Katalog

CUMHURİYET/12 EKONOMİ 25 ARALIK 1990 DÖVİZ KURLARI 25 ARAUK 1990 Dövian Cinsı IMODolan IBAImanMarta 1 AvusMya Ooteı 1 AvusturyaŞM 1 Balçila Fnngı 1 M m r i a Kronu 1 RnltoMosı 1 Franso Frjngı 1 Hotonda Ftofim 1 isvct Kronu 1 isvıçre Frangı 100 Italyan Lireti 1 Japon Yeni 1 Norveç Kronu 1 Sterfrı 1 S.AratNStan ftya* DĞV12 Aiış 2936 12 1898 56 2274 02 274 40 92.19 499.98 797 86 559.90 1686.45 51313 2229.39 252.89 21.60 488.54 5481.72 782.71 DGvız Satış 2942.00 1902.36 2278.58 274.95 92.37 500 98 799.46 56102 1689 83 514 16 2233.86 253.40 21.64 489.52 5492 71 784.28 Efektf Alış 2933 18 1896 66 2235 36 274.13 9062 494 98 784.30 559 34 1684 76 508 00 2227.16 248 59 2138 483 65 5476 24 769.40 Efekfıf Satış ÇAPBJUHUR 2950 83 1908 07 2285 42 275 77 92.65 502 48 80186 562 70 1694 90 515 70 2240 56 254 16 21 71 490 99 5509 19 786 63 S 1 5465 Alman Markı $ 5 2440 Fr Frangı S 1 7410 rioı Flormı $ 1 3170 ısv Frangı $ 1161 01 Ital üreti $ 135 95 Japon Yenı $ 3 7512 S Arab Rıyalı E 1 BOBSADA İŞLEMLER »tuı AUI TftoU |8U) MBffU) «•tsHoU AMdokıCam BOhCSmento Ç Çaft Ç Ç ÇMu Ç. BMKk tanataı* OmHoKJnç Dofrs» DOtta» t Ep frtndmtri E G M MaHotftıg EntiOÇ Good-Yur Gortenl* GttnF* GGMyBnc* imm(8U) IIMorFMıcı bi*OÇ boctm KaM GKÜ KocHoMhg KoçYjlnnı KonpÇlmmo KommTv. Mlllıyı ftxnl>ı MrtTA M M Htn San&n Metas Nısas NMHoMing NaTunmı OtanTıkstl Onuicu Panan PmarSül Pn>r Entsgrt E! PmrSu Prorün tl Yayıncı* SanMHoMıng Svtaıysjn Sâka TanSgona TMMnk T.GRMB Tl,Bv*.<B) T İ t a A TnkyaCm TSiemms S TSraıKBa* TO O(*»m T M H m Y o b n T Tutoorj YûnM Onceta se- «50 12500 34SO 16000 23500 5900 13750 1950 37500 10750 13250 3S00 5300 160000 5300 5000 11000 7400 2400 8100 1200 64O0 28000 1(750 28000 «000 850 2150 4400 8000 6900 6700 5300 31X 4100 6000 975 10500 4400 2000 14250 10000 «75 7000 3800 71» 8500 29500 14500 13250 15000 16750 3600 "5800 1500 »too BOOO 40500 2250 975 6600 7300 450 1000 1300 1350 8700 950 2400 7O00 2500 3500 17X 3700 600 1000 5700 MM 4000 42» 2800 24000 28500 7500 2750 2750 5050 3750 3500 5700 3(00 35000 640000 «900 7500 5700 13500 18250 2950 5500 2300 2700 3600 5400 4600 1700 6000 3200 Bugunkü Büflûnkû aı aûa> en yCfcsn 4000 12000 3150 16000 21000 530C 12500 1700 33000 9500 12000 3450 4700 4700 4700 10250 2100 7300 1100 5600 25O00 17000 25500 5200 775 3750 61» 6700 4700 2350 3700 875 »500 41» 1850 12750 850 6300 3650 65» 12750 11750 13750 15250 32» 51» 1350 85» 7300 365» 2000 925 60» 375 875 1150 1200 825 21» 6300 2150 3050 1650 33» 5» 925 57» » M 37» 3750 2750 205» 25500 67» 2400 31» 3400 26500 5000 12250 17500 2600 5300 4800 4450 15» 52» 2800 4250 125O0 3250 16250 22000 5500 13250 1800 33000 100» 125» 3500 47» 50» 4750 10750 .2150 76» 1150 60» 260» 175» 26500 5900 6» 40» 6600 6700 4800 29» 37» 950 9750 43» 1850 130» 875 67» 3(00 14000 130» 14750 15750 3600 55» 1450 8500 76» 37500 2100 950 64» 425 950 1150 1300 925 21» 66» 2150 3500 17» 3400 600 925 57» 17M 37» 3750 2750 210» 27000 70» 2500 32» 3500 31000 95» 6800 52» 12250 210» 2850 55» 4118 5400 46» 16» 5400 29» Bugünkü kapaıvs 4000 12500 3150 160» 210» 53» 12500 17» 330» 95» 120» 3450 47» 4700 47» 105» 2150 73» 11» 58» 250» 17000 255» 59» 800 3750 61» 67» 48» 2850 3700 875 95» 41» 18S0 12750 850 6300 3750 6500 14000 11750 14750 15250 3600 5100 1350 86» 73» 