Katalog

29 OCAK 1990 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/3 Uçak kazasımn nedeni • NEW VORK (AA) — Kolombiya'nın başkenti Bogota'dan kaJkan ve New York Kennedy Havaalanı'na 30 km. kala düşen "Avianca Hava Yolları"na ait Boeing 707 uçağı ile ilgili kazanın nedeni açıklandı: "Uçağın dört motoru havada durmuştu!' Ancak bunun nedeni henüz anlaşılamadı. ABD'nin kazayı incelemekle görevlendirdiği Dr. Lee Nickinson'un 73 kişinin ölümüne, 88 kişinin de yaralanmasına neden olan kaza hakkında yaptığı resmi açıklanıa özetle şöyle: "Uçakta ne bir yangın ne de bir patlama belirlendi. Kaza yerinde uçaktan herhangi bir akaryakıtın sızmaması, uçağın akaryakıtsız kalmasının bu kazaya neden oldugu izJenimini yaratıyor?' Kosova: 10 Arnavut öldti • PEC (AA) — Yugoslavya'nın Kosova özerk bölgesinde Arnavut asıllılar ile polis arasında meydana gelen çatışmaJarda en az 10 Arnavutun öldüğü bildirildi. Görgü tanıklan, özgür seçimlerin yapılması, yerel liderlerin istifası ve siyasi tutukluların serbest bırakılması istegiyle Kosova'nın çeşitii kentlerinde gösteri yapanlara polisin ateş açtığını belirttiler. Tayvan'da yangın: 28 ölü • TAYPE (AA) — Tayvan'da başkent Taype yakınındaki bir eğlence merkezinde önceki gece çıkan yangında 28 kişi dumandan boğularak öldü. Ülkede 1966'dan bu yana görülen en büyük yangın felaketiyle ilgili olarak soruşturma açıldığı bildirildi. Sinema salonları, barlar, restoranlar ve süpermarketlerin bulunduğu yedi katlı binada yüzlerce kişinin bulunduğu sırada çıkan yangının, 11 saat sonra sabaha karşı söndürülduğü belirtildi. Tayvan'da 19 Ocak 1966'da bir tiyatroda çıkan yangında 54 kişi ölmüştü. - 1 A V 1 ' 1 ^ " ' Vasiliu Paris'e • LEFKOŞA (AA) — Kıbrıs Rum yönetimi lideri Yorgo Vasiliu Paris'e gitti. Vasiliu'nun, Fransa Cumhurbaşkanı Mitterrand ile salı günü yapacağı görüşmede, "Kıbns sorunu üzerindeki Türk uzlaşmazlığımn kırılması için" hem kendisinin hem de AT'nin aktif müdahalede bulunmalarını isteyeceği bildiriliyor. Rum liderin Paris'te, Fransa Oışişleri Bakanı Roland Dumas ile de gorüşeceği belirtildi. Pananıa için istek • TEGUCİGALPA (AA) — Altı Latin Amerika ülkesinin liderleri, ABD Başkan Yardımcısı Dan Quayle'den Panama'daki Amerikan askerlerinin hemen çekilmesini istediler. Kosla Rika Oevlet Başkanı Oscar Arias, yaptığı açıklamada, Guatemala, El Salvador, Venezuela ve Honduras devlet başkaniarı ile Belize başbakanının Quayle ile bir toplantı yaptıklarını söyledi. Genıi kazası: 150 kişi kayıp • DAKKA (AA) — Bangladeş'te Lohalia Nehri'nde sis nedeniyle yolcu gemisi bir yük gemisine çarptı. Yolcu gemisinde bulunan 300 kişiden 150'si kayboldu. Bangladeş Radyosu, dün sabah meydana gelen kazadan sonra kurtarılamayan 150 kişinin boğulmuş olmasından endişe edildiğini duyurdu. Kurtarma çahşmalannın yogun sis nedeniyle