Katalog

26 MA YIS 1990 EKONOMİ CUMHURİYET/U Libya Ue sorunlar • Ekonomi Servisi — Libya'da inşaat ve taahhüt işi yapan Türk müteahhitleri, Başbakan Yıldırım Akbulut'a bir mesaj yollayarak iki ülke hükümeti arasındaki problemler nedeniyle, Libya hükümetinin Türk şirketleri ve Türk işçilerine yönelik uyguladığı müeyyidelerden duydukları endişeyi dile getirdiler. Libya'daki Türk Müteahhitleri Derneği Yönetim Kunılu Başkanı Barlas Turan ve Genel Sekreter özer ölçmen imzalı mesajda konunun 30 bin işçi, 60 taahhüt şirketi velm şirketlere destek veren çok sayıda bankayı ilgilendirdiği vurgulandı. Aylık gıda harcaması • ANKARA (Camhuriyet Bürosu) — Türk-lş'in ara$tırmasına göre mayısta aylık gıda harcaması 442 bin 751 liraya yükseldi. Türk-İş tarafından yapılan dört kişilik ailenin asgari düzeyde beslenebilmesini karşılayabilecek aylık gıda harcaması tutarını belirleyen araştırmada, dengeli ve yeterli beslenmeyi sağlayacak gıda maddelerindeki anışın yıhn Uk 5 ayında yüzde 23.5 olarak gerçekleştiği kaydedildi. Oğretmenlere darbe • ANKARA (ANKA) — Eğitimciler Derneği (Eğit- Der) Genel Başkanı Feyzullah Ertuğrul, derneğin üç yönetim kunılu üyesinin verdikleri güvensizük önergesiyle görevinden alındı. Genel başkanın Eğit-Der dışında bir öğretmen sendikası kurma hareketini desteklediği gerekçesiyle düşurüldüğu öğrenildi. Eğit-Der Genel Başkanı'nı güvensizlik önergesiyle düşüren genel başkan yardımcısı Elvan Türkmen, Genel Sekreter Kenan Görgülü ve Genel Sekreter Yardımcısı Cengiz Kaplan, 28 mayısta kurulacak olan öğretmenler Sendikası'nın Eğit-Der tarafından desteklendiği imajının bizzat Feyzullah Ertuğrul tarafından yaratıldığını, bunun yanlış olduğunu söyledi. Yumurta zaıtıım yolda Fiyatı son aylarda düşen tek gıdayumurta da pahalanacak Yumurta üreticileri, fiyatları tek elden saptamak için bir yumurta borsası kuruyor. Borsanın kurulmasıyla yumurta fiyatı 200 liradan 350-400 liraya çıkacak. Üreticiler, bunu yapmak zorunda olduklarını, bugüne dek ürünlerini tüccara zararına sattıklarmı söylüyor. ESİN SUNGUR ~ Son zamanlarda sürekli fiyatı düşen yumurtada, 350^400 liralık fiyat etiketlerine yakında alışma- raız gerekecek. Yumurta Üretici- leri Derneği, piyasadaki fiyatı tek elden belirlemek amacıyla yeni or- ganizasyona giderek üyeleri ara- sında borsa kurdu. Demek, en bü- yük üretici olduğu için, yumurta fiyatlanıun belirlenmesinde bugü- ne kadar gayri resmi borsa göre- vini üstlenen Başmakçı Tavukçu- luk Kooperatifı'nin urettiği yu- murtalann da tamamını satın ala- rak fiyat farklılaşmasını önleme karan aldı. Yumurta Üreticileri Derneği Başkanı Nuri Sözmen, tüm dün- yada tüketicilerin 350-400 liradan daha aşağıda fiyatlarla yumurta yiyemediklerini belirterek, "Tür- Idye'de de bu fiyatlara ahşmak ge- rekiyor. Hemen degil, ama bir sü- re sonra yumurta bu fiyattan sa- tılmak zorunda" diye konuştu. Sözmen, yaptıklan hesaplamala- ra göre halen üreticinin bir yumur- tayı 170 liraya mal ettiğini kayde- derek sözlerini şöyle sürdürdü: "Bb 170 linıya mal ettigbniz yn- murtayı şu anda Basmakçı'mn tüccar karşısında zayıf