Katalog

UHURÎYET/4 HABERLER 15 ARALIK 1990 Enleııı aday degil • A\KARA (Cumhuriyet Börosı) — TBMM Başkanı Kaya Erdem, Cunuurbaşkanüğı 'na adayiguun söz konusu olmaiğını açıkJadı. Dün baa gazetelerde yer alan "Enfcm'in Köşk Fbrmüiü" başlıüı haber ile ilgili sorular üzerine TBMM Başkaıu Erdem, basın müşaviri aracıhğıyla, "Ben bu şerefli göreve aday açıklamasını yaptı. 49peşmerge Fransa'ya gitti • İSTANBUL (AA) — Irak'taki baskılardan kaçarak Türkiye'ye sığınan 49 peşmerge, uçakla Fransa'ya gitti. Peşmergeler, Türkiye'de kaldıkları süre içinde, Türk makamlannın kendılerine çok iyi davrandıklannı ve iyi baktıklannı belirterek, "Yenı bir hayatın başlangıcındayız. Ancak Türkiye'nin gösterdiği misafirperveriiği unutmayacağız" dediler. Çoğu kadın ve çocuk 49 peşmergeyi, Frarisa'dan gelen yetkiiiler ülkelerine götürdüler. Yine bu yıl, Irak'tan kaçarak Türkiye'ye sığınan 50 peşmerge de daha önce Fransa'ya gitmişıi. Kahveci'den, OzaTa 7 milyon • ANKARA (AA) — Maliye ve Gümrük Bakanı Adnan Kahveci, Cumhurbaşkanı Turgut özal'ın oğlu Ahmet Özai'a 7 milyon lira tazminat ödemeye mahkûm edildi. Ahmet Özal, bir süre önce Sabah gazetesinde yayımlanan bir haberde, Maliye Bakanı Kahveci'nin sözlerinin kişilik haklarmı zedelediği iddiasıyla dava açmıştı. 4 liseliye 48 yıl hapis • MALATYA (Cnmhuriyet) — Dev-Sol örgütü adına "Duvarlara yaa yazmak, bildiri dağıtmak ve 'emperyalist savaşa hayır' yazılı pankart asmak" savlanyla hakkında dava açılan 4 lise öğrencisi hakkında toplam 48 yıl hapis cezası istemiyle dava açıldı. Adana Emniyet Müdürlüğü'nce kentte meydana gelen gösteri yurilytişleri sonrasında yapılan operasyonlarda yakalanan dördü lise öğrencisi 14 sanıkla ilgili iddianame Malatya Devlet Güvenlik Mahkemesi'nce hazırlandı. DYP'ye ihtar • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) — Anayasa Mahkemesi, DYP'ye, Siyasi Partiler Yasası'na aykırı davrandığı gerekçesiyle ihtar verdi. Resmi Gazete'de yayımlanan kararda, DYP'nin Şanlıurfa Halfeti ilçe örgütü kurucu üyelerinden Mustafa Döner'in "ticaret amacıyla kaçakçıhk suçundan kesinleşmiş mahkûmiyeti bulunmasına karşın uye kaydının silinmediği" kaydedildi. Yargıtay Başsavcılığı, daha önce DYP'ye, Döner'in üyelik kaydının silinmesi için üç kez yazıyla baş\urulduğunu belirterek Anayasa Mahkemesi'nden Siyasi Partiler Yasası'nın 104. maddesi uyarınca DYP'ye ihtar verilmesi isteminde bulunmuştu. Soru önergesi • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) — SHP Hatay Milletvekili Ali Uyar, Başbakan Yıldırım Akbulut'a yönelttiği soru önergesi ile Iran Dışişleri Bakanı Velayeti'nin Anıtkabir'i ziyaret etmemesini Meclis gündemine getirdi. Uyar önergesinde, Akbulut'a, "İran Dışişleri Bakanı'nı Türkiye'de görmekten memnunum dediğinize göre O'nun Anıtkabir'i ziyaret etmemesini onaylamış olmuyor musunuz?" diye sordu. Eski bakan CahitAral istifaları anlattv Büyük bir rahatsızlık varGiray'ın istifası Özel bir toplantıda Giray Torumtav'ın