Katalog

CUMHURİYET/16 HABERLERİN DEVAM 12 KASIM 1990 Prag'dan... (1) (Baştarafı 1. Sayfada) da yazılmış tarıh bır kez daha "Kadıfe Dev- nm"\n onunde, ıskambılden şato gıbı yıkılıp gıtmış totalıter bır rejım "Perı masalı gıbı gunlerdı" dıyor bır Çek meslektaşım, "Ama artık balayı sona erdı" dtye eklıyor Neden perı masalı gıbı gunlerdı? Ve ne- den balayı noktalanmıştı artık9 * Jırı Pelıkan Prag'da unıversıte öğrencısıyken, 1930'larda yeraltı gazetesı çıkarmış Ispan- ya ıc savaşında cumhurıyetçılerı destekle- yen Adı, Ispanyotca "Non Pasaran'", yanı "G&çıt Yok<" 1938 de Hıtler ordularının ışgalı ve Komu- nıst Partısı'nın saflannda dırenış hareketıne katılma "£/ bıldınlen dağıtırken yakaladı Gesrapo" dıyor Savaşın sonuna dek zındanlarda geçen yıllardan sonra, komunıst partısı ıktıdarı 1963 ve 1968 arasında televızyon genel mü- dürluğu 1968 ağustosunda gelen Sovyet ışgalıyle bırlıkte, partıden tümuyle kopuş 1969'da Italya ya kaçış ve yurttaşlıktan atılma Bugun Cumhurbaşkanı Havel'ın Avrupa Topluluğu danışmanı Roma'da yaşıyor Ay- nı zamanda Italyan Sosyalıst Partısı konten- janmdan Avrupa Parlamentosu'na seçılmış Kendısını "demokratık sosyalıst" dıye nıte- lıyor IPI Yürutme Kurulu üyelerıyle konuşurken dedı kı ' Totalıter rejimı yıkmak, yenı bır gelecek, yenı bır sıstem kurmaktan çok daha kolay- mış " * Ivan Klıma, 59 yaşında Unlü bır Çek yazarı 1968 Sovyet ışgalı sonrasında yıllarca çop- çu olarak çalıştırılmış O gunlerden esınlenerek yazdığı romanın adı, "Aşk ve Çop " Çopçu, sokaklarda çöp toplarken kafasın- da Kafka'yla ılgılı bır makale taslağı kurar Roman bu yıl başlannda pıyasaya çıkmış, bırıncı baskısı tam 100 bın adet basılmış Prag'da adım başı rastlanan kıtapçılarda tu- kenmek uzere Dıyor kı "Iktıdar, eleştınden korktu Yazartann yaz- masmı, ressamlann sergı açmasını, bılım adamlarının -özellıkle sosyal bılımlerde- şer- bestçe araştırma yapmasını engelledı Ûnı- versıtelen ımha ettı profesorlerı uysal kâtıp- ler halıne getırdı " •k Jırı Ruml eskı bır gazetecı, IPI uyesı 1968 Prag Bahan'nın Sovyet ışgalıyle ezıl- mesınden sonra, 15 yıl ınşaat ışçısı olarak çalıştırıldığını soylüyor gulerek Bu arada ye- raltında gazete çıkarmaya da devam etmış Bugun, parlamento uyesı Meclıs Başkanı Dubçek'ın yardımcılığını yapıyor Ayakustü sohbet ederken, "Gerçekten devrım yapmak daha kolaymış" dıyor * Jırı Dıenstbıer, Dışışlerı Bakanı ve IPI üye- sı 1968 ışgalıyle bırlıkte radyo muhabırlığın- den atılıyor Prag metrosunun ınşaatında ışçı olarak çalıştırılıyor Dışışlerı Bakanlığı'nın bulunduğu Çer- nınsky Sarayı'nda yemek oncesı kendısıyle soyleşırken, "Vallahı her ışı yaptırdılar bana, ınşaatlarda taş kırmaktan tarlada çapa sal- lamaya kadar O yuzden gazet&cılıkten baş- ka bırçok mesleğım var" dıyor gulerek Ama bugün, bulvar basınının sansasyon habercılığınden yakınmaya başlamış "Bır zamanlar komunıst basının yaptığından da- ha kötö saldınyorlar bıze" dedı Cumhurbaşkanı Havel'ın haptshane arka- daşı Kadıfe Devrım'ın sozcusu ve bır düşu- nur olarak bılınıyor Kendısıne "Sızceşu anda Çekoslovakya'- nın karşı karşıya bulunduğu en önemlı sorun nedır?" dıye sorunca şu yanıtı verdı ' 'Neye elımızı atsak doküluyor Her şey 40 yıl boyunca buzdolabına koyulmuş her şeye en baştan başiıyoruz Banşçı kadıfe devnm ışın kolay yanıydı Tabıı ekonomıdekı sıkıntı- mız çok büyük " • Vaclav Havel, 54 yaşında Oyun yazarı ve düşunür Hıç komunıst olmamış "Sınıf duşmanı" veya "Kötulukler Imparatorluğu" gıbı kavramlarta fenalıkların kaynağını başkalarında arayan ıdeolojılerı reddetmış, bunun yerıne kışısel sorumlulu- ğu on plana çıkaran bır bakış açısını benım- semış 1968 sonrasında yıllarca hapıs yatmış. Bugun Cumhurbaşkanı * Adı, Schvvarzenberg, bır prens Bır zamanlar aılesı