Katalog

18 EYLÜL 1989 DİZİ YAZI CUMHURİYET/15 Türk demokrasisi de ilginç ^ ///// diktatör, ülkesindeki 'demokrasi'yi savunmaya çalışırken^ nedense aklına birden Türkiye geliyor ve soruyor: "Sizde de ilginç bir demokrasi modeli var. Sizinki de ilginç bir demokrasi öyle değil mi?" Uç partilerin, komünist partisinin örgütlenmesinin yasak olduğunu duyunca da ekliyor: "Evet, bu iyi bir demokrasi işte." 2 PtNOCHET Siz Türksünüz değil mi? Evet. PtNOCHET Sizde de ilginç bir demokrasi modeli var. Evet, sizinki de ilginç bir demokrasi, öyle değil mi? Evet, bizdeki de "korunan bir demokrasi." Uç partilerin, özellikle asın solun örgütlenmesi yasak. PtNOCHET Bu iyi bir demokrasi modeli işte. Batı Avrupa demokrasileri Türkiye'ye daima bu konuda tenkitlerini yönelliyorlar. Sizce aynı unsur Şili demokrasisinde de sınırlayıcı bir rol oynamıyor mu? PİNOCHET Bizim geleneklerimiz paralelınde. ezici çoğunluk daima Şili'de demokrasiden yana çıkmıştır. Fakat ne yazık ki Marksizm geçmişte ve hâlâ bugün iktidarı silahlı güç yoluyla ele geçirmek için daima şiddet ortamı yaratmıştır. Bu fırsattan yararlanarak, hükümetimin, baslıca dayanağını Moskova'dan alan surekli bir uluslararası kampanya ile karşı karşıya olduğunu hatırlatmak istiyorum. Biz Şili'de komünist hareketin etkisini dognıdan doğruya yaşadık ve ben bu hareketin şahsıma yönelttiği bir suikast teşebbüsüne maruz kaldım. Demokrasi adı altında (komünistler) başta kendilerinin ihlal ettikleri insan hakları şemsiyesine sığınıyorlar. Bu nedenle ben bugün Türk halkının, Bulgaristan'da Bulgar hükümetinin Türk kökenli azınlığa karşı yıirüttüğu kampanya karşısında hissettigi üzüntüyü gayet iyi anhyorum. Fakat sizce bugün en ileri demokrasilerin, konınmayan demokrasiler, yani tum fikirlerin söylenebildiği, komünist partiler dahil tiim siyasi partilerin örgiitlenebildiği Batı demokrasileri olraası bir çelişki degil mi? PtNOCHET Bunun izahı var. Batı'nın kültur düzeyi daha yüksek. Onun için birtakım şeyleri yapabiliyorlar. Kültur düzeyi o kadar yüksek olmayan halklar ya da ülkeler demokrasiyle gelişemiyorlar. Bugün tüm Güney Amerika kıtasında belirgin bir demokratildeşme sureci var. Sizce kıtadaki bu demokratikleşme egilimleri, Şili'nin iç politikasını ne denli etkiliyor? PtNOCHET Şili örneğinin, Güney Amerika'daki demokratikleşme süreciyle ilgisi yoktur. Buradaki demokratikleşme süreci tamamen iç şartların ürıinüdür. Işbaşındaki Şili hükümetinin tek amacı, bundan bir önceki rejım tarafından yok edilen demokrasiyi sağlam ve dolayısıyla istikrarlı temeller üzerine yeniden oturtmak ve inşa etmektir, yapılagelen ekonomik ve siyasi reformlar bu amacı gerçekleştirmek niyetiyle yürürlüğe sokulmuştur. Aralık ayında yapüacak olan cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimleri 198O'de büyıik çoğunluğun onayladığı anayasa tarafından programlanmış ve öngörülen reformlar da geçen 30 Temmuz Referandumu'yla onaylanmıştır. Dolayısıyla (Şili'deki demokratikleşme