Katalog

11 TEMMUZ 1990 EKONOMI CUMHURİYET/13 Gelir ortaklı&ı ödeme§i • ANKARA (AA) — Kamu Ortaklığı tdaresi'nce geçen yıl çıkarüan 50 milyar liralık bir yıl vadeli Karam C tertibi gelir ortaklığı senetlerinin anapara ve gelir payı ödemesine bugün başlanıyor. Senetlere, bir yıl için yüzde 51.8 oranında gelir payı verilecek. Gelir payı ve anapara ödemeleri Halkbank, Esbank ve Iktisat Bankası şubelerinde yapüacak. Esbank'ın yeni fonu • Ekoaomi Servisi — Esbank'ın üçüncü menkul kıymetler yatınm fonu bugün satısa sunuiuyor. Toplam 10 milyar liralık portföy değeri ile 10, 50, 100 ve 500 adetlik kupürler halinde satışa sunulacak olan fonun yüzde 50'si devlet tahvillerinden, yüzde 50'si de özel sektör tahvilleri ile finansman bonolanndan oluşuyor. 200 milyon dolar kredi • ANKARA (UBA) — Uluslararası bankalar konsorsiyumundan 200 milyon dolarlık dış kredi sağlandı. Morgan Securities Ltd. Bank of Tokyo, Dresdner Bank, Lıucemburg SA. Credit Lyonnais ve Saudi International Bank liderliğindeki uluslararası bankalar grubundan temin edilen 200 milyon dolarlık kredi 4 yıl ve 5 yıl vadeli i dilimden oluşuyor. Defterdarlık boykotu • İZMtT (Cumhuriyet) — Kocaeli DefterdarlığTnda 200 dolayındaki personel dün başlattıkları yemek boykotuna bugün de devam edecekJerini bildirdiler. Defterdarlıkta çalışanlar hükümetin son yaptığı yüzde 25'lik zammı az bularak dün yemek boykotuna başlamışlardı. Altiminyuma zam geldi { • ANKARA (UBA) — Etibank Seydişehir Alüminyum Tesisleri'nde üretilen külçe ve levha alüminyum fiyatlanna yüzde 5.5 oranında zam yapüdı. Etibank'ın yüzde 5.5'lik zammından sonra külçe alürninyumun tonu 3 milyon 850 bin liradan 4 milyon 30 bin liraya, Etial-5 külçe fiyatı 4 : milyon 150 bin liradan 4 milyon 350 bin liraya, Etial-0 soğuk levhanın tonu ^ 5 milyon 450 bin liradan nilyon 700 bin liraya Umbrella projesi • Ekoaomi Servisi — Müteşebbisler Kulübü'nün Birleşmiş Milletler Sınai Kalkınma Teşkilatı (UNIDO) ile işbirliği sonucunda 250 bin dolarlık "umbrella projesi" Türkiye'de ük kez uygulanacak. Küçük ve orta ölçekli girişimcinin bilgi ve becerisini arttınnaya yönelik bu proje, Türkiye'yi ziyaret eden UNIDO Başkanı Domingo L. Siazon tarafından tamtıiacak. BORSA'DAN • Güney Biracılık ve Malt Sanayii AŞ'nin 1989 yılı temettülerinin ödenraesine 23 Temmuz 1990 tarihinden itibaren tş Bankası'run tstanbul'da Sultanhamam, Beyoğlu, Kadıköy; Ankara'da Yenişehir; Izmir'de Merkez; Adana'da Merkez şubelerinde başlanaoak. • Ege Biracılık ve Malt Sanayii AŞ'nin 1989 yılı temettülerinin ödenmesine 23 Temmuz 1990 tarihinden itibaren tş Bankası'nın tstanbul'da Sultanhamam, Beyoğlu, Kadıköy; Ankara'da Başkent; Izmir'de Merkez; Adana'da Merkez şubelerinde başlanacak. • Pıur Söt Mamulleri Sanayii AŞ'nin 1989 yılı '-mettüleri 10 Temmuz 1990 ihinden itibaren Tütünbank AŞ'nin tzmir, tstanbul ve Ankara'da Menkul Kıymetler Birimlerinde ödenecek. • Peg Profilo Elektrikli Gereçler Sanayii AŞ'nin ödenmiş sermayesinin 37.050 milyon TL'den 55.575 milyon TL'ye yükseltilmesi nedeniyle % 50 orarundaki bedelsiz hisse