istifası Genelkurmay Başkanı istifa nedenini anlatırken Körfez krizi da Körfez krizine bağlı olarak istifa etmiştir. politikasından rahatsız olduğunu, ama Ordunun tansiyonunun, içteki gerilimin bir Istanbul'daki delege seçimlerinin bardağı emniyet supabı olarak kendini feda etmek taşırdığmı bizzat ifade etmiştir. suretiyle gerilimi kaldırmıştır. FARUK BİLDİRİCt ANKARA — Eski bakanlardan ve ANAP Elazığ Milletvekili Cahit Aral, "Genelkurmay Başkanı ordunun tansi- yonunun, içteki geriiiminin bir emniyet supabı olarak kendini feda etmiştir" de- di. ANAP'ın savaşa karşı çıkan millet- vekilleri arasında yer alan Aral, Nedp Torumtay'ın istifasının, "sahsi neden- lerle olduğunun soylenemeyecegini ve kendisinin komutanlara Körfez krizi üe ilgili goruşlerini sürekii aolattığım" söy- ledı. Aral, Irak'ın Türkiye'ye karşı po- tansiyel bir tehlike oluşturmadığmı, ama boyle bir tehlike oluşursa Atatürk Ba- rajı'nın patlatılarak Irak'ta sel baskını yaratılmasının bir silah olarak kullanı- labileceğini savundu. Cahit Anü, cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesine karşı olmadığını belirtirken, "Ama anayasa cumhurbaş- kanına tarafsız bir kişinin kuilanması ge- reken birçok yetkiyi tanımış. Cumhur- başkanı halk tarafından seçilir de yetki- ieri de bugünkü gibi kalırsa o zaman ya- sama, yüriitme ve yargı yetkileri aynı el- de toplanacaktır. Bu da mevcut başkan- uk sistemleri içerisinde dünyada ilk ör- nek olacaktır" dedi. Anayasadaki siste- min de başkanlık sistemine uydurulması gerektiğini söyleyen Aral, Türkiye'de gi- derek artan tansiyonun düşürülmesinin çıkar yolunun erken seçim olduğunu sa- vundu. ANAP grubunda Torumtay'ın istifası ve gerginleşen siyasi ortam konusunda genel görüşme önergesini de hazırlamış olan Aral, "Türkiye hiçbir şekilde bu harbe girmemelidir" dedi. Körfez kri- zinin başlangıcında önce bölgeye asker gönderme, ardından Irak'ın Türkiye'ye yönelik bir saldırısını tahmine dayah bir savaş başlatma düşünceleri olduğunu, daha sonra Irak'ın Türkiye için potan- siyel bir tehlike olduğu görüşünün savu- nulmaya başlandığını kaydeden Aral'a Cumhuriyet muhabirinin yönelttiği so- rular ve yarutlar şöyle: — Irak'ın Türkiye'ye karşı düşman- ca tavırlar gelişürmesi durumunda ne- ler yapılabilir? ARAL — Ben Irak'ın ileride Türki- ye için tehlike olacağına inanmıyorum. Zaten Irak'ın iki yıldan önce toparlan- ması söz konusu olamaz. İki yıl içerisin- de de bizira Atatürk Barajı 48 milyar metreküp suyla dolmuş olacak. — Orduda Körfez politikası. savaş konusunda bir rahatsızlık hissettiniz mi? ARAL — Bugün Türkiye'de Dışişle- ri Bakanı, Milli Savunma Bakanı istifa etmiştir. Milli Savunma Bakanı Safa Gi- ray, özel bir toplantıda istifasının nede- nini anlatırken Körfez krizi politikasın- dan rahatsız olduğunu, ama Istanbul'- daki delege seçimlerinin bir bahane ve bardağı taşıran damla olduğunu bizzat ifade etmiştir. Peşinden Genelkurmay Vur emrini kim verdi? dana gelen