süreci) zorlanan şartlann üriinü değil, silahlı kuvvetlerin 1973'te üzerine aldığı, sorumlulukla yuklendiği açık ve şaşmaz iradenin ifadesidir. Sizin perestroykaya inanmadığınız ileri sürülüyor. PtNOCHET Perestroyka denen şey, Kendiliğindenliğin yarattığı, alıkonmaz bir degişimin sonucu. Mahvedilen, hiçliğe surüklenen Sovyet toplumundaki özgürlük arayışının meyvesi. Perestroyka en basit özgürlükler ve ekonomik kaJkınma taleplerini karşılayamayan Marksist sistemin tamamen çöküşüne karşi belirdi. Sistemin altında ezilen halklann birincil ihtiyaçlanru giderebilmek için ortaya çıkan tutarsız ve çaresiz bir cevaptan ibaret perestroyka. ABD, Avrupa ve Latin Amerika'da her zaman için önemli bir siyasi faktör oldu. Sizce bu süper güç, Şili'deki siyasi ve ekonomik gelişmeleri ne denli etkiledi? PtNOCHET ABD'nin uluslararası gelişmelerdeki rolünu inkâr etmek mümkün değil. Buna rağmen Şili, hiçbir Ulkenin himayesinde olmayı kabul etmez. Bizim uluslararası ilişkilerimiz, tamamen devletler arasmdaki eşitlik ilkesine ve hiçbir ülkenin bir diğerinin içişlerine kanşmaması prensibine dayanmaktadır. Bizim ABD ile olan ilişkilerimiz genelde "iyi" olarak nitelendirilebilir, fakat ABD Şili gerçeğini çarpıtan bir uluslararası kampanyarun aracılığim yapmasa, bu ilişkiler daha da iyi olabilir. Benim hükümetim altında Şili ekonomisinin ABD'ye olan bağımlılığı oldukça azalmıştır ve artık ihracatımızın yalruz yüzde 22'si bu ülkeye yönelmektedir. Geçmişe şöyle bir dönüp yeniden baktıgınızda Şili açısından ve Latin Amerika genelinde Allende deneyimini nasıl degerlendiriyorsunuz? PtNOCHET Allende ile 197073 yıllan arasında Şili'de yaşananlar bizi bir bunalım sürecinin zirvesine sürükledi. Marksizmin harekete geçirdiği bu süreç, Şili toplumunun temellerini baltaladı. Bu yalnız benim değerlendirmem değil. Dönemin Şili parlamentosu, yüksek anayasa mahkemesi ve toplumun diğer tüm siyasi ve sosyal kesitleri hep askeri müdahaleden yana çıktılar. Askeri müdahale, Şili'deki düzeni devirerek yerine totaliter bir sistem getirmek isteyen bu sürecin önüne geçebilecek tek çare görünüyordu. Şilidiktatörü Pinochet, Türkiye'yitanımıyor ama gelişmeleri iyi izliyor: w \ Pinochet diktatörlüğünün 16 yılı 1973,11 Eylül 19 günlük çiçeği burnunda genel kurmay başkanı olan General Augusto Pinochet'nin yaptığı askeri darbe Salvador Allende'nin seçimle işbaşına gelen sosyalist hükıimetine son verir. Allende, cumhurbaşkanlığı sarayı Moneda'nm bombardımanı ve kuşatılması sırasında can verir. Bazı kaynaklara göre öldürülür, bazı kaynaklara göre ise ülkeyi terk etmesi istenen sosyalist cumhurbaşkanı bu öneriyi geri çevirerek intihar eder. 1974, 17 Eylül Yeni hükümet, kaybolanlar ve işkence iddialarından sorumlu olan siyasi polis örgütü DINA'yı yaratır. 1977,13 Agustos DINA feshedilir, yerine aynı işlevi gören merkezi haber alma örgütü CNI kurulur. 