Çekoslovakya'nın en buyuk toprak sahıbıymış Hem Çekoslovak, hem Isvıçre, hem de Avusturya pasaportu taşıyor Isvıçre ve Avusturya'da da toprakları var Komunıst yönetım sırasında, rejım muha- lıflerıne büyük yardımları dokunmuş Cumhurbaşkanı Havel'ın danışmanı ve Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterlığı gore- vını yûrutüyor Görkemlı Prag Şatosu'nda sohbet eder- ken şöyle dedı "En büyük sıkıntımız ekonomık Buz gıbı soğuk bır suya atladık Suyun derınlığını de bılmıyoruz Bakalım ne olacak?" Ne olacak'? Üç gun boyunca bu sorunun yarattığı te- dırgınlığı dınledık Prag'da Balayı gerçekten sona ermış 1970'lerde ınşaat ışçısı, pencere temızle- yıctsı, çöpçu, sıgara ve gazete satıcısı ola- rak çalışan, hapıs yatan aydınlar, sağcısı, solcusu, lıberalı eskı komunıstı, muhafaza- kârı bugün ıktıdar koltuklannda oturuyorlar Gerçekten perı masalı gıbı bır durum bu Ama bugün başka gerçekler kapıyı gıtgı- de daha gurultulu bıçımde çalmaya başlamış Sıyasal ve ekonomık guçlukler buyuyor Halk şımdılık anlayışlı, sabırlı, fakat nereye ve ne zamana kadar? Prag notlarını yann da surdüreceğız Çin Körfez'de ABD'yi tizüyor Sadilrmak Dk eylem: Ders boykotu(Baştarafı 1. Sayfada) kanhğıyaptı 1955'tesenatörolan Irmak 16Kasım 1974ıle31 Mart 1975yıllanarasında başbakanlık yaptı. Irmak 1981 yılında Danışma Meclısı uyelığıve sonrasındabaş kanlığı görevlerınde de bulundu 15*ı aşkın tıbbı araştırma kıtabı- nınyanı sıragunun sıyası konula- n, ulkenın sosyal problemlen, ış- çının guvenhğı, Ataturk Devnm- lerı ve edebıyat tanhı alanlannda bım aşkın gazete ve dergı yazısı bulunan Sadı Irmak basın şeref kartı sahıbıydı. Trafik (Baştarafı 1. Sayfada) Pınarbaşı - Malatya karayolu- nun 10 kılometresınde Boran Sırtı mevloınde çarpıştı. tkı yol- cu otobusunun çarpışması sonu- cu me>dana gelen kazada, yol- culardan Atamet Karageyık (28), Suleyman Kistan (18), Kutbet- tın Katmakaya (22), Aydın Bu- lukçubaşı (46) Rahmı Diker (58), Selami Eser (14) ve Tansel Anıl (21) olay yennde öldu. Ya- ralanan 50 kışı ıse Ercıyes Ünı- versıtesı Tıp Fakultesı Hastane- sı'nde tedavı altına alındı Dun, Sıvas-Erzıncan karayo- lunun Kızıldağ çıkışında meyda- na gelen zıncırleme trafik kaza- smda da 5 kışı oldu, 23 kışı ya- ralandı. Ikı kamyon ıle ıkı yol- cu otobusunun bırbırıne gırdı- ğı zıncırleme trafik kazasında Mubara Savur, Fevzi Çetinka- ya, Fevzi Işıldak, Yemlitaan Ka- rabulut ve kımlığı belırleneme- yen 2 yaşlanndakı bır erkek ço- cuğu oldu Denızlı'nın Guney ılçesınde meydana gelen trafik kazasında ıse 3 kışı hayatını kaybettı Os- man Ozdemır yönetımındekı otomobıl, Ulku Ozdemır'm kul- landığı kamyonla Kocamezar mevkunde çarpıştı Otomobıl surucusu Osman Ozdemir ıle a>nı araçta bulunan Avni As- lankıran ve Haseyin Kocabaş olay >ennde oldu Kocaelı Yanmca'dakı Tupraş Rafinerısı'nden yükledıği tup- gazları tznut'e getırmekte olan Hüseyın Oktar yönetımındekı kamyon karşı yönden gelen Ömer Umutlu yönetımındekı yolcu otobüsuyle E-5 karayolu- nun Derınce bölümünde çarpış- tı. Otobus yolculanndan Hafız Kılıç (68), ağır yaralı olarak kal- dınldığı SSK tzmıt Hastanesı'n- de öldü Kırşehır-Ankara karayolunun Türk-Tur mevkunde Duran Saylam'ın kullandığı kamyonet, yol kenanna hatalı olarak park eden kamyona çarptı Kamyo- nette bulunan Duran Saylam (34) öldu (Baştarafı 1. Sayfada) luşacaklar Gazı Ünıversıtesı öğ- retun üye ve yardımcüan dün yaptıklan yazılı açıklamada, "Temetini Auturk ilkelennden alan laik cumhunyet yerıne çag- dışı, akıldışı sozde bir devlet du- zeni kunnaya ve bunun altyapı- sını oluştunnaya yonelik her turlu faaüyet" kınandı Açıkla- mada, "Laik cumhunyetimizi savunmadaki karariılığımızı ve Ataturk ilkelerine baglılıgımızı bir kez daha teyıt etmek için 12 Kasım 1990 Pazartesi gunu