olaylarda bir kadının silahla öldürülmesinden sonra panzer altında kalarak ağır yaralanan 13 yaşındaki Hadi Oolan öldü. SHP tarafından bölgeye gönderilen Genel Sekreter Var- dımcısı Ertuğrul Gunay, milletvekilleri Mehmet Kahraman, Se- dat Doğan ve Orhan Veli Yıldınm'dan oluşan heyet incelemelerini tamamlayarak bir rapor bazırlamaya başladı. Gunay, Diyarba- kır SHP il binasında bir basın loplantısı düzenleverek, olayla il- gili Olağanüstü Hal Bolge Valiliği ile Jsndarma Komutanlığı'nın iki ayrı soruşturma açtıklannı söyledi. Bölgede HEP, SP, TBKP ve İHD yöneticilerinden oluşan bir heyet de incelemeler yaptı. Bu heyetin hazırladığı raporda, "Bolgede yaşayan biitün insan- lara poıansiyel suçlu olarak bakılı>or" dendi. SHP Diyarbakır Milletvekili Fuat Atalav da TBMM Baskanlıgı'na bir soru öner- gesi vererek Lice Jandaraıa Böliik Komutanı Yüzbaşı Selim Er- yiğit'in hâlâ neden aynı göretde tutulduğunu sordu. Atala>, Olaganüstii Hal Bolge Valiliği'ne de bir telgraf çekerek ilçede hu- zur ve barışın saglanraasını istedi. Olayın görgü tanıklarından Kadri Bozhan, halkın üzerine ateş edilmesi emrini Yüzbaşı Er- yiğit'in verdigini une siirdü. Bu arada Cizre'de de SP Genel Baş- kanı Ferit flsever'in parti binası onunde yaptığı konuşmadan sonra yaklaşık 500 kişilik bir grup yiirüyuş yapmak istedi. Gü- venlik kuvvetleri 3'ü kadın 10 kişiyi gözallına aldı. MESUT YILMAZ'DAN MUHALEFETE ÖNERI Geniş çaplı ara seçünANAP milletvekilleri arasında yapılan bir ankette, yüzde 81'inin muhalefetin Meclisten çekilmesi durumunda ara seçim yapılmasından yana olduklan, büyük çoğunluğunun Özal'ın ortaya koyduğu koşullarda bir erken genel seçime sıcak bakmadıklan ortaya çıktı. tç-Politika Servisi — ANAP Genel Başkan adayla- rından Rize Milletvekili Mesut Yümaz muhalefetin sine-i millete dönmesi durumun- da bile ANAP grubunun ara se- çim kararı alabileceğine dikkat çekerek muhalefet partilerine "geniş çaplı ara seçim formblö"- ne gitmelerini önerdi. ANAP milletvekilleri arasında yapılan bir ankette de yüzde 81'inin "mubalefetin tnmüııiin Meclis- ten cekllmesi durumunda bile ara seçim yapılmasından yana olduklan" ortaya çıktı. Aynı an- kette ANAP'b mületvekillerinin büyük çoğunluğunun Cumhur- başkanı Torgut Özal'ın ortaya koyduğu kosullarla bir erken ge- nel seçime de sıcak bakmadık- lan anlasıldı. ANAP'taki liberal kanadın temsildsi Mesut Yümaz haftahk Tempo Dergisi'yle yaptığı söyle- şide "erkeü" ve "ara seçim" ko- nulanndakj goruşlerini apkiadı. Yümaz, sine-i miflet kannnın 26 mart yerel seçimlerinden sonra alınması gerektiğini ancak şim- di bu tiir bir girişimin "geç ka- luımış ve gerçeklesme irakânı kusknla" olduğunu belirtti. Yıl- maz, sine-i milletin erken seçün için bir yol olduğundan kuşku- lu olduğu görüşünü yineleyerek şunlan söyledi: "Ben muhalefet partilerinin yerinde olsam bu konudaki he- defim ara seçim olurdu. Çiinkü bugün toplumda yaygın bir er- ken seçim arznsu oldnğunu san- mıyorum. Erken seçim