12 Aralık: 4 yıl boyunca Şili'yi insan haklan ihlallerinden dolayı kınayan Birleşmiş Milletler'in atağı karşısında Pinochet "yabancı müdahalelerin" etkisini yitirmesine yol açacak bir plebisit yapmayı kararlaştırır. 1978, 4 Ocak Hükümet, oyların yüzde 75'inin kendi lehinde olduğunu açıklar. 19 Nisan Pinochet 11 Eylül 1973'ten sonra işlenen tüm suçlar için af çıkarır. Affın hedefi özellikle işkence suçlanna kanşan polisi ve orduyu hedef almaktadır. 1979, 8 Ocak Arjantin ve Şili, aralarında Beagle Kanalı yüzünden çıkan anlaşmazlık nedeniyle savaşın eşiğine gelirler ve Papa'nın arabuluculuğunu isterler. 1980, 11 Eylül Yeni anayasayı onaylamak için yapılan bir referandumla, Pinochet oyların yüzde 67'siyle hem anayasayı onaylatır, hem de cumhurbaşkanlığının süresini 1989'a dek uzatır. 1981, 11 Mart "Anti Marksist" deyimiyle tanımlanan yeni anayasa yürürlüğe girer. 1983, 11 Mayıs 80'li yılların başlarında etkisini hissettırmeye başlayan ekonomik krizin itisiyle sendikal güçler ilk demokrasi ye dönüş protestolannı başlaur. "Ulnsal tşçi Komitesi" kurulur. 1984, 19 Ekim Şili ve Arjantin nihayet aralarındaki Beagle Kanalı yüzünden çıkan anlaşmazlığı sona erdiren bir anlaşma imzalar lar. 6 Kasım Pinochet tüm ülkede sokağa çıkma yasağı ilan eder. 1986, Temmuz Ulke çapında grevler ve şiddette başvurulan gösteriler sırasında 7 kişi ölür. 1986, 7 Eylül Yeraltındaki milliyetçi Manuel Rodriguez cephesi Pinochet'ye karşı bir suikast düzenler. Pinochet'nin muhafızlanndan 5 kişi ölür. 8 Eylül Yeniden sokağa çıkma yasağı ilan edilir. 1987, 1 Nisan Papa II. Jean Paul, Şili'ye, çok eleştiri alan bir ziyarete başlar. Santiago'da Modena Sarayı'nın balkonundan Pinochet ile birlikte halkı selamlar ve ulusal banş öptler. 1988, 11 Aralık Piskoposlar, cumhurbaşkanlığı için "konsensüsü saglayan" bir aday isteyerek dolaylı yoldan Pinochet'nin cumhurbaşkanlığını 1997'ye dek yenilemesine karşı çıkarlar. 24 Agustos Pinochet, 15 yıldan beri ülkede yürürlükte olan sıkıyönetimi nihayet kaldınr. 5 Ekim 1997'ye dek elinde tutmak istediği iktidanna, sürekli iç ve dış baskılar karşısında meşru bir temel arayan Pinochet yeni bir referandum düzenler. Bu silah 73 ya lnsan avıntn fotoğrafı Eylül 1973. Pinochet liderlığindeki Şili ordusu Allende yönetimini devirmiş, bütun demokrat örgütierin yöneticileri ya öldürülmüş ya da sonu olmayan bir bilinmeyene doğru göturulmuşCarabJnerolar sokaklarda insan avında. Kuşkulandıklan herkesı durduruyor, yere yatınyor, eğer sağ bırakıriarsa kamyonlara doldurup götürüyoriar. BİTTİ şındaki generalin elinde patlar ve referandumu, "Pinochet'ye bayır" sloganı etrafında birleşen demokratik cephe kazanır. 1989,6 Temmuz Demokrasiye geçiş döneminin hazırlığına giren "Demokrasi cephesi" partileri, 14 aralık seçimlerinden sonra bu süreci yönlendirmesi beklenen Hıristiyan Demokrat Patrido Arywin'in adaylıği etrafında birleşirler. Pinochet'nin kurduğu partinin adaylığını ise Friedman ekolünün Şili'deki temsilcilerinden, eski Maliye Bakanı Hernan Buchi üstlenir. 