Katalog

CUMHURİYET/12 EKONOMİ 7 HAZÎRAN 1990 DÖVİZ KURLARI 7NA2İMIİ Dövian Cinsi 1 ABO Doları 1 B.AIman Markı 1 Avustralya Ddan 1 Avusturya Şilini 1 Belçika Fnangı 1 Danimarka Kronu 1 Fin Marttası 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Ftorini 1 jsveç Kronu 1 isviçre Frangı 100 İtalyan Liret) 1 Japon Yeni 1 Kuveyi Dinan 1 Stertin 1 S.Arabtstan Riyaii Döviz Alış 2606.78 1544.75 2014.25 219.58 75.10 405.00 658.69 458.53 1373.00 427.48 1825.47 210.06 17.10 8926.40 4396.33 695.07 Döviz Satış 2612.00 1547.85 2018.29 220.02 75.25 405.81 660.01 459.45 1375.75 428.34 1829.13 210.48 17.14 8944.29 4405.14 696.46 Efektif m2604.17 1543.21 1980.01 219.36 73.82 400.95 647.49 458.07 1371.63 423.21 1823.64 206.49 16.93 8774.65 4391.93 683.25 Efektif Satış 2619.84 1552.49 2024.34 220.68 75.47 407.03 661.99 460.83 1379.88 429.63 1834.62 211.11 17.19 8971.12 4418.36 698.55 ÇAPBAZ KURLAR $ 1.6875 B.AIman Marto S 5.6850 Fransız Frangı $ 1.8986 Hotonda Ftorini S 1.4280 İsviçre Frangı $ 1240.97 İtalyan Lireti $ 152.43 Japon Yeni $ 3.7503 S. Arabfetan Riyaii £ 1.6865$ ALTMGÛMÜŞ Cumhuriyet Reşat 24*yaraltm 22 ayar bileak 18 ayar arün 900 ayar (jûmûş VakAaık Attıra Ziraat Altın M.Bankasj 1 Ons S AİIŞ 202 000 235 000 30.350 27.000 22.760 470 174000 173.500 357.9 Satış 203 000 245 000 30.420 29 900 22 810 495 175.000 175.000 3608 Tl İnfcrtanlo Ortto(%i 6295 SERKSTPİYASAM DÖVİZ A60 Dolan Bao Alman Maria isvıçre Françı Ho«anda Ftorini \nyiz Steriinı Fransc Frangı A.Şüni 100 rtatyan Lireti SA.Riyalı Alış 2622 1Ş48 1830 1370 4410 459 219 209 705 Satrş 2626 1552 1835 1375 4460 463 222 211 710 Döviz Int (S) 2609 2610 BORSADA IŞLEMLER NAZÜUI 1M0 Akcımento «arto HoMtng AnadoluCam w Bagl* BokıÇimentD Brisa ÇefikHatat Çimsa Ç Elektrik Oeva HoUing Mktaş E Başj Yatınm EgeKracM EgeGûbre EntıaHoldmo Ere0i O.Ç. GooO-Year GûbreFab. Gonty Biracilık femir O.Ç. tzocaın Karlonsan Kav Kepez Elektrik Koç Holding Koç Yatınm Korosa Koruna Tar. Kftytaş Makına Tatam Mvet Man. Santral Meta; Otosan PnarSûf Rabak Sarkuysan Trtsös T.içBan (B) T.lşBan (C) T. Siemens T. ŞiştCam T. Sınai K.B. T Dermr Ofifc. Yasaş(BU) YapıK Bank. Akai TekStıl Atea Ç.K* pmnto OMiziCsn DoQusm Ege Endûstn EmekSigorta finansöanfc GenttS Gorton Işıl Iktfinans.K. intema Mardin Çımcnto Mar. ManıO Ncttunk Nef Hokino OkanTekslit PegProNo Pınar EntEt Pınar Su Pimaş y SAhYaynctt S İ HS T.GarMiB. Yünsa 5300 39000 14500 16500 16750 14750 7900 9300 9600 28000 36500 21500 540pO 25500 7400 9750 12000 14000 3300 13250 13750 2250 26000 7000 31000 18500 54000 13250 7400 13500 33000 28000 6500 8500 1450 40» 6700 20500 7900 8000 36000 17750 20500 20500 5100 38000 9750 6200 14000 6600 6300 7000 23000 5700 5700 22500 9600 4550 7100 15500 9300 2350 24500 46500 4900 3700 6700 2350 12750 1000 2200 6500 9200 6700 24500 21000 8800 6700 0 5400 BugûnMJjlugünidi endüafc m ytitaek 5000 38000 13750 16250 15250 14000 770O 9000 9400 27500 36000 21000 52000 24500 7100 9600 11500 13750 3000 12750 14000 2250 25500 6600 31000 18750 53000 13000 7200 13250 31000 28000 6200 8000 1400 3650 6700 19500 7900 7900 34500 18000 20000 20000 4900 37000 9500 5800 13750 6000 5900 6800 23500 6000 5400 20500 9700 4400 7000 14750 9300 2300 23500 44000 4950 3600 6300 2200 12500 1000 2150 6400 9200 6200 23500 19500 8800 6700 45001 5S00J 5200 40000 14500 16500 16250 14500 7900 9500 9600 28000 36000 21500 54000 25500 7300 10000 12000 14000 3300 13000 14250 2400 25500 6800 31000 20000 53000 13500 7500 13500 