36500 2000 950 6300 4» 875 1150 1200 925 2100 6300 2150 3500 1700 3350 600 925 5700 17M 3700 3750 2750 20500 255» 6700 2400 3200 3400 28500 8900 8800 5200 12250 17SO0 2800 5400 41M 4800 4450 1500 52» 2800 Işlem 570» 510» 92900 110» 36350 6800 100350 14500 200 201010 55460 173» 1400 1439» 28» 438730 90» 688» 70100 74» 57350 79500 123» 20850 182» 14600 682090 58» 34» 213» 23» 225920 240» 87» 6» 14» 17200 16600 121050 178» 17350 54350 127250 104» 559» 418» 241990 80» 243» 15680 209» 5400 1136» 286200 697» 12» 19940 2400 12» 1034200 26» 185000 377» 5300 1156» 1000 800 1M 12» 70» 10» 90» 790» 10400 82» 256» 1236» 109740 2860» 500 '06600 8600 2-38500 14800 1371» 3000 4Z7M 12400 152900 86300 777900 28700 Ei ÇOK Sfc yapılan fiy 41» 12250 3150 160» 210» 53» 125» 17» 330» 95» 12250 3450 4700 47» 4750 105» 21» 73» 11» 6000 25000 17000 255» 5500 8» 3600 6100 67» 4700 2BS0 37» »25 95» «2» 1850 12750 850 6300 37» 6500 13000 11750 140» 15250 34» 51» 1350 8500 73» 370» 20000 950 630 4» 875 1150 13» 825 21» 6300 2150 3100 17» 3350 575 925 57» sm 37» 3750 2750 2O600 256» 25» 31» 3400 290» 8500 6800 5100 12250 180» 26» 55» 41M 46» 4450 1500 5300 2900 Ağırlıklı ortfiy 4109 122» 3168 16069 21282 5318 12622 173» 330» 9965 12203 3466 «700 4783 4740 10430 2110 7359 1120 5904 25212 17147 25816 559S 798 3803 6182 5700 4723 2852 37» 911 9522 4172 1850 12857 856 6450 3702 6548 13239 11861 14031 15326 3350 5142 1361 8600 7364 36894 2015 942 6232 405 886 1150 1264 866 2100 6389 2150 3245 1680 3370 554 925 57» MM 37» 3750 2750 20523 25867 68» 2479 3140 3406 8467 68» 5108 12250 18181 2802 5429 4893 4477 1517 5301 2870 U4(M -M.8M.H8.I YAHRİM FONLAR1 fabtaa M|Hia* İş Yatnm-1 i$ tttınm-2 iş Yatnm-3 lşlötınm-4 |ş VMmnv6 ıntaibn-1 intertoo-2 lnarton-3 lnterfcn-4 bdisH YaM MisatYai-2 lktisatYat-3 HctısatYat-4 Iküsat AMım Fon Gmnt \stmm-1 Gararrti YStmm-2 Garantı Yatmm-3 Garantı Vatnm-4 Esöank Fon-1 Esbank Fon-2 Estank Fon-3 YKBYat Fonu YKB Sektor Fon YKB Hisse Fon YKB Kamu Fon YKB ütat Fon YKBKarmaFon YKBDövizFon YKB Kapıtal Fon YKBAkSf Fon Vakrf Fon-1 Vakıf Fon-2 Vakrf Fon-3 Vakıf Hisse VMcrf Dünya Vakıf Fon-6 DçbankMKi ftşbankBeyaz &sbankPambe Tûtûn Fon-1 Tûtûn Fon-2 Mteui Fon-1 Mttui Fon-2 Finans Fon-1 Finans Fon-2 Finans Fon-3 Finans ForM Rnans Fon-5 Ziraat Fon-1 Ziraat Fon-2 Ziraat Başak Fon Ziraat Fon-4 Hak Fon-1 Haft Fon-2 Pamuk Fon Pamuk Hisse Emtak Fon-1 EmJak Fon-2 Impet Fon-1 Impec Hisse TobankFon Sûmer Fon DenfcFon Ege Fon KafcmmaFon Oan*Fon ftrisFbn OrtakFon TOrkbankFon NetFon ESFon tariH 130737 140339 09.1039 170130 040630 19.09.87 14.1237 270239 070639 16.0937 10.0239 080239 283239 11.1239 22.1037 100339 12 02.90 30.05.90 16.1137 311039 11XF90 02.1137 070338 07.0338 070338 070338 070338 02.0139 19.0630 19.0690 09.0538 24D439 iaiQ89 22.0330 26.0330 140630 2&06JB8 1O0439 2a0630 04JV38 10.1290 15.0738 2O1OB9 20.0339 200739 181239 200330 051190 091039 14.0290 14.0290 203630 011139 06.0190 020190 28.0690 22.0190 ia0790 02.0230 04.0590 283330 12.0230 160430 04Û530 083530 070530 11.0630 270E90 03İJ930 05.1130 011190 d*|Nİ 10300 20000 mooo mooo mooo 10661 9360 9359 11.200 9764 9306 9596 9390 mooo 9376 9731 10437 9936 10319 mooo mooo 10477 9.785 9713 9.795 9393 9328 9.294 10.000 9542 10.000 48.279 10444 9394 93» 1O000 10057 20558 