Katalog

Cumhuriyet Sanıbı Curnhur.jei Maibaacıhk \e Gazetecitlk Turk Anonim Şirkeı adina I, Pulıııka Celal B*»ta*gK. Dt> Haberier tr%am Balcı. Ekonomı CCVRI* Tarhaa. U Sendıka Vukr»» luıe»cı. ku ıu; trtal Lslrr Kun^L Nadir NMIİ 0 Genel >a>ın Muduru Huan Cenal, Muessese Muduru. Haber len kenul kuruk. Eğıtım Gcacai ^laa. Haber 4raştırma h»ri BerkM. >ur- Haberler Nc*deı Do^sa Spor Daniimaiı Emine Işaklıgll, \azı I$]en Muduru. Okl> Goaenstn, 0 Haber Mcrkç?t \M«lk«lif \ •cetaıın. Duı Vazılar Krrca Çafc^kaa. \^ainrma ^faıı \lpa?. Dtijdme Abdaltoh )»ıci 0 koordmaıor Ahneı komtsaa Muduru Yalçm Bayer. Sa>fa Düzeni >oneimenı \U Ac»r ^ Temstlaler 0 Mah hıer Lrol Erim 0 Mjha&eDe Bnknı to«cr 0 Bu,vt Planlann Scvgı Chmafir>«^oglıı ^ RekUm Vf* Tomn 0 Ei. , [ZM1R Hlkmrt Çttİnkav*, AD^NıA Çetin \ Igeno^lu VavınUı Hnl>a Akvol £ Idare HBW>III dum ^ Işlrme Onder Ç rfık 0 Bıtgı-İŞ'cm Naıl IB*( 0 Peı^jnel Sr rcn/t A.U'U/L Hj;kar Nadır Nadı OiUn 4kbaL, *«*cin B»er Hasaıt < rmal, Hıtıtm <, rtnUt*. Oksı <ıowrı»ifi, L gur Utncı. tlhan Sriçıık, 4h AZAIA ve >a>an Cnmtıumtt Mdtbaacıhk ve Guctccılık TAŞ. Türk Ocagj Cad 39 4! Cagak>tıu 3435* t s PK. 246 lwanbul Tel 512 05 0! 120 ha:j. Tcfe* 222*6. Fa* tl) 526 60 ^ £ Buroiar Aakarm Zı>a Gokalp BK İnkıUp S No 19 4 Td 133 U 41-4"?. Tdes 42344, Fax. (4ı 133 05 «5 % trmir. H Zıya Biv 1352 S Z 3 Td 13 12 30 Tdex 523Î9. F « i51l ]9 53 60% y \kmei T « # M ı ı ı : [nönu Cad 119 S 1 Kaı Te 1 19 r Î2 (4 h»-). Tele* 621<5, Fax ('!) 19 2i 78 TAKVIM: 27 EKİM 1990 Imsak: 4.56 Guneş: 6.21 Ögle: 11 53 Ikindi: 14.46 Akşam: 17.14 Yatsı: 18.34 Yarın yapılacakparlamento seçiminde muhalefet, komünist partiye karşı çoğunluğu sağlarsa ülkeyeni bir döneme girecek Koııısu GürcistanUa kritik seçîmDış Haberler Servisi — SSCB'nin 15 cumhuriyetinden biri olan Gurcistan, Türkiye'nin kuzeydoğu komşusu. Kafkas- ya'nın en esJci halklarından biri olan Gürcülerin oluşturduğu bu cumhuriyette özellikle son iki yüdır, diğer Sovyet cumhuriyet- lerinde de görüldüğü gibi güçlü milliyetçilik ve bağıtnsıziık rüz- gârları esmeye başladı. 9 Nisan 1989'da Tinis'te Kı- zılordu'nun müdahalesi ve ço- ğu kadın ve genç kız oltnak üzere 20 kişinın ölümüyle so- nuçlanan olaylar, Gürcistan'da- ki bağımsızlık yanbsı grupların faaliyetinin daha da artmasına yol açtı. 28 Ekim 1990 pazar günü Gürcistan'da Yüksek Sovyet se- çimleri yapılıyor. Bu seçimlere Gürcistan Komünist Partisi'nin yanı sıra 20 kadar muhalif par- ti ve grup da katıbyor. Bu seçi- min sonuçları Gürcistan'ın ge- leceğini derinden etkileyecek. Çünkü Yuksek Sovyet'te yani kurulacak olan Gürcistan par- lamentosunda Komünist Parti- si çoğunluğu elde edemezse, Gürcista^da oluşacak hükümet Baltık cumhuriyetlerinin izinden Bağımsızlık