büyük ölçüde aksadığı kaydedildi. Binlercekişi UKC'yiprotestoetti. BaşbakanPetreRoman itidalistedi Romanya kaynıyorBÜKREŞ (Ajanslar) — Ro- manya'da huzursuzluk giderek ur- manıyor. İktidardaki Ulusal Kur- tuluş Cephesi'nin mayısta yapıla- cak olan seçimlere katılma kara- rım protesto için başkent Bükreş- te dün de binlerce kişinin katıldı- ğı gösteri duzenlendi. Muhalefet- teki Ulusal Koylu Partisi, Liberal Parti ve Sosyal Demokrat Parti- nin çağrısı uzerine düzenlenen Muhalefetteki üç parti, Ulusal Kurtuluş Cephesi'nin istifasıru istedi. Cephenin 20 mayısta yapılacak seçimlere katılması kararı protesto ediliyor. gösteride, iktidarın 20 mayıstaki seçimlere katılma kararı ve yöne- timde hâlâ komünistlerin bulun- ması protesto edildi. Muhalefet partileri UKC'nin istifasını istedi- ler. Hükümet yanlılanmn da gös- teri yaptıklan bildirildi. Göstericilerin, "totaliterlikle" suçladıkları UKC Konseyi'nin Za- fer Meydam'nındaki binasına doğru ilerledikleri bildirildi. UKC ^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^ l-..,^i^mmmmmm,—m—m,^^m^ Konseyi bu bölgede gösteri yapıl- UKC'YE KARŞI -RumenJer, Ulusal Kurtuluş Ophesinin seçimlere kaolma karannı protesto ediyor. masını yasaklanııştı. "Şimdi dcmokrasi, 20 yıl son- ra degil", "Komünizm asağı", di- ye bağıran gösterıdler köklü re- formlar yapılmasını istediler. Ge- niş tabanlı bir hükümet kurulma- sını isteyen göstericiler, iktidardaki Ulusal Kurtuluş Cephesi'nin (UKC) merkezini koruyan asker kordonunu yardılar. Eylemcileri yatıştırmak içm bi- nanın balkonuna çıkan UKC Baş- kanı Ion Itiescu, göstericilerin aiaylanyla karşılaştı. Göstericilerin binaya girmeye çalışmadıklan ve şiddet olayı mey- dana gelmediği bildirildi. Balkonda, Iliescu'nun yanında Ulusal Köylü Partisi lideri Corne- IİB Coposu da bulunuyordu. Iliescu, göstericilere hitaben, "Sizi sagduyuya davel ediyonım. Bülün siyasi partilerle göniştiyonız" dedi. Başbakan Petre Roman bu or- tamda önceki gece yaptığı konuş- mada şiddelten kaçınılması çağ- rısında bulundu. Ulusal Kurtuluş Cephesi (UKC) Konseyi Başkanı Ion Iliescn ile birlikte, televizyondan bir acıkla- ma yap'an Roman, başkent Bük- reş'te önceki gece düzenlenen yö- netim karşıtı gösteriden sonra bu çağnda bulundu. SadıkAhmet için verilen notaya Yunanistan'dan eleştiri 'Ankara'nın asıl hedefi Batı Trakya' Yunan basını, Ankara'nın sert tepki göstermesini eleştirerek bu durumun Türk- Yunan ilişkilerinde suni gerginlik yaratacağını öne sürüyor. Yunanistan Dışişleri Bakanı Şamaras da Ankara'nın açıklamalarının diyalog için katkıda bulunmayacağını söyledi. ATİNA (AA) — Batı Trakya Turk azınlığı liderlerinden Dr. Sa- dık Ahmet ile tbrahim Şerifin Gümülcine Bidayet Mahkemesi tarafından 18'er ay hapis ve 3'er yıl medeni haklarından mahnımi- yet cezasına çarptırılmalanna ilk