10.011 11.021 mooo 40.000 10.000 9346 9356 10428 9358 10.000 10.100 mooo 10.000 mooo 11397 10357 10.724 10469 10.000 mooo 10.086 9362 10.000 10405 10806 mooo 10000 10006 mooo taooo mooo mooo mooo MMM fcftori 64.469 42.279 17173 14B44 12.428 49367 42533 22302 20339 40657 3a 283 15336 15384 11.978 49327 23.128 13301 12.242 50643 16.777 11927 47.192 37.020 51.784 36.297 31.749 36553 16599 12.124 8304 36330 95.073 17345 10463 12.677 11.499 32341 44.004 12.172 36.068 10120 131.436 16.068 22.211 19.055 15,996 12645 10578 17351 14.196 14355 11473 18380 14.474 18337 12789 15.425 12362 14593 10320 13348 15.178 15.226 13.038 «279 12.636 12.682 11371 11018 10604 10477 24AMUK ••gMt I t»tm\ 64.697 42529 17.232 14.693 12471 49537 42 783 22381 2O408 40790 33391 15390 mO39 11971 49305 23.1S2 13329 12.278 50702 16.796 11339 47334 37154 51512 36.428 31364 36.628 16577 12162 8349 37.053 95385 17402 10464 12.646 11.492 33.045 44.156 12 215 36.199 10154 131367 10119 22.289 19.123 16.052 12389 10614 17385 14.242 14911 13538 ia444 14528 18398 12331 15.454 12.407 14.641 10355 13392 15.229 15.287 13.082 13325 12679 12.728 11409 11.050 10646 10511 1990 Hfeta <*) 035 059 034 033 035 034 035 035 034 033 032 034 034 -Û06 036 023 020 029 012 011 010 030 036 -053 036 036 021 -013 031 051 033 033 033 ooi -024 -006 032 035 035 036 034 033 032 035 036 034 035 034 0.19 032 038 048 035 037 032 033 019 036 033 032 033 034 040 034 035 034 036 033 029 0.40 032 Çeyrek yüzyıllık yalııızlıkZonguldak kömür havzasına 25 yüdır hiçbir ciddi yatırım yapümadı. 1965-1980 yılları arasında Zonguldak'ta çıkanlan koklaşabilir Bölgeye 1989'da 149 milyarlık iyileştirme yatırımı planlayan hükümet, taşkömürü tipi kömür dünya piyasalarında 100-110 dolardan satılırken bunun ancak 43 milyarlık bölümünü gerçekleştirdi. 1990'da ise 290 yurtiçinde 20-25 dolardan satıldı. Maden Mühendisleri Odası, o milyarlık yatırım öngörüldü, 75 milyarlık yatınm yapıldı. dönemki zararın 3 milyar dolar olduğunu belirtiyor. MUSTAFA BALBAY ANKARA — Zonguldak Taşkömü- rü Işletmeleri'nde üretimin çağdaş tek- niklerle yapılması için planlanan yatı- nmJann hemen hiçbirinin tam olarak yaşama geçirilemediği belirtildi. Maden Mühendisleri Odası'nın hazırladığı ra- porda, bölgede yatırım olmadığı gibi yıllarca Ereğli ve Karabük Demir-Çelik Işletmeleri'ne dünya fiyatlarınm çok altmda satış yapıldığı vurgulandı. ANAP hükümetleri de bölgede zorun- lu olan "asgari yatmmlar" için bütçe- den aynlan paranın ancak çok küçük bölümünü kullandırdılar. ODTÜ Ma- den Mühendisliği Bölümü öğretim üye- si Doç. Dr. Tevfik Güler, Zonguldak için her şeyin bitmediğini, ancak iyi bir reorganizasyonun gerektiğini söyledi. Türkiye'nin en büyük taşkömürü havzası olan Zonguldak'ta toplam 1.5 milyar tonluk bir rezerv bulunuyor. Günde çıkarılan kömür miktarı 9 bin ton. Bu rezervin işletilmesi için yapı- lan yatınmlar ise bazı bölümler dışın- da bu yüzyüın başmdaki teknikleri içe- riyor. Buna karşılık bölgeden çıkanlan kömürün yıllarca demir-çelik endüst- risinin desteklenmesi için kullanıldiğı belirtiliyor. Maden Mühendisleri Odası'nın ra- porunda, bugüne kadar ciddi bir iyi- leştirme çahşması yapılmadığı vurgu- landıktan sonra şu değerlendirmeler yer aldı: "Havza 25 yıldır ihmal edildi. Son 10 yılda hükümet kâr