senetlerinin dağıtılmasına 9 Temmuz 1990 tarihinde şirket tnerkezinde başlandı. Turizmciler: "Kredi borçlarını ödeyemeyeceğiz" TiırizmdekredikriziSERDAR KIZ1K İZMİR — Otel ve konaklama işletmecileri, Türkiye Kalkınma Bankası'na (TKB) olan kredi ana- para ve faiz borçlannı ödeyeme- yeceklerini belirtiyorlar. TKB Ge- nel Müdürü lsmail Emen'in kre- di borçlarını ödeyemeyenlerin iş- letmelerinin haciz edüeceğini açık- lamasmdan sonra konaklama iş- letmecileri derneklerinin yönetici- leri borçlann 1-2 yıl ertelenmesi- ni istediler. Bayramda umdukları doluluk oranlanna erişen ancak genel ola- rak bugüne kadar sezondan bek- lediklerini bulamayan konaklama işletmecileri, güç durumda olduk- lanm belirterek kredi borçlannın ertelenmesini istediler. Akdeniz Turistik tşletmeciler Derneği söz- cüsü lurgay Alp, bölgede işletme- lerin yüzde 60'ının kredi borçla- nnı ödeyemeyecek durumda ol- duklanm belirterek, "Bo işletme- lerden gerikme zammı almak, ne- le son olaralt haciz yoluna gitmek son detecede yannş bir uygulama- dır. tsletmelerc, 'borç alırken düşünselerdi' demek de isin kolay- cılıgına kaçmaktır" dedi. Alp, enflasyondaki artışın döviz kurla- nnda aynı oranda gerçekleşmedi- ğine, bunun işletmeleri güç duru- ma düsürdüğüne dikkatleri çeker- ken şunları söyledi: "Dövirin duruına, enflasyonun danımn bükümeti UgUendirir. Bu Akdeniz Turistik tşletneeiler Derneği: "Dövizin durumu, enflasyonun durumu hükümeti ilgilendirir. Bu nedenle 'işletmeci kredi alırken düşünseydi' demek yanlış. Borçların 1-2 yıl ertelenmesini istiyoruz." Marmaris Turistik tşletmeeiler Dernegi: "Marmaris'te 250 dolayındaki işletmeden yüzde 95'i kredi borçlarını ödeyemeyecek. Devlet, yatak yatak diye tahrik etti, herkes turizme girdi. Önce yüzde 1.5'le kredi verdiler, sonra yüzde 60 oldu. Önce yaptır, sonra büyüklere sattır." Ege Turfctik tşletmeeiler Dernegi: "Yatınmcı hemen krediye sarıldığı için suçlu. Herkesi yatmmcıhğa soyunduranlar, bu işi körükleyenler de suçlu." nedenle 'işletmeci kredi alırken düşünseydi' demek çok yanhş. Ya- tınmcılan soyguncn olarak gör- menin bir tnaDüğı yok. Turizmde giderler her geçen gün büyüyor. Kredi borçlannın 1 ya da 2 yıl er- telenmesini istiyoruz. Zaten yatı- nmcı fîyatlan duşüriiyor borcumu ödeyeyim diye. Bıçak kemiğe da- yandığı için krediyi ödeyemiyor..." Marmaris Turistik Işletmecüer Dernegi Başkanı Mnrat Deiiveli de ancak bayramda iyi iş yapabil- diklerini, bunun dışında artan ya- tak kapasitesine göre turist sayı- sında bir yükseime olmadığını vurgularken "Mannaris'te 250 do- layındaki işletmeden yüzde 95'i kredi borçlannı ödeyemeyecek. Zaten ödemedi de. Devlet, yatak yatak diye tahrik etti. Herkes tu- rizme girdi. Önce yüzde 15 f«izle kredi verdiler, sonra yüzde 60Tanı çıkü. Şimdi de haciz diyorlar, sa- tın diyorlar. Kime satalun? Önce yaptır sonra daha büyüklere sat- tır. Bu isin mannğı yok" diye konuştu. Ege Turistik tşletmeler Derne- gi Başkanı Hatak NisUogla ise ya- tınmcılann işe başlarken doğnı hesap yapmamalan yüzünden bu- günku durumun doğduğunu, dev- letin yaklaşımıyla da önüne