kalması yüzunden 136 liraya satıyoruz. Tii- ketici ise market ve bakkaJlardan ancak 200-250 liraya alabüiyor. Bu aradaki farkı toptancılar, aracılar ve bakkallar cebe atıyor. Şimdi kuracağımız borsada, tüm Türki- ye'deki yumurta ureticilerinin is- tediği fiyatı oluşturacağız. Fiyatı saptarken toptancının ve aracının yüzde 10'ar. bakkahn ise yüzde 25 kâr payı ayıracağını varsayarak tü- keticinin mağdur olmamasıaa ozen gösterecegiz. Ama onlar yi- ne ceplerini doldururlarsa da ya- pacak bir şeyimiz yok. Çunkü üre- ticiyi kendisinden başka kimse dii- şünmuyor." Sözmen'in yaptığı hesaba göre, yumurta maliyetinde yem gideri yüzde 70 oranında ağırlık taşır- ken, geriye kalan maliyeti ilaç, elektrik-su giderleri ve üretici pa- yı oluşturuyor. Yumurta Üretici- leri Derneği, yumurta başına 600 lira olan yem giderini diğer mali- yet unsurlanru bir araya getirerek hesapladıklan 3.5 katsayısına bö- lerek uretim maliyetini 171 lira 43 kuruş olarak buluyor. Yumurta Üreticileri Derneği'nin önceki gun toplanan üyeleri, onü- müzdeki pazartesi gunündeni ti- baren yumurta fiyatlarını kendi- lerinin belirlemesi kararı aJdılar. Üyeler, pazartesi günü en geç öğ- len saat 12'ye kadar derneği ara- yarak ellerindeki yumurta stoğu- nu ve istedikleri fiyatları bildire- cekler. Demek, bildirilen fiyatla- nn çakıştığı rakamı belirleyip, da- ha önce piyasa fiyatını oluşturan Başmakçı Tavukçuluk Kooperatifi ile görüşerek, saat 13'te, tüccara yapılacak satışlarda esas olan fi- yatı açıklayacak. Üretici-tüccar zincirinde tek fi- yat oluşturmayı amaçlayan Yu- murta Üreticileri Derneği, 3 mil- yon adet yumurta üretme kapasi- tesi olan Başmakçı Kooperatifi 1 nin açıklanan fiyattan zarar gör- memesi için satamadığı yumurta- lann, üyeleri arasından gönüUü olan 50 üretici tarafından satın alınmatına karar verdi. "Başmak- çı'nın en az bir ay biitiin yumur- talannı alsak piyasayı konlrol ai- üna alabiliriz" diyen Demek Baş- kanı Nuri Sözmen, geçmişte de aynı yöntemi denediklerini belir- terek şöyle konuştu: "Yumurtanın 120 liraya kadar düştüğü gecen >ıl üyelerimiz ara- sından 11 kişi anlaşarak Başmak- çı"dan alım yapmaya başladık. tm- kânlar dar oldugu için 20 kanryon alıyorduk, ama bu da fiyatın bir- denbire artmasına yetti. Bu yıl da denemeyi 143 liradan 196 İiraya gelene kadar sürdiirdük, ama ola- naklar dar. Şimdi 50 üyemiz kat- kıda bulunacağı için 1 ay dışan- ya yumurta vermeyip borsayı be- lirieyebiliriz." Dernek Başkanı Nuri Sözmen, Irak'ın eylül ayından itibaren Türkiye"den yumurta ithal edece- ğine dair bilgi aldıklannı da be- lirterek, dernek uyesi üreticilerin bu ihracat bağlantısı için şimdiden stok yapmasını da istedi. "Taze yumurtalan lrak'a saöp iç piyasa- ya yumurta yetiştirmemiz için şimdiden buzhaneye stok koymak gerekir" diyen Sözmen, üyelerden, bulunduklan bölgelerdeki buzha- ne olanaklarını araştınp bilgi ver- melerini istedi. ABD'de de Kola sorunuŞ E B N E M ATİYAS NEW YORK — Coca-Cola şir- ketinin 1990 yazı için başlattığı ve gelmiş geçmiş en pahalı kampan- ya olarak nitelendirilen 100 mil- yon dolarlık reklamlar sorun