açısından cazip olan işletmeleri özelleştirirken TTK, MTA gibi kuruluşlan kendi kaderine terk etmiş durumdadır. Koklaşabilir taşkömüriinün dünya piyasalarında 100-110 dolardan satıldıgı 1965-80 yıl- lan arasında Zonguldak'ta çıkanlan bu tip kömür içeride 20-25 dolardan sa- tılmıştır. O dönemdeki zarar 3 milyar dolar dolayındadır. Bugünku değerier- le bu 8.5 trilyon lira etmektedir. Bu ka- rarlann altında iktidariann imzası bu- lunmaktadır." Maden Mühendisleri Odası Başka- nı Fikret Özbilgin, Zonguldak'm bu- günkü duruma gelmesinde işçilerin hiç- bir rolü bulunmadığıru belirterek, "Yanhş politikalar sonucn bu nokta- ya gelindi. Bölgede yeni yatınmı bir ya- na bırakın, idame yatıntn bile yok. Hükümetin buraya verdiği para ölmek- le diriltmek arasındadır. Ereğli ve Ka- rabük Demir-Çelik İşletmeleri sadece Zonguldak'taki kömur havzası nede- niyle buraya kunılmuştur." dedi. Özbilgin, ocaklann dağınık büyüme- sinin de işletmenin sağlıksızlaşmasın- da bir etken olduğunu vurguladı. Dünyadaki her kömür havzasınm kendine özgü koşulları olduğuna dik- kat çeken özbilgin, "O nedenle Zon- guldak için yabancı ülkelerden tekno- loji aranmasının yanında kendimiz araştırma geliştirme çalışmaları yap- malıyız. Konunun bu yönüne bugüne kadar hiç ağırlık verilmedi" diye konuştu. Zonguldak havzasında iyileştirme çalışmaları için 1988'de 34 milyar, 1989'da 149 milyar, 1990'da da 290 milyarlık yatırımlar öngörüldü. Bu ya- tınm bedellerinin önemli bir böiümü- nün Dünya Bankası'mn desteğiyle kar- şılanması planlanıyordu. Ancak bu planlann yansı bile gerçekleşmedi. 1989'da 43, 1990'da da 75 milyarhk ya- tırım yapıldı. Bunlann da yansı büt- çeden, kalanı Dünya Bankası kredisin- den karşılandı. TTK yetkilileri, yatı- nmlarm yetersiz olduğunu vurgularken bütçeden a>Tilması planlanan paranın dahi alınamamasını şöyle açıkladılar: "Madencilik farklı bir yatınm türü. Hemen karar verip satın almak müm- kün degil. İbalelerde gecikmeler olu- yor." TTK yetkilileri 1991 yılı için ise 270 milyarlık yatırım öngörüldüğünü be- lirttiler. Bunun ne kadannın gerçekle- şebileceği sorusuna ise "Yansından ço- ğn gerçekleşir" karşılığım verdiler. Maden Mühendisleri Odası'nın id- dialannı yanıtlayan bir TTK yönetici- si, uzun yıllar piyasa değerinin çok al- tında satış yaptıklannı doğrulayarak, şunlan söyledi: "Biz o zaman olaya ulusal kaynak- lar açısından baktık. Yerli sanayinin desteklenmesi yönünde hareket edildi. Ama bunun karşılığında Zonguldak'a ciddi bir yatınm yapümadı. Bu yılla- nn ihmali. Bugün yapmamız gereken toprağın üzerindeki TTK hizmetlerini başka kurumlara devreünek ve tümuy- le yeraltına girmek. Son gttnlerdeki moda deytşle 'yeniden yapılanmaya' girişmek. Bu çok zordeğil. Annatçuk ve Amasra ocaklannı elden çıkannak gerekiyor. Bu şekliyle işletme çok y«- yılmış durumda. Kandilli'yi de Erde- mir'le ortak işlelmek üzere K<mriık y«- pılıyor. Eğer bugün planlananlar ger- çekleşirse 4-5 yılda ivke dözlüğe çıka- nz." Doç. Dr. Güler de Zonguldak'ın za- rar ettiği, kârh olmadığı gibi değerlen- dirmelerin bir yana bırakılarak reorga- nizasyona gidilmesi gerektiğini söyle- di. Bölgede birbirinden bağımsız çok ocak bulunduğunu söyleyen Doç. Dr. Güler, "Banlar merkezileştirilmeli. Zonguldak'ta giderin geürden fazla gö- riinmesi işletmenin zarar