mesele- sini tekrar güncelleştirebilmek ve eerçekleştirebilmek için ol- dukça geniş kapsamlı bir ara se- çim yapdmasına ve iktidann seç- men desteğinin yeniden test edil- mesine ihtiyaç VSLT." Yılmaz, "başkaahk sistemi"ne ilişkin bir soruya da "Ben bunun tartışıl- masından yanayun. Bu tartış- manın sadece derneklerin dü- zeniediği bazı toplantıiarda de- ğil, Medis grubumuzda da ya- ptlması geregine inanıyorum" yanıtını verdi. ANAP'lı milletvekilleri ara- sında da erken ve ara seçim ko- nulannda Tempo Dergisi'nin yaptığı ankete milletvekülerinin yüzde 8Pi "ara seçim" yönünde yanıt verdi. Milletvekilleri mu- halefetin tümunün Meclisten çe- kihnesi durumunda bile bir er- ken genel seçim yerine ara seçi- mi yeğleyeceklerini belirttiler. TBMM BaşkanıErdem, BankalarBirliği'nin karşıyazısını kulispanosunaastırdı 6 Cami fonu' anayasava aykırıANKARA (Cumhuriyel Bürosu) — ANAP'lı muhafazakârlar tarafından gün- deme getirilen banka ve sigorta şirketleri ile özel finansman şirketlerinden kesilecek pa- ralarla vakıf eserleri onarım fonu kurulma- sına karşı çıkan Bankalar Birliği'nin gerek- çeli aorüşu, TBMM Başkanhğj'na iletildi. Riisdii Saracoğlu, Bankalar Birliği Baş- kanı sıfatıyla TBMM Başkanı Kaya Erdem'e bir vazı gondererek söz konusu yasanın "anayasa, vergi hukuku ve biitçe ilkelerine aykın" olduğunu bildirdi. Saracoğlu, yazı- sına bu konuda 3 profesöre hazırlattıkları raporu da ekledi. Erdem, Saracoğlu'nun bu yazısını içtü- zuğun 54. maddesine dayanarak kuiisteki panoya astırdı. Yazıyı bu şekilde milletve- killerine duyuran Erdem'in girişimi, "ANAP içindeki muhafazakâriara karşı ye- ni bir tavır" olarak nitelendi. Erdem'in da- >andığı 54. madde, "tebrik, teşekkür, tak- dir ve temenni gibi hususlara dair yazılar ve telgraflar ilan (ahiasına asılır..." hukmünu içeriyor. ANAP'lı muhafazakârlardan Genel Baş- kan Yardımcısı Galip Demirel tarafından hazırlanan ve Plan ve Bütçe Komisyonu- ndan geçer"1 - •• *un süredir genel kurul gün- deminde bekleyen söz konusu yasa öneri- si, "Bankalar ve sigorta şirketleri ile özel fi- nans kurumlannın vakıf eserlerinin onanm ve restorasyon giderlerine iştiraki" başlığı- nı taşıyor. Yasa önerisi, bankalar, sigorta şirketleri ve finans kurumlarından vergi on- cesi dağıtılabilir kânnın yüzde 2'si ile oluş- turulacak fonun vakıf eserlerinin onanm ve restorasyonu için kullanılmasını öngöruyor. Bankalar Birliği Başkanı Saracoğlu vakıf eserleri için fon uygulamasımn anayasa ve bütçe ilkelerine aykırı olduğunu bildirdi. Bankalar Birliği Başkanı Saracoğlu, TBMM Başkanı Erdem'e gönderdiği yazı- da, bu yasaya karşı çıkarken, Prof. Mualla Öncel, Prof. Tuncer Karamustafaoğlu, Prof. Ahmet Kumrulu'nun hazırladığı ra- pordaki savlardan yararlandı. Saracoğlu, yazısında şu görüşlere yer verdi: "— Söz konusu yasa göriişülürken komis- yonda; yeni bir vergi konulması anlamına gelen bu kanun teklifinin anavasa, vergi hu- kuku ve bütçe ilkelerine aykırı olup olma- dığı