sa- at 11.00'dc Anıtkabir'de olacagız" denıldı. Ankara Ünıversıtesı Eczacüık Fakultesı öğretım üyelen de bu- gün okula bır duyunı asarak ey- lemlennı anlatacaklar Laıklığe aykın davranışları ve türbanı protesto ıçın ılk eylem karan alınan Hacettepe Ünıver- sıtesı Tıp Fakültesı'nde öğretım üye ve görevhlennın katılımıy- la öncekı gun yapılan toplantı- da da eylem bıçımı üzennde du- ruldu Bazı öğretım üyelen, asıl protesto edılmesı gereken yenn YÖK olduğunu savunarak bu amaçla bu* yürüyüş düzenlen- mesını ıstedıler Bu öğretım üye- lerınm YÖK merkczıne cubbelı yürüyüş önerılen, "yasal işlem- ler tamamlanarak yuruyuş izni- nin alınması gecikir" gerekçe- sıyle "şimdüik" benımsenmedı. Tıp Fakultesı öğretım üyelen, bugün sadece derslere gırmeye- rek ders saatlennı odalannda ya da hasıanede geçırme kararırun uygulanması konusunda görüş- bırlığıne vardüar Tıp Fakultesı Dekanı Prof Dr Dogan Taner ımzasıyla bö- lum başkanlanna göndenlen ya- zıda da öğretım uyelerınm pro- testo konusundakı açıklamala- n arumsatılarak ıdan görevhler- ce eğıtımın aksamaması ıçın "derslere girilmesinin saglanması" ıstendı Gaa Ünıversıtesı Tıp Fakul- tesı öğretım üyelen de yann derslere gırmeyecekler. Gazı Ünıversıtesı Tıp Fakul- tesı öğretım uye ve yardımcıla- n adına yapılan açıklamada, "Son aylarda Ataturk ilkeleri- ne ve laıklığe avkırı eylemlerin yaşaomasından" üzuntu duyul- duğuna ışaret edilerek öğretım uye ve yardımcılannın "çagdı- şı, alul dışı ve bilim dışı tum akımlara karşı oldnklan" vur- gulandı Orta Doğu Teknık Ünıversıte- sı öğretım üyelen ve elemanlan da 16 kasım cuma gunü, "Cum- hnriyete, laikliğe, universite ve biüme saygı" göstensı yapacak- lar Unıversıte Rektöru Prof Ömer Saatçioglu'nun da katıia- cağı göstende, öğretım uyelerı cübbelenyle Atatürk Arutı'na çelenk koyup saygı duruşunda bulunacaklar SHP: Amaç belli (Baftarafi 1. Sayfada) nın "Şeyhimiz Ataturk'ten çok daha onemlidir demek için ya- püdıgını" söyledı Bu arada Saıd Nursı ıçın mev- lıt okutmaktan Ankara'da göz- altına alınan Yem Asya gazete- sının sahıbı ve 8 çalışanı yann Devlet Guvenlık Mahkemesı'n- de yargılanmaya başlanacak. SHP Genel Başkanı Erdal tnonu, dun Çankaya'da 100 Yıl Öğretmenler Caddesı ve Çevre- evı'nı törenle açarken yaptığı ko- nuşmada, 29 Ekım'de Ankara- da Saıd Nursı ve 10 Kasım'da Is- tanbul'da Şeyh Mehmet Kotku ıçuı duzenlenen anma törenlerı- ne değınerek şunlan söyledı "Ataturk'e saygı, onnn dev- rimlerine, ilkderine, çagdaş ya- şama ve laikhge bağhlıkb gös- terilir. Bakmsyın arada laik du- zeni bozmak isteyen davranışlar ortaya çıkıyor. DemokrasUerde bu tur hareket çıkabinr, ama ul- kenin çogunlugn Uiklige, çagdaş yaşama sahip çıkarsa bu sapma- lar etkili oiamaz. Bizim bu ilke- leri koruyacak gucumuz var, ben buna inanıyonım." Ataturkçu Duşunce Dernegi Başkanı Nejat Kaymaz, Nakşı- bendı tankatı lıden Mehmet Za- hit Kotku'nun 10 Kasım'da anıl- masının, Said Nursi ıçın Cum- hunyet Bayramı anfesınde mev- lıt düzenlenmesmın "anti-laik çevrelerin Ataturk'u tanımayıp onemsemediklerini vurgubuna" göstensı olduğunu belırttı Saıd Nursı ıçın duzenlenen mevhdın bır "govde gosterisi" olduğuna ışaret eden Kaymaz, "Nakşibendi tankatı liderinin olum yıldönumunun 10 Kasun- da kutlanması ise 'Şeyhimiz Ataturk'ten çok daha önemlıdir' demek ıçindir" dedı Kılıç DYP Genel Başkan Yardımcı- sı Selahattın Kılıç da Kotku ıçm Atatürk'ün ölüm yıldönumun- de tören duzenlenmesını "tahrik" olarak nıteledı. Dün duzenledığı basın toplantısında Kotku'nun ölum yddönumu ıçın yapılan törenın 13 kasımdan 10 Kasım'a alınmasmın, "yanlış" olduğunu belırten Kılıç, "Bunu tasvip etmem, yanlıştır, tahrik- tir. Yapmamalan lazun. Ana- caklarsa aym 13'unde kanunlar, nizamlar ıçinde anarlar, isteyen gelir, serbesttir. Ama