gün geniş yer veren Yunan basını- nın bugun konuya çok az yer ayır- ması dikkat çekti. Gazetelerin genel olarak Batı Trakya Türk azınlığının yarın her- hangi bir gösteri yapıp yapmaya- cağının kesinlik kazanması bek- lentisinde olduklan da görüldü. Haftalık To Vima Gazetesi, An- kara'nın Dr. Sadık Ahmet ile lb- rahün Şerifin mahkumiyet karar- ları ve Kıbns konusundaki son açıklamalanyla Türk-Yunan ilişki- lerinde "suni bir gerginlik" yarat- mak istediğini iddia etti. Gazete, "Adna'yı nota ve serl açıklaınalar botnbardımanına lu- tan Ankara'nın hedefi yine Batı Irakya 0e Kıbns" ifadesini kullan- dı. To Vima ayrıca Dışişleri Bakan- lığı'nın Yunanistan'ın Ankara Bü- yükelçisi Dimitrios Makris'e, Dr. Sadık Ahmet ve Ibrahim Şerif ile iigili verdiği protesto notasının "Yunan icisJerine kanşmak" oldu- ğunu ileri sürdü. Batı Trakya konusunda "fanatik" yayınlar yapmakla bi- linen Elefleros Tipos Gazetesi ise "Sadık Ahmet'in sloganlan totmadı" başlıklı haberinde Batı Trakya'da "her şeyin sakin" oldu- ğunu yazdı. Yunanistan Dışişleri Bakanı Andonis Samaras da "sert açıklamaların" Türk-Yunan diya- loğu için gerekli ortamın haarlan- masına katkıda bulunmadtğını söyledi. Öte yandan Gümülcine'de Azınlık Yüksek Kurulu Yürütme Komitesi, Batı Trakya Türk azın- lığının sorunlannın duyurulması ve Sadık Ahmet ile tbrahim ŞeriP in mahkûmiyetlerini protesto amacıyla bir dizi eylem karan al- dı. Azınlık Yüksek Kurulu'nun ön- ceki günkü toplantısında ele alı- nan önerileri goruşmek üzere dün saat 12.00'da toplanan yürütme komitesi, Batı Trakya çapında tüm Turklerin katılacagı bir günlük ge- nel bir grev yapılmasını, ayrıca ay- nı gün Gümülcine'de bir protesto yürüyüşü düzenlenmesini karar- İastırdı. AHMET — Cczası AnaBritannica'nın 17.cildi tamamlandı. Cilt kapaklan bayilerde! Türkiye'nin gerçek anlamda tek evrensel ansiklopedisi AnaBritannica'mn 17. cildi bugün çıkan 170. fasikülle tamamlandı. AnaBritannica, Türkiye'de bilgi ve genel kültüre önem veren herkesin kütüphanesinde yerini ciltli olarak alıyor. Başvuru konusundaki büyük boşluğu en mükemmel biçimde dolduruyor. AnaBritannica'mn 170. fasikülüyle birlikte, 17. cilt kapağını almayı unutmayın. 22 ciltlik dev başvuru kaynağmın 17. cildini de kütüphanenize yerleştirin. Özel cilt bezli, varak yaldızh ve serigraf baskıh, özenle haarlanmış u AnaBritannka 17. dlt kapağı". şeffaf koruyucu ambalajının içinde, KDV dahii, 6.000 TL. Not: 1. AnaBritannica'mn 17. cildi, abonelerimizin adreslerine 28Şubat 1990 tarihine kadar taahhütlü posta ile gönderilecektir. 2. Ciltlerini elden aJan tstanbuJlu ve Ankaralı abonelerimiz. 