ya- rattı. "Sihirii kola" (Magicola) ad- lı yeni tenekelerde Coca-Cola, tü- keticilere toplam 4 milyon dolar dağumak üzere bir promosyon kampanyası başlattı. "Sihirii kola" açıldığında icinden kola ye- rine şekerli "taklit" bir sıvı ve 1 ile 500 dolar arasında değişebilen nakit para ya da seyahat kupou- ları çıkıyor. Kola yerine tenekele- rin içindeki "taklit sıvıyı" içen 11 yaşındaki bir çocuğun ailesi şim- diden Massachusetts eyaleti sağ- lık yetkililerini aiarma geçirdi. Tü- ketici haklan avukatlan, şirketin, bu sıvıyı içmemek için tüketicile- ri reklamlarında yeterince uyar- madığı gerekçesiyle mahkemeye kolaylıkla verilebileceğini ve tüke- ticilerin bu davalan kolaylıkla ka- zanabileceklerini belirtiyorlar. Bu nedenle Kola basına tam sayfa da- ğıttığı ilanlan geri topladı. Sadece bir kez yayımlamak üze- re verilen ilanların pek azında, içinde para bulunan şişelerdeki sı- vının kokulu ve renkli zararsız su olduğu, içilmemesi gerektiği bil- diriliyordu. Bazı uzmanlar ise su- daki sıvıda bulunan klorun baş dönmesi yapabileceğini, ancak bunun son derece etkisiz olabile- ceğini, dava açılsa bile kazanma şansının küçük olduğunu belirti- yorlar. Başlatılan kampanya ağustos sonuna kadar sürecek. 'Magicans' adı verilen özel kola tenekelerinde, rulo haline getiril- miş kâğıt paralar bulunuyor. Te- nekenin kapağı açıldığında kapa- ğa bağlı bir sistem rulo halindeki parayı anında dışarı fırlatıyor. Ancak bazı durumlarda bu sistem işlemeyebiliyor, parayı fark etme- yenler amonyak kokan sıvıyı yu- tabiliyor. Şirket, amonyak koku- sunun özeUikle içmeyi engellemek amacıyla seçildiğini açıkladı. Coca-Cola, 750 bin adet "sihirii tenekeleri" 200 milyon klasik ko- la kutusunun arasında gelişigüzel dağıtmayı planlıyor. Şimdilik yak- laşık 120.000 kutu dükkânların raflanna ya da depolara dağıtıl- mış durumda. Bu 120 bin kutu- nun ancak yüzde l'inin defolu olabileceği kaydediliyor. Coca-Cola nın ezeli rakibi Pepsi Cola ise benzer, ama daha emin bir reklam kampanyasını tercih et- ti. Pepsi "Serin Tenekeler" (Cool Cans) adlı kutularda para ve ödül dağıtacak, ama bunu kola gibi karmaşık fırlatma sistemleri ile yapmayacak. EKONOMDE KULIS MERAL TAMER Otocuların Türkiye kavgasıOtomotiv sektöründe son dö- nemde giderek "kıztşan" reka- bet, acaba eskilerle yeniler ve bu çerçevede 2 ezeli rakip Koç'la, Sabancı arasında mı yoksa Do- ğu Avrupa'daki son siyasal de- ğişimlerin ardından işin içine uluslararası bir boyut da mı gir- di? ltalyan Fiat fırmasının, Türki- ye'de Tofaş'la birlikte yapacağı 800 milyar liralık yeni yatırımın yanı sıra Sovyetler Birliği'nde de büyük bir otomobil fabrikası kurmaya karar verdiğini öğren- dik. Koç Grubu Otomotiv Şir- ketleri Başkanı tnan Kıraç'tan aldığınuz bilgiye göre Fiat, Sov- yetler Birliği'nde 2 aşamada top- lam 600 bin adeüik kapasiteye ulaşacak büyük bir yatınma başlıyor. tfoyoda Agnelli Bu arada bir ulkeye yatırım yapma kararını verinceye kadar son derecede temkinli davran- dıkları bilinen Japonların, Tür- kiye'deki Toyota yatırımının kapsamııu genişletmeyi düşün- dükleri de