33500 28000 6400 8200 1500 3900 6800 20000 «X» 8100 36500 18250 20500 20500 5200 37000 9600 6000 14000 6500 6200 7000 23500 6000 5700 22500 10500 4650 7400 15250 9400 2400 24000 44000 5000 3800 6700 2300 13000 1050 2300 6500 9200 6200 24500 20000 9000 6700 4500 5700 Bugünku kapanıs 5100 38000 14000 16250 15250 14500 7700 9200 9400 28000 36000 21000 52000 24500 7300 9600 11750 13750 300 13000 14000 2400 25500 6600 31000 19250 53000 13000 7300 13500 32000 28000 6300 8100 1450 3650 6700 20000 8000 8000 35000 18000 20500 20000 5200 37000 9500 6000 14000 6200 6100 6800 23500 6000 5400 21500 10000 4650 7400 15250 9400 2400 23500 44000 5000 3700 6400 2200 13000 1000 2300 6500 9200 6200 23500 20000 9000 6700 4500 5700 ş miktan 216420 1400 19000 119729 247450 16900 45900 130700 20145 169420 6250 9900 18450 15000 70300 8600 448210 3100 402400 7200 2100 64700 2600 132950 2100 67830 8523 44100 58750 21950 45740 3600 18200 15300 184850 198350 27700 7800 19950 37580 25960 5800 29450 19000 58600 600 40250 45400 28600 6100 483750 40600 200 55233 22200 85250 48500 21800 15200 19100 4000 105400 4300 228 14200 4600 38600 6600 24300 215500 10000 12600 1000 1200 4800 4800 35200 2000 13148400 403400 Ençokste. yapılan fiy 5100 38000 14000 16250 15500 14000 7700 9200 9500 27500 36000 21500 54000 25000 7200 9900 11750 13750 3200 13000 14250 2250 25500 6700 31000 19250 53000 13250 7300 13250 32000 28000 6400 8100 1450 3650 6700 20000 8000 8000 35000 18000 20000 20000 5100 37000 9500 5800 13750 6400 6000 8800 23500 6000 5600 20500 10000 4400 7100 15250 9400 2350 23500 44000 4950 3700 6400 2200 12500 1050 2150 6500 9200 «200 23500 19500 8900 6700 4500 5600 Afrftıö Ort.fîy. 512! 38857 14029 1637 15562 14146 7732 9200 9490 27722 36000 21285 53120 24910 7194 9905 11754 13800 3187 12965 14225 2284 25500 6706 31000 19182 53000 13248 7296 13266 32049 28000 6322 8116 1449 3674 6725 19948 7973 7997 35364 18017 20089 20056 5091 37000 9529 5839 13846 6375 6044 6858 23500 6000 5586 21082 10046 4466 7072 15154 9350 2346 23616 44000 4961 3684 6477 2228 12615 1046 2177 6452 9200 6200 23604 19736 8890 6700 4500 5623 11.11z.t11 3*0.71 (Makl: 1M.tM.144.0M •apa: 333* YATIRIM FONLARI SHAZİRAN1990 Çfeş Ç*t DMri Is Vatnm-1 ijtttfnm-2 j « 3ş ç Yaünm-4 jş Yatınm-6 Merfon-1 interfon-2 interfon-3 InterforH İMisat tot-1 ikösat Yat-2 ikdsat Dolar Fon Ikfisat Mark Fon Ikfisat Aûlım Fon GaranE Vaön/n-1 Garantı Yafinm-2 Garanü Vatmm-3 Garantı YamnM EsbankFon-1 Esbanfc Fon-2 YKBVat. Fonu YKBSekSrFon YKBHfcsefon YKB Kamu Fon YKB L M Fon YKBKarrrafön YKBDiMzfon Vakıf Fon-1 vatof Fon-2 V * f Fon-3 Vatof Hisse fon Vakıf DOnya Fon Oışbark Mavi Fon Dışbank Beyaz Fon Tütün Fon Mteui Fon-1 Mifcui Fon-2 Rnans Fon-1 finans fon-Z Rnans Fon-3 Fınans Fon-4 Ziraat Fon-1 Ziraat Fon-2 Ziraat Fon-3 Hak Fon-1 Ha* Fon-2 PamutcFwı Emlak Fon İmpe» Fon-1 imper Fon-2 Töbank Fon SOmer Fon Kâfcmma Fon-1 DamirFon 13-0787 14.0349 09.1089 1701.90 041)690 1909*7 14.12.87 27.02.89 07.0839 mos.87 1002.89 0602.89 2842.89 11.1239 22.1037 10.0339 123250 30J&90 16.11.8? 