13 Şubat 1990 tarihinden itibaren AnaBritannica Cilt Dağıtım Merkezleri'ne (Gayrcttepe ve Kavaklıdere) kimhkleri ya da Abone Taahhütnamelenyle gelerek, 17. cikü edınebilirler. AnaBritamica okarian, eksikfiBİkûl.cflt kafnğı taleplcri lç« AnaBritanmca Satı«. MerkezJeri'ne baş>Tirabüirier. ANABRİTANNİCA SATIŞ MERKEZLERİ 1. Büyükdere Cad. 86Beyazıt HanGayrettepelSTANBULTel: 1743125 2. KlodfarerCad. Dr. SevkibeySokakft'A Divanyolu-tSTANBULTel: 5160826 3. KlodfarerCad. tletişım Han 7/1 Cağaloğlu-tSTANBULTel: 5162260 4. Tunalı Hilmi Cad. 121/3 Kavaklıdere-ANKARA Tel: 1270686 Ana Yayıncıhk A.Ş. ve Encyclopaedia Britannica, Inc. işbirliği ile yayımlanmaktadır. POLriTKADA SORU]NLAR ERGUNBALa Azerbaycan ve Bazı Bilgi Kınntıları Azerbaycan'daki trajedinin karanlık noktalarına ilişkin bazı bilgi kınntıları ortaya çıkmaya başlryor. Önce 19 ocak gecesi Bakü'de yapılan katliama ilişkin Mosko- va'nın verdiği resmı rakam (83 ölü) bazı Sovyet gazetecilerı ta- rafından yalanlanmıştır. 24 ocak tarıhlı Internatıonal Herald Tri- bune Gazetesi'ne göre olaylara tanık olan Konsomolskaya Pravda Gazetesi'nin muhabiri Andrei Krainy, Bakü'den Moskova'ya dö- nüşünde yaptığı açıklamada, "Ölü sayısının resmi rakamdan iki kat fazla olduğuna eminım" demiştir. Andrei Krainy, Bakü'den gönderdiği haberde askerlenn silansız halka ateş ettiğini de bil- diriyor ve "Bunun silansız halkın sıstemlı bir şekılde öldürülme- si olduğuna kuşku yok" diyor. Krainy'nin haberinin bu bölümü gazete tarafından kesılerek yayımlanmıyor. Ancak geçtiği habe- rin orijınalı meslektaşlarından bıri tarafından Batılı gazetecılere iletiliyor. Böylece glasnostun sınırlan da ortaya çıkıyor. Pravda ve izvestia gazetelerınin de Azerbaycan'a yapılan müdahale ko- nusunda verdikleri bilgiler çok yetersiz. Oysa izvestia ile Kon- somolskaya Pravda gazeteleri daha önceki bunaJımlarda bol ve bağımsız haber vermiş gazeteler. Herald Tribune'ün Moskova mu- habiri, Oışişleri Bakanlığı sözcüsü Gennadi Gerasimcv'un da ge- çen pazartesi günkü basın toplantısında son derece tutuk oldu- ğuna dikkati çekerek, "Gerasimov, ağzını sıkı tutmak için tali- mat almışa benziyordu" diyor. Özetle, Moskova'da Azerbaycan'a müdahale sırasında glas- nost öncesi eski dönem yasanıyor. Açıklık, haber akışı, bilgi ile- tişimi ortadan kayboluyor. "The Economist" Dergisi'nin son sayısında ise ilginç bir ha- ber var. Dergi, Azerbaycan sorununun görüşüldüğü Yüksek Sov- yet Prezidyumu'nda, Gorbaçov'un cumhuriyete asker gönderil- mesıne karşı çıktığını bildiriyor. Ama Gorbaçov'a rağmen müda- hale kararı alınıyor. The Economist'e göre Savunma Bakanı Di- mitri Yazov da Azerbaycan'a düzenli ordu birliklerinin gönderil- mesine karşıçıkıyor Ancak Yazovun müdahaleye mi, yoksa mü- dahalede düzenli ordu birliklerinin kullanılmasına mı karşı çıktı- ğı açık değıl. Yazov'un isteğıni kabul ettirdiği anlaşılıyor; Azerbaycan'a gönderılen birliklerin çoğu içişlerı'ne bağlı ÖZBI güç- lerden oluşuyor. The Economist, katliamın büyük bölümünün bu bırlikler tarafından