üzerinde hiç durulmamıştır. — Kanun teklifinde öngörülen, banka- lara, sigorta şirketlerine ve ozel finans ku- nımlanna ödetilmek istenen para, kamu maliyesinin öngördüğü anlamda bir vergi niteliğindedir. — Konulmak istenen vergi, anayasa hü- kümlerine avkırıdır. Vakıf eserlerinin ko- runmasının bir kamu hizmeti olduğu kuş- kusuzdur. — Vakıf eserlerinin korunması ve idare- si olan Vakıflar Genel Miidürlüğü bütçesi- ne onanm için gerekli ödeneği koymak, bu amaçla yapılacak harcamalan, vergileri art- tırma yoluyla (üm topluma finanse ettirmek gerekirken: hem anayasa hukmünün hem de Muhasebe-i L'mumiye Kanunu ile getirilmiş bütçe prensiplerinin dışına çıkan bir uygu- lama ile sadece belli bir vükümlü kesimine finanse ettirmek butçe ve anavasa hukuku ilkeleri ile açık bir çelişki oluşturmaktadır. — Uluslararası bankacılık çevrelerinde de bu konudan kav naklanan ciddi bir tedirgin- lik şimdiden gozlenmekte olup teklifin ka- nunlaşması halinde. Turk bankacılık siste- minin ve dolayısıyla ulkemizin uluslararası finans çevreleri nezdindeki itibarının ciddi bir şekilde zarara girmesi muhlemeldir." Başkanı da Körfez krizine bağh olarak istifa etmiştir. Yani kapalı kapüar ardın- dan büyük bir rahatsızlık vardır. Türki- ye meseleyi kapamakla, küllemekle hiç- bir yere varamaz. Ben meselenin açüıp tartışmasından yanayım. Alenen olma- sa da kapalı kapılar ardında bu mesele- yi süratle halletmek lazım. Mesele yok demekle mesele ortadan kalkmaz. Genelkurmay Başkanı ordu- nun tansiyonunun, içteki gerüiminin bir emniyet supabı olarak kendini feda et- mek suretiyle gerilimi kaldırmıştır, ama kendimizi aldatmayalım. Şahsi nedenler- le istifa ettiğini söylemek kendi kendi- mizi kandıtmaktır. — Bu istifalarda Cumhurbaşkanı Özal'ın payı nedir? ARAL — Bilemiyomz, ama herhal- de bütün mesele Körfez krizinde takip edilen ana istikamettir. Öyle zannediyo- rum ki Cumhurbaşkanı, "Biz kesinlik- le Irak'a taarruz etmeyeceğiz" dese bu gerginlik kesinlikle ortadan kalkar. Bakanlar Kurulu olağanüstü toplanıyor Gündemi Özal belirleyecek ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) — Grevdeki kömür işçile- rinin protesto hazırhğı üzerine Ereğli gezisini iptal ederek Ba- kanlar Kurulu'nu olağanüstü toplantıya ça&ran Cumhurbaş- kanı lurgut Ozal, gündemi de belirleyecek. Özal başkanlığında bugün olağanüstü toplanacak olan Bakanlar KurulJ'nun gün- demi bakanlara bildirilmedi. Bakanlar Kurulu bugün saat n.OCde özal'ın başkanlığında olağanüstü toplanacak. Cum- hurbaşkanhğı Basın Sözcüsü Kaya Toperi, Bakanlar Kurulu'n- da Körfez krizi ile ilgili son ge- lişmelerin değerlendirileceğini açıkladı. Gündem konusunda bilgisi bulunmayan bakanlar, Iran ve SSCB dışişleri bakanla- nmn TürkiyeVi ziyaretlerine de- ğinerek "Körfez ile ilgüi baa ye- ni gelişmeler olabilir. Cumhur- başkanı özal bu gelişmeleri hü- kümete iletmek geregini duymuş olabilir" dediler. Orgeneral Necip Torumtay'ın Genelkurmay Başkanhğı'ndan