ettiği anhunı- na gelmez. Kömürden elde edilen geli- rin tekrar Zonguldak'a girmesi çok önemli. Sanınm bu yıllarca yapılma- mış. İyi bir planlama para da getirir" dedi. Kadınlaryürtiyüşte ön safta Kar ve soğuğa karşın Zonguldak'ta geleneksel yürüyüş ve gösteriler sürdü. Grevin 25. gününde yürüyüşün öncüsü yine kadınlardı. Ankara'da Deylet Bakanı Çiçek ile görüşen Genel Maden-İş Sendikası yöneticileri bakanm yeni öneri hazırlayacağını söylediler. ZONGULDAK/ANKARA (Cumhuriyet) — Maden grevi- nin 25. gunünde Zonguldak'ta gösteri ve yürüyüşler sürerken Ankara'da Devlet Bakanı Cemil Çiçek üe Genei Maden-Jş yöne- ticileri bir araya geldiler. Görüş- meden sonra açıklama yapan Başkanvekili Selahattin Ata- man, bakanın yeni bir oneri için hazırhk yapacaklannı aktardığı- nı söyledi. Madenciler, Genel Maden-lş Sendikası'nın önünde genel baş- kanları Şemsi Denizer ile 'geleneksel' buluşmalarında, konuşmaya bir gün önceki do- lu ve sulu kar yağışmın yol aç- tığı üşütme için karşılıkh 'geç- miş olsun' dilekleri ile başlıyor- lar. Memurlann düşük zamla- nndan savaşa, olağanüstü hal ilan edilmesi olasılığına, genel greve, topiusözleşme görüşme- sine kadar gUncel her konuyu görüşüp değerlendiriyorlar. Başkanlarının 'yaUğa düşme- meleri için bir gün dinlenmele- ri, bugün gelmemeleri' önerısi- ni reddediyorlar. Her zamanki gibi en önde yer alan, erkeklerden daha bir inatçı slogan atan her yaştan kadınlar kalabalığının arasına kanşıyo- ruz. Bir gün önce iç çamaşırla- nna kadar ıslandıklannı gözle- diğimiz kadınlara 'hastalanma- duuz mı? Bugün nasıl geldiniz' anlamında soru sormak gibi bir yanlışı yapıyoruz. Bir anda bir- çok kadın birden öfke içinde ayakkabısının tekini çıkanyor. Ayakkabılann içinden üst Uste BiR BASKA ZONGULDAK gıyilmiş, tamamen ıslak çorap- lar çıkıyor. Birisi üç yıllık çizme- sinin açümış yanından çıkan ço- rabını gösteriyor; "Bir ayakkabı bir maaş parası. Üstelik grev var. Çocuklann hiçbirine ne ayakkabı, ne palto alabildik. Hepimiz birbirimizin eşyasını gi)iyoruz. Bizim basta olmaya hakkımız mı var? Biz yüriiyüp bağırmayacagız, faesap sorma- yaağız da kim hesap soracak" diye öfke ile söyleniyor. Bir di- ğeri anlatmak istediğinin öfke- sinde yakamdan tutup sallaya- rak "Sabah çocuklar yakama yapıştı. Okula harchk istiyorlar. Yok. Kızım hep teşekkür aldı. Onu okuldan nasıl ayırayım?" diyerek bağınyor. Yaşmın 65 ol- duğunu söyleyen bir diğeri "Çankaya şasınna, sabnmızı taşırma" sloganına ara vererek, hasta kocası, ölen oğlunun ço- cukları da dahil 11 nüfusa ba- kabilmek için 11 yıldır TTK'da çahştığını, 375 bin lira aylık al- dığını anlatıyor."Neye yeter? Biz bağırmayacagız da kim bağıracak" sorusunu yönelti- yor. Kendisi işçi olmayan, eşle- ri için yürüyen diğer çoğunluk araya giriyor: "Biz ev kadınıyu, ama evi kocamızın parası ile biz idare ediyoruz. Tencereyi kay- natamajan, çocuklannı aç bıra- kan biziz. Bizim yorulmaya, basta olmaya hakkımız yok. Donsak da yüriiyecegiz. Anka- ra'ya da yüriiyecegiz.." Genel Maden-İş Başkanı Şemsi Denizer'in gözüne, ma- denci eşinin yukarı kaldırarak gösterdiği, kendi yazdığı afış ta- kıhyor. 