gerçekleştırildığini bildiriyor. Özetle, Azerbaycan konusunda Kremlin'de en üst düzeydeki yöneticiler arasında "bir şeyler oluyor." The Economist, Gorba- çov'un müdahaleye karşı olduğunu öne sürüyor. Yazov, Gorba- çov'u hangi noktaya kadar destekiiyor? Müdahalede ısrar ectenler kimler? İgor Lıgaçev mi? Daha başkaları mı? Bu sorulann yanıtlan henüz bilinmiyor Ancak The Economist- in haberi doğruysa Gorbacov, sertlik yanlılan karşısında en önem- li yenilgisıni almış demektir. Müdahaleden birkaç gün sonra Ba~ kü'ye İgor Ligaçev'in gitmesi de anlamlıdır. Değişik bir senaryo da düşünülebilir. Gorbacov, kuşkuları Li- gaçev üzerine çekmek için onu BakO'ye göndermiş olabılir. Bu arada yabancı bir iki gazeteciye, kendisinin müdahaleye karşı olduğu yolunda haber sızdırılabılir. Her durumda Azerbaycan'a yapılan müdahale konusunda Kremlin'de üst düzeydeki yöneti- ciler arasında uyum olmadığına ilişkin belirtiler vardır. Dıger bir soru da şu: Azerbaycan'a müdahale neden yapıldı? Türkiye'de Sayın Süleyman Demirel tarafından savunulan ve basınımızda genellikle destek bulan görüşe göre Moskova, di- ğer cumhurıyetlerdekı aynlıkçılara bir gözdağı vermek istiyordu. Batı'dan da tepki gelmeyjceğini hesaplayarak darbeyi vurdu. Bu görüşün pazar gecesi televizyonda yapılan Azerbaycan konu- sundaki açıkoturumda da ağırlıkta olduğu gözlendi. ABD'den dönen Turgut Özal ise herhalde orada çeşitii kay- naklarla yaptığı temaslardan da esinlenerek daha değişik bir açıklama getirdi. Özal'a göre Azerbaycan olayının iki yönü var- dı. Birı Azeri-Errnani çatışması, diğeri de Azerbaycan'ın merke- zi otoriteden ayrılma yoluna yönelmış olması. Müdahaleye yol açan temel nedenler bu iki etkendi. Gerçekten Azerbaycan'da Komünist Partisi ile yerel otorıtelerin hiçbir ağırlığı kalmamış. Ör- neğin Lenkeran kentinde iktidar Halk Cephesi'ne geçmişti. 26 ocak tarihli Internatıonal Herald Tribune Gazetesi Ba/tık- tan Orta Asya cumhuriyetlerine kadar mllliyetçi örgütlerin lider- lerine, Azerbaycan'a yapılan müdahalenin nedenleri hakkında- ki görüşlerini sormuş. Gürcistan dışında, hepsinin görüşüne göre müdahalenin en önemli nedeni Azerbaycan'daki çatışmaların bü- yümesi, sonra da cumhuriyetin Moskova ile tüm köprüleri atma eğilimine girmiş olması. Yani Herald Tribune'ün yaptığı ufak çaplı anket, Sayın Demirel ve bazı yorumcularımızdan çok özal'ın gö- rüşünü doğrular nitelikte. Bu noktaya neden değindik? Bazı olaylarda kesin karara varmak, hemen yorum yapmak çok zordur. Üstelık o olaylara ilişkin kararların alındığı merkez- lerden çok uzakta yorum yapryorsanız. Onun için yorumları "ni- hai gerçekler" gibi ortaya atmak yerine, yanılma payı bırakarak "bu da olabılir, şu da" şeklinde sergilemek daha sağlıklı sonuç verebilir "Nihai gerçekleri" ortaya atma merakı bir alışkanlık haline