31.1039 02.1137 07.0338 070338 070338 070338 073338 02.0139 093538 24.0439 18.1089 22.0190 26.0330 2aO638 04.0788 15X738 20.1039 2O0339 20.0739 18.1239 2003.90 09.1039 usaao USE30 011139 080130 02.01.90 22Û150 02.0250 04.0550 28.0350 12.0250 08X650 07.0550 10300 20000 10.000 iaooo iaooo 10361 9560 9559 11.200 9.764 9306 9596 9390 10X100 9576 9.731 10437 9536 10319 10L0O0 10477 a7B5 9.713 a795 9393 9328 9.294 10000 48.279 10444 9594 9374 10.057 20558 11021 40.000 10.000 9546 9556 10428 9558 10.100 1O0O0 10000 11397 10357 10724 10.000 10086 9562 10000 10.405 10.000 10006 51.267 35538 13563 11.715 10013 39341 33379 17565 16.081 33361 28323 »272 12560 12.426 39380 18503 12.235 10018 39313 13223 37396 29.791 60784 29.201 25333 29378 10371 29337 76502 13341 11.379 10374 26700 34556 28389 106598 13391 17324 15X01 12.750 11318 15.101 11353 11528 15300 12.298 15307 12.019 11368 10381 1Û750 12.097 1Q4M 10342 51.295 35469 13576 11.726 10.022 39386 33:719 17587 16100 33320 26292 13311 12504 12382 39.411 18511 12.233 10041 39361 11233 37.739 29326 60452 29.235 25362 29.712 13593 29373 76586 13358 11.297 10328 26310 35.035 24423 106719 17345 15320 12.780 10540 15387 11358 11541 15303 12.286 15321 12.034 11.682 10366 10762 12.110 10420 10334 005 (019) 010 O09 009 011 0.12 013 012 (012) (011) 0.29 (043) (035) 008 004 (0.02) 023 012 " Q08 011 012 (Û55) 012 011 011 016 0.12 011 012 (072) (042) 041 023 012 0.11 0.11 012 013 0.24 (071) (009) 004 011 002 (010) 0.09 012 012 (014) Q11 011 006 (006) Sendikalarişverenlerin iddialannı yanıtladı Ucret, enflasyonu etkilemezTekin Akın (Petrol-lş): Maliyetler içinde ücretin payı, 12 Eylül'den sonra yüzde 15'ten yüzde 6'ya düştü. Şimdi ücretlerimiz 2-3 kat artsa bile ancak 1979 düzeyine ulaşabilir. Metin Türker (Çelik-İş): 1980 sonrası işçiler doğru dürüst zam alamadı, ama enflasyon yüzde 70-80'lere fırladı. İşverenler, ücretleri dondurmak istiyor. Ekrem Sami (Türkiye Maden-lş): 1980'den bu yana işçilerin, memurlarm, çahşanlann ücretleri donduruldu, ama enflasyon oranı yine yüzde 80'lere çıktı. ANKARA (Cumhuriyel Büroso) — Toplusözleşmeleri sonbaharda yenilene- cek olan sendikaJann yöneticileri, i$çi üc- retlerinin enflasyon oranının yükselmesi ile hiçbir ilgisi oimadığını savundular. özel sektör temsilcileriniö sonbahar- da yapılacak geniş kapsamlı toplusözleş- melerdeki "yiiksek zam" politikası nede- niyle enflasyon oranının fırtayacağı yo- lundaki görüşlenne, bu yıl toplusözleş- me imzalayacak olan işçi sendikalannın yöneticileri şu yanıtları verdiler: Tekin Akjn (Petrol-ts Mali Sekreteri): 12 Eylül öncesine benzer biçirnde işveren- ler son zamanlarda ücret artışlannın enf- lasyon artışına neden olduğunu koro ha- linde tekrarlamaktadırlar. 12 Eylül'den günümüze gerçek ücretler sürekli düştü- ğü halde enflasyon düşmemiş, tersine, anmıştır. Bugün gelinen gerçek ücret dü- zeyi 198O'e göre yüzde 50 dolayında ge- rilemiş durumdadır. Ülkemizde ücretle- re ilişkin veriler incelendiğinde, maliyet- ler içinde ücretin payı 12 Eylül dönenıi içinde yüzde 60 dolayında gerilemiş ve üretim değerinde tiim sanayiler icin yüz- de 6'lara düşmüştür. Oysa bu oranlar 1979'da tüm sanayiler için yüzde 15 idi. Bu durumda toplu iş sözleşmeleri ile üc- retlerimiz 2-3 kat arttınlsa bile ancak 1979 düzeyine ulajılabflecektir. DİE enflasyon endekslerine bakıldığın- da, özel sektördeki flyat artışlannın da- ha yüksek olduğu görülmektedır. Enflas- yonu kendi ürünlerine yüksek fiyatlar ko- yarak arttıran işverenler, ücret artışları- na karşı, 'enflasyonu arttınyor gerekçe- si ile karşı çıkmakla, "yavuz hırsız ev sa- hibini bastınr" özdeyişine uygun olarak sendikalara haksız suçlamalarda bulun- maktadırlar. Kaldı ki enflasyon, ülke eko- nomisine ve politikasına yön verenlerin, işverenlerin sorumluluğundadır. Enflas- yona yıllardjr yenik düşürüle'n ücretleri- mizi bu gidişten kurtarmak biz sendika- ların en temel bir görevi olarak ugraş he- defidir. Şemsi Denizer (G«nel Maden-lş Genel Başkam): İşçi ücretlerinin enflasyonun nedeni olduğunu savunanlann bu tezle- rini aradan geçen son 10 senede yaşanan- lar çüriittü. Hâlâ bur.u savunanlann, yani işçi ücretlerinin enflasyonun yükselmesin- de etkili olduğu savında olanların akıl- lanndan şüphe etmek gerekir. Ekrem Sami (Ttirkiye Maden-tş Genel Sekreteri): İşçi ücretierinin enflasyon ora- nını etkilediğı görilşlerine kaulmak müm- kun değil. 