'Hükümet baba olur mu? Bu hükümette babalık ne gezer?' diye itiraz ediyor. Kadın mahçup, gülerek 'Cahilliğime ver baskan. Onlard^n baba olmaz' yanıtını verdikten sonra 'Hükümet istifa' sloganını he- men kitleye yayacak biçimde başlatıyor... Devlet Bakanı Cemil Çiçek ile Genel Maden-lş Sendikası yöne- ticileri dün Ankara'da bir araya gelerek grevleri 25. gününü dol- duran TTK ve MTA sözleşme- lerini görüştüler. 2.5 saat süren görüşmeden sonra bir açıklama yapan Genel Maden-tş Sendika- sı Genel Başkanvekili Selahattin Atantan, Cemil Çiçek'in yeni bir ücret önerisi getirmediğini beür- terek yeni bir öneri için hazırhk yapacaklannı aktardığını bildir- di. Ataman, "Yevmiyeyi 8 bin 500'den 17 bine, 15 binden 27 bine çıkartan önerileri görüsme- yeceğimizi açıklamıştık. Biz in- sanca yaşanabilecek bir ücret is- tedigimizi bir kez daha bakana flettik" dedi. Görüşmeye açık ol- duklannı yineleyen Ataman, ile- riki günlerde de görüşmeler ola- bileceğini ifade etti. Devlet Bakanı Cemil Çiçek, Genel Maden-lş Sendikası'na yeni bir ücret önerisi hazırlaya- bilmek için yeni ücret önerisine esas olacak hesaplama yöntemi seçenekleri sunduklannı bildir- di. Çiçek, "Sendika, geriye dö- nük 10 yıllık kayıplardan söz ediyor. Yeni ücret teklifi bazır- larken geriye dönük 10 yılda ve- rilen ücret zamlan ile enflasyon karsılaştınlıp v^rsa kayıplar mı ödenecek? Ya da bir başka işko- lunda ya da benzer bir isyerin- deki benzer ücret zammı mı yöntem olarak kullanılacak? Bunlar tarösıldı" diye konuştu. Tunçbilek'te gündüz vardiyası ÜMtT OTAN TUNÇBtLEK/TAVŞANLI — Hava- da kömür kokusu. Bir tebessüme bile ta- katlan yok insanlann. Ağızlan bıçak aç- mıyor. Burası Türkiye'nin en kalın ve en geniş linyit damarının üstu. Burası 6 bin 800 linyit işçisinin ayda 350-400 bin li- rayla geçinmeye çalıştığı, başaramazsa intihar ettiği İunçbilek... Saat sabahın yedisi. Termik santralın bacasından çıkan korkunç dumanlardan başka bir hareket görünmüyor. Küçük bir sabahçı kahvesinde linyit işçileri gü- nün ilk çaylannı içip sendikalannın açıl- masıru bekliyor. Sendikanın sandığından borç para alıp diğer borçlannı kapata- caklar. Yeraltında kazmacılık yapan Ah- met Süngü, "Benden kıdemli işçi yok ocakta" diyor. 1971 yılmdan bu yana madenci olduğunu, 1976'dan beri de kazmacılık yaptığını belirtip sürdürüyor: "Elime 450 bin lira geçiyor. İki çocu- ğum var. Köyde oturuyorum. Sözleşme gecikince borçlar yığıldıkça yı^ıldı. Şu anda 4 milyon lira borcum var." Ibrahim Altıntaş, Lavar'da çalışıyor. 11 yılhk işçi. Beş çocuğu var. İlginç bir öneri getiriyor: "Devlet bizim kamımızı doyursun, ço- cuklanmızı okutsun, vallahi de billabi de para istemiyoruz." Gündüz vardiyasının peşine düşüyo- ruz. Nöbeti "serseri" vardiyasından tes- lim alıp ocaklara daJıyoruz, Gece 24.00 ile sabah 08.00 arası çalışan vardiyanın adı neden "serseri" diye soruyoruz, an- latıyorlar: "En zor vardiyadır. İşçi, aksam uyku- sunu alamaz. Gündüz uyur, serseme dö- ner. Bu yüzden serseri vardiyası deriz. Sabah girenlerin adı gündüz vardiyası. 16.00 vardiyasının adı da 'paşa vardiya- sı'. Gündüz evinde oluyorsun, akşam evi- ne gelip yatıyorsun, en güzel vardiya bu, adı da paşa." Yeraltı İşyeri Temsilcisi Yusuf Bilgete- kin ile birlikte madenci giysilerimizi ku- şanıp baretlerimizi alıp yola koyuluyo- ruz. Galerinin içi karanlık, ayaklar alış- kın değil. Yerler çamurlu. Yaklaşık 300 metre yürüdükten sonra madencilerin motor dedikleri küçük lokbmotiflerin bulunduğu yere vanyoruz. Troleybüsle- rin tek boynuzlusu bu motorlar. 