Katalog

Cumhuriyel Sahıbı: Cumhunyet Maıbaacüık ve Gazececılık Turk Anonım Şırfcetı adına Haberier Nadh Nadi • Genel Yayın Müdüru Hasaa Omal, Mıiessese Mudunj Emiae L'şaklifU, Vazı l$lerı Müdürü Oka> Goaraıia. • Haber Merkezi Muduru Yıifıa Bayer, Sayfa Dluenı Ydneımenı AN Acar. < AaaKI Tıa. İZMIR Hikıarl Çniak^m, ADANA Celal Hılyı Akyol ı Ekononu: C««1ı KültUr Spo, t*n.5mam AM.Ik«Ur TAKVtM: 8 EYLÜL 1989 Imsak 5 01 Güneş 6.30 ögle 13.07 Ikindi 16.43 Akşam 19.33 Yatsı 20.56 Komünist Parti'ye 4.5 koltuk Yeni dönent 22 koltuklu yen ikabinede, Dayanışma Sendikası 11, Komünist Parti ve Birleşik Köylü Partisi 4'er, Demokratik Parti ise 3 bakanlık elde etti. Dışişleri bakanlığı görevine Dayanışma 'ya yakın Samsonowicz atanırken, Komünist Parti 'nin merkezi planlamadan sorumlu olması, gözlemciler tarafından, 'Komünistler dört buçuk bakanlık kazandı' şeklinde yorumlandı. VARŞOVA (Cumburiyet) tlk kez komumst olmavan bir başbakanın liderliğinde kurulacak olan Polonya hukümetinin dun gece belli olmaşıvla, Doğu Bloku ulkelerinin 44 yıllık tarihinde yeni bir çığır açıldı. Dayanışma uyesi Tadeusz Mazowiecki'nin yonetimindeki 22 koltukiu yeni ulusal koalısyon kabinesinde Da>anışma'nın 11, Komünist Partisi'nın 4, Birleşik Koylü Partisi'nın 4, Demokratik Parti'nin 3 bakanlık elde edeceğı anlaşıldı. Dışişleri bakanlığına, Dayanışma Sendikası'na yakın, ancak bağımsız bir Katolik getirilirken, Ekonomi Bakanlığı'na kimin atanacağı heniız kesinleşmedi. 12 eylül salı gunu Polonya Parlamentosu Sejm'de guvenoylamasına gidecek yeni Mazovviecki hukumeti, Varşova'dakı siyası gozlemciler tarafından "ihtiyatlar kabinesi" olarak nitelendirildi. Dun gece çok saatlerde belli olan yeni bakanlar turulu listesinin temel ozelliğini, Komünist Partisi'nın stratejik olarak nitelenen iki bakanlığı yine elinde tutması oluşturdu. Savunma bakanlığı nı şu andaki bakan General Florian Siwkki ustlenırken, içişleri bakanlığına Komünist Partisi'nın muhafazakârları arasında değerlendırilen Czeslaw Kisczcak Geramek w Mazov/leckl Polonya'da yenı kabineyı açıklayan Başbakan Mazowieckı (sağda), Dayanışma liderlerinden Gefemek'te birtikte gazetecilerin sorulannı yanıüadı. (Fotoğraf. Reuter) hükümetinde 11 bakanlık eldeetmiş olan Dayanışma'nın esas olarak ulkedeki koşullan değiştirecek noktaları tuttuğu gözlendi. Çalışma bakanlığına Dayanışma'mn onemlı şahsıyetlennden Jacek Kuron getirilirken, ekonomi bakanlığına kimin atanacağının henuz saptanamaması, bu mevkinin şu anda Polonya için çok önemli bir Buna ^arşılık Polonya'yı 44 yıl konum sergilemesinden kaynaklayonetmiş olan parti, önceki ısrar nıyor. larına rağmen dışişleri bakanlığı koltuğunu elde edemedi. Bu koGözlemciler, bu akşamdan itinuma, bağımsız bir Katolik olan baren parlamento komisyonlannKrzstof Samsonowicz atandı. da tartışılacak olan ve 12 eylulde Uluslararası hukuk profesoru olan oylamaya sunulması gereken yeni Samsonowicz, aynı zamanda Po Mazowiecki hukumetinde esas lonya Vüksek Ruhban Konseyi'nin olarak şu anda ulkedeki guçler de uyesi buiunuyor. dengesini goz önüne alan bir kaÖte yandan yeni Mazovviecki