gele- nin turizm yatırımcılığına soyun- duğunu vhırguladı. Nişlioğlu ko- nunun iki yönlü olduğunu kayde- derken "Yannmcı işe başlarken niye düşünmedi, benıen kredilere sanldı? Bn, koounıın yannmolar açısından ilgili yönii. Diğeri ise nygulanan politikalarla ilgili Her- kesi yatuımcıhğa soyunduranlar, ba işi körükleyenler de suçlu" di- ye konuştu. Kuşadası Otel Motel İşletmele- ri Derneği 2. Başkanı Afi Ergül de Marmaris'tekine benzer bir duru- mun beldeleri için de söz konusu olduğunu vurguladı ve şunları söyledi: "Kuşadası'nda da kredilerin en az yüzde 90'ı ödenemeyecek. Çün- kü işler iyi degil. Mah'yeder sürekli yükseliyor. Fiyatlanmız hemen hemen aynı düzeyde. Bu sezon yüzde 100 doluluk yapan bazı te- sisler bile kredi borçlannı ödeye- meyecek. Çiinkü sabşlar yok ye- re gidiyor. Vatınmcılardan önü- müzdeki günlerde hukümete bas- kdar gelecek. BizJer, döviz kazan- dırdığımıza gore neyi haciz ede- cekler? Nasıl tarlası su baskınına uğrayanlann kredi borclan ertele- niyorsa turizmcilerin de ertelensin. Konu kuçümsenecek boyutta de- gü..." Japonlar yîne zîrvedeBusiness Week dergisinin yaptığı "Dünyanın en büyük 1000 şirketi" araştırmasına göre, Japon şirketleri en önde yer alıyor. En büyük 1000 şirket arasında 333 kuruluş Japonlara ait. Birincilik de yine bir Japon şirketi olan Nippon Telegraph Telephone'un elinde bulunuyor. Ekonomi Servisi — Japon tele- komünikasyon şirketi Nippon Te- legraph Telepnone (NTT) 118.79 milyar dolarlık piyasa değeriyle Intemational Business VV'eek der- gisi tarafından dünyanın en büyük şirketi olarak gösterildi. Derginin yaptığı araştırmaya göre 68.89 milyar dolarla Amerikan Intema- tional Business Machine (IBM) ikinci, 67.61 milyar dolarla Japon Industrial Bank Of Japan üçün- cü sırayı alıyor. Japon şirketlerinin satış konu- sunda da büyük Üstünlükleri var. Bu konuda Uk sırada yer alan Mit- sui şirketinin yıllık satışı 128 mil- yar dolarla Türkiye*nin ydhk ih- racat rakamırun 10 katını aşıyor. Silah satışı başladı ANKARA (ANKA) — Silah it- halindeki kısıtlamaların kaldınl- maya başlanmasıyla birlikte Ma- kina ve Kimya Endüstrisi Kurumu da ithal ettiği silahlann peraken- de satışına başladı. MKEK Uk olarak üç değişik markadan dört tip tabancayı sa- tışa çıkardı. MKEK yetkiüleri ya- kında tabancalann yamnda deği- şik markalardan yivli av tüfekle- rinin de satışa sunulacağmı bildir- düer. MKEK tarafından satışa çıka- nlan tabancalann fiyatlarırun yüksekliği dikkati çekiyor. MKEK'nm Tandoğan'daki Genel Müdürlüğü'nden ruhsat işlemleri tamamlandıktan sonra edinilebi- lecek silahlar ve fıyatlan TL. ola- rak şöyle: Astra Lama 9 par. A.90 4.485.584, Astra Lama 7.65 A.60 3.693.964, Merkuria 9 par. CZ.75 4.047.700, Ruger 9 par. P.85 3.486.860. MKEK tarafından gelecek bir- kaç aylık dönemde ithal edilip pe- rakende satılacak tabancalar ara- sında ise şu modeller bulunuyor: Beretta (92 PS, 81 BB), Browning (HP MK 111 S, DA 140), Colt (200 1/2 Python, 400 Python) Heckler- Koch (P7m 13), Sig Sauer (P 226), Smith-Wesson (5904, 5906, 6904, 6906 ve toplu tabancalar), Desert EagJe (Desert Eagle 357). Makina Kimya Endüstrisi Ku- rumu'nun ithal edeceği yivli av tü- fekleri arasında ise Browning, Be- retta, Heckler-Koch, Parker-Hale, Krico, Mauser, Vinchester, Sako, Sauer, Steyr ve Remington gibi markalar bulunuyor. Dünyanın en biiyük 10 şirketi m ''4* -•m • & m SnaM. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ŞkM Nippon Telegraph Telephone Int. Business Machine Industnal Bank Of Japan Royal Outch/Shell Group General Electnc Exxon Sumıtomo Bank Fuji Bank Toyota Motor Mitsui Taıyo Kobe Bank Üftı Japon ABO Japonya Hoilanda/İngıltere ABO ABO Japonya Japonya Japonya Japonya 118.79 68.89 67 61 6714 62 54 6000 55.81 50.44 50.44 49.8 Satış konusunda ikinci ve üçüncü sıraları da Japon Marnbeni ve Mitsubtshi firmalan alıyor. Kâr- ulıkta ise Amerikan şirketlerinin üstünlükleri dikkat çekiyor. Bu konuda IBM 526 milyar dolar net kârla sıralamanın başuıda yer alı- yor. IBM'i General Motors ve Ge- neral Electnc şirketleri ızliyor. Kârlıhkta Japon Yeni'nin ABD Dolan karşısında gerilemesine bağlanıyor. Derginin yaptığı araştırmaya göre dünyanın en büyük 1000 şir- keti arasında 333 şirketi yer alan Japonya, sıralamaya 329 şirket so- kan ABD'yi 'Tol payı" farkla ge- çiyor. tlk 1000 şirket arasında yer alan Japon şirketlerinin toplam piyasa değerleri 2.65 trilyon dolan aşarken, Amerikan şirketlerinin toplam değerleri 2.3 trilyon dola- ra yaklaşıyor. Sıralamada yer alan 10000 şirketin toplam değeri ise 6.74 trilyon dolara ulaşıyor. Dün- yanın en büyük 1000 şirketi ara- sında tngiltere'den 89, Fransa'dan 42, Batı Almanya'dan 41, Avust- ralya'dan 15, Avusturya'dan 3, Belçika'dan 11, Kanada'dan 25, Danimarka'dan 4, Hong Kong 1 dan 13, trlanda'dan 2, ttalya'dan 26, Hollanda'dan 14, Singapur- dan 4, Güney Afrika'dan 5, Ispan- ya'dan 12, Isveç'ten 20, Isviçre'den 13, Finlandiya, Norveç ve Yeni Ze- landa'dan l'er şirket yer alıyor. Dergide yer alan haberde, Ja- pon şirketleri ile Amerikan şirket- leri arasındaki farkın iyice kapan- ması, Tokyo borsasınm yılbaşın- dan bu yana yüzde 30 oranında değer kaybetmesine bağlanıyor. Sıralamada yer alan Japon şirket- lerinin toplam değerleri 348 mil- yar dolar birden azahrken New York Borsası'ndaki çıkış Ameri- kan şirketlerinin toplam değerle- rini 219 milyar dolar arttırdığı be- lirtiliyor. Bu arada Doğu Avrupa ülkelerinde yaşanan gelişmeler ve iki Alrnanya'nın "ekonomik evliliği" basta Alman şirketleri ol- mak üzere Avrupalı şirketlerin de- ğerlerini hızla arttınyor. T U K E T I C I G O Z U Y L E MERAL TAMER Yağmuru dinmeyen minibüs Trabzon'daki yetkili Nasoto bayilerinin 3'ünde de bulunmayan 140 bin liralık silecek motoru, nasıl oluyar da Nasoto bayisi olmayan yedek parçacılarda 230 bin liradan ibadullah bulunabiliyor? 