Ataturk'e karşı koyacaksın, ona gönlum razı olmaz. Ataturk'e kimse ulasamaz" dıye konuştu (Baftarafi 1. Sayfada) ğı yolundakı Irak onerısını red- dettıklen bıldınldı Adları açıklanmayan dıplo- matık kaynaklann dun bıldır- dıklerıne göre Fransa Cumhur- başkanı Françoıs Mitterrand, Sovyet Devlet Başkam Mihail Gorbaçov üe geçen ay sonunda Parıs'te yaptıklan toplantıda, Irak onensını reddettıklennı Ur- dun Krah Huseyın'e geçen haf- ta söyledı Saddam'ın çağnsı Irak Devlet Başkanı Saddam Huseyın, bır Ingılız tele-vızyonu- na verdığı demeçte, Fılıstın so- rununun da dahıl olacağı, Or- tadoğu guvenhğı konusunda dı- yalog kunılmasına hazır oldu- ğunu söyledı Saddam, İngılız ITN televızyonunun, Kuveyt'ı terk etmeye hazır olup olmadı- ğı yolundakı sorusunu yanıtlar- ken "Bolgemizdekı gu>enlik konusunda derın bır dıyaloga ginneye hazınz. Tarafların, Fi- lıstin meselesı de dahil olmak uzere butun meseielere cıddı çö- zumler konusunda karar \erece- gıne ınanıvoruz" dedı Irak Dışışlerı Bakanı Tank Tabip Odası (Baştarafı 1. Sayfada) de aralarında kadın ve çocukla- rın da bulunduğu 200 kışı dun yüruyuş duzenledı Gostencıler, uyanlara karşm dağılmayınca guvenlık guçlerı havaya ateş aç- tı Olaylan göruntulemeye çalı- şan gazetecı Ramazan Irmak özel tım görevlılennce dövuldu Çok sayıda gösterıcı gözaltma alımrken kntık noktalara tank ve panzerler yerleştınldı Dıyarbakır, Mardın, Sıut Ta- bıpler Odası Başkanı Mahmut OrUkaya, dun duzenledığı ba- sın toplantısında, cezaevlermde- kı açlık grevlerı ve olum orucu- nun uzaması durumunda bırçok tutuklu ve hukumlunun yaşamı- nı yıtıreceğını söyledı Ortakaya, "Hekımlik mesleğı, ınsanlann kendi keodilenne veya başkala- nnın verecegı karar sonucu sag- lıgını kaybetmesıne karşıdır. tn- sanlan açlık grevıne ıten cezae- vi koşullannın ınsani yaklaşun- la çagdaş bır duzeve getmlme- sioin en akılcı yol olduğunu ve yetkılılerin alınacak onlemlerle açlık grevlenni sona erdirmele- rinı beklıyoruz" dedı Tabıpler Odası, E tıpı cezae- vınde açlık grevı ve ölum orucu yapan tutuklu ve hükümlülenn sağlık durumlanm ıncelemek amacıyla cumhunyet başsavcıh- ğına da başvurdu Cizre'de yünıyuş Cızre'mn Dört>ol semtınde dün saat 16.00 sıralannda top- lanan, aralannda kadın ve ço- cuklann da bulunduğu yaklaşık 200 kışdık bır gnıp hükumet ko- nağı Önüne kadar yurüdu "Ya- şasın ozguriuk", "Demokrasi is- tiyoruz", "Cezaevlenndekı bas- kılara son" sloganlan atan gos- tencıler dağılmayınca özel tım havaya ateş açtı Ölaylar sırasm- da ve sonrasında duzenlenen operasyonlarda çok sayıda kışı- nın gözaltma ahndığı bıldınldı. Göstencılerle guvenlık güçlerı arasındakı olaylan göruntule- meye çalışan gazetecı Ramazan Irmak özel tım tarafından dö- vüldü ve fotoğraf makınesı alın- dı Açlık grevteri süriıyor Bu arada çok sayıda cezaevm- dekı açlık grevlerı de surüyor Dıyarbakır 1 Nolu E Tıpı Ceza- evı'ndekı 91 sıyası tutuklu ve hu- kumlunun açlık grevı 34 günu- nu tamamladı Açlık grevını 21 gününde "olum orucuna" dö- nüştüren 10 sıyası tutuklunun eylemı 30, 15 günunde ölüm orucuna dönüştüren 15 tutuklu- nun eylemı ıse 5 gtmüne gırdı Dıyarbakır Merkez Kapalı Cezaevı'nde 20 adli hukümlü- nun dönüşumlu olarak başlat- tıklah açlık grevı 31 gununü, aynı cezaevmde 4 kadın hukum- lunun başlattığı süresız açlık grevı de 15 gununu doldurdu • Bısmıl Kapalı Cezaevı'nde 48 sıyası hukumlunun suresız olarak başlattığı açlık grevı 10 gunune gırdı • Dıyarbakır SP ıl bınasında 16'sı kadın toplam 54 tutuklu ve hukümlu yakınınm destek açhk grevı 30. gununu tamamladı • Van SP ıl bmasında 7'sı ka- dın 20 tutuklu ve hukumlu ya- kımmn açlık grevı 12 gıinüne gırdı • Cızre SP üçe bınasında HO'u kadın toplam 250 tutuklu ve hukumlü yakınının açlık grevı de 23 gununu tamamlarken, aç- lık grevmde bulunan yaşlı kadın- lann sağlık dunımlanmn bozul- duğu bıldınldı • Nusaybın SP ılçe bınasında 30"u kadın toplam 65 tutuklu ve hükumlu yakınının suresız açlık grevı 24 gunune gırdı • Gazıantep özel Tıp Cezae- vı'nde 172 tutuklu ve hukumlu- nun başlattığı süresız açlık gre- vı 14 gununde. 