bine teşkil ettığinı kaydettiler. getirildi. Komunist Parti, ulaştırma ve dış licaret bakanlığı sandalyelerini de aldı. Komünist Partisi'nın aynca bakanlık almamasına rağmen merkezi planlama gibi çok önemli bir koltugu da elde etmesi, gözlemciler tarafından bu partinin "dört buçuk bakanlık" kazandığı şeklinde yorumlandı. Polonya'daDayanışma Sendikası üyesi BaşbakanMazowieckiyenikabineyiaçıkladı Ishak Paşa Sarayı AĞRI (AA) Ağn'mn Doğubayazıt ilçesi yakmlannda bulunan ve her yıl çok sayıda yerli ve yabancı turistin ziyaret ettıği tshakpaşa Sarayı'nın bu yılki onarım çalışmalan tamamlandı. Mayıs ayından bu yana sürdürülen restorasyon çalışmalan ile tshakpaşa Sarayı'nın kapı ve ön cephesi onanldı. Onanm çalışmalan için bu yıl 30 milyon lira harcama yapıldığını belirten yetkililer, sarayın onanm çalışmalanna gelecek yıl da devam edileceğini bildirdiler. Türkiye'nin hazineleri ANKARA (ANKA) Danimarka'nm başkenti Kopenhang'da düzenlenecek "Türkiye'nin hazineleri" sergisi Kültür Bakam Namtk Kemal Zeybek tarfından açüıyor. Zeybek'in Danimarka'da kalacağı süre içinde Danimarka Kültür Bakam Ove Vig Jensen 7 ziyaret ederek iki ülke arasında kültUrel işbirliği konusunda görüşlerde bulunacağı bildirildi. Türk ve doğu eserlerinin sergilendiği "David Collestion"u da ziyaret edecek olan Zeybek, Arhus Festivali'nde konser verecek olan ElifBedü Aran Piyano Ikilisi'ni dinleyecek. Dayanışma Sendikası'nın yayın organı 'Gazeta'500 bin satıyor îvicka Sokağı'nda haber var HADİ ULUENGtN VARŞOVA tvicka Sokağı 19 numaradaki yapının diğerlerinden hiçbır farkı yok. Son derece anonim. O da, ötekiler gibı, SO'li yıllarda inşa edilmiş r gri tonlarda geometrik beş katlı bir sosyal konut oluşturuyor. Balkonlarda çamaşırlar asılı. Avluda çocuklar top oynuyorlar. Dairelerin birinden kızarmı; balık kokusu geliyor. Bir adarn, ısbk çalarak, bir otomobilin lastiğıni değiştiriyor. Fileli iki kadın, giriş kapısında sohbet ediyorlar. Eğer aynı kapının yanıbaşında, grafiği elle çizılmiş ve biraz beceriksizce boyannuş tabela bulunmasa, îvicka Sokağı 19 numaradaki hanenin sıradan bir banliyö konutu olduğu su göturmeyecek gerçek. Oysa burada, biraz Polonya'nın nabzı atıyor. Burada, her türlu imkânsızhk içinde, Doğu Avrupa tarihinin ilk hür ve muhaJif gazetesi yayımlanıyor. Lehistan'ın en çok satan ve en çok okunan gazetesi, Varşova'nın hayat merkezi ile hiçbir ilişkisi olmayan bu sosyal konutta uretiliyor. Îvicka Sokağı 19 numarada "Gazeta" var. Evin zemin katındaki Gazeta lokaline girdiğimde, her şeyi bi•raz tanır gibiyim. Yabancıhk ve yadırgama az. Eşyalar, çalışan insanlar, onların hal ve oluş tarzı ve özellikle de ortalıkta hâkim olan ruh, 70'li yıllarda Türkiye ve Batı Avrupa'da yayımlanmış bazı sol gazetelerinkisine benzıyor. Gazeta'ya klasik " S o l " yaftasını yapıştırmak imkânsızsa da, burada da aynı amatörlükler, aynj zorluklar, aynı militan ruhlar, aynı yaratıcıhklar hüküm sürüyor. Andrej, daktilosuna şerit bulabilmek için bir masadan ötekısine geziniyor. Muhasebe çalışanları Mazowiecki hukumetinde dört komünist bakan bulunmasının yorumu hakkında yazı