istifasmdan sonra ilk kez Özal'ın başkanlığında toplanacak olan Bakanlar Kurulu'nda Zongul- dak'taki kömür işçilerinin grevi- nin de değeriendirilmesi bek- leniyor. Edinilen bilgiye göre 18 ara- lıkta Anayasa Mahkemesi'ade görüşülecek olan Doğu ve Gfl- neydoğu Bölgesi'ndeki olağa- nüstü hal uygulamasına ilişkin 424 ve 425 sayılı kararnamelerin iptali halinde ortaya cıkacak boşluğun doldurulması konusu da Cumhurbaşkanı özal'ın uy- gun görmesi halinde Bakanlar Kurulu'nun gündem maddesini oluşturabilecek. Bakanlar, bu kararnamelerin iptali halinde, daha yumusatılmıs başka karar- nameler getirilebileceğini, ancak olağanüstü hal uygulamasma ilişkin kararnamelerin Milli Gü- venlik Kurulu'nda göruşuldük- ten sonra Bakanlar Kurulu'nun onayına sunulacağını dile getir- düer. ANAP'ta imzacılara baskı BETÜL UNCULAR ANKARA — ANAP'taki li- beral gruba mensup bazı millet- vekillerinin son gelişmelerle il- gili olarak grupta genel görüş- me acılması girişimlerinin Cum- hurbaşkanı Turgut Özal ve Baş- bakan Yıldınm Akbulut tara- fından engellenmeye çalışıldığı bildiriliyor. Genel görüşme önergesindeki imzalan 15'tn al- tma düşürerek geçersi2 sayüma- sı yönündeki baskilar, dün Uşak Milletvekili Mümtaz Güler'in imzasmı geri çekmesiyle sürdü- rüldü. Bu gelişmenin ardından Avrupa Konseyi toplantısma katılmak üzere İstanbul'da bu- lunan Sıvas Milletvekili Yümaz Altuğ, önergeye imzasmı telg- rafla ANAP Genel Başkanlığı'- na iletti. ANAP grubu içtüzüğüne gö- re en az 15 imzayla verümesi ge- reken genel görüşme önergesi- nin gruba verildiği günden bu yana, imza atan üyeler üzerin- de baskilar yaratılmaya başlan- dı. Bu baskilar ilk meyvesini verdi ve tzmir Milletvekili Bur- han Cahit Giindiiz imzasını ge- ri aldı. Onun yerine tstanbul Milletvekili Orhan Ergöder önergeye imza koydu. Bu kez baskilar Uşak Milletvekili Mümtaz Güler üzerinde yoğun- laştırıldı. Uşak 11 Başkanı An- kara'ya çağnlarak Güler üzerin- de baskı kurulmaya çalışıldı. POLİTİKA GÜNLÜĞÜ HİKMET ÇETİMKAYA Siyasi Manevra SHP lideri Erdal İnönü, büyük olasılıkla 19 aralık ya da 20 aralık günü Irak'a gidiyor. Körfez ülkelerini iki aşamada dolaşacak olan İnönü, Bağdat'ta Saddam Hüseyin ile gö- rüşecek. inönü, eğer bir aksilik çıkmazsa Irak'tan Şuudi Ara- bistan ve Ürdün'e geçecek; 15 ocağa dek İran, Ürdün, Mı- sır, Suriye'de temaslarda bulunacak. Erdal İnönü ile Körfez gezisini görüşüyoruz. SHP lideri, "Savaş olasılığı ortadan kalkmadı, süre 15 ocağa dek uzatıldı" diyor ve ekliyor: — Ben tûm Körfez ülkelerine gitmek istiyorum. Amacım bilgi almak ve fikirlerimi söylemek. 