7'sı kadın 10 tu- tuklu ve hükümlü yakınının HEP ıl bınasında başlattığı aç- lık grevı ıse 8 gununu doldur- du • Tuncelı HEP ıl bınasında 5'ı kadın 20 tutuklu ve hükümlü yakınının başlattığı açlık grevı 3. günunde • Malatya E Tıpı Cezaevı'nde 65 tutuklu ve hukumlunun baş- lattığı açhk grevı 10 gününü ta- mamladı Azız, ABD'nın Korfez'e takvı- ye bırlıkler gonderme karanrun, "VVashington'un saldırgan emeUerını gosterdığını" söyledı Azız, ABD'nın saldırı planına katılmak ıstemeyen ulkelerden Korfez'dekı askerlennı çekme- lennı ıstedı Irak Dışışlerı Baka- nı, "ABD Başkanı'nın perşem- be gunku açıklaması, bolgeye asker gondenlmesane ılışkın baş- langıçta yapılan açıklamalan ge- çersiz kılıyor. Bush, başta Ame- rikan askerlerinin savunma amacnla gonderildıgıni soyle- ra>,ı<. Oysa, şimdı saldırgan bır plan ortaya çıkıvor" dedı Rocard'ın banş umudu Fransa Başbakanı Michel Ro- card, askerı çozumü dışlama- makla beraber, Körfez krızını sonlandırmak ıçın 'başka yol- lar' da bulunduğunu söyledı AFP'nm habenne göre Rocard, Fransa'nın tavnnın, Saddam Huseyın, BM kararlanna uya- na kadar ekonomık yaptırımla- rın surdurulmesı yolunda oldu- ğunu belırttı Irak'ta tahıl sıkıntısı Irak dun ılk kez tahıl pıyasa- sının guçlukler ıçinde olduğunu açıklayarak, bu urunlerle ılgılı spekulasyonlara karşı önlemler alındığını bıldırdı INA Ajansı1 na göre, Irak Devlet Başkanı Saddam Huseyin ekonomık so- runlarla ılgılı olarak yetkılılerle yaptığı toplantıda pınnç fiyatla- ruıın arttınlmasına, tüm tahıl urunlerının devlet kanalıyla sa- tılmasına ve spekülatörlere karşı yaptınmlann arttınlmasına ka- rar verıldığını belırttı 2. Hasan'ın çağnsı Fas Kralı 2 Hasan dun rad yoda yaptığı konuşmada, Kör- fez knzıne banşçı bır çözum bu- lunabılmesı ıçın Arap ulkelerı- nı "olaganustu zirveye" çağırdı 2 Hasan bu zırvenm Fas'ta top- lanabıleceğmı behrttı 2. Hasan, zırvenm başka bu- Arap ulkesın- de toplanması ıstenırse, buna ıtı- raz etmeyeceğmı de kaydettı Irak, Fas Kralı 2 Hasan'ın Arap zırvesı onensını reddettı Açıklamada, sadece Körfez kn- zıyle ılgılı bır zırvenın toplanma- sı onerısı reddedılerek toplana- cak zu-venın Fıhstın sorunu baş- ta olmak uzere Arap dunyasını ılgılendıren butun konuları ele alması gerektığı kaydedıldı Irak'ın açıklamasında, Fas Kra- h'nın zırve cağrısından önce, Iraklı yetkılılere danışmamakla geleneklen ıhlal ettığı de one su- ruldu Irak ayrıca toplanacak bır zırvenm Devlet Başkanı Sad- dam Huseyın'ın katılmasına uy- gun bır ortamda gerçekleşmesı gerektığı de bıldınldı İngütere'deki hava Londra muhabırımız Edip Emil Oymen'ın bıldırdığıne gö- re Ingıltere'de genel kanı, "Sad- dam de artık konuşacak şey kal- raadı. Saddam ancak hıdı bir savaşla uzaklaştınlabılır" şek- lınde ABD Dışışlen Bakanı Ja- mes Baker'a geçen gun Lond- ra'da verılen raesaj da bu\du "Savaş geciktikçe, Saddam'a karşı oluşturulan bırlık zayıfla- maya, Amenkan kamuoyunun savaş aleyhtaıiıgı artmaya de- vam edecek." Ingıltere'de Dışış- lerı BakanhğTna stratejı ve planlama seçeneklerı sunan be- yın takımlannın yer aldığı ku- ruluşlardakı genel beklentı, sa- vaşm ocak-şubattan daha gecık- tırılemeyeceğı şeklınde Türkıye'nm olası rolu hak- kında ıse "Sunday Telegraph" gazetesmde yayımlanan bır de- ğerlendırmede, "Bagdat joneti- mi devnlecek olursa Iran, Irak'- ın guneydogusunda Şii nufusun yogun oldugu yoreyı işgale te- reddut etmez. NATO uyesı ve Bruksel Kulubu'ne uye olmaya heveslı