özlemi: Gürcistan'da yarın yapılacak seçimlere komünist partisi dışında 20 kadar muhalif parti ve grup katılıyor. Muhalefet hareketinin parlamentoda çoğunluğu sağlaması halinde Gürcistan, 1991'den itibaren kazanacağı ekonomik özerklikle Batı'ya çok daha fazla yaklaşan ve içeride geniş çapta özelleştirmeye giden bir yol tutacak. Kafkasya'da yeni haya: Azerbaycan'ın ekonomik bağımsızlık yolunda önemli adımlar atmaya başlamasından sonra Gürcistan da benzer bir yol tutuyor ve Türkiye ile ilişkileri geliştirmek istiyor. Kafkasya'da yeni bir siyasal ve ekonomik süreç başlarken Ermeni yöneticilerinin bir bölümü, Türkiye ile daha iyi ilişki kurma arayışına giriyor. giderek bağımsızlık yolunda Moskova'nın karşısına güçlû ta- leplerle çıkabilir. Komünist Par- ti çoğunluğu sağlasa da bağım- sızhkçı bir çizgi izlemek zorun- da kalacaktır. Sovyet cumhuriyetlerine 1991 başıdan itibaren büyük ekono- mik özerklik ve geniş bir manev- ra alanı tanımayı ongören yasa- lar, Gürcistan gibi bağımsızlık özleminin kuvvetli olduğu ülke- lerde. hukumetlerin diğer ulke- lerle ilişki kurmasında daha ce- sur davranmasına yol açabıle- cek nitelikte. Aynca toprakta özel mülkiyet ve devlet işletmelerinin özelleş- tirilmesi gibi Moskova Yüksek Sovyet'inde sert tartışmalara yol açan konular büyük ölçüde cumhuriyetlerin kendi hükü- metlerinin inisiyatifine bıra- kılıyor. Bütün bu açılardan Gürcis- tan'daki seçimler büyük önem taşıyor. Çünkü bu seçimlerin sonucunda ortaya çıkacak tab- loya göre Türkiye kuzeydoğu sı- nırında, SSCB'nin katı bürok- rasisinden sıynlmış ticari, eko- nomik ve siyasi alanda oldukça özgür davranan bir Gürcistan bulabilir. Kafkasya'da yeni bir süreç başlamaktadır. Azerbaycan'ın Türkiye ve diğer Batılı ülkeler- le ekonomik ilişkiye geçmeye başladığı bir ortamda Gürcistan hızla Batı'ya yonelmeye, Türki- ye aracılığı ile Batı ile daha sıkı üişkileT kurmaya çalışıyor. Kaf- kasya'nın üçüncü önemli ülke- si Ermenistan Cumhuriyeti'nin bazı önde gelen yetkililerinin son zamanlarda Türkiye'ye kar- ( şı daha ıhmlı yaklaşımı da bu gelişmeler ışığında değerlendiri- lebilir. Türkiye uzun olmayan bir ge- lecekte Kafkasya'da eskisinden bambaşka daha sıcak bir siya- si, ekonomik ve kültürel bir or- tamla karşılaşmaya hazır olma- lıdır. Gürcistan'daki seçimler önce- sinde Fahrettin ÇOoğlu, Tiflis'te seçime katılan muhalefetin en popüler lideri Helsinki Birliği Başkanı Zviad Gamsahurdia, Gürcistan'ın en önemli muhale- fet partilerinden Ulusal Demok- ratik Parti Başkanı Gia Çantu- ria ve hiçbir partiye üye olma- yan, ancak siyasal görüşleriyle tanınan Tiflis Devlet Üniversi- tesi profesörlerinden Salomon Hatsişvili ile görüşmeler yaptı. Okuyuculanmıza bu ilginç söy- leşileri sunuyoruz. SOVYETLER = L OZERK BOLGESI DİKLKjl TÜRKİYE KİMLİK KARTI GÜRCİSTAN Nıifus: i> milyon Alan: 26.9 bin km J Başkent: Tiflis Özerk bölgeler: Abhazya, Acara, Güney Osetya. Bayrak: Kırmızı zemin uzerine üst köşede siyah- beyaz bant. Yeraltı zenginliği: Dünyanın en zengin manganez yatakları. Sanayi: Gıda, tekstil, demir çelik. Tarım: Buğday, çay, tütün. Alfabe: İÖ üçüncü yüzyılda geliştirilen Gürcü alfabesi. Din: Hıristiyan Ortodoks. Acara bölgesinde kısmen Müslüman. Tarihçe: Siyasal tarih IÖ üçüncü yüzyılda Kral Parnavaz ile başlıyor. En parlak dönem 11. ve 12. yüzyılda Kraliçe Tamara ve Kral David dönemi. Moğol istilasından sonra 13. yüzyüdan itibaren parçalanma yaşanıyor. GÜRCÜ TARİHÇİ HUTSİŞVİLİ Gürcistan 1918'de bağımsızdı 1917 Devrimi'nden sonra Gürcistan'da iktidan ele alan menşevikler 26 Mayıs 1918'de bağımsızlık ilan ettiler. Ancak bolşevik işgali 25 Şubat 1921'de buna son verdi. Tiflis Devlet Üniversitesi profesörlerinden Salomon Hutsişvili Gürcistan'ın yakın politik tarihi ve geleceği hakkında şunlan söyledi. • 1917 Ekim Devrimi'nden sonra Gürcistan'da menşevikler iktidan ele geçirdiler. 26 Mayıs 1918'de Gürcistan bağımsızlığım ilan etti. Birçok Avrupa dev leti, bu arada Rusya, Gürcistan'ın bağımsızlığını tanıdı. 7 Ocak 1920'de Gürcistan ile Rusya arasında bir anlaşma bile imzalandı. • Ancak daha sonra Bolşevikler Gürcistan'a her yandan askeri kuvvetlerle girdiler. 25 Şubat 1921'de Orconokidze, Lenin ve Stalin'e telgrafla Tiflis'de kızıl bayrağın dalgalandığını bildirdi. Bu Gürcistan'ın bağımsızlığının sona erdiği anlamına geliyordu. Gürcistan devleti oldukça yeniydi ve henüz güçlü bir örgütlenmesi yoktu. 1. Dünya Savaşı'ndan yeni çıkmıştı. Insan kaybı büyüktü, ekonomisi kötüydü. • 1924'te Gürcüler bağımsızlık icin büyük eylemler gerçekleştirdiler. Günümüze kadar o boyutta eylemler bir daha yasanmadı. 19. yüzyılda Gürcülerin bir tek ideali vardı: Gürcistan'ı bağımsızlaştırmak. Nikoloz Paratasvili, Ilia Çavçavadze, Grigol Orbeliani, Akaki Tseretelli gibi ünlü isimler yaşamlarını bu ideale adamıştı. Bu ideal ve ulusal bağımsızlık kavgası yalnızca Gorbaçov'un perestroykası döneminde ortaya çıkmadı, tarih boyunca hep vardı. Gürcistan'da muhalefet hareketinin önderlerinden Helsinki Birliği Başkanı Zviad Gamsahurdia ilesöyleşi 'Moskova bizi Türkiye ile korkutuyor'Gamsahurdia: Eskiden beri Moskova, 'Gürcistan bağımsız olursa Türkiye tarafından istila ve ilhak edilir' diye propaganda yapar. Türkiye uygar ve demokratik bir ülke. Gürcistan'a silah kullanacağını sanmıyoruz. Yine de Türkiyeli yöneticiler bu konuda bir açıklama yapsa dostça ilişkilerin başlangıcı olur. FAHRETTİN ÇtLOĞLU TtFLtS — Gürcistan'da 28 ekimde yapılacak Yüksek Sov- yet (parlamento) seçimlerinde, muhalefetin