işleri kadrosuyla tartışıyor. Dış Haberler Müdüru, küçük kantinde, bir yandan Reuter'in bültenini okuyor, bir yandan da salam kesiyor. Duzeltme servisinde çalışan Ğrajena, Genel Yaym Yönetmeni Adam Michnik'e küçük adıyla hitap ediyor. Bunlar da, 70'li yıllann öteki "gazetecileri" gibi, profesyonel meslek erbabı değiller. Bunlar da ötekiler gibi, illegalite okulundan geçmişler. Arşivdeki Milan gibi, 1981 darbesi sonrasında hapiste yatrmşlar. Okuyucu postası servisindeki Irmina gibi, gazeteciliğe, Dayanışma bildirilerini karanlık bodrumlarda teksir ederek başlamışlaı. Istihbarattaki Jozep gibi, muhabırliği, "Huto Warszawa" fabrikası önundeki isçi konuşmalarını gizli broşürlere aktararak öğrenmişler. Bu yüzden de Gazeta ile 70'li yılların Türkiye ve Batı Avrupası'ndaki sol yayın organlan arasında büyuk benzerlikler mevcut. Ancak en temel farklılığı, Varşova banliyösundeki dört kuçük yaprağın hiçbir şekilde marjinal olmaması oluşturuyor. Gazeta, 500 bin ve yok satıyor. Gazeta'nm redaktörü Seweryn Blomortajn anlatıyor: "500 bin basıyoruz ve saat 10.00'dan itibaren hiçbir yerde gazete kalmıyor. 1 milyon basabilsek, 1 milyon satacağız. Ancak ne kâgıt bulabiliyoruz, ne de gazeteyi döndıirebileceğimiz makine!" Gazeta, "tabloid" tabir edilen türden, dört küçük yapraktan oluşuyor. Kâğadı mevcut olabilecek en kötü cinsten. Baskısı çamur gibi. Yine Blumortajn anlatıyor: "Msan ayındaki 'yuvarlak masa' toplanbsından hemen sonra, daba Dayanışma resmen legale çıkmadan, Gazeta'nın kunılması karan alındı. Hiç, ama hiçbir şevimiz yoktu. İki tane lelefon battımız vardı. Bu lokali dahi, baskıya girmeden üç gun önce edinebildik. Burası eski bir kreşri. Kaloriferleri çalışmadığı için boşaltılmıştı ve tesisat yenilenroediginden de bir yılı aşkın süredir terk edilmiş biçimde duruyordu. Mal bulmuş Mağribi bulmuş gibi üzerine atladık. Her şeyi kendimiz yaptık. Ama hâlâ sorunlanmız o kadar çok ki! Gazeta'} ı bastığıraız kâğıt, ordunun savaş zamanı için ayırdıgı stoktan geliyor. Yani çok komik biçimde, Jaruzelski hukümetinin 'olağanustu hal' durumunda kullanmayı bitiremediği askeri afiş stoklannı şimdi biz kullanıvoruz. Komünist Partisi'nın yayın organı Trybuna Ludu'nun kâğıdına bakın.' Rusya'dan ithal edilen iyi cins kalileden. Onun sayfalan da buyük ebad ve bizden çok fazla. Haibuki biz Trybuna Ludu'dan kal ve kat fazla satıyoruz. Ama kâgıt bulamıyoruz. 'Yuvarlak Masa' karaıianna göre, 1990 başından itibaren hükümetin kâgıt tekeli kalkacak. O zaman iki temel bedefimizi hem sayfa sa>ımızı arttırmak. hem de cumartcsi ve pazar göoieri yayımlanmak oluşturacak. " Gazeta'run lokalinden hiç murekkep kokusu gelmiyor. Bunun nedenini Sevveryn Blumortajn'a soruyorum. Cevabı çok hüzünlu: "Gazeta, diger günliik parti ve hükiımet organlannın basıldığı devlet matbaasında onların baskısı arasında donuyor. Bu matbaanın teknolojisi zaten çok geri. Hâlâ kurşun hurufat kullanılıyor. Sekizinci sa>fa hariç, en son haber girebilme saati ögleden sonra 3. Sekizinci sayfa için ise, akşam 9'la sınırlıyız. Yani, aktualiteye yonelik haberciliği gerçekleştiraıe şansımız son