Turkıye büe, yetersiz ko- şullanna ragmen Irak petrol bolgelenne ılışkın, Osmanlı geç- mişine aıt taiebını canlandırabi- lir. Buralar yuzyüdan da kısa bır sure onceye kadar İstanbul'un tartışmasız koruması altınday- dı" dendı MaxwelVin çağnsı İngılız basın kralı Robert MaxweU, oluşan ıttıfakm bozul- maması ve Saddam Huseyın'e savunmasını duzenleme zamam verılmemesı ıçın Irak'a derhal saldınlması çağnsında bulundu. Maxwell, Sunday Mırror ga- zetesıne yazdığı başyazıda, dıp- lomasının bu sorunu çözemedı- ğını ve savaşın artık kaçınılmaz olduğunu kaydederek savaş ne kadar erken başlarsa zaferın o kadar .erken kazanılacağını, müttefiKİerın ve Araplann kay- bının da o kadar az olacağmı ıfade ettı Mısırh unlu gazetecı Hasa- neyn Heykd, ABD'nuı, Irak'a karşı duzenlenecek askeri ope- rasyon ıçın bır bölge ülkesını kullanabıleceğmı söyledi. • • • • Ozal'ı uyaran Ozden'e(Baştarafı 1. Sayfada) dnynlmamıştır" denuştı. Turkıye Barolar Bırlığı Baş- kanı Onder Sav, son dönemde yapılanlarla laıklık dkesınm cıd- dı bır tehdıt altına gırdığını be- lırtırken "Ataturk tek adamlık- tan parlamenter demokrasıye yonelmışken bugun yasama, vu- rutme ve yargının yetkılen tek elde toplanmaya cahşılıyor" de- dı Turk Hukuk Kunımu Başka- nı Kazım Yenice de gunumuzde dın devletıne davetıye çıkanldı- ğını, laıkhğe karşı cephe alınıp şıddete başvurulduğunu belırte- rek "Eylemde laik ınancı, ozgur- lukçu demokrasıyi ve hukuk devletinı yaşatmalıyız, bugun yapılmayan budur" dıye konuştu önder Sav, son zamanlarda- kı uygulama ve davranışlarla anayasanın fiılen tadılıne gıdıl- dığını behrterek şöyle dedı "10 Kasım nedeniyle duzen- lenen anma toplantılan, toren- ler ve buralarda yapılan konuş- malar Ataturk'un olumunden 52 yıl sonra Ataturk ilkderinden nasıl ıiTyifiaşılılıjtını acıkça orta- ya koyuyor. Ataturk anıhrken elbette ki en tartışılan ılkesı. gu- numuzde en çok hırpalanan ve yozlaştınlmak ıstenen laiklik ıl- kesi olmuştur. Kımse laıkliğı, Ataturk'un anlamak ve anlat- mak istediginin dtşında çarpıta- maz. Laiklik, dini toplum yasa- nunı duzenleyen yonlennden, bir guç mihrakı olmaktan çı- kartmış, kişi vicdanını koruma- sına almış, bir uygarlık, ozgur- iuk ve çagdaşuk ortamı yarat- mıştır. Laiklik, cumhuriyeti oluşturan devrimlerin ve Ata- turk ilkelerinin ruhudur, ozu- dur. Bu oz yozlaşbnlıp yıpratı- larak toplum çagdaşlıktan uzak- laştuılıp tekrar şeriat duzenine sokulamaz. Ulus tekrar ummet yapüamaz." Sav, "Kerametlen kendilenn- den menkul ve her bırinin Ata- turk duşmanı oldugu bilinen şeyhler adına mevütler okutulup anlamlı anma toplantılan du- zenlenerek Turkıye Cumhunye- ti, kurtulmak ıçın >oğun emek harcadığı, çok kan doktugu te- okratik devlet duzenine dondu- rulmek, şeriat devleu ozlemleri dile getirilmek istenmektedir" dedı Turk Hukuk Kunımu Başka- nı Kazım Yenice de Yekta Gun- gör Özden'ın Ataturk'u anma günunde verdığı konferansta, Ataturkçuluğu, devnmlerı ışle- dığını, laıklığın önemıne değın- dığını ve bugunun haklı eleştı- rısını yaptığını beurterek şöyle dedı. "Demokrasi, cumhunyet, la- iklik. Bunlar birbirinden aynl- maz kavramlardır. Laiklik ol- madan ozgurlukçu demokrasi- den, hukuk devletınden soz edi- lemez. Ataturk devrımlen kar- şıtlannın salt laiklıgi hedef al- malan aldatmacadır. Ozgur inanç, ozgur duşunce yoksa çag- daş kurumlar da olmaz. Laiklik olmayan yerde, dogmalar vardır. Bu dın devletıne davetiye çıkart- maktır Laıklığe cephe alınıyor- sa, şıddete başvuruluyor, laikli- gin sesının savunuculan olduru- luyorsa, yonetımın tutnmunun bunda buyuk payı vardır. Yazı- da, sozde degil, eylemde laik inancı, ozgurlukçu demokrasivi ve hukuk devletinı yaşatmalıyu. Bugun yapılmayan budur," Çagdaş Yasamı Destekleme Derneğı Başkanı Prof Türkan Saylan da