak Dışişleri Bakan- hğı'nın olayla ilgili net bir bilgi alamadığı öğrenildi. Dışişleri Bakanhğı tkili Ekonomik lliş- kiler Daire Başkanı Tevfik Okyasüs, 11 Türkün Irak'ın guvencesi altında bulundu- ğunu sandıklarını belirterek, "Ne var ki ay- nntılı bilgi alamıyornz. Biz daire olarak da- ha çok ekonomik iltşkileıie ilgileniyoruz. Bu şantiyede 260 kadar Türk bulunduğunu bi- liyoruz. Knveyt çok küçük bir yer. Ortada dolaşan bilgilerin de tam bir gbvenilirlıgi yok" diye konuştu. Cumhurbaşkanlığı Sözcüsu Büyukelçi Kaya Toperi ise, 11 Türkün adının önceki gun Ankara'ya gelen Irak Başbakan Birin- ci Yardımcısı Taha Yasin Ramazan'a \eril- diğini belirterek, "11 kişilik liste Ramazan'a Sayın Özal'la gonişmesi sırasında verildi. Ramazan ülkesine döner dönmez konuyla ilgileneceğini söyledi" dedi. Konsorsiyum içinde yer alan fırmalardan Soyut İnşaat'ın bir yetkılisi ise olayın fazla büyütülmerr.esi gerektiğini söyledi. Petrol boru hattı Türkiye'ye döviz kaynağı Irak'ın petrolünü Akdeniz'e ulaştıran boru hattı, Türkiye'ye de sevk edilen petrol miktanna göre değişen bir döviz kaynağı oldu. Ekonomi Servisi — Akdeniz'de kıyısı bulunmayan Irak'ın petrolünü Yumurtalık'a akıtan Turkiye-Irak petrol boru hattı, iki ulke arasında 1973 yılında varılan bir anlaşma ile kuruldu. Türkiye'nin önerisiyle kurulan hat, Irak petrolünü Akdeniz'e ulaştırırken, Türkiye'ye de sevk edilen petrol miktanna bağlı olarak değişen bir döviz kaynağı oldu. Irak petrolünü Kerkuk'ten alıp Yumurtalık'a akıtan petrol boru hattının kurulmasına 27 Ağustos 1973 tarihinde karar verildi. Inşaatı 15 Ağustos 1974'te başlayan boru hattından ilk petrol 1977'de pompalandı. Toplam uzunlugu 981 kilometre olan hattın 340 kilometrelik bölumü Irak, 641 kilometrelik bölümü ise Turkiye topraklanndan geçiyor. Kuruluş kapasitesi yıllık 35 milyon ton olan boru hattına 30 Ağustos 1985'te yapılan bir anlaşmayla ikinci bir hat eklendi. Boru çapı 40 inç olan ilk hattan sonra, çapı 46 inç olan ikinci hattın döşenmesi, yıllık taşıma kapasitesini 70.9 milyon tona çıkardı. Türkiye'nin topraklanm kullandırması karşüığında taşınan her varil petrol başına kademeli tarifeyle sevkıyat ücreti aldığı boru hattı, Yumunalık'ta 4 yükleme platformuna açılıyor. Bu nedenle hatta "Dörtyol hattı" deniliyor. tki kilometre uzunluğunda olan platformlarda her biri 130 bin metreküplük kapasitesi olan 12 adet depolama tankı bulunuyor. Türkiye ve Irak'taki her iki ucunda kapatma da dahil olmak üzere her türlü mudahaleyi yapabilecek elektronik kontrol mekanizmaları bulunan petrol boru hattının üzerinde 6'sı Türkiye'de, 4'ü Irak'ta olmak üzere 10 adet pompalama istasyonu var. Irak petrolünün Akdeniz üzerinden tüm dunyaya pazarlanmasına olanak tanıyan boru hattının kuruluş anlaşraasında, her iki ulke için de kısıtlayıcı hükumler yer alıyor. Türkiye