30 Temmuz Aralık ayındaki seçimlerden önce anayasada bir reform paketini yürürlüğe sokmak isteyen Pinochet, kayıtsızlıkla karşılanan bir plebisit düzenler. Muhalefetin de karşı çıkmadığı anayasa değişikliği, oyların yüzde 85'i ile onaylanır. 1989 Eylül 14 aralıkta yapılması beklenen cumhurbaşkanhgı ve genel seçimlerin ardından, yeni cumhurbaşkanının mart 1990'da bu görevi devralması bekleniyor. Ilımlı kişiliği ile demokrasiye geçiş süreci için güven veren ideal bir aday olarak görülen Alywin'in, Şili'nin gelecekteki cumhurbaşkanı olmasına kesin gözüyle bakılıyor. 35 yıldan beri, DAKTİLO.MUHASEBEve İNGİLİZCE kurianmızı bitiren Orta ve llkokul mezunlarına bile İŞ ÇOK; ELEMAN YOK. I K F M F 7 I I N I ARI f Üniversiteye giriş sınavlaiinı LIOC IflC&UlıLHnl • knzansamz da kazanamasanız da knzansamz da kaz BOŞ 30 EYLÜLE KADAR SON FIRSATIKAÇIRMAYIN: GÜNDE DEĞİL; HAFTADA DEĞİL; AYDA 15 BİN LİRA TAKSİTLE; BONOSUZ, TAAHHÜTSÜZ, herhangi bir bağlayıcı ödeme zorunluğu yerine HER TÜRLÜ ÖDEME KOLAYLIKLARI ve 6 ayda öğretip İŞE YERLEŞTİRME GAR.\NTİSİYLE: Hem Mekanik ue Elektrikli Daktilografi; Hem de Elektronik ue BİLGİSAYARLA DAKTİLOGRAFİ. BEKLEMEYİN! ZAMANINIZI DEĞERLENDİRİN; Hiç olmazsa BİLGİSAYAR ÖĞRENİN . . . Hasan Cemal'in yeni özgün yapıtı TEFTİŞ KURULU'na İngilizce Dil Sınavı ve Mülakatla MÜFETTİŞ YARDIMCILARI Alınacaktır. A) Sınava kaülacak adaylarda aranan koşullan T.C. vatandaşı olmak, Hukuk, İktisat, İşletme, Maliye ve İstatistik dallanndan birinde yüksek öğrenim görmüş olmak, Sınav günü 30 yaşını doldurmamış bulunmak, Askerlik görevini tamamlamış olmak, Herhangi bir daire veya kuruluşa karşı i§ sözleşmesi veya yükümlülüğü alünda bulunmamak, Sağlık durumlan Türkiye'nin her yerinde görev yapmaya elverişli olmak, Vücut yapılannda belirgin bir özrü bulunmamak. B) Adaylann 14 Ekim 1989 tarihinde Şirket Genel Müdürlük binasında yapılacak olan İngilizce dil smavmda başanlı olmalan gerekmektedir. Yazılı ve sözlü olmak üzere iki bölümden oluşan dil smavını kazananlar. daha sonra mülakata çağnlacakür. Başvurulann, en geç 29 Eylül 1989 tarihine kadar 2 adet vesikahk fotoğraf ile, İstanbul'da şahsen,İstanbul dışmdan ise, adaylann özgeçmişlerini içeren bir mektupla yapılması gerekmektedir. C) Teftiş Kurulu Üyelerinin merkezi görev yeri İSTIANBUL'dur. ÖZEL DAKTİLO SEKRETER VE BİLGİSAYAR KURSLARI Bilgisayarla Muhasebe; BASIÇ COBOL, FORTRAN, PASCAL; İngilizce, Fransızca, Almanca dilleri. Meıkea İCadıkoy Besüras Beyazıı. Mjıhaı Paşa Cad 14/1 A.ayoi. Su^dılı Caddesı. 6/3 Ç.rağar Asarye Cad 7'23 Atjıdeıhuuıyet C Hasat Sok. 15 Teı. 527 55 2S 522 2İ 06 TaL 338 08 42 336 11 30 TW: 158 24 97 158 24 98 Tit 130 90 37 175 43 14 (Haüa ıçı HafB :ç: (HafB ıçı ObtB ıçı Teıefonla başvunı saatlen 3 002! 30 Hafta sonu 3 0019 00) B 001900 Hafta sonu 3001900) 9 0O2.30 CjıraResı 9 0019.00) 8 Ofl2. 