Anayasa Mahkeme- sı'nın turban kararmı ıptal ettı- ğım vurgulayarak türbanın laik- lik karşıtı bır sımge halıne getı- rıldığını söyledı Prof Saylan şöyle devam ettı "Anayasa Mahkemesi, Tur- kiye Cumhariyetı'nin en yuksek yargı organıdır. Demokratık ve laik Turkıye Cumhuriyeti'nin en buyuk guvencesidir. Bu kurul, S Temmuz 1989 tarihinde Resmı Gazete'de yayımlanan karar uyannca 2547 sayılı yasaya ek- lenen 16. maddeyı ıptal etmıştir. Bu iptalin giriş gerekçesi aynı gazetede verilıniştir. Tum ıktıdar ve muhalefet nulletvekıllenmi- zin bu tanhsel belgeyı dıkkatle okumalannı onenrız. Anayasa Mahkemesi Başkan- veküı Sayın Yekta Gungor Oz- den, bulunduğu konumun da gereğı olarak ustlendıgı sorum- luluklan sonuna kadar savunan ornek ve saygıdeger bir yurtta- şunızdır." Demokratık ve hukuksal silkiniş gerekli Ataturkçu Duşunce Derneğı Genel Başkanı emeklı General Celi] Gurkan, Yekta Gungör özden'ın öncekı günku konuş- masındakı uyanlan değerlendı- rırken, şenat kurallarının dev- let duzenine mutlak surette ege- men kılınmasının Osmanlı Imparatorluğu'nun çöküş nede- nını oluşturduğunun yadsmmaz bır gerçek olduğunu behrterek, Ataturk'un bu konudakı şu sap- tamasını ammsattı "Hukuk devleti duzeninin dinsel kurallara -yanı nakile da- yalı kurallara- degil, akıla ve çagdaş bdime dayanmasını sağ- layan laiklik Ikesi, çoken impa- ratoriugnn mirasçısı olan bir devlette -yanı TCde- Bab'da ol- dugundan çok daba kapsamlı bir anlam tasımalı ve işleve sa- hip olmalıdır." "Bu nedenle karşı çıkanlar olsa da sağduyu sahıbı Turk toplumunun benimsediğı bize özgu laiklik ilkesı, bir yonuyle kişilenn vıcdan ve ıbadet ozgur- luklerinı guvence altına alırken, oteki yonuyle de Turkıye Cum- huriyeti bakımından ozel bir an- lam ve olaganustu bır onem ta- şıyan, 'Toplum duzeninin akı- la, bılıme ve halkın ıstencme dayanması' kurahna guvence kazandırmalıdır.'' OKURLARA... OKAY GOJYEVSCV (Baftarafi 2. Sayfada) Meryem Ana'nın mczarı Efes'te bulundu (Gazetelerden) Son ç»re veya Hazretı Meryem'ın nıhundan ıslım GençYıl 1950, gunlerden 9 kasım bır çızerın ılk kankaturu Cumhunyet'ın bınncı sayfas/nda yayımlanır Vfe tam 40 yıldır Alı Ulvi, aynı gençlıkle, aynı heyecanla, aynı keskın mızah gucuyle Cumhunyet'ın bırıncı sayfasında yer 1 almaya devam edıyor Bu 40 yıl ıçinde coğaltılarak evlere asılmış karıkaturlen, dunya capındakı sayısız başarıları, sıcak ınsan ılışkılerı, butun kışılığıyle yaşadığı gazetecıhk heyecanı ve ışıl ışıl mızahıyla Cumhunyet aılesınde ozel bır yen oldu Alı Ulvı'nın Nıce 40 yıllara 1 Alı Ulvı ıle Alı Ulvı'lerle Tum çalısanlarıyla Tum okurlarıyla EVET/HAym OKTMAKBAL (Baştarafı 2 Sayfada) den ayırmaya matuf bır fııl ışleyenı" kapsıyor. Türkrye Cumhurıyetı'nın kuruluşundan bu yana, yanı 67 yıl- dır bu ıkı maddeye dayanılarak ölum cezaları verılmıştır Bun- lann bır bolumü de uygulanmıştır Gencecık ınsaniar ıdam sehpalarmda can vermıştır Olayların heyecanı, o gunku ko- şullann sağduyulu duşunmeyı olanaksız kılmast sonucu ve- rılen kımı ıdam mahkûmıyetlennın yersız, haksız oldugu bır- kaç yıl sonra ortaya çıkmıştır Bunlann en belırgın orneğı, Denız Gezmış ve ıkı arkada- şının asılmasıdır Herkes bılıyordu yargıçlar da bılıyordu, TBMM'de konuyu tartışan mılletvekıllerı de bılıyordu Neyı bı- lıyorlardı 1 ' Denız'ın ve arkadaşlannın Turkıye Cumhurıyetı 1 nı ortadan kaldıracak ya da yabancı bır devletın ele geçır- mesını sağlayacak guçte olmadıklarını' Gulunç olurdu yırmi yaşındakı bu uç gencın devleti yıkabıleceğını duşunmek 1 Adam öldurduler de bu ceza bu yuzden verıldı bıle denıle- mezdı, çunku bu gençler kımseyı oldurmemışlerdı Işledık-r lerı suçların cezası olsa olsa bırkaç yıl hapıs yatmaktı Böyle bır ceza ventseydı bu uç genç şımdı aramızda olacaklardı. Idam