açısından, boru hattını Irak'ın rızası olmadan bir başka ülkeye kullandırmak veya devretmek yasağı getirüirken, Irak'a da hattan yapacağı sevkıyatı belirlenen asgari bir lımitin altına düşürmemesi koşulu konuluyor. Irak, söz konusu asgari limitin altına düştüğü takdirde taahhüt ettiği halde sevk etmediğı miktar kadar Türkiye'ye nakil ücreti odemek zorunda. KAHIRE Kuveyt'in işgali Izak Şamir'e yaradıSEMİH İDİZ KAHİRE — Irak'ın Kuveyt'i işgal etme- sinin geniş yankılan sürerken, bu gelişmeyle birlikte Mısır'ın kilit rol oynadığı Ortado- ğu banş surecinın geleceği de belirsizliğe sü- reklenmiş oldu. Kahire'deki Arap diploma- tik kaynaklanna göre, ABD ve Mısır'ın ba- nş müzakereleri için çizmeye çalıştıklan çer- çeve konusunda zaten "ayak sürten" tsra- il'deki sağa Şarnir hükümetine Saddam Hü- seyin sayesinde "gün dogdu". Irak'ın attığı ve Ortadoğu diplomasisini altüst eden bu adımla, dikkatlerin birden- bire Arap-lsrail ihtilafından "Arap-Arap" çatışmasına döndüğunü bildiren bu kaynak- lar, bölgede son dönemde telaffuz edilme- ye başlayan "bans." sözcüğünün, yerini ve- niden ve en canh şekilde "savaş" sözcüğü- ne bıraktığmı belirtiyorlar. Bu durumun in- tifada nedeniyle ülkeyi "savaş psikoloji- sinde" tutmayı amaçlayan lsrail Başbaka- ru Izak Şamir'in "ekmegine yağ sürdiığünü" kaydettiler. ABD Başkanı George Busb ile Mısır Dev- let Başkanı Hüsnü Mübarek, lsrail ile Fi- listinli temsilcileri bir araya getirecek bir for- mülu aylardır Şamir hükümetine kabul et- tirmeye çahşıyorlar. Bu formülün temeli ni- san 1989'da, o zaman Işçi Partisi ile koa- lisyon içinde olan Başbakan Şamir tarafın- dan atılmıştı. Buna göre, işgal altındaki Gazze ve Batı Şeria'da yapılacak seçimler- den çıkacak Filistinli temsilciler, bu toprak- larda "özerk FilLstin yönetiminin" kurulma- sı için lsrail ile müzakerelere gireceklerdi. Saddam Huseyin'in Kuveyt'i önce suçlaması ve ardından bu ülkeye saldırması, Başkan Bush ile Hüsnü Mübarek'in bu sorunlan çözmek için lsrail ve FKÖ'ye baskı uygula- dıklan bir döneme rastladı. "Bomba" et- kisi yapan bu saldırı, zaten çetrefil olan Or- tadoğu diplomasisini altust etti. Arap-lsrail banş sürecine yönelik çabalar gundemden düştü ve gözler bölgede tehlikeli tırmanış- lara neden olabilecek Irak-Kuveyt krizine döndü. Irak'ın saldınsından tam on gün önce ust duzeyli ABD'li yetkililerin, "Irak'ın Kuveyt'e saldırmayacagı" yolundaki inançlaruun yanlış çıkmasının simgelediği gibi, bolgede- ki gelişmeler hakkında sağlıklı tahminler yapılamıyor. Kahire'deki Arap diplomatik kaynakla- rının mevcut durum ve orta vadeli geleceğe yonelik değerlendirmeleri ise özetle şöyle: — Her şeyden önce Irak'ın işgali ile or- taya çıkan duruma bir "Arap çöziimü" is- teniyor. Başka bir ifadeyle Arap dünyası, başta ABD olmak üzere başkalanndan ge- lecek