30 Hafta sonu S 0019 00) •tyrıca: SAYIŞTAY BAŞKANLIĞI'NDAN DENETÇİ YARDIMCISI ADAYI ALINACAKTIR 1 Sayıştay Başkanhğı'nca asağıdaki nitelikleri taşıyanlar arasından yaalı ve sözlü sınavla denetçi yardımcısı adayı alınacakiır. Sınava katılacakların: a) Devlet Memurlan Kanunu'nun değişik 48. maddesinde gösterilen genel nitelikleri taşımalan, b) Hukuk, siyasal bilgiler, iktisat fakülteleriyle, iktisadi ve ticari iUmler akademüerinden veya öğretim itibariyle bunlara denkliği Yüksek Öğretim Kurulu Başkanhğı'nca onanmış yurtiçi ve yurtdışındaki fakülte ve yuksekokullardan birini bitirmiş olmaları, c) Giriş sınavının başlayacağı tarihte 31 yaşından gün almamış olmalan gerekmektedir. 2 Yazılı sınavlar 4, 5 ve 6 Kasım 1989 tarihlerinde Ankara'da yapılacaktır. 3 Yazılı sınavı kazananlar Sayıştay Başkanhğı'nca tespit edilip, duynrulacak tarihte Ankara'da sözlü sınava tabi tutulacaklardır. 4 Isteklilerin gerekli belgeleri en geç 23 ekim günü çalışma saati sonuna kadar bir dilekçe ile Sayıştay Başkanlığı'na vermeleri veya bu tarihte Sayıştay'da bulunacak şekilde taahhütlü olarak göndermeleri gerekmektedir. Postadaki gecikmeler nazarı itibare alınmayacaktır. 5 Yazılı ve sözlu sınavlarla ilgili diğer hususlar ve ibrazı gereken belgeler hakkında Sayıştay Başkanlığı'ndan bilgi alınabilir. 6 Sınava giriş belgeleri 3 Kasım 1989 günü çalışma saati sonuna kadar Sayıştay Başkanlığı'ndan alınacaktır. Zorunlu nedenlerle bu sure içinde alınamayan belgeler, sınaydan en geç yarım saat önce sınav yerinden sağlanabilir. Basın: 31539 | 1727 Yaşında Bayanlara I I INGILTERE'de İNCİLİZCE'yİ ucuza öğrenmek ıçın guvenılır tek yol AU PAİR'lık yapmaktır DERİN LIMITED ŞTI Barbaros Bal. Mazbarpasa S. 2/9 Beşiktaşİst. Td: 161 43 8687 INGILTERE'DE Aupairlik Bayanlara çalışarak İNGİLİZCE Dil Okullan Ucuz Tatil imkAnı . SÜMTAŞ Istmi Cad. 353/11 Tünel Beyoğtu Ist. IsL: 151 26 15 Izm.: 36 00 08 Kimdir Turgut Özal? İnsan olarak, siyaset adamı olarak... Kişiliği nasıl oluşmuştur? Ya beslendiği kültürel ortam? Bu dünyaya ve öbür dünyaya bakışı... Kendinde, ailesinde, partisinde yaşayageldiği DoğuBatı ikilemi nedir? Vefalı bir insan mı? Kindar mı? İnatçı mı? Politikadaki güvenilirliği ve inandırıcılığı... Özal ve ABD... Özal ve asker... Özal ve Hanedan... Ekonomide ve demokraside modeli... 12 Eylül'ün siyasal ortamında geçerli "haksız rekabet"le 1983'te iktidara tırmanışı... 1989'daki inişi... Bu süreci çok yakından izledi Hasan Cemal. Altı yılda yükseliş ve düşüş: Tarihsel süreç içinde, ancak bir an sayılabilir bu. Hasan Cemal bu an'ı fotoğrafladı rve ortaya Özal Hikâyesi çıktı. Özgün bir yapıttır Özal Hikâyesi; eksiğiyle fazlasıyla Özal'ın kendisidir. Bilgi Yayınevi Meşrutiyet Cad. 46/A Telf: 131 81 22131 16 65 \ 134 12 71 YenişehirAnkara Bilgi Dağıtım ^ Babıâli Cad. 19/2 \Telf: 522 52 01 526 70 97 CağaloğluİSTANBUL AINIADOLU SİGORTA TEFTİŞ KURULU BAŞKANUĞI ANADOLU ANONİM TÜRK SİGORTA ŞİRKETİ RIHTIM CAD. NO. 57 80030KARAKÖY İSTANBUL TEL: 15165 40/24 Hat bilgisa B*LGtSATAfi EĞTTtM MERKEZİ VEFATLAR İÇİN Yurt içi, yurt dışı cenaze nakledilir. ilaçlama, malzeme, tabut, bütün işlemler hassasiyet!e, süratle yapılır