18 haziran günü Trabzon'un Of ilçesinde ya- şayan okurumuz Ahmet Şenocak'tan bir telefon aldık. Şenocak 8 haziranda, yani daha 10 gün ön- ce 50285 seri numarasıyla bir Ford minibüs sa- tın almıştı. Ancak minibüs, alındığı günden beri cam kenarlanndan ve tavarundan su akıtıyordu. Trabzon da yağışlı bir bölge olduğu için tavan- dan akan sular sonucunda minibüsteki teyp ha- sar görmüş, Ahmet Şenocak'ın evraklan sular içinde kalmıştı. Şenocak, alındığı günden beri yağmuru din- meyen Ford minibüsüyle uğrasırken aradan da- ha bir hafta geçmeden bu kez de minibüsün sil- gi motoru (silecekleri çalıştıran motor) bozulmuş- tu. Şenocak'ın cam epey sıkılmıştı. 50 milyon do- laylannda para verip de aldığı bu minibüsün daha ilk günden başına dert açmasını doğrusu hiç bek- lemiyordu. 85 kilometrelik yola koyuldu. Trab- zon'daki Nasoto servisine gelerek minibüsünü ta- mir ettirmek istedi. (15 Haziran 1990'da, yani mi- nibüsün satın ahndığından tam bir hafta sonra). Trabzon'daki Nasoto servisinin sahibi Sami L'zun, okurumuza, "Ba mini- baslerin parçalannı biz satmayız. Sen onlan Trabzon'daki 3 Nasoto bayisinin birinden alıp bize geleceksin. Biz de parçayı yerine takaca- gız" diyordu. Şenocak denileni yap- tı, kentteki 3 Nasoto ba- yisini dolastığı halde bir tanecik silecek motoru bulamadı (ne hikmetse!) Çar-naçar başka bir oto yedek parçacısına gitti. Orada Ford minibüsler için silecek motorlan boldu. Ancak "ııfak" bir fıyat farkıyla... Na- soto bayisinde 140 bin lira olması gereken, ama "bnlunamayan" aynı marka silecek motoru, yedek parçacıda 230 bin liraydı. Aradaki 90 bin liralık fıyat farkını ise Trabzon servisi ödemeye yanaşmıyor, "Ben ba- na merkeze nasıl fatnra ederim?" diyordu. Hemen bu noktada Nasoto yetkililerinin dik- katfne diyerek bir parantez açmak istiyoruz: • Trabzon gibi Karadeniz'de yağışı bu denli bol bir bölgeye yeterince silecek motoru neden gön- derihnez? • Eğer gönderiliyor ve söz konusu 3 bayi. ye- terince denetleniyorlarsa nasıl kalkıp da "bu par- çalar bizde yok" diyebiliyorlar? • Bayide bulunamayan bu parça, sıradan bir yedek parçacıda nasıl olup da ibadullah buluna- biliyor? » • Acaba bayiler silecek motorunu 140 bin li- raya müşteriye satmak yerine bayi olmayan ye- dek parçacılar aracılığıyla 230 bin liraya satarak aradaki 90 bin lirayı yedek parçacıyla yan yarı- ya paylaşıyorlar rru? Parantezimizi kapatıp yeniden Ahmet Şen- ocak'ın serüvenine dönelim. Okurumuz Trabzon bayiinden aldığı bu yanıt üzerine sinirleniyor ve aradaki 90 bin lirahk farkı ödemeyi reddederek minibüsünü tamir ettirmeden Ofa geri dffnüyor ve Nasoto'nun tstanbul'daki merkezini arıyor. Merkezde görüştüğü servis uzmanı Fevzi Ülgen, "Biz servislerimize gerekli talimatı 2 yıl önce ver- miştik. Nasoto bayilerinde gerekli yedek parça bulunamadığı takdirde bu parça piyasadan alı- nır ve fiyatı neyse biz onu karşılanz. Servisimi- zin bunu bilmesi ve sizi geri çevirmemesi gerekirdi" diyor. Ama 2 yıl önce alınan ve tüm servislere bildirildiği söylenen bu karardan her ne- dense Trabzon'daki Nasoto servisinin haberi yok. Bu yeni durumun ardından Ahmet Şenocak, 85 kilometre yol katederek yeniden Trabzon'a git- meyi deniyor. ama ne mümkün? Çünkü Şeno- cak'ın ikinci kez yollara düştüğü gün, Trabzon^ da geçen ayki sel felaketinin yaşandığı güne rast- lıyor. Silecekleri çalışmayan ve tepesinden yağ- murlar akan Ahmet