ge- lirse, kamuoyunu aydınlatma durumunda olanlar, kamuoyunun olaylara tek bir açıdan bakmasına yol açacak ortamı hazırlaya- bilirler. EAlmanya'da 90'ın ilkseçimv SosyalDemokratlar zafer kazandı DİLEK ZAPTÇIOĞLU BON.N — Federal Almanya'da "1990 seçim maralonu" Saarland eyaletindeki seçimlerle başladı. Yaklaşık 700 bin Almanın sandık başına gittiği eyalet secimleri, Sos- yal Demokrat Parti SPD'nin bü- yük bir zaferiyle sonuçlandı. Oy- ların yuzde 54,4'unü elde eden Sosyal Demokratlar, eyalette ik- tidar mevkiini korudular. De- mokratik Almanya'dakı değişim- lerden sonra Batı'da yapılan bu ilk seçimde iktidardaki Hıristiyan Demokrat Parti (CDU) yüzde 4 civarında oy kaybına uğradı. Ka- zanılan zaferden sonra Sosyal De- mokratlar'ın adayı Oskar Lafon- laine'in 2 aralıkta yapılacak genel seçimlere SPD'nin başbakan ada- yı olarak katılması da kesinleşti. F.Almanya'nın guneybatısın- daki Saarland eyaletinde dün ya- pılan "eyalet seçimleri"nde beş yıldır iktidarda olan SPD'Ii Oskar Lafontaine ile Bonn hükümetinin Çevre Bakanı, Hıristiyan Demok- rat Klans Topfer çekiştiler. Aynı zamanda SPD'nin genel başkan yardımcısı olan Lafontaine, Saar- land eyaletinde mutlak çoğunlu- ğu alması halinde 2 aralıktaki ge- nel seçimlerde partisınin başba- kan adayı olacağını bildırmişti. Bu arada aşın sağcı ve Türk düşmanı Franz Scbönhuber'in "Curahurijelçiler" partisi Saar- land eyaletinde ilk kez seçimlere katıldı. "Cumhuriyetçiler" yüzde 5 barajını aşamayıp yüzde 3,3 oranında oy aldüar ve eyalet mec- lisine giremediler. Yeşil Parti de yüzde 2.7 ile barajda kaldı. SPD yüzde 54,5 oranında oy alarak 51 koltuktan 30'unu elde etti ve mut- lak çoğunluğu sağladı. F.Almanya'da genel seçimler, 2 Aralık 1990 tarihinde vapılacak. CDU Genel Başkanı ve Başbakan Helmut Kohl seçim sonuçlarını değerlendirirken, "Sosyal De- mokratlar'ın eyalet dıizeyinde ka- zandığı zaferden yola çıkarak iil- ke çapında genelleme yapmak yanhşbr" dedi. Gerçekten de son kamuoyu yoklamaları F.Alman- ya genelinde muhafazakârların taraftar kazandığım belgeliyor. Bunda H.Kohl'ün "birleşme alağı" büyük rol oynadı. ULGARISTAN Hükümet grevd işçüerle görüşüyor SOFYA (Ajanslar) — Bulgaris- tan'da hükümet, muhalefetle uz- laşma masasına oturmaya hazır- lanırken muhalefet grupları, ko- münist yönetimle kurulacak bir koalisyonda yer almayacaklannı açıkladılar. Hükümet önceki gün bir süredir grev yapan maden iş- çileriyle görüşme karan aldığını açıkladı. Muhalefetle yapılan ve bir süre once uzlaşmazlık nedeniy- le yarıda kesilen yuvarlak masa toplantılan da bugun yeniden baş- layacak. 12 muhalefet grubunu bir ara- ya getiren Demokratik Güçier Bir- liği'nin sözcüsü Georgi Spassov, dün yaptığı açıklamada, Komü- nist Partisi'nin ıktidardan çekil- mesi durumunda kurulabilecek bir koalisyonda yer almayacağını söyledi.