önde gelen isimle- ri arasında Helsinki Birliği'nin Başkanı Zviad Gamsahurdia yer alıyor. Ünlü Gürcü yazar Kons- tantin Gamsaburdia'nm oğlu olan muhalefet önderi Zviad Gamsahurdia 1976'da Gürcis- tan'da insan haklannı korumak amacıyla kurulan, o tarihteki adıyla Helsinki Grubu'na katıl- mış. Ertesi yıl Merab Kostava, Dodo Rtshiladze ve Bego Bej- vaşvili Ue birlikte tutuklanmış. Gamsahurdia 2, Kostava 10 ve Rtshiladze 3 yıla mahkûm ol- muş. Gamsahurdia serbest bıra- kıldıktan sonra Helsinki Gru- bu'nun başkanlığını üstlenmiş. Helsinki Grubu da öbür birçok muhalif siyasal parti gibi parti- lerin üst birliği olan Forum için- de yer almış. Merab Kostava'- nın 1989'da kuşkulu bir trafik kazasında ölmesinden sonra Fo- rum dağılmış. Bunun uzerine Helsinki Bir- liği ile bazı muhalif siyasi par- tiler, Yuvarlak Masa adı altın- da yeni bir üst birlik oluştur- muşlar. Bugün Yuvarlak Masa yedi siyasal partiden oluşuyor ve her partinin katılımıyla oluşan ortak bir yönetim tarafından yönetiliyor. 28 ekim pazar günü Yüksek Sovyet (parlamento) seçimlerin- de Gürcistan Komünist Panisi'yle mücadele edecek olan Yuvarlak Masa içinde en etkili parti olarak Gürcistan Helsinki Birliği gösteriliyor. Partinin başkanı Gamsahurdia ile Gürcistan'daki son politik durum uzerine konuşuyoruz. —Sayın Zviad Gamsaburdia, Gürcistan'da çok popüler biri- siniz ve bugünkü ulusal bağım- sızlık hareketinin öncüsü sayılı- yorsunuz. Öte yandan Gürcis- tan'ı bağımsızlığa götiiren siya- sal parülerden birinin, Gürcis- tan Helsinki Birliği'nin başka- 9 NtSAN ANISINA — Gürcistan'da 9 Nisan 1989'da Tiflis'te Kızılordu'nun müdahalesi ve 20 kişinin ölümüyle sonuçlanan ba- ğımsızlık yanbsı gösteriler muhalefet hareketinin donüm noktası oldu. 1990 >ılı nisanında Tiflis'de aynı meydanda toplanan goste- riciler, olenleri andılar. Mejdandaki Lenin hevkelide bu aradayıkıldı. Helsinki Birliği Başkanı Zviad Gamsahurdia (ustte). şundan ve taritainden söz eder misiniz? GAMSAHURDİA— Gürcis- tan Helsinki Grubu 1976'da ku- ruldu. Bu Gürcistan'da ilk mu- halif Örgüttü. Amacı, Gürcis- tan'da insan haklarını, Gürcü kültürünü, dilini ve edebiyatını korumak ve Gürcistan'ın ba- ğımsızlığı için mücadele etmek- ti. Bu amaçla gizli olarak dergi- !er yayımladık, ama yalnızca bir yı\ çalışabildik. Sonra partinin kurucusu ve mücadele arkada- şım Merab Kostava ile birlikte tutuklandık. Ben 1979'da ser- best bıraküdım. Yeniden gizli bir dergi çıkarmaya başladım. O dönemde, çok sayıdaki siyasal tutuklu hakkında yurtdışına bil- giler gönderiyorduk. Çoğu kez de bu çalışmalan tek başıma yö- netiyordum. 