380 volt çıplak enerji hatına boynuzu takıp yü- rüyorsun. Karanlıkta unutup başını hatta çarparsan yanıyorsun. Motoromuz hareket ediyor. Önce so- ğuk hava sanki deliyor, donuyor gibi olu- yor insan. Ardından hamamdan geçili- yor gibi sıcak mı sıcak. Yeraltında aynı anda dört mevsimin yaşandığını söylü- yor hnyitçiler. Kömür dolu vagonlar, gel- diğimiz yöne gidiyor. Yeraltında da tra- fikçiler var, geliş gidişi düzenliyprlar. "Kafamzı çarpmayın, ayaklarınıza dikkat" ikazlanyla kömürün doğadan sökülüp alındığı yere vanyoruz, madenci deyişiyle "ayaklara..." Suratlar görünmüyor, eller işliyor, ha- valı tabancalarla inatçı kömürler bir çir- pıda teslim bayrağını çekiyor. Sonra çökme olmasın diye ayaklar dikiliyor. Her an korku. Hem de korkulann en bü- yüğü, ölüm korkusu. Kazmalar bir anüğına bırakdıyor. Ha- valı tabancalar susuyor. Hep bir ağızdan aynı soru; "Ne olacak bizim halimiz?" Zonguldak grevinden söz ediyorlar, lin- yitçilere kimsenin ilgi göstermediğinden yakınıyorlar. "Bu tabut gibi yerde çalış- manın karşılığı 400 bin lira olur mu" di- ye soruyorlar. Yeraltında yaşam zor. Atalarımn yıl- larca önce buğday ekip hayvancıhk yap- tığı topraklann 400 metre altında "yok- 'lar saymakla bitmiyor. Tuvalet yok, la- vabo yok, su yok, yemek yenebilecek şöyle temizce bir yer yok. Bol olan tek şey fare. "Biz ekmegimizi onlarla paylaş- mak zorundayız, buna mecburaz, yok- sa bize saldınrlar" diyor işçiler. Temsil- ci söze giriyor: "Arkadaşımız gider kuytu bir yerde tuvalet ihtiyacını giderir. on dakika sonra başka bir arkadaşımız gider aynı yerde yemegini yer. Karanlıkta kimse fark etmez nereye oturmuş." TKİ'ye bağlı Tunçbilek'te linyit işçileri 'gündüz', 'paşa' ve 'serseri' vardiyasında çalışıyorlar. Her birinin uçan kuşa borcu var. Arabulucu: Insaiîca yaşam ücreti Üyuşmazhkla sonuçlanan TKİsözleşmesine ilişkin resmi arabulucu raporunda devlete görevi hatırlatıldı İş-Sendika Servisi— Türkiye Taş Kömürü Kurumu (TTK) ve Maden Tetkik Arama Enstitü- sü'nde (MTA) 48 bin maden iş- çisinin grevi sürerken grev karan aşamasına gelinen Türkiye Kö- mür tşletmeleri'nde (TKİ) çalı- şan Türkiye Maden-lş Sendika- sı'na üye 28 bin 500 işçi için res- mi arabulucu da "insanca yaşa- ma ücreti" istedi. Eski Ankara 7. İş Mahkeme- si hâkimi Vehbi Aybakan'ın 9 aralık tarihini taşıyan ve Türki- ye Maden-Iş'in bugünlerde grev karan alacağı aşamaya gelen uyuşmazlıkla ilgili resmi arabu- luculuk raporunda, ay- nen şu görüşlere yer veriliyor: "Zonguldak kömür işcikrinin grevi devam etmektedir. Kamu- oyunda bu grev bütün dikkatleri üzerinde topbunaktadır. Grevin sonucn elbette aynı işi yapan ve aynı şartlarla çalışan bu işyerle- rindeki işçilerin beklentilerini de etkileyecektir. Yapılan ilmi verilere göre Türldye'de ortalama yaş 65 iken kömür ocaklannda çalışanlann ortalama ömriinün 45 olduğu gerçeginin göz .