Şenocak, neredeyse hayati tehlike atlatıp zor bela OPa geri dönüyor. Okurumuz ancak sel felaketi atlatıldıktan son- ra Trabzon'a gidebiliyor. Bu arada gerek bizim gerekse kendisinin Istanbul'daki merkez ve Trab- zon'daki servisle defalarca yaptığtmız görüşme- ler işe yaramıs olmah ki silecek motoru derhal yenisiyle değiştiriliyor. Minibüsün ön camı yerin- den çıkanlarak Çekomastik'le yeniden kapatıu- yor. Bu arada Ahmet Şenocak'ın bir haftalık bir iş kaybı olduğu, 7 gün süreyle minibüsünü kullanama- dığı, aynca Trabzon'a 3 kez gidip gelmek için yaptığı harcama ve tey- binin hasar görmesi dik- kate alınarak Trabzon servisi kendisine (ne za- man ödeneceği pek bel- li olmayan) 1.5 milyon liralık bir senet veriyor. Ahmet Şenocak verdiği uğraşın sonucundan memnun Trabzon'a geri dönüyor. Artık silecek- leri tıkır tıkır çalışıyor, cam kenarlanndan da yağmur gelmiyor. Ama o ne... Tepesinden yine su akıyor. Çünkü mini- büsün tavanı tamir edil- memiş. Şenocak minibüsün tavanınm tamir edilebil- mesi için boyalann kazınması, tavanın sökülmesi gerektiğini söyluyor ve "Bütün bunlardan sonra benim minibüsüm yeni sayılabilir mi?" diyerek minibüsün yenisiyle değiştirilmesi gereğinin al- tım çiziyor. Bu konuyu da Nasoto yetkilileriyle görüştük ancak "Degil Türkiye'de, düıyanın hiçbir yerin- de tavanı akıyor diye otomobil, minibüs degiştirilmez" yanıtını aldık. Bizi yanıtlayan yet- kili otomotivde anzah araçlann yenileriyle değiş- tirilmesi gibi bir teamülün olmadığını, bunun ye- rine gerekli tamiratın yapıldığını kaydetti. Dünyanın diğer ülkelerindeki uygulama nedir doğrusu tam olarak bilemiyoruz. Ama herhangi bir mala kategorik olarak "Bn kesinkes degişüriJemez" denilebileceguıi de sanmıyonız. Nasoto yetkilisi aynca yağışı bol diğer bölge- lerde de pek çok minibüsün tepeden su akıtabil- diğini, ancak bunların hep onarüdığını söyledi. Ahmet Şenocak'ın karşılaştığı durumun sıklıkla meydana gelebildiğini de öğrenince bu kez, "Mi- nibüslerin kalite kontrolüraüşterininüzerinde mi yapıhyor?" diye düjünmeye başladık. Çünkü da- ha ahndığ] gün tavarundan ve cam kenarlanndan su alan bir minibüs, herhalde satışa sunulmadan önce üzerine 1-2 saat güçlü bir hortum tutulsa da suyu içeri aldığmı gösterebilir. Yoksa yanılı- yor muyuz? TÜRKİYE YÖNETİMİNDE KARMAŞA Prof. Dr. Lötfii Duran $000 lira (KDV içinde) Çağdaş Yaymlan Türkocağı Cad. 39-41 Cağaloğlu-tstanbul ödtmell gönderflmez. GSD yine paylaşıyor... GSD, yıllık ihracaü 100 milyon dolan aşan dış ticaret şirkederine verilen %2 pazarlama teşvik primini, kendisiyle işbirliği yapan kuruluşlara dağıüyor. GSD'nin imalatçı kuruluşlarayansıtacağı bu primin tutan yaklaşık 8 milyon dolar. Bugün Türk dış ticaretinin liderlerinden biri olan GSD'nin temel ilkesi, başansının ürünlerini gücüne güç katan şirketlerle paylaşmaktır. GSD, bu ilkeye bağlı kaldığı için güçlüdür. GSD yine paylaşıyor. Ve sadece GSD paylaşıyor. DIŞ TİCARET A. Ş. Santa İşhanı, Mûselles Sokak, Esentepe 80280, İstanbul Tel: (1) 175 96 00, (1) 175 71 81 Teleks: 27975 gsda tr., 39298 gsdt tr. Faks: (1) 167 36 36