1987'de siyasal tu- tuklular serbest bırakılmaya baslandı ve bizim bu alandaki çalışmalarımız da iyice hafifle- di. Bu noktada glasnostun bu ge- msınız. Önce partinizin kurûio- Uşmedeki rolünden söz eder mi- siniz? GAMSAHURDtA—Evet, si- yasal liberalleşme glastnostla birlikte başladı. Muhalif siyasal partilerin kurulmasına izin ve- rildi ve yönetime karşı çalışma- lar başladı. Helsinki grubu da güçlendi ve adı Helsinki Birliği olarak değiş- ti. Gürcü ulusunun haklarını korumak, Gürcistan'ın bağım- sızlığı için çalışmak partinin asıl uğraşı oldu. Tek tek insanlann kişisel hak- larını korumayı da amaç edin- di. Gürcistan'ın bağımsızhğı için mücadelenin yanı sıra Gür- cü dilini, edebiyatını ve kültü- rünü korumak için çaba harca- dı. Bu dönemde imparatorluk, Gürcistan'a karşı ekolojik savaş veriyordu. Helsinki Birliği ve başka siyasal örgütler buna kar- şı mücadele ettiler. Birkaç ko- nuda başarılı da oldular. Örneğin Moskova'mn Trans- kafkasya demiryolu projesi en- gellendi. Bu proje Gürcistan'ın doğal yapısını büyük ölçüde tahrip edecekti. Bugün, Helsinki Birliği Yu- varlak Masa'mn içinde yer alı- yor. Gürcistan'da demokratik seçimlerin yapüması için müca- dele ediyoruz. Doğal ki komü- nistler her türlü engellemeye başvuruyorlar. —Önceleri siyasal partilerin ço- ğunu içine alan Forum neden dağıklı ve neden cepheleşme or- taya çıkü? GAMSAHURDtA— Fo- rum'un dağılmasının nedeni, resmi 'mafya'nın örgüte sızmış olmasıydı. Mafya bazı partiler üzerinde etkili olmaya başlayın- ca, Forum'dan aynldık ve Yu- varlak Masa'yı oluşturduk. Yu- varlak Masa, Gürcistan'da en önemli muhalif siyasal örgüt. Büyük bir kitlesel desteğe sahip. — Partiler arasında çok açık bir recini olumsuz yönde etkilemi- yor mu? GAMSAHURDİA—Evet, olumsuz bir etkisi olduğu açık. Üstelik hâlâ Kremlin ve yerel komünist yöneticiler çok güçlü. Komünistler gizli olarak, "maf- ya"sı ve polisi aracılığıyla bu cepheleşmede önemli rol oynu- yorlar. —Sizce Gürcistan'ın bağımsız- lığını ilan edip Sovyetler Birli- ği'nden a>nlması mümkün raü, bu hangi yolla olabilir? GAMSAHURDİA—Barışçı yollardan olmalı. Silahsız ve ba- rışçı yol tek uygun yoldur. Mu- halefeti bir çatı altında topla- mak ve halkın birleşmesini sağ- lamak gerekir. Bugünkü yöne- ticilere karşı ulusal dayamşma- yı oluşturmak gerekir. —Banşçı yollardan aynlmasına Moskova izin vermezse, silahlı cepheleşme var. Öte yanda bü- mücadelenin kaçınılmaz olaca- tün partiler Gürcistan'ın bağım- ğını söyleyenler var. sızlığı için mücadele ettigini soy- G A M S A H U R D İ A — H i ç lüyor. Peki bu cepheleşme Gür- kimsenin bu yolu seçeceğini san- cistan'ın bağımsızlığa giden sü- mıyorum. Hiçbir partinin prog- ramında böyle bir yol öngörül- müş değil. —Helsinki Biriiğinin ve Yuvar- lak Masa'mn siyasal ve ekono- mik programından söz eder misiniz? GAMSAHURDİA— Yuvar- lak Masa'da yer