1980'den bu yana isçilerin, me- murlann, çahşanlann ücretleri dondurul- du, ama yine enflasyon oranı yüzde 80-90'Iara çıktı. İşçi ücretlerinin enflas- yon oranını körüklediğini söyleyenler, bu- nun hesabını yapsınlar. İşçi ücretlerinin enflasyon ile hiçbir ilgisi yoktur. İbrahim Vardar (Teksif Genel Başkan- vekili): Tekstil iskolunda isçi ücretleri 240 bin lira dolaylannda. Bu düzeydeki üc- retler enflasyona nasıl tesir eder ki? İşçi ücretlerinin enflasyona hiçbir etkisi yok- tur. İşverenler, zaten toplusözleşme gö- rüşmeleri öncesi binlerce isçi çıkarmaya başladı. Fikri Karakadılar (Se)üloz-lş Genel Başkam): Enflasyonun nedeni karşılıksız para basırrudır. Bu nedenie işçi ücretle- rinin enflasyon oranının yükselmesinde payı yoktur. CelaJ Özdogan (Otomobil-lş Genel Baskanı): 1980 öncesi işçi sınıfımn seıı- dikal örgütlülüğü bugüne göre daha ile- ri noktalardaydı. EJolayısıyla ücretlerin ulusal gelir içindeki payı ve maliyetler içindeki payı 80 sonrasına göre üç kata varan oranda daha fazla olmasına rağ- men, yasanan enflasyon bu derece yük- sek oranlarda değildi. Bu bile gösteriyor ki işçi ücretlerinin enflasyon oranlarının yükselmesinde bir payı yoktur. Metin Türker (Çelik-İş Genel Başka- nı): 55 milyon nüfuslu Türkiye'de yakla- şık 2.5 milyon sendikalı işçi var. Genel nüfusun yüzde 4-5'ini teşkil eden iscile- rin ücretleri hiçbir zanıan enflasyona et- ki etnıez. Bu bir aldatmacadır, saçmadır. İlmen, mantıken mümkiin değildir. 19SO Şemsi Denizer (Genel Maden-lş): işçi ücretlerinin enflasyonun nedeni olduğunu savunanlann bu tezlerini, aradan geçen son 10 senede yaşananlar çürüttü. sonrası işçiler doğru dürüst zam alama- dı, ama enflasyon hâlâ yüzde 7O-8O1erde. Enflasyonu arttıran, sermayenin tekelci yapısı ve bankalann yüksek faizleridir. İş- verenler işçi ücretlerinin enflasyona etki yaptığını söyleyerek ücretleri dondurmak, ücret artışlannı düşürmek istiyorlar. Bebzat Erdal (Türk Metal Sendikası Genel Başkan Yardıması): Ücretlerin enf- lasyon oranının yükselmesinde kesinlik- le payı yoktur. 1980'lerden bu yana üc- retlerin üretim maliyetindeki payının yüz- de 6-7'lere düşlüğü, buna ragrnen enflas- yonun dizginlenemeyerek durmadan yük- seldiği bugün Türk kamuoyunun tama- mıyla kabul ettiği bir gerçektir. Ücretle- rin enflasyonun yükselmesine yol açtıgı kanaatı özellikle düşük ücretle işçi çalış- tırıp yüksek kârlar elde etmeyi hedefle- yen kişi ve grupların çevresinde yaygın- laştırılmıştır. Kısaca, enflasyonun yüksel- mesine sebep olarak işçi ücretlerini gös- termek bir safsatadan başka bir şey de- ğildir. Garanti'den Et boykotu fiyatı îndîremedî Boykot sona erdi, ama tüketimde defıyatta da azalma olmadı milyarlık hisse satışıİZMİR (Cumhuriyel Ege Bürosu) — Et boykotu sona ererken, tüketimde "kayda değer" bir azalma olmadığı, fiyatların da bin iira dolayında artış gösterdiği bildiril- di. SETBlR (Süt ve Et Sanayicileri Birli- ği) Genel Sekreteri Orhan Kilercioğlu, boy- kottan "ilgili kesimlerin" gerekli