8u arabuluculuk olarak yorumlanmamalı. Savaş olasılığı hâlâ karşımızda duruyor. Baştan beri SHP olarak barıştan yana bir tavır içindeyiz... İnönü, Körfez ülkelerinin liderlerinin sık sık dışarıya çık- tıklannı, bu nedenle görüşme istemlerinin bugüne dek uza- dığını söylüyor. SHP lideri, bu yüzden ilk aşamada Irak'a gi- deceğini, duruma göre oradan Suudi Arabistan ve Ürdün'e geçeceğini anlatıyor. — Ben görüşlerimi açıkça sergileyeceğim. Savaş çözüm yolu değildir. Güçlü güçsüzü ezer. Irak'ın da Kuveyt'ten çe- kilmesi şarttır. SHP Genel Sekreteri Hikrnet Çetin, İnönü'nün Körfez ül- kelerini kapsayacak gezisinin tüm ayrınttlarını titizlik içinde hazırltyor. Yarın İzmir'e gidecek olan SHP lideri Karşjyaka insan Hakları Parkı'nın açılış törenine katılacak. İzmir'de Hik- met Çetin'le birlikte Körfez gezisinin ayrıntılan üzerinde ça- lışacak. SHP'nin biraz değil • bir hayli geç kaldığı, InÖnU nUH KOrfeZ : 9ezisi, DYP ile giriştiği İmadı. Bu yönde çalış- maları sürdüren SHP rj-,nınxn.» Genel Sekreteri Hik- diyalOğU met çetin, "Savaşa takvimi hazırlığı, yeni S J Ş ^ S ' " yılda politikanın bir klİ dığın. İ n ö n ü n ü n sık sık Körfez bunalımı konusuna ciddi biçim- g ç g t.Tn»nv ıSrt göstergesi olarak gezisi, DYP ile giriştiği "erken seçim diyalo- ğu" ve kurultay takvimi hazırlığı yeni yılda iç politikanın bir hayli hareketli geçeceğinin göstergesi olarak yorumlanıyor. SHP'nin sine-i millete dönme konusunda bir sıkıntısı yok. Çünkü milletvekilleri bu konudaki kararyetkisini 16 ay önce İnönü'ye vermişlerdi. Tek sıkıntı parti içindeki dağınıklığın giderilmesi. Deniz Baykal ve arkadaşlarının son günlerde 'yeni yüzler' arayışına girmeleri, Trabzon'dan sonra İzmir- de gazetecilere kapalı, partililere açık toplantılar düzenle- meleri bu yoğun siyasi iç ve dış trafikte SHP yönetimini ör- güt çalışmalarına itiyor. Bu nedenle SHP Genel Sekreteri Hikmet Çetin Ege'ye, Genel Sekreter Yardımcısı Ertuğrul Gu- nay Diyarbakır'a gidiyor. Amaç sorunlan yerinde çözmek, olayları yerinde incelemek, örgütle sıcak ilişki kurmak. SHP lideriyle söyleşimız sürüyor... Erdal İnönü'den Cumhurbaşkanı Özal'ın anayasa değişik- liği, erken seçim konusunda son günlerde geliştirdıği 'poli- tik kulisi'ni giderek tırmandırmasına ilişkin görüşünün ne ol- duğunu öğrenmek istiyoruz. İnönü şöyle diyor: — Bu bir siyasi manevradır. Müşkül durumda olduğu için Sayın Özal şimdi çeşitli yollar denemek istiyor. — Bu yollar nedir sizce? SHP lideri, "Elınde büyük bir güç var" diye yanıt veriyor. O gücün televizyon olduğunu, bu yolla kamuoyunun aklını karıştırdığmı, kendi kişisel çıkarları için kimi gazetelere de- ğışik demecler vererek kandırmaca politikasını sürdürdûğü- nü yineliyor. İnönü, Özai'a karşı giderek sertleşiyor. SHP tabanı İnö- nü'yü Vumusak politika' yapmakla suçluyordu bunca za- mandır. SHP içindeki belirli hizip, aynı yolla kurultayda da İnönü'nün üzerine gitmişti. İnönü, Özai'a ilişkin goruşlerini şöyle sıralıyor: — Sayın Özal her gün bir şeyler söyleyip, çeşitli manev- ralarta bir çözüm arayışına girdi. Seçimler zamanında ya- pılsa iki yıl kaldı. Diyelim ki muhalefet iktidara geldi, o za- man müşkül durumda kalacak. Çankaya'da nasıl oturaca- ğının hesabını yapmaya başladı. Bu müşkül durumdan kur- tulmak için çare arıyor şimdiden. SHP lideri, Özal'ın son demeçlerini "çaresizlik durumunda