cezaları yürurlukten kaldırılmalıdır, kımse asılmama- lıdır Bır ınsani öldurmeye karar vermek bır cınayete ortak ol- rnaktır Hele on yıl hapıs yattıktan, hucrelerde, ışkence yer- lerınde acılar çektırdıkten sonra 'senın sıran geldı, haydı gel ıdam sehpasına' demek bıle bıle cınayet ışlemektır Yırmı ya- şında ıçerı alınmış, butun gençlık yıllan hapıshanelerde geç- mış bır ınsani -kı o ınsan artık on yıl öncekı ınsan değıldır, bır başkasıdır-' sen devleti, anayasayı yıkmak ıstedın, bu yuz- den asılacaksın" dıye ıdam sehpasına çıkarmak ınsanlık dı- şı bır tutumdur Analar, babalar, sokaklarda, gazete yonetım yerlennde, ba- kanların, mılletvekıllennın, partılerın kapılarında bekleşıyor Çocuklarımız ıdam edılmesın Çocuklanmız artık ozgür ol- sun Yıllardır sürup gıden davalar artık sonuçlansın Ola- cak ış mı, on yıldır genç bır ınsani ıçerde tut, en ağır ceza- landırmalardan geçır, sonra da her an 'sen asılacaksın, ası- lacak suç ışledın dıye korkulara ıt Bunun ınsanlıkla ılgısı yoktur Olsa olsa ılkçağ canavarlığı adı verılır bu tutuma 1 . 'Mıllıyet'te, ıdamlıklarla yapılan ılgınç konuşmalar yayım- landı Gazetecı arkadaşın sorduğu bence en onemlı soru şu: "Hapısten çıkınca ılk yapmak ıstedığınız şey ne olurdu9 " Bu- na vertlen yanıtlar on yıllık bır çıleden sonra bıle genç ınsan- larda yaşamak gucünun nasıl ayakta kaldığını, nasıl sıcaklı- ğını yıtırmedığını gostermektedır "Imkân olsaydı ve becerebılseydım bır senfonık orkestra- da Beethoven'ın 9 senfonısının korolu kısmını koroda yer ala- rak soylemek" "Doga ıle başbasa kalmak", "Denız kena- rında yuruyerek dalgaların sesını dınlemek", "Gece saba- ha kadar yurumek", "Bır hamama gıdıp geçen vahşet yılla- rının butun kınnı pasını atarcasına keselenmek ve yıkanmak", "Kalabalık caddelerde, o kalabalığın arasında bılınçsızce de olsa karışarak uzun bır yuruyuş yapmak, bır kırda sırtustü uzanmak", "Yıllardır başımdan geçenlerı önume her çıkana anlatmak", 'Beş altı adımda donme zorunluğu olmaksızın sınırsızca yürumek" Bu, gençlıkten orta yaşlılığa doğru gıden, yaşamlannın en değerlı yıllarını ölüm tehdıtı altında, aylarca, yıllarca hucre- lerde tabutkıklarda yatarak geçıren ınsaniar gerçekten suç- lu olsalar bıle yeterınce acı çekmışlerdır Ulkede banş, hu- zur ortamının kurulması gerçekten ıstenıyorsa 12 Eylül on- cesı ve sonrasının butun yanlış, çırkın, kanlı, acılı olaylarına bır çızgı cekmek gerekmektedır Zaman yıtırmeden. Tiırgut Ozal Hastanesi'ne (Baştarafı 1. Sayfada) Sağlık Bakanı Halıl Şıvgın ıse Türkıye'de yılda 1.5 mılyon do- ğum olduğunu ve bunlann yuz- de 60'ımn sağlık standartlan dı- şında oluştuğunu söyledı. Doğumlann sağlıklı olması ıçm çakşmalar yapüdığını behr- ten Şıvgın, "Anne ve bebek ölumleri Tnrkiye'nin gelişmişli- gine yakışmıyor" dedı Özal Hastanesi Malatya'da kurulacak olan Turgut Ozal Hastanesi ıle ılgılı bügı veren Şıvgın, hastanemn Turkıye'nın sağlık standartları- nı yukselteceğmı söyledı Şıvgın şöyle konuştu "Turgut Ozal Hastanesi'nın ABD standartlannda olması için çalışmalar surduruluyor. Aynca 1991 yılı butçesınden 150 milyar liralık odenek ayrddı. Bu hastane Körfez, Balkan ve Arap ulkelerinden gelecek başvurula- ra da cevap verecek." Şıvgın, hastanemn 5 yıl ıçın- de tamamlanacağım ve yaklaşık 300-400 mılyar luaya mal olaca- ğmı kaydettı. Proje üzenndekı son değışık- lıklerın yapüdığını belırten Şıv- gın, hastanemn ınşaatına önü- müzdekı yıl başlanacağını bıl- dırdı Ozal (Baştarafı 1. Sayfada) çekleştırecek Cumhurbaşkanı özal, aynı gun Pakıstan Devlet Başkanı Gulam İsbak Han ve Portekız Cumhurbaşkanı Mario Soarez'- le de göruşmelerde bulunacak. özal, bu akşam da Akıhıto'nun verecegı kabul resmıne ka- tılacak Cumhurbaşkanı özal'ın, Tokyo gezısı perşembe gunune kadar sürecek