sonuçla- rı çıkarması gerektiğini belirterek, "Böyle giderse, yıl sonıına kadar el fiyatlan 20 bin lira olur" dedi. 15 günlük et boykotu sona ererken, boy- kot süresince satışlarda önemli bir azalma olmadığı belirtildi. Yaşar Holding'e bağlı kuruluşlardan Pınar El'in Genel Mudürü Ayhan Şabenk, "Tüketiciye savgılıyız. ÇÜD- kü biz de tiiketiciyiz. Ama boykot, satıs- lan pek etkilemedi" dedi. Kasaplar Der- neği Başkam Aydın Mestanh da boykotla Türk-İş'in ücret zammı toplantısı ANKARA (Cumhoriyet Büro- su) — Türk-lş, bugün Konfederas- yon Kamu Sözleşmeleri Koordi- nasyon Kurulu'nu toplayacak. Türk-lş iist yönetimi, farklı ücret düzeyindeki sendikaların farklı ücret iyileştirmelerine "evet" de- yip demeyeceği konusunda nabız tutacak. Türk-lş Yönetim Kurulu'nun dünkü toplantısında Devlet Baka- nı Cemii Çiçek ile yapılan görüş- me değerlendirildi. Hükümet ka- nadının düşük ücretlere iyileştir- me yapjlmasına razı olması, ancak yüksek ücret düzevinin iyileştirme kapsamına alınmasma yanaşma- ması karşısında, kamu sözleşme- leri koordinasyon kurulunun bu- gün bir araya gelerek farklı ücret düzeylerine, farklı iyileştirme ya- pılması konusunu tartışması ka- bul edildi. Bugünkü koordinasyon kurulu toplantısında, hükümet kanadjrun düşük ücretlerde birinci yıl ikinci altı ayda 950 bin, yiik- sek ücretlerde de 1 milyon 300 bin liraya değin çıkabileceğini ima et- tiği de kurul üyelerine aktanlacak. Aynca Cemıl Çıçek'in, geçen yıl sözleşme imzalamış olan sendika- lara üye işçilerin ikinci yıl birinci altı ayda 700-750 bin lira ücret dü- zeyine geldıklerini anırnsatarak bu >ıl yapıiacak sözleşmelerde de bi- rinci altı aydaki ücretlerin ancak bu düzeye getirilebileceğini ifade ettiği de belirtilecek. Koordinasyon kurulu toplantı- smın ardından saat 11.00'de Türk- tş Genel Baskanı Şevket Yılmaz, bir basın toplantısı düzenleyerek bundan sonra takınacaklan tutu- mu açıklayacak. Türk-lş Yönetim Kurulu'nun dünkü toplantısında - koordinas- yon kuruluna damşmadan SSK sözleşmesini protokole bağlayan Tezkoop-lş Sendikası'run da Türk- lş Disiplin Kurulu'na gönderilme- si karar altına alındı. ilgili olarak şu değerlendirmeleri yaptı: "Boykot öyle bir zamana denk geldi ki hem ay sonuydu hem de hav-alar ısınmıştı. Bu nedenle normaJ bir azalma oldu, boy- koüa ilgili değil. Kendini bilen biiinçli kişi boykola katılmadı. El fiyatlan da bin lira dolayında arttı. Bunun 500 Irast normal ar- tışsa, 500 lirası suni bir arlış. Kasaba boy- kot ynpmakla meselelerin halledUemeyece- ğini söyledik. Asıl hükumete boykot yap- sınlar." SETBİR Genel Sekreteri Orhan Kilerci- oğlu da şunian söyledi: "Boykottan ilgili kesimkr gerekli sonuç- lan çıkarmalı. Hayvancılıkla ilgili sorun- lar gündeme gddi, tartışıldı. Biz de kısa ve uzun vadede neler yapılması gerektiğine ilişkin göriişlerimizi, ilgili tüm makamla- ra tleteceğiz. Eğer gerekli tedbirier alınmaz- sa, böyle giderse et fiyatlan yıl sonuna ka- dar 20 bin lira olur. Kısa vadede erken ke- sim önlenmeli, ucuz yem sagianmalı, yüz- de 22 gibi düşük faizle kredi sağlanmalı. Lzun vadede verimliligi arttırmaiı, mera kanunu çıkanlmalı ve besiciye yonelik fon ya da banka kurulraalı. Aynca et için de taban fiyatı ibın edilmeli. Nasıl olsa bugün Et Balık Kunımu dolayiı bir biçimde ta- ban fiyab uyguluyor, onu resraileşürsinler.' Öte yandan, Cumhuriyet Güney İlleri Bürosu'nun verdiği habere göre geçen ayın ortalarında uygulanan boykotun başlama- sıyla birlikte kiloda bin liralık bir gerile- me