mudahalelere kesinlikle karşı. Bunun nedenı açık. Bu tür müdahalelerin tsrail'e de "açık davedye" vereceğinden korkuluyor. Ancak saldından bu yana günler geçmesi- ne rağmen bir Arap zirvesinin yapıtamadı- ğına gore, sözu edilen "Arap çözümnnün" de olacağı ve bunun Batı'yı tatmin edip et- me> r eceği de bilinmiyor. — Arap Biriiği ve Körfez tşbirliği Kon- seyi'nin Bağdat'ı kınama kararlanna rağ- men, Kuveyt'in bundan böyle şu veya bu şeklide Bağdat'ın nüfuzu altında olacağı varsayılıyor. Amaç şimdilik, bu gerçeğe uluslararası duzeyde kabul edilir bir çerçe- ve bulmak. Tabii, Irak'ın Kuveyt hükttmeti diye Iraklılan işbaşına getırmesi ve yine halk ordusu adı altında Iraklılardan oluşan bir güç kurması bu konuda yardımcı olmuyor. — Ortalığın yatışmasından sonra, böyle ciddi bir kriz karşısında Arap diplomasisi- nin niçin hareketsiz kaldığı ve gerekli ka- rarlan geç alabiidiğı iyi değerlendirilmeli- dir. Başta Israil'den olmak üzere, kendile- rini birçok dış tehditle karşı karşıya gören Arap ulkelerinin, aralanndaki diplomatik mekanizmalann, en çok ihtiyaç duyulan za- manda ışlememesinden gerekli sonuçlan çı- karmaları gerekecektir. Arap diplomatlarının bu değerlendirme ve varsayımlan tabii Saddam Huseyin'in atacağı adımlara bağlı. Oysa onun bu işi ne- reye kadar götürmeye hazır olduğu ve yeni güç gösterilerinde bulunmak isteyip isteme- yeceği ise şimdilik bilinroiyor. Kısacası Or- tadoğu için tek geçerli sözcük.'betirsizlik.' 21.yüzyıla bizimle/. â%. UGUR irfF KOLEJİ Orta hazıriık sınıflanmızm kayıtlan dolmuştur. LİSE HAZIRLIK SINIFLARIMIZA kayıtlar devam etmektedir * Gösterilen ilgiye teşekkür ederiz. jc Lise hazıriık sınıilannuzın kontenjanı sınırlı olup, az sayıda öğrenci kaydı yapılacaktır. NOT: Okulumuz Cumartesi-Pazar açıktır. FLORYA/BEŞYOL • Tel: 579 04 34 - 592 17 31 - 592 17 32 Fax: 579 06 16 UGUR KOLEJİ, UĞUR DERSANELERİ KURULUSUDUR FEN-TEST $İMDİ DE KADIKÖYDE ÖSS -ÖYSLİSE SON (Hafta sonu) 3 Eylül - 21 Hazıran BEKLEMELI (Hatta ıçi) 17 Eylül-31 Mayıs MESLEK SEÇİMf • REHBERLİK ve ÜNIVERSITEYE HAZIRLIK EGITIM ICIN BİR NUMARALI SECENEK FEN-TEST BÜTÜN ŞUBELERDE KAYITLAR SÜRMEKTEDİR Û3KÛDAR KAD1KÖY EREMKÛY j S«Umsız Cad Kapalı Çarçı Kat 3 3434142 3430692 3339489 334 41 «3 Altıyol Kuşdtlı Cad Gazıosmanpaşa Sok No 16 330 M 02 330 67 85 SahrayıcacM Cad Çamt.k Intaş S4esı 355 2165 368 90 94 TÜRK KALP VAKFI İçki ve Sigaradan, düzensiz beslenmeden kaçtnımz— 175 12 44/45—148 58 66 YÜZYÜZE AtiBâ Dorsay 4000 lira (KDV içinde) Çağdaş Yayınlan Turkocağı Cad. 39-41 Cağaloğlu-lstanbul OKTAY AKBAL ANIDEĞİL YAŞAM 2. BASI 5000 Lıra (KDV İçinde) Ödemeli gönderilmez ÇAĞDAŞ YAYINLARI Türk Ouğı Cad. 39-41 CağaloğluISTANBUL ÇA£M$ YKYMUUU ASM BEZÎRCİ ÇOK KAPHI ODA 3. BASI 7000 Lıra (KDV Içınde) Ödemeli gönderilmez ÇAĞDAŞ YAYINLARI Turk Ocağ, Cad. 39-41 CağaloğlulSTANBUL