alan partiler, banşçı siyasal mücadeleyi, ulu- sal parlamentonun oluşmasını ve Gürcistan'ın bağımsızlığım bu parlamento aracılığıyla elde etmesini savunuyor. Bu parla- mento yasalan çıkaracak, ge- rektiğinde ulusal yetkiyi kul- lanacak. Sovyetler Birliği yasalarını yürürlükten kaldırarak kendi çı- kardığı yasalan yerine geçire- cek. Yeni ulusal anayasa yapı- lacak ve Gürcistan'ı bağımsız bir devlet haline getirecek. Bu gelişmeler ekonomik reformla- nn da başlangıcı olacak. Eko- nomik reformlar, ülkenin mer- kezi planlamadan serbest pazar ekonomisine geçişini sağ- layacak. —Bağımsu GördsUuı'm dünya- daki yeri ne olacak? Komşula- nnızla ve bu arada Türkiye ile nasıi ilişkiler kormak istiyor sunuz? GAMSAHURDİA— Gürcis- tan öncelikle tarafsız bir ülke olacak. Komşularımızla barış içinde yasamak, dostane ilişki- ler kurmak ve Avrupa Evi'nin bir parçası olmak istiyoruz. —Gorbaçov'un deyimiyle mi? GAMSAHURDİA—Evet, Gorbaçov'un deyimiyle, ama o bütün Sovyetler Birliği'ni Avru- pa Evi'ne sokmak istiyor. Biz Sovyetler Birliği'nden ayn ola- rak Avrupa Evi'ne girmek is- tiyoruz. Türkiye ile ilişkilerimize ge- ünce: Eskiden beri Moskova ve Gürcistan Komünist Partisi, Gürcistan'ın bağımsız olamaya- cağı, bağımsızlığım ilan edip ay- nldığı zaman Türkiye tarafın- dan istila ve ilhak edileceği pro- pagandası yapıyor ve halkı bu- nunla korkutuyor. Biz bu propagandanın etkisi- ni kırmaya çalışıyoruz ve bunun aksini söylüyoruz. Bugünkü Türkiye Ortaçağ'daki Türkiye değil. Türkiye uygar ve demok- ratik, uluslararası hukuka ve yasalara saygıh bir ujkedir. Biz Türkiye'nin bağımsız Gürcistan'a karşı silah kullana- cağını sanmıyoruz. Buna rağ- men Türkiye yöneticilerinin, li- derlerinin Gürcistan'ın bağım- sızlığını ilan ettiğinde hiç bir is- teklerinin ohnayacağmı resmen açıklamalanm istiyoruz. Böyle bir açıklama Gürcistan ile Tür- kiye arasında gelecekteki dost- ça ilişkilerin başlangıcı olur. Diş hekimleri yangma açtı • Haber Merkezi — Türk diş hekimliğinin bilimsel kuruluşunun 82. yılı nedeniyle Ankara Diş Hekimleri Odası, slogan yarışması açtı. 'Expo Dental 90' ödüllü slogan yarışması, ilkokul çağı çocuklarına ağız ve diş sağlığının önemini anlatmak, diş hekimi sevgisi aşılamak amacıyla düzenlendi. Yanşmaya 7 Kasım 1990 tarihine kadar başvurulabilecek. Tatlıses^e tepki • İstanbul Haber Servisi — TRT Televizyonu'nun 1. Kanalı'nda dün akşam yayımlanan "Bir Başka Gece" adlı programdaki söyleşiye katılan İbrahim Tatlıses'in kadınlar için "Kocası karısını hem sever, hem dover" yollu sözleri tepkiyle karşılandı. Gazetemizi telefonla ara>"an vatandaşlar, bu tutumu eleştirerek, "Sanatsal nitelikli filmleri makaslayan TRT, bu tür çağdışı düşüncelere nasıl alet olabiliyor" dediler. KonvaVla