gösteren et fiyatının bayram öncesi ta- lepte meydana gelecek olası artış paralelin- de yeniden yükselmesi bekleniyor. Adana'da boykotun ikinci gününde 9 bin liradan 8 bin liraya düşen kemikli koyun eti aynı fiyatını koruyor. Diğer et çeşitle- rinde de kiloda meydana gelen biner lira- lık indirimli satışlar da sürdürülüyor. Ada- na Kasaplar Derneği Başkam Hasan Öz- türk, Güneydoğu ve Doğu Anadolu bölgelerinde kasaplık koyun geliminin önemli çapta azaldığını bitdirerek, "Bu azalma, öjtümiizdeki birkaç gün içerisin- de fiyatlann boykot öncesi düzeye ve hat- ta on bin lira sınınna çıkmasına yol aça- bilir. Ancak öyle sanıyoruz ki buflyatar- tışı uzun ömürlü olmayacak ve bayramın hemen sonrasında et fiyatlan bugünkü dü- zeye çekilecekrir. Bayram sonrası kemikli koyun eti fiyatı en çok 9 bin liır olabile- cektir" dedi. Yıldız Porseien Fabrikası'nda çalışan Çimse-fş Sendika&ı'na üye 294 işçi haiay çekerek greve çıkular. (Fotograf: Deniz Topaloğhı) Yıldız Porselenlde grevIki yıl önce toplusözleşmeleri 132 gün süren grevin ardından imzalanabilen Yıldız Porseien Fabrikası işçileri, bu yılki toplusözleşme görüşmelerinin de uyuşmazlıkla sonuçlanması üzerine dün yine grev pankartı astılar. İş-Sendika Servtsi — lstanbul'- da, Sümerbank Yıldız Porseien Fabrikası'nda çalışan Çimse-lş Sendikası üyesi 294 işçi dün gre- ve başladı. Tek-Gıda-îş Sendika- sı ile Türkiye Gıda Sanayii İşve- renleri Sendikası arasında 36 iş- yerinde çalışan 6 bin dolaymda iş- çi için sürdürülen toplusözleşme görüşmelerinde aulaşma sağlandı. Garanti Bankası'nda bu ay başın- da uygulanmaya başlanan yeni ücret zamları calışanların tepkisi- ne yol açtı. Iki yû önce toplusözleşmeleri 132 gün süren grevin ardından im- zalanabilen Yıldız Porseien Fab- rikası işçileri, bu yılki toplusözleş- me görüşmelerinin de uyuşmaz- lıkla sonuçlanması üzerine dün yi- ne işyeri kapısma grev pankartı- nı astılar. Çimse-lş yöneticileri iş- veren sendikası Kamu-lş'in top- lusözleşme görüşmelerinde geçen dönem olduğu gibi şimdi de uz- laşmaz bir tutunı takındıklannı söyledüer. Grevin başlaması sıra- şında bir konuşma yapan Çimse- lş Sendikası Genel Sekreteri Meh- met Selçuk, Türk-Jş yönetimi ile Genel Baskanı Şevket Yılmaz ,çi- mento işkolundaki toplusözleşme uyuşmazlığındaki tutumu nede- niyle eleştirdi. Selçuk, "Çimse- İş'e yapılan haksızlıgı herkes duy- du. Sermayenin korkusundan yer- lerinden kalkamıyorlaf. Şevket Yıimaz'ı kınamak islemivorum. Asıl onu ora>a getirenleri kınaya- lım, kendimizisuçlayalım" dedi. İşçiler konuşma sırasında Sel- çuk'a "Peki siz neredeydiniz başkan" diye laf attılar. Gıda-lş kolunda imzalanan grup toplu iş spzleşmelerinde iş- yerleri 4 bölüme aynldı. A grubu- nu temsil eden Adana'da kurulu Marsa'da ortalama çıplak brüt ücretlere birinci yıl 1 milyon 23 bin lira, ikinci yıi 1 milyon 65 bin lira zam yapıldı. B grubunda yer alan İslanbul'da kurulu Kent Gı- da'da çıplak brüt 270 bin lira olan aylık ücretlere 1. yıl 760 bin 500 lira zam yapıldı. C grubunda yer alan yağ fabrikalannda orta- lama aylık ücret brüt 285 bin li- radan 610 bin 500 liralık zamla 895 bin 500 liraya yükseldi. D grubunda yer alan un fabrikala- rında ise brüt çıplak ücrete 480 bin lira zam yapıldı ve bu ücret 735 bin liraya ulaşmıs oldu. Grup toplu iş sözleşmesiyle B, C ve D gruplarında yer alan işyerlerinde ikinci yıl zamları enflasyon artı yüzde 10 oranında belirlendi. Garanti Bankası çalışanları "perfonnans puanlan" temel alı- narak gerçekleştirildiği