önünde (utulması gerekir. İnsan ömru kadar de- ğerii hiçbir şey olamaz ve hiçbir kimse bilerek ömrunden değil yıllar. bir gün dahi fedakârlığı göze alamaz. Şu balde ömriinü, sağlığını kömür istihsalinde fe- da etmeyi eereddütsüz kabul eden bu kişilere kömür ocakla- rının kapatılması veya devredil- mesi bir çözüm şekli defildir. Ocaklann rantabl çalışmaması- nın sorumlusu orada çalışan iş- çi degildir. Ömriinü feda eden kimse lerinolumkrihaJ'-^eeş ve çocuklannın yine insanca yaşa- masuu teıûin etmek devletin gö- revi olmalıdır. Bugün için 2 milyonluk bir aylık ücret, bilhassa kömür işçi- leri için fazla sayılmamalıdır. Ortalama ücretlerin 500 bin lira olduğu gerçeginin de gözden ırak tutulmaması gerektigi kanı- sındayız. Şimdiye kadar bütün fedakâriıklar çalışan kesim üze- rinde toplanmışür. Devlet bütün imkânlannı kullanarak çalışan kesim için de normal yaşam şartlannı temin ettiği takdirde "devlet baba" olma vasfını ka- zanacağı süphesizdir. Açıklanan bu hususlann na- zara alınarak gerçek ücretin tes- piti ile insanca bir yaşam tar- zının gerçekleştirilmesi, taraf sendika temsilcilerinin de özve- ride bulunmalan tavsiye olu- nur." 3 ocak eylemine doğru tş-Sendika Servisi — Türk-lş'e bağh Yol İş Sendi- kası Başkanlar Kurulu Türk- tş'in aJdığı "3 ocak günö ise gjtmeme eylemini 170 bin üyeyle yaşama geçinne" ka- ran aldı. Türk-lş'e bağlı Ba- sisen Genel Başkanı Metin Tiryakioglu da örgütlü ol- duklan 15 bankave 11 sigor- ta şirketinde çalışan 35 bin dolayında üyelerinin tümü- nün eyleme katılarak 3 ocak günü işe gitmeyeceklerini bildirdi. öte yandan Bağımsız Otomobil-İş Sendikası Ge- nel Başkanı Ceial Özdoğan dün yaptığı yazılı açıklama- da, "22 Aralık 1990 günö toplanan sendikamızın baş- kanlar kurulu, 3 Ocak 1991 günü Türk-tş'in üretimden gelen gücünü kullanarak 1 gün işe gitmeme eylemini destekleme karan almışür" dedi. Cumhuriyet Ankara Bü- rosu'nun haberine göre 21-22 aralık günleri Ankara- da yapılan Yol İş Başkanlar Kurulu toplantısının sonuç bildirgesinde şu görüşe yer verildi: "Siyasal iktidan göreve davet için üretimden gelen gücümüzü bir gün süre üe kullannıak ve bunun 3 Ocak 1991 günü işbaşı yapmamak çalışmamak biçiminde ol- ması yönündeki Türk-İş Başkanlar Kuruia'nan açık- lamasında yer alan eytemi, hayata geçireceğiz." Türk-İş'in 3 ocak günü yapmayı planladığı genel greve gazetecilerin de katıl- ması önerisi, basın kunıluş- larınca değerlendirildi. Türkiye Gazeteciler Sendi- kası Genel Başkanı Orhan Erinç, öneriyi değerlendire- ceklerini belirtirken Gazete- ciler Cemiyeti Başkanı Ne- zih Demirkent de TGS'nin olumlu tutum alması haltn- de destekleyeceklerini söyle- di.TGS Genel Başkanı Or- ban Erinç, "Arkadaşlarta görüşüyornz. TGS, Türk-İş-ın aldığı kara- ra Türk-lş'e bağlı bütün sen- dikalar gibi uyacaktır. Şu aşamada buna aJternatif bir karanmız yoktur" dedi. Uluslararası Hür İşçi Sen- dikaları Konfederasyonu (ICFTLn, Cumhurbaşkanı Turgut Ozal'a bir telgraf çe- kerek Türk-tş'in mücadele- sini bütün gücüyle destekle- diğini bildirdi. Borsa endeksi 3000 sınırında Ekonomi Servisi— tstan- bul Menkul Kıymetler Bor- sası Endeksi 3000 smınnda. Geçen hafta ytizde 13.7 gibi yüksek oranlı bir değer yiti- ren hisse senetleri dün de Körfez'de ve çalışma yaşa- mındaki olumsuz gelişme- lerden dolayı yüzde 8.8 düş- tü. İMKB Endeksi dünkü 296 puanlık gerilemeyle 3039.84 puana indi. Bu arada İMKB'den yapı- lan açıklamada, bugünkü iş- lemlerde bütün hisse senet- lerine yilzde 10 fiyat marjı uygulanılacağı bildirildi. Akbank, dün yapılan olağa- nüstü genel kurul toplantı- sında, bankanın ödenmiş sermayesinin 1 trilyon lira- dan 1.5 trilyon liraya çıkanl- masını kararlaştırdı.