mantar vasağı • KONYA (AA) — Konya'da Buyükşehir Belediyesi'nce kültür mantarı dışında menşei belli olmayan her tür mantarın alım ve satımı yasaklandı. Konuyla ilgili olarak yapılan yazılı açıklamada, son günlerde mantar zehirlenmesi olaylannın antığına dikkat çekilerek mantarlann alım- satımlarının sıkı bir şekilde denetlenmesi zorunluluğu ortaya çıktığından bu tür bir İcarar alındığı belirtildi. Çöp seferi yann • İZMİR (Cumhuriyet Ege Bürosu) — Bodrum Gönüllüleri'nin "çöp seferi" yann başlıyor. Dört gün sürecek olan çöp seferinin bu yıl "çöp şenliğine" dönüştürüleceği bildirildi. Çatı, Löngöz, Yedi Adalar ve Balıkçı koylannda yaptırılan Akdeniz mimarisindeki çöp evleri ve burada biriken çöpleri toplayan çöp teknesiyle Gökova Körfezi'nde kirlilik sorununun geçen yıla oranla önemli ölçüde azaldığını vurgulayan Bodrum Gönüllüleri'nden Saynur Gelendost, "Burada gerçekleştirilen çalışmalann tüm bölgelere örnek olmasını diliyoruz" dedi. Kalbi dışarıda bebek • ŞANLIURFA (Cumhuriyet) — Doğumevi Hastanesi'nde 38 yaşındaki Mediha Avcı adlı kadın, kalbi dışarıda bir erkek çocuğu dünyaya getirdi. Önceki gece hastaneye getirilen altı çocuk annesi Mediha Avcı (38), kanama geçirmesi üzerina ameliyathaneye alındı. Sezaryenle alınan ve erkek olarak dünyaya gelen bebeğin kalbinin dışarıda olduğu göruldü. Bebeğin yoğun bakıma alındığını belirten Başhekim Mustafa Erdanabaş, olayı'Milyonda bir rastlanabilen bir olay' olarak niteledi. TÜBİTAK'ta Gtirtiz, başkan • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) — Bir süre önce Karadeniz Teknik Üniversitesi'ndeki (KTÜ) rektörlük görevi sona eren Prof. Dr. Kemal Gürüz'ün, Türkiye Bilimsel Teknik ArastuTna Kurumu (TÜBİTAK) Başkanhğı'na getirildiği öğrenildi. Gürcistan'da seçime katılmayan Ulusal Demokratik Parti'nin lideri Gia Çanturia bağımsızlıkta kararlı 'Sovyet imparatorluğu ayakta kalamaz'Çanturia: Geçmişte Osmanlı devleti döneminde Türkiye Batı, ile aramızda birduvardı, bugün ıse Türkiye Batı ile köprü olacak. Gürcistan Ulusal Demokratik Partisi'nin la- rihi, Gürcistan'ın bağımsız olduğu 1918-21 dö- neminden öncesine dayanıyor. Parti, 1924'teki ye- nilgiden sonra ulke içindeki etkinliğini tümüyle yitirmiş, ama buna karşın varlığını yurtdışında sürdurmüş. Gürcistan'da yeniden çalışmalarına 1981'de başlamış ve başkanlığını da şu anda 31 yaşında olan Gia Çanturia üstlenmiş. Ulusal Demokratik Parti ve öbür bazı siyasal partiler, komünistlerle aynı sandalyeler için ya- rışmayacaklarını söyleyerek 28 ekimde yapılacak olan Yuksek Sovyet seçimlerine katılmayı red- detmişler. Koordinasyon Merkezi'nin en etkili partisi Ulusal Demokratik Parti Başkanı Gia Çanturia ile Gürcistan'ın geleceği uzerine konuşuyoruz: — Gürcistan'da ulusal bağımsızlık ha- reketinin dinsel-ulusal hareket olarak ortaya çık- masını nasıl açıklıyorsunuz? ÇANTURİA — Bu oldukça geniş bir soru ol- du. Ben sorunuzu sonundan başlayarak yanıtla- mak istiyorum. Evet, bu iki hareket birlikte yü- rüyor. 