belirtilen yeni ücret zamlannı tepkiyle kar- şıladılar. Zamlann "gerçekçi bir degerlendirmeye dayandınlmadı- ğını ve geçmişteki kayıplarla enf- lasyonu karşılamaktan oldukça uzak olduğunu" savunan banka çalışanları, "Yöneticilerin duru- mu yeniden ele alarak insanca ya- şamamıza yetecek düzeyde zam beliriemesini istiyoruz" dediler. Garanti Bankası'nın bazı şubele- rinde ücret zamlanru protesto için önceki gün ve dün yemek boyko- tu yapıldığı, aynca dün siyah giy- silerle çalışıldığı bildirildi. Ekonomi Servisi — Dün, hem borsa hem de banka kanahyla his- se satışına başlayan Garanti Ban- kası, bir günde 100 milyar lirayı aşkın para topladı. tstanbul Men- kul Kıymetler Borsası'nın (İMKB) dUnkü seansında yaklaşık 59 mil- yarlık hisse senedi satışı gerçekleş- tiren Garanti Bankası, banka şu- belerine başvuran yatınmcılara da 45 milyar liralık satış yaptı. Böy- lece, halka açılraa programmdan yaklaşık 240 milyar liralık gelir bekleyen Garanti Bankası ilk gün sonunda hedefinin yüzde 40'ına ulaşrruş oldu. İMKB'nin dünkü seansından sonra borsa salonunda basın men- suplannın sorularını yanıtlayan Garanti Bankası Genel Müdüril Ibrahim Betil, özel sektörün bir günde yaptığı en büyük borsa sa- tışıru gerçeklestirdiklerini söyledi. Tasarrufçulann hisse senedi yatı- nmını benimsediklerini belirten İbrahim Betil sözlerine şöyle de- vam etti: "Şirkederin art arda halka açıl- masına rağmen ilk günde 100 mil- yor liralık bir laleple karsı karşı- ya kalınıyor ise borsada derinligi olan, mali biinyesi saglam, geliş- mesi istikrarlı olabilecek kunıluş- lann hisse senetlerine ihtiyaç var demektir." Ilıcakln yalısı Garanti'nîn Ekonomi Servisi — Tercüman gazetesi sahibi Kemal Hıcak'ın Yeniköy'deki yalısı, borçlanna karşılık Garanti Bankası'na devroldu. Garanti Bankası, Ilıcak'ın çe- şitli dönemlerde bankadan aldığı kredileri geri ödeyememesi sonu- cu faizleriyle birlikte 12-13 mil- yar liraya dayanan alacakiarına karşılık, Ilıcak'ın Yeniköy'de ai- lesiyle birlikte ikamet ettiği ya- lının sahibi oldu. Yalının mülki- yeti geçen yıl Garanti Bankası iş- tiraklerinden Doğuş Çelik Cıva- ta'nın üzerine geçmiş, ancak Ilı- cak'a, borçlannı odemesi için bir yıllık süre tanınmıştı. Sürenin önceki akşam dolduğu ve yeni- den uzatılmasımn mümkün ol- madığı belirtiliyor. Bu arada gerek Garanti Ban- kası'nın gerekse Dognş Gnıbu- nun Ilıcak'ları hemen yalıdan çı- kartma gibi bir hazırlık içinde olmadıkları öğrenildi. Ilıcakla- nn makul bir süre için kira kar- şıiığı yalıda oturabilecekleri be- lirtiliyor. MacarLstaıula "sosyal kapitaliznfŞEBNEM ATtYAS BUDAPEŞTE — Önce yirmi yıl raer- kezi planlamayla yönetilen, daha sonra yirmi yıl da "kaba" reformların uygulan- dığı Macaristan'da bugün, yüksek enflas- yon, yirmi milyar dolar dış borç, iflas du- rumunda bir yığın kurum var. Batı Avrupa'nın Hıristiyan demokrat- lanna benzetilen Veni Demokratik Forum hükümeti, mayıs sonunda meclise sundu- ğu programda ekonomik hedefîni "sos- yal pazar ekonomisi" terımiyle belirledi. Başbakan Jozsef Antall, hükümetinin dört temel ilkesinden biri olarak nitelen- dirdiği sosyal pazar ekonomisini, "sosjul açıdan açık. yanı sıra çevre unsurlanyla desleklenen bir pazar" sözleriyle tanım- ladı. Kısacası Macar hükümeti bir orta yol tutturmaktan yana. Hükümet programına göre öncelik ta- nınacak görevlerin başında, imalat sana- yiinin özelleştirme yoluyla yeniden biçim- lendiriımesinin hızlandırılması, büyük Macar şirkeılerinin kamu ortaklığı şirket- leri