derece az." Blumortajn, Gazeta'nm da, Polonya ekonomisinin genel bazı hastalıklanndan muzdarip olduğunu saklamıyor. Dört yaprak için yüzden fazla gazeteci çalışıyor. Yani, uretım içir, gerekenin üstünde istihdam fazlası var. Onun açıklaması şu biçimde: "Haber girdimiz çok sınırlı. Resmi devlet ajansı PAP olaganüstu kotu bir ajans. t'stelik ber haberi teyit ettirmek zorundayrz. Telefonlar ya hiç çauşmıyor ya hiç diişmüyor ya da hep meşgul. Bu Arkası 17. Sayfada 2. N q » Smntfmm 50L yttı Cumhurbaşkanı Jaruzelski, Başbakan Mazovviecki ve Dayanışma Sendikası Başkanı Walesa, 2. Dunya Savaşj'nın 5 a yılı dolayısıyta duzentenen tvicka Sokağı 19 numaradaki hanenin sıradan bir banliyö konutu olduğu su götürmez bir gerçek. Oysa burada, biraz Polonya'nın nabzı atıyor. Burada, her türlü imkânsızhk içinde, Doğu Avrupa'nın ilk hür, muhalif ve en çok satan gazetesi 'Gazeta' yayımlanıyor. Gazeta'nm redaktörü Blumortajn'a göre saat sabah 10'dan sonra hiçbir yerde gazete kalmıyor. 1 milyon basılabilse, 1 milyon satabilecek. Ancak ne kâğıt var ne de gazeteyi döndürebilecek bir rotatif. 0 JEDEN GEOS Buz Paten Sarayı ANKARA (ANKA) Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin, Buz Paten Sarayı'nda 198990 dönemi kurslan 15 eylulde başlıyor. Ankara Büyükşehir Beledıyesi'nden yapılan açıklamaya göre, Buz Paten Sarayı'nda hafta içi ve hafta sonu olmak üzere uygulanan buz paten kurslanna geçen yıl 600 öğrenci devam etti. Birer saatlîk seanslar halinde duzenlenen kurslar, öğrenci tarafından seçilen üç gün uygulanıyor. Kurs programı, hiç bilmeyenler, az bilenler ve iyi bilenleri kapsayan uç ayn grupta uygulanıyor. Kursların ucretleri aylık hafta içi kurslan için 70 bin, hafta sonu program için aylık 90 bin olarak uygulanıyor. Dayanışma'nın yayın organı Gazeta, yok satoyoc Otelciler Birtiği Kongresi PARİS (ANKA) Uluslararası Otelciler Birlıği'nin 27'nci kongresi, 1721 eylül tarihleri arasında ABD'nin Chicago kentinde gerçekleştirilecek. Merkezi Paris'te bulunan birliğin yaptığı açıklamada, toplantılarda 21 'inci yüzyılda otelciliğin varacağı aşamalann tartışılacağı bildirildi. Kongre boyunca aynca otelcilik ^ endüstrisinin ekonomideki \ yeri ve önemi, otelciliğin yasal sorumluluklann üstesinden gelmesi, profesyonel otelcilerin eğitimi, uluslararası pazarlama gibi çeşitli konular gündeme gelecek. tngîlîz gîzlî servîsînde glasnost Dış Haberler Servisi Dunyanm en eski ve en Daha çok karşı casusluk ve antimuhafazakâr haberalma orgutlerinden biri olan Iııterorizmle uğraşan Ingiliz gizli giliz MI 5"te "glasaost" diye nitelenebılecek bazı deservisi MI5, üzerindeki gizlilik ğişiklikler için hazırlıldar yapılıyor. Orgüt, Ameriperdesini aralamaya karar verdi. ' kan Merkezi Haberalma Örgütü CIA'da olduğu gibi bundan boyle "daha az gizlilik" ve "daha çoL Servis bundan böyle basına açıklık" politıkasıyla çalışacak. açıklama yapacak, elemanlarım İngiliz The Independent Gazetesi'nde yer alan bir habere göre daha çok karşı casusluk ve anti tegazeteilanlanyla seçecek, genel ronzmle uğraşan MI 5'te yapılması duşünülen demüdürünü de bütün Ingiltere ğişıklikler