1970'lerde Patrik II. Ilia, Gürcü Ortodoks Ki- lisesi'ni güçlendirmeseydi, bizim ulusal hareke- timiz bugün bu kadar güçlü olamazdı belki de. Bizim Ortodoks dinimiz Gürcülerin kültürünün de temeliydi ve tarihsel süreçte hep onemini ko- rumuştu. Bolşevikler bunu unutturmaya çalıştı- lar, ama başaramadılar. Bizim ulusal kültürümuz, ulusal ruhumuz di- nimizle hep yakından ilişkili olmuştur. Elbette- ki kültürümuzün tek kaynağı din değildi, ama en önemli kaynaklarından biriydi. Bundan do- layı bugün de dinsel hareket ulusal hareketin pa- ralelinde yürüyor. Şimdi sorunuzun başka bir bölümüne geliyo- rum. Bu söyleyeceklerim yalnızca benim düşün- cem değil, partimizin de genel görüşüdür. Sov- yetler Birliği yöneticileri, bu imparatorluğun da- ha fazla yaşayamayacağını gördüler. Bundan dolayı akıllı politikacılar bu sistemi biraz güzelleştirmek istediler; iç yapıyı koruya- rak dışardan güzel görünme>i sağlayacak reform- lar tasarladılar. Belkı biraz daha ekonomik serbestliğimiz ola- caktı. Çünkü Kremlin, bu denli merkeziyetçi eko- nomik sistemin işlemediğini görmüştü. Örneğin serbest bir yapıya kavuşacak olan Gurcistan, da- ha çok üretecek, Moskova'ya da daha fazla aka- caktı. Finleştirme ise Doğu Avrupa ülkelerinin ekonomik sistemlerini seçmelerinde serbestliği, ama Finlandiya örneğinde olduğu gibi dış poli- tikada Moskova'ya bağlılığı öngörüyordu. Bu anlattığım planlar Gürcistan'da hayata ge- çirilemedi. Ama Orta Asya cumhuriyetlerınde ve Baltık ülkelerinde gerçekleşme olanağı buldu. Gürcistan'daki ulusal hareket hep anti komü- nist bir hareketti. Baltık cumhuriyetlerindeki hareketler ise anti Rustu. Kremlın'ın yıiıardır yaptığı propaganda, Gür- cüleri, Türkiye ile korkutmak oldu. Türkiye, Gürcistan'ın bağımsızlığına dostça baktığını res- men açıklasa, bu Kremlin'in kozlannı geçersiz kı- lar. — Türkiye ile ilişkilerinizin nasıl olmasını ıs- tiyorsunuz ve bağımsız Gürcistan'ın dünyadaki yeri ne olacak? ÇANTURİA — Bence iyi komşuluk temelle- rinin atılması zamanı geldi. Gelecekteki Gürcistan Batılı bir ülke olacak. Uzağa gitmemize gerek yok. Yakın iki örneğimiz var: Türkiye ve Iran. Türkiye Batılı yolu, Iran ise beş yuzyıl öncesine özgu yolu secti. BugünTürki- ye dünyada sayılan ulkelerden biridir. İran ıse Karanlık guçlerin bir sembolu gibidir. Gürcistan da geleneksel olarak Batılı yolu seçmiş bir ülke- dir. Geçmişte, Osmanlı Devleti dönemindeki Türkiye Batı ile aramızda bir duvardı, bugünkü Türkiye ise bir köprü olacaktır.