söyleniyor. Japonya- mn otomobil imparatoru MB. Toyoda'nın Türkiye'ye gelişinin ardından ve Avrupa'daki son de- ğişimlerin ışığında ToyoU'mn Turkiye"deki yatırımının kapasi- tesini yılda 100 bin adetten 300 bin adede çıkartmayı planladı- ğından söz ediliyor. Avrupa otomobil piyasasın- daki rekabet herkesin malumu. Doğu Avrupa pazarından pay kapma savaşının varhğuıdan söz etmeye gerek yok. Bu durumda Türkiye, ÖzeUikle Japonlar için Doğu Avrupa piyasalanna atla- makta çok uygun bir "arazi" oluyor. tlgili çevrelerin görüşü- ne göre Avrupalı firmaların bu- nu kaptırmak istememeleri de doğal. ÖzeUikle Türkiye'ye yıl- lar önce girmiş bulunan Fiat, hem Türkiye hem de Doğu Av- rupa piyasasından Japonlara fazla pay vermemek için boyle bir atılıma girmiş olabilir deni- yor. Fiat'ın Türkiye'deki yeni ya- Arkası 15. Sayfada Bodur neden kaçtı?Odalar Birliği'nın yeni 'patronu' yann bdli oluyor. An- kara'da 12'ye 5 kalanın heyeca- m yaşanıyor. Ama şimdi ki Baş- kan Ali Coşkun'un 'patronu' ve Istanbul Sanayi Odası Meclis Başkanı tbrahim Bodur, her ne- dense son anda kendisini bu "heyecanın* dışında tutmayı yeğledi ve bıryurtdışı seyahat 'icat etti. LBodur Deniyor ki Bodur adaylardan Yalım Erez'e de sonradan çekilen Rona Yırcalı'ya da destek va- at etti. Mavi Boncuk dağıttı. Bu arada kendi ge- nel müdürü AB Coskun da var. Herhalde sonun- ~* da çıkar yolu "destek vaat ettiklerini yan yolda j bırakarak ortalıkta gözukmemekte" buldu. Bu arada Odalar Birliği secim sistemini son an- da değiştirme yönündeki girişimler de 'kadük' kaldı. Güneydoğu olaylarından vergi tasarıları- na Türkiye'nin pek çok önemli sorunu dururken alelacele Büyük Millet Meclisi'negetirilen TOBB Yasası'ndaki değişiklik tasarısı, prosedür eksik- liği nedeniyle Meclis'ten geçirilemedi. Kulislere göre söz konusu tasan, Ali Coşkun'a yeniden seçilme şansını arttırmak üzere hazırlan- mıştı ve tasanya son anda konacak bir ek mad- deyle seçimlerin 138 konsey üyesinin değil, yak- laşık 1000 kişilik genel kurulun oylarıyla yapıl- ması hesaplamyordu. Argüden'in Koç'taki görevi Toplu Konut ve Kamu Ortak- lıgı Başkan Yardımcılıgı göre- vinden bir süre önce aynlan Yıl- maz Argüden'in Koç Holding'- deki görevi ne olacak? Bu konuda bize yöneltilen so- rulara açıklık getirmek üzere Koç Holding'i aradık. Aldığımız yanıt şu: Argüden, Koç Holding Başkan Yardımcısı Tevfik Altı- nok yönetimindeki finansman bölümünde danışman olarak ça- lışacak. Koç Holding'e bağh şir- ketlerin ortaklık yapılanyla ilgili düzenlemeleri öngören çalışma- lar çerçevesınde Argüden'in gö- ruşlerinden yararlanılacak. Şu sıra evini İstanbul'a taşı- ma telaşı içinde olan Argüden, Koç Holding'de tam gün çalışa- cak, ancak bordrolu olarak de- ğil. Kendisine müşavirlik ücreti ödenecek. Avrupalı fon yöneticileri geliyor A\Tupalı fon yöneticilerinden oluşan yaklaşık 25 kişilik bir grup 11 haziranda Türkiye'ye geliyor. Borsacılarımız ve ban- kacılanmız da kendilerine ev sa- hipliği yapmaya hazırlanıyorlar. Organizasyonu Osmanlı Banka- sı yapıyor. "The Association of Fond Managers and Analists of Euro- pean Markets" üyesi olan 'konuklar' çoğunlukla kendi ad- lanna fon yöneten kişiler, sigor- ta şirketleri vs... Türkiye'de her birinin yapabilecekleri alımın 2-3 milyon dolar mertebesinde olabileceği belirtiliyor. Ama asıl önemlisi onlar geldikten sonra rakiplerinin de Türkiye'ye gel- me olasılığı. Bankacılarımız ve borsa aracı üyeleri 'bu bir başlangıç' diyorlar. Garanti'nin inşaatı Garanti Bankası Genel Mü- dürlüğü Zincirlikuyu'ya Halk Sigorta ile tktisat Bankası'nın arasındaki binaya taşınacak. Taşınacak da inşaat biterse. Çünkü şu sırada inşaat dur- muş vaziyette. Kulislere bakıhrsa tktisat Bankası sahibi Erol Aksoy, komşusunu belediyeye şikâyet etmiş. "Bina 10 santim dışan taşıyor" demiş. İnşaat da bu- nun ttzerine durdurulmuş. Ancak Garanti Bankası'nın üst yönetimi, inşaatın durdu- rulması olayına, "binayı ba- rütmek için proje tadilatı ya- pıyornz, o yüzden inşaau biz duntardak. Yeni projemiz Şif- II Bekdiyesi'nce ooaylandı. Biyökşehir Belediyesi'nia onayını bekliyoraz. Erol Ak- soy da şikiyet etmiş, ama biz zaten osdao öace durdurmuş- tak" şeklınde bir açıklama ge- tiriyor. Yatırımcılar, tasarruf sahipleri! VESTEL 5 . Y I L Vestel, dev bir elektronik şirketler zincirinin Türkiye halkasıdır. Vestel'in mensubu olduğu uluslararası şirketler topluluğu Polly Peck International PLC'nin en önemli faaliyet alanlarından biri elektroniktir. Vestel, Sansui, Imperial, Russell Hobbs, Capetronic gibi şirketleriyle Polly Peck, elektronik alanmdaki üretim, dağıtım ve satış sonrası faaliyetlerini dünya üzerinde bir zincir halinde bütünleştirmiştir. Vestel, Polly Peck'in diğer elektronik kuruluşlarıyla üretim faaliyetlerini eşgüdüm içinde sürdürmekte, bu sayede teknolojik yenilikleri aynı anda uygulayabilmekte . ve pazarlama faaliyetlerinde üstün bir konuma yükselmektedir. Vestel, dünyanın önde gelen bu elektronik şirketler zincirinin güçlü bir halkasıdır. Polly Peck Elektronik Grubu ESTEL VesteFe hissedar olabilirsiniz! Vestel Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş., dünya üzerinde önemli bir sınai ve ticari güç olarak öne çıkmaya başlayan Polly Peck Şirketler Topluluğu'nun en büyük kuruluşlanndan biridir. Vestel, teknolojide, üretimde, satışta, ihracatta Türk elektronik sanayiinin en büyüğüdür. Vestel'e şimdi siz de hissedar olabilirsiniz. Vestel Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş.'nin hisse senetleri 28 Mayıs Pazartesi günü Finansbank, Garanti Bankası, Impexbank, Manufacturers Hanover Finans, Osmanlı Bankası ve Yatınm Finansman'ın genel müdürlük ve tüm şubelerinde satışa sunulmaktadır. Hisse senetleri, satıştan sonra İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda işlem görmeye başlayacaktır. Vestel Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş.'nin imtiyazlı hisse senedi yoktur. Tüm hisseler eşit hakka sahiptir. Vestel'in hisse senedini alın, doğru ve verimli bir yatınm yapın. POLLY PECK INTERNATIONAL PLC VESTEL bir & Polly Peck Inıernational PLC kurulufudur. M Vestel'in hisse senedini almakla, dev bir elektronik şirketler zincirinin Türkiye halkasına hissedar oluyorsunuz.