şoyle: tamyabilecek.MI 5 binası, CIA'da • MI S, bundan boyle gazete ilanlanyla kendine olduğu gibi serbestçe gezilebilecek.eleman arayabilecek. • MI 5'in halka açık ve giivenilir bir telefon numaras olabilecek. İsteyen bilgi vermek ya da almak için bu telefonu arayabilecek. • MI 5'in yöneticisi, halk arasında tanınan, adı her giin serbestçe gazetelerde çıkabilen ve örgütle ilgili açıklamaiar \apabilen bir kişi haline getirilecek. • MI S'in operasyonlanyla dognıdan ilişkisi olmayan personeli, örnegin avukadar, uzmanlar vs. kimligi açıklanabilecek, bu kişilerie uluslararası iliskiler kurulabilecek. • Basınla bir çok açık kaaaldan iliskiler kurulacak, örgutun bir basın sözcüsiı olacak ve gazeteler bu sozeiiden istedikleri bilgiyi alabflecek. • MI 5 binası turistik ziyaretlere açılabilecek. MI 5'ın görevleri daha çok Amerika'daki Federal Soruşturma Bürosu FBI'a benzıyor. Ama karşı casusluk ve anti terorızmle çok daha uzun zamandan bu yana ilgileniyor. Ingiltere'nin dış ülkelerdeki casusluk faalıyetlerıyle ilgili kuruluşu ise MI 6. Her iki servis, Gizli Haberalma Servisleri SlS'in şemsiyesi altında toplanıyor. Görevleri itibanyla Amerikan FBI'a benzeyen MI 5, FBI'ın tersine çok daha fazla miktarda yüksek gizlilik derecesiyle sınıflandırılmış bilgiye enşebiliyor. Arkası 17. Sayfada Bugiln Uluslararası Gazeteciler Günü. Çek gazeteci Julius Fucik 8 Eylül 1943'te Nazilerce idam edUmisti. Yeşil kuşak projesi GAZtANTEP (AA) Gaziantep'te, "yeşil kuşak projesi" çalışmalan tamamlandı. Proje çerçevesinde, 29 bin 850 dönum alan ağaçlandınldı. Orman tşletme Müdürlüğü yetkililerinden alınan bilgiye göre, Orman Genel Müdürlüğü Ağaçlandırma Daire Başkanlığı'nca 23 U, "yeşil kuşak projesi" kapsamına alındı. Çevre kirliliğini önlemek, bozulan tabii dengenin korunması amacıyla başlanılan yeşillendirme çalışmalannda, projenin Gaziantep bölümü tamamlandı. Kırık gitara 75 milyon lira "Rock tarihinden hatıralar" konulu her yıl Londra'nın "Sotheby's" muzayede evinde duzenlenen açık arttırmalar buyük ilgı toptuyor Kısa sure önce bir yenısı yapılan bu muzayedelerde Beatles ve Rolüngs Stonesların altın plaklan, ımzalı fotoğraflar, orijınal film aftşlen ve bir zamanlar rock müzığınin devtenne ait olan ceketter, pantolonlar. kasketler açık arttırmayla satıidı Vaklaşık 200 kişının katıldığı bu yılkı muzayedenın en ılgı çekıcı parçalarından biri de ünlü 'The Who" grubundan Pete Tovvnshendin 1971 yılında sahnede parçaladığı gıtarıydı. Bu gıtar tam 7500 marka (yaklaştk 75 milyon lıra) alıcı buldu. ALFye yeni fakülte ANTALYA (AA) Akdeniz Üniversitesi bünyesinde, fen ve edebiyat fakültesi kuruluyor. Yeni açılacak bölumün dekanlığına Prof. Efrahim Afşar atandı. Akdeniz Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Oktay Yeğen, dekanlığa atanan Prof. Efrahim Afşar'ın gelecek hafta göreve başlayacağını ve kadro çalışmalarım yürüteceğini söyledi. Prof. Yeğen, "19901991 öğretim yılında fen ve edebiyat fakültesine bağlı olarak matematik, fızik, kimya ve biyoloji bolumleri açılacak. Ayrıca gelecek yıllarda batı dilleri bolumlerine öğrenci alınacak" dedi.