olduğunun somut bir örneği oJarak" nitelendirip şöyle di- y° r: — Sayın Özal, cumhurbaşkanı gibi davranmak zorunda- dır, ama öyle davranmıyor. Kimi zaman MESS başkanı gibi belli bir kesımin sözcüsü gibi davranıyor. Başbakan Akbulut'un son günlertieki açıklamalarını ise şöyle değerlendiriyor İnönü: — Ne yapsın Sayın Akbulut? O da güç durumda. Çeşitli yollar denemek zorunda... ANAP bu gidişle sıkıştıkça sıkışacak. Belki kurtuluş yolu- nu erken genel seçimde arayacak. Çünkü ANAP köşeye kıstırılmış durumda... ERKEN GENEL SEÇİM ÖNERİLERÎ~ Cıııııhıırbaşkanıiîi halk seçsin SHP Diyarbakır Milletveküi ve gölge Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fuat Atalay, SHP'nin bir "demokratik uzlaşma" arayışını gündeme getirmesini istedi. İç Politika Servisi — SHP gölge Enerji ve Tabii Kaynak- lar Bakanı Fuat Atalay, bugün bir erken genel seçim yaparak parlamentonun değiştirilmesi- nin yeterli olmayacağı görüşü- nü savundu. Eski SHP Genel Sekreteri Deniz Baykal'ın ya- kın çahşma arkadaşlanndan Atalay, partisinin "erken genel seçim" le ilgili kararlanna uya- caklanru, ancak ivedi olarak Cumhurbaşkanı Turgut özal'ı da zorlayacak formülleri kap- sayan bir "demokratik uzlaşma" arayışının gündeme getirilmesi gerektiğini söyledi. Atalay bu bağlamda, "Yerel parlementolar oluşturulmalı, ekonomik karar merkezleri bu bölgelerde olmalı, anayasa cagdaş ve demokratik sistem- lere uygun hale getirilmeli, iyi bir düzenleme ile cumhurbaş- kanını ve hatta bölgesel yöne- ticileri de halk seçmeli. Cum- hurbaşkanı Özal'ın bu uzlaş- manın gerçekleşmemesi duru- munda öniinde inandıncı hiç- bir argümanı katmaz" dedi. SHP olağanüstü kunıltayın- dan sonra parti yönetiminden aynlan Baykal ve arkadaşları bir dizi alternatif program pa- ketleri hazırlıklarını sürdürü- yorlar. SHP Diyarbakır Millet- vekili Fuat Atalay, erken seçi- me gidilerek parlamentonun "saglıklı" bir yeniden yapılan- maya kavuşması ve üretkenlik kazanması için yapılması gere- kenler konusunda düşündük- lerini anlattı. Türkiye'nin, parlamentoda- ki sandalye çoğunluğunu da dışlamadan bir "sivil demok- ratik uzlaşma"va ihtiyaa oldu- ğumı belirten Atalay şunlan söyledi: "En geniş anlamda buna Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ı da dahil ederek ve onu zorlayacak formülleri de içine alan bir demokratik uzlaşma arayışını SHP'nin gündeme getinnesi gereklidir. Cumhnr- başkanının seçim şekli, bunu dengeleyecek yeni demokratik mekanizraalar, parlamento- nun işleve kavuştunümasj, ida- ri yönetimlerin seçümesi, erken seçim, demokratik anayasa.^ Hepsi Wrfoütnoiçinde ete alın- malıdır." Atalay, gerçeklesme şansı araştınlmadan ortaya konula- cak pditikalann etkinliğinin tartışılır olacağına da dikkat çekerek şöyle konuştu: "S»z konusu mutabakatu! gerçekleşmemesi halinde 1991 yılı içerisinde erken genel seçi- me gidecek yollar açılır. Özal- ın, bu mutabakatın gerçekleş- memesi durumunda öoiinde inandıncı hiçbir argümanı kal- maz.'*