haline getirilrnesi, sürekli zarar eden şirketlerin de kendi haline bırakılması ge- liyor. Başbakan Antall, ekonomik stratejinin "özel mülkiyel ve özel kunıluşlara daya- nan güçlü bir sosyal pazar ekonomisi" olacağını vurgularken uluslararası güve- nin kazanılmasını. borçların geri öden- mesine bağladı. Yeni borçlanmadan ka- çınacaklannı kaydeden Antall, iki yıllık yeniden yapılanma programında büyüme hedefinin yüzde 3-4 olarak saptandığını, Macar parası forintin konvertibilitesinin bir yıl içinde gerçeklestirileceğini iddia et- ti. Macar Başbakanı, bu hedeflerin ger- çekleştirilmesi sürecinde "geçici" bir iş- sizliğin ortaya çıkacağını da hükümetin göz önünde bulundurduğunu söyledi. Ya- bancı yatınmlann teşvik edileceğini be- lirten Başbakan. toprakreformundamül- kiyete dağılımının toprağı isteyenlere yö- nelik olacağını kaydetti. Macar resmi kaynakları, enflasyonun yüzde 20 olduğunu iddia ediyor. Ancak fiyat artışlarıru sık sık yaşayan sokakta- ki Macar vatandaşına göre gerçek enflas- yon yüzde 20'nin çok üzerinde. Macaris- tan diğer Doğu Avrupa ülkeleri gibi kıt- lık yaşamamış olmasına rağmen ortala- ma gelirliler için "pahalı" bir ülke. Ay- lık ortalama kazanç 150 dolar civarında. Buna rağmen kişi başına düşen gelir 2500-3000 dolar. 1968'de, Kremlin'in yeşil ışık yakmasıy- la birlikte Macaristan'da "Gülaş komüniznu" olarak nitelendirilen merke- zi planlamanın gevşetilmesi süreci başla- tıldı. Devlet kuruluşlarına, ürettikleri malların seçimi ve üretimin nasıl gerçek- leşeceği konusunda kısmi serbestlik ta- nındı. Kurum yöneticilerinin kârı arttır- maları istendi. Ancak bu direktif gözar- dı edildi, kâr >-erine çalışan sayısını ve üc- retleri arttıran yöneticiler ödüllendirildi. Mallara Batı'da müşteri bulunamadı; an- cak Doğu Almanya, Küba. Sovyetler Bir- liği kaliteye önem vermeyen müşteriler ol- dular. Işlerin çok kötü gittiği durumlar- da ise Budapeşte'de bürokratlar, çalışan- lann maaşlarını devlet kasasından sağla- dılar. Bu süreçte önemli rol oynayan Maca- ristan'ın tamnmış uluslararası ekonomisti Janus Kornai, geçen hafta ABD'de ya- yımlanan yeni kitabında, Macaristan'ın yaşadığı deneyimi, pazara dayalı sosya- lizmin iç çelişkilerini anlatarak yeniden dikkatleri üzerinde topladı. "Özgür Bir Ekonomiye Giden Yol" (The Road to a Free Economy) adlı kitabın Sovyet, Çin ve Çekoslovak ekonomileri için geçerli bir model sunduğu öne sürülüyor. Yeni kitabında Kornai, büyük çaplı devlet teşekküllerinin ne olursa olsun ve- rimsizlik ve durgunluk üreteceğini kayde- diyor ve kamu mali üreten kamu teşek- külleri dışında diğer bütün devlet kuru- luşlarının özelleştirilmesini savunuyor. Kitabın en tartışmalı iddialarından biri, önceliğin yükselen enflasyona verilmesi gerekliliği. Teşviklerin çekilmesi, fiyat kontrollerinin kaldınlması,fiyatlarınar- tışını kaçınılmaz hale getireceğinden Kor- nai'a göre kilit unsur, bu ilk enflasyon haikasının kendisini bir daha tekrarlama- sını engellemek olacak. Komai'a göre hü- kümet, kamu teşekküllerinde ücret artış- lannı durdurarak, batmakta olan şirket- leri kurtarmaya kalkışarak, yani bütçe açığını arttırarak bu işin içinden çıkma- ya çalışırsa oyunu baştan kaybedecek. Kornai'ın önerileri Polonya'da uygula- nan "şok tedavisi"ne benzetiliyor. Harvard Üniversitesi'nde öğretim gö- revlisi olarak çalışan Janus Kornai'ın bu fikirleri, Polonya'nın "akıl hocası" ola- rak nitelendirilen genç ekonomist Jeffrcy Sarbs ile birlikte geliştirdiği öne sü- rülüyor.