Katalog

CUMHURÎYET/6 DİZİ-RÖPORTAJ 3 ŞUBAT 1990 Eski Içel ve IstanbulEmniyet Müdürü Mustafa Yiğit: 163. madde vicdan özgürlüğünü kısıtlaımyor Izmir Temsikimiz Hikmet Çetinkaya'mn emekli Emniyet Müdürü Mustafa Yiğit'le yaptığı sövleşinin ikinci bölümünde polisin toplumdaki işlevi TCK'mn 141, 142, 163. maddeleri ve işkence konulan yer alıyor. —2— HİKMET ÇETİNKAYA —Bir-iki polis memurunun Ayasofya Mii- zesi'nin camiye dönüştürülmesi için imza k»m- panyasına katılması Polis Yasası'na göre suç mudur, değil midir? YtĞtT — Sayın Çetinkaya, burada, basın- da Ankara Kocatepe Camii'nde Ayasofya'ıun camiye dönüştürülmesi hakkında açılan im- za kampanyasında imza atan üniformaJı po- lislerin resmi hakkında duşüncelerimi soruyor- sunuz. Öncelikle şunu belirtmeliyim ki ben şahsen uniformab iken polisin şahsi fıkrini be- lirtmesine karşıyım. Çünkü üniforma kişiye görev verir. Disiplin, üniforma ile başlar, kt- demden ilham alır. "Memurların bu kampan- yaya iştirakleri suç mudur?" derseniz, olma- ması lazımdir, ama "Disiplin suçu mudur?" derseniz, evet diyebilirim. Hatta ben memu- nın üniformalı olarak camiye bile gitmesine karşıyım. Üniformalı ibadet, anlayışıma ters düşer. Polis mevzuatında, silahla girilemeye- cek yerler sayılmıştır. Buna göre polis mah- kemelere, hastanelere, harp gemilerine silah- la giremez. Silah polisin teçhizatıdır ve üni- formalı oldukça taşımaya mecburdur. Allah'ın evi kabul ettiğimiz ulvi bir ibadet yerinde si- lahlı ve üniformalı dolaşılmamalıdır. Kaldı ki açılan bir kampanyaya da iştirak ediyorsunuz. Yann Ayasofya'nın cami yapılması hususun- da yasal veya yasadışı yapılacak bir miting ve- ya gösten yüriiyüşünde bu memurlar nasıl gö- rev alacaktır? —Siz eski bir polis miidiini olarak bugün polis örgütüne nasıl bakıyorsunnz? Polis bel- li siyasai eğilimlerin güdümünde midir? YtĞtT — Sayın Çetinkaya, polisin kunıluş bakımından 3201 sayılı Emniyet Teşkilat Ka- nunu'nda, vazife bakımından 2559 sayılı Po- lis Vazife ve Selahiyet Kanunu'nda tarifleri ya- pılmıştır. Fakat en güzel tarifi sosyal bir ta- riftir ve denilir ki "Polis. halk ile hiikümet mü- naseberJerinin tanzim müessesesidir." Bu mü- essese ne kadar mükemmei olursa ülkede hu- zur o kadar mükemmeldir. Halk ile hükümet mUnasebetlerinin tanzim müessesesi olarak kabul ettiğimiz polisin birçok tadiller görmüş olmasına rağmen, yürürlükte bulunmayan ve tatbik kabiliyeti olmayan maddeleriyle Polis Vazife ve Selahiyet Kanunu 1932, Emniyet Teş- kilat Kanunu 1937 tarihlidir. Açıkça polisin toplumun çok gerisinde kaJdığı görülmekte- dir. Eski bir mensubu olmakla her zaman if- tihar ettiğim ve her şeyimi borçlu olduğum po- lise üzüntü ile bakıyorum. Polis, kamu gücü- nü kullanır. Muhafazakâr bir güçtiir. Çünkü mevcut nizamı korur. Görevi suç işlenmesini önlemek, şayet suç işlenmişse işleyeni bulup adalete teslim etmektir. Fakat maalesef polis görevi olmayan işlerle meşgul edilmektedir. Polis, karar makamı değildir. Yasalar da po- lisi "silahlı icra ve inzibat giicii" diye tanım- lar. Önenüi belirtmek ihtiyacmdayım ki Türki- ye*de bugün pblisten daha önce bir "zabıta", "kollıık"sorunu vardır. Bugün dUnyada Tür- kiyetteki kadar çok zabıta kuruluşu olan dev- let azdır. Kısaca sayacak olursak devlet büt- çesinden maaş alan ve emniyet hizmeti gören zabıta kuruluşları: Düşünce özgürlüğü, kontrolü ve kısıtlanması mümkün olmayan bir özgürlüktür. Ancak bunun yaşama geçirilebilmesi için söz ve yazı özgürlüğü gibi birtakım özgürlüklere ihtiyaç vardır. 163. madde de aynı şekilde vicdan özgürlüğünü kısıtlamıyor. Aksine, vicdan özgürlüğünün aktif hale gelmesini sağlayan Inanç ve ibadet* özgürlüklerini koruyor. Diğer bir ifade ile manevi âleme ait olan münakahet, muamelat, fıkıh ve ilm-i feraiz hükümlerini ayınyor. Bu nedenle 141,142 ve 163. maddelerin kaldınlması değil, düzenlenmesi uygun olur. 1) Emniyet Genel Müdürlüğü 2) Jandarma Genel Komutanlığı 3) Sahil Güvenlik Komutanlığı 4) Gece bekçileri 5) Sahil Muhafaza 6) Gümrük Muhafaza 7) Orroan Muhafaza 8) Tekel takip memurları 9) Müesseselerin sivil savunma sekreterlik- leri 10) Hayvan sağlık zabıtası 11) Güneydoğu köy korucuları. Bunu daha da uzatmak mümkündür. Bu- na bir de belediye zabıtası, müesseselerin gü- venlik görevlileri, Maden Tetkik Arama'nın bekçileri, Makine Kimya'run bekçileri gibi özel zabıta kuruluşlanıu eklerseniz zabıta sorunu dediğim konunun şumulü ortaya çıkar. Bunun mutlaka bir sisteme bağlanması ve zabıta teş- kilatlanmasının vakit geçirilmeden gerçekleş- tirilmesi lazımdir. —TCK'mn 141, 142 ve 163. maddelerinin kalkması tartışmalanna katıiıyor musunuz? YtGtT — Türk Ceza Yasası'nın 141. 142. maddeleri esas itibanyla düşünce ozgürlüğü- nü, 163. madde de vicdan özgürlüğünü kal- dıran maddeler değildir. 141 ve 142. madde- ler bakımından konu düşüncenin ne şekilde ifade edilebileceği meselesidir. Düşünce özgür- lüğü, kontrolü ve kısıtlanması mümkün olma- yan bir özgürlüktür. Ancak bu özgürlüğün ya- şama geçirilebilmesi için söz ve yazı özgürlü- ğü gibi birtakım yardımcı özgürlüklere ihti- yaç vardır. 141, 142 ve 163 yeniden diizenlenmeli Ceza Yasası'nda söz, yazı ve ifade özgürlüklerini düzenleyen daha başka mad- deler de vardır. 163. madde de aynı şekilde vic- dan özgürlüğünü kısıtlamıyor. Aksine, vicdan özgürlüğünün aktif hale gelmesini sağlayan "inanç ve ibadet" özgürlüklerini koruyor. Di- ğer bir ifade ile manevi âleme ait olan müna- kahat, muamelat, fıkıh ve ilm-i feraiz hüküm- lerinden ayınyor. Kanımızca bu maddelerin kaldınlması değil, yeniden düzenlenmesi uy- gun olur. Hatta bir tek bu maddelerin değil, başta anayasa olmak üzere bütün yasalann dü- zenlenmesi zorunlu hale gelmiştir. Fakat ta- bii ki bu çok zor ve uzun zamana bağlı bir iş- tir, ama bir an evvel bağlanmasında büyük fayda vardır. İşkence ve 'hırpalama' —Sayın Yigit, polis işkence yapıyor, ama açıklamalara bakarsak 'İşkence başka, hırpa- lamak başka' deniyor. YtĞtT — Sayın Çetinkaya, hakikaten çok önemli ve kamuoyunun üzerinde durduğu bir konu. Tabii ki "işkence" ile sorduğunuz tabirle "hırpalama" veya "efrada karşı suimuamele" —^^-^™ arasında fark var. îşkence, Türk Ceza Yasa- B I T T I sı'nın 243. maddesinde yer almaktadır. Bura- da fıilin işkence olabilmesi için sıfaîlar tespit edilmiştir. "Mahkemeler ve meclisler reis ve azalanndan ve sair hiikümet memurlanndan biri..." denmektedir. İlaveten "maznun" yani öz Türkçesi ile "sanık" denmek suretiyle ola- ya muhatap olan kişi belirtilmiştir. Maznun, yani sanık kimdir? Tabii ki bir suçu işlediği- ne dair şüpheli olup hakkında adli bir tahki- kata başlanmış olan kişidir. tşte bu kişiye "eü- rümlerini söyletmek için..." maddede ismi ge- çen kişilerce yapüan kötü muamele "işkencei 'dir. Türk Ceza Yasası'nın 245. maddesinde ise "kuvvei cebriye imaline raemur olanlar ve bi- lumum zabıta ve izhar memurian..." denmek suretiyle 243. maddedeki görevlıler arasında farkı koymuş "...bir kimsenin..." diyerek "maznun" ibaresinin ifade ettiği manadan ay- nlmıştır. Tabii ki efrada karşı suimuamele suç- tur. Fakat işkence ile suimuamele ayn ayn suç- lardır. 3 Mart 1973 gun ve 1696 sayılı yasa ile Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu'na ekle- nen Ek-3 madde ile bazı suçların hazırlık so- ruşturmalarırun bizzat cumhuriyet savcılan ve- ya sorgu hâkimlerince yapılacağı hükmü ge- tirilmiş, bu suretle bu suçlarda polisin sorgu yetkisı kalmadığından işkence sorunu da kalk- mıştı. Ancak sonra çıkarılan kanunlarla Ek-3 madde kaldınldığından poliste yeniden işkence iddiaları başlamıştır. 243 ve 245. maddelerin arasındaki farkı iyi bilmek lazımdir. Fakat bu konunun şümullü bir şekilde tartışüması icap eder. KTE4P/YAYIN RNfefceskFıNbHd Mderier "Demokrasi Sınavı' Ders: Kona: KaüJtfllar: Sosyal Bilgiler Demokrasi Kenan Evren Turpıt Özal, Erdal tnöni Süleyman Demirel, Bülerti Ecevit, Necmettin Erbakan . CAN OZAN'm bu kitabı okmduğunda belli olacaktır, duyurulur. e FıkraİaHa lideHer Bütün kitapçılarda Muaffer İzgi'nön snnasn, Semih Bilcıoğluaun çizgileriyk KDV içinde 5500 lin BİLGİ YAYINEVİ Meşrutiy»! Cad. 46/A ANKARA 131 81 22 - 131 16 65 BİLGI DAGITIM Babıali Cad. 19/2 İstanbul 522 52 01 OSMANLI BASINI'NDA Y.ÜZ YIL ÖNCE BU AY / MELİHA YETKİN C TÜRKİYEDE SOtUN TARİHİNDEN 3 TARİH. CEÇMİŞ SUÇLA- RA 1ÜŞKİN YALANLAR Ml DEMEKTİR? / CHRISTOPHER HILL 3 TÜRKÇEDE "MA" OLUMSUZLUK EKİ İLE •DIK" EKİ / ŞİNASİ TE- KİN • KARAMANLICA KİTAPLARIN ÖNSÖZLERİ / EVANGELIA BALTA a ÛSKÜDAR SELIMİYE CAMİİ'NİN MİMARI / KEVORK PAMUKCİYAN 3 PELASGOSLAR ÜSKÜDAR A CİDER İKEN / BlLGE UMAR D SİNAN VE TEZKİRET-ÜL-BÜNYAN YAZMALARI / SUPHİ SAATÇ1 3 KAMONDOLAR / TANER TİMUR 3 NAPOL- YONUN RUSYA SEFERİ GRAFİĞI / EDVVARD R. TUFTE 3 BİR ME- ZAR TAŞININ DÜSUNDURDUKURİ / AYDOĞAN DEMİR 3 EDİR- NENİN EN ESKİ MEZAR TAŞI / ALIM KARAMURSEL Z ANADO- LUNUN İSLÂMLAŞMA SURECİNDE İHTİDALAR / OSMAN ÇETİN G NUSRET KEMAL KÖYMEN / FUSUN ÜSTEL 3 İSTİKLAL MAR- ŞIMIZLA İLGİÜ BİR BELGE / H. E. CENGİZ - I. TAVİLOĞLU 3 YAYILAN AVRUPA. GENİŞLEYEN OSMANLI / SALİH ÖZBARAN D KOLEKSİYONCUNUN DAĞARCIĞINDAN 3 KİTABİYAT • tati tolxn tletişim Çıktı!Klodfarer Caddesi, Ilelifim Han. No: 7. Cağaloğlu-tSTANBUL Tel: 516 22 60 (3 Halj ŞUBAT'901 AZERBAYCAN, ROMANYAMehmet Doğanoy , Yalçın Yusufoğfu, Osman Doğru EŞİTLİK TEMELİNDE ULUSAL BİRLİK Tarık Zıyo Ekinci • BİZ KURUÇEŞME'DE TARTIŞIRKEN/Gencay Gûrsoy • PAXIMPERİALISTICA/Haluk Gerger • ANAPESK ÖZELLEŞTİRME/Prof.Dr.Burhon Şenatalar • NASIL BİR YÜKSEK ÖĞRENİM ISTİYORUZ/Prof.Dr.Türkan Saylan Yazı ve yorumlarıyla: ÜLKÜ AZRAK 1 Doç.Dr.AHMET ÇAKMAK . YAŞAR YİĞİT _: Prof.Dr.AYSEL ÇELİKEL ~_ TEVFİK ÇAVDAR Z ERDAL ATABEK I VECİHİ TİMUROĞLU T Prof.Dr.İL HAN ÖZAY J TURAN DURSUN 11 YILDIRIM KOC VEYSİ SEVİĞ II TAHİR HATİBOĞLU ~ AHMET KAÇMAZ " OTUZDOKUZ Dr. NURŞEN MAZICI TÜRKİYE'DE ASKERİ DARBELER VE SİVİL REJİME ETKİLERİ Gür Yayınları P.K. 621 Sirkeci Istasyon" yazarının yeni kitabı tüm iilkelerde ödül üstüne ödül kazanıyor... Mary Higgins Clark UYUYAN GÜZEL Manyak katii şimdi de moda dünyasının prensesini izliyordu. Gerilim romanı sevenler... Bu muhteşem ziyafeti kaçırmayın. ALTIN KİTAPIAR Coğoloğlu/İSTANBUL "Su dökmeyin... ateşi yakın... ateşı DÖRTLERİN GECESI Fevzi YETKİN - Mehmet TANBOĞA "Uyumak, yarı ölümdür. Bedenin istirahat anıdır. Patlamanın şiddeti bile bazı tutsakları uyandır- maz... Ranzaların ikinci ve üçüncü katlarında ya- tanlar, kendilerini bilinçsizce atmaya başladılar. Uyanan tutsakların çoğu ateşin bulunduğu yere toplandılar. Çığlıklar, feryat ve figanlarla karışık HAVAR... HAVAR... HAVAR çektiler. Çılgına döndüler bu manzara karşısında, çarpılmışa döndüler... Bir kısmı can havliyle suç olduğuna bakmaksızın... camları kırdılar. Bir kısmı da elle- rinde su bidonlarıyla ateşi söndürmeye çalışıyor- du. Ateş söndükçe, alevler azaldıkça, alevler içinde bağdaş kurmuş insanlar gördüler." YURT Necatibey Cad. 25/9 Sıhhıye-ANKARA ARİF DAMAR'ın son şiir kitabı "YOKSULDUK DÜNYAYI SEVDİK" Dağıtım Sosyal Yayınlar Cumhuriyet Kitap Kulübü'nd&n de edınilebilir. Babıâli Cad. 14 Cağaloğlu-IST. Tel: 528 33 14 - 522 52 13 VERSO YAYINCILIK ÖMÜR SÇZGİN MARX,KAPITALVE DİYALEKTİK MATERYALİZM P.K.: 359 YENIŞEHIR/ANK. TEL: 117 97 47 ÇAĞRI Şiir Öykü Deneme Yazanlara Her ay bir seçki çıkartmaya karar verdik. Gelin ürünlerinize yer verelim. Yazışma adresi: Namık Kemal Cad. Göktaş İşhanı No: 101 Aksaray / İSTANBUL VERSO YAYINCILIK D.H. RUBEN MARKSIZM ve MATERYALİZM P.K.: 359 YENIŞEHIR/ANK. TEL: 117 97 47 I*TW HH1BM 1OH HHUI MLES» TEORISOSYALİST PARTİ YAYIN ORGANI SUBAT SAYISI CIKTI Basmusahıp Sok. Ta:as Han No 16 Kat.4 34410 Cagaloglulstanbu! Tel: 513 83 52 53 ! Ferit İlsever, Ahmet Aka, Mehmet Akkoç, Hakan Altepe, Tunca Arslan, Serdar Atabay, Gülden Aydın, Faik Bulut, Zeynel Coşar, Gürbüz Çuhadar, Ali Doğan, Mehmet Evcimen, M.Bedri Gültekln, Ender Helvacıoğlu, Sibel Karaoğlu, AJi Koçintar, Gülali Ölmez, Hıdır Özcan, Doğu Perinçek, Ali Tokgöz, Aklf Yılmaz , DOĞU AVRUPA VE SOSYALiZMi TARTIŞTI Teori Yazı Kurulu Ferit İlsever Sesvolst PorH 3 OKtKnr'M Turan Dursun lhan Kırıt CMMI Sârtyo'yı Ufrırioriı— cem yayınevi VEDAT TÜRKALİ TEK KİŞİLİK ÖLÜM -Yeni Romaru- "... Yazarın, 12 Mart ve 12 Eylül zâlimlerine kız- gınlığını, korkaklık ya da çıkarcılıklanndan onlann işbirliğini yapanlara karşı tiksintisini ve eski örgüt yöneticilerinin hamakat ve kötülükleri için duyduğu öfkeyi paylaşmamak elde değil.(...)" Mete Tunçay VURCOSMANtYE CAD. KARDEŞLER HAN 1/3 CAOALOĞLU İSTANBUL cem yayınevi FOTOGRAFLARLA NÂZIM HİKMET Hazırlayan: Kıymet Coşkun Kuşe, büyük boy, 500'e yakın fotoğraf NURUOSMANİYECAD. KARDEŞLER HAN 1/3 CAĞALOCUJ İSTANBUL GEIJ KADI LYNNÇert/VH: s Ahrttthr \ BaBMhCad SıK RCEK NMI?' SEGAL / c;ıu ö.\a F A cı at Vtf] tucrı O o o m o cr> d> TOPLUMSAL KURTULUS,AYUK M ^ L TEORİK-PRATİK SOSYALİST DERGİ < • CUMHURİYET PARTİSİ AR4NIYOR • ÖZAL SOVYET SİSTEMİNE BEKÇİ • DEVRİMCİLERİN BİRLİĞİNE DOĞRU •SOVYETLERDE KÜRT AYDINLANMASI • /. KURTULAN AZERİ HALK CEPHESİ L/DERÎYLE GÖRÜŞTÜ • SOSYALİZM ÜZERİKE TEZLER HALUK YURTSEVER • DEVRİMDEN DÖNÜ$ SOKTAS1 ÇELİK BİLGİS Isteme Adresı: Cemal Nadır Sk 17/6 Cağaloğlu/IST Konur SK 73/9 Kızılay/ANKARA cem yayınevi ZEYNEP ORAL EStNTÎLER 8Öli<y\lla.T * * * SÖZDEN SÖZE L NURlUOSMANtYE CAD. KARDEŞLER HAN 1/3 CAÖALOÖUJ İSTANBUL Bayır Yayınları Bin sekiz yüz altmış dörde kadar KUZEY KAFKASYA KABİLELERİNDE DİN VE TOPLUMSAL DÜZEN, Fiyal 3.000 TL. Dr. Yahya Kanbolat REYHANLI İLÇESİNDE TÜRKMEN AŞİRETLERİNİN DURUMU ve KUZEY KAFKAS GÖÇMENLERİ, Fiyat 2.000 TL. Dr. Yahya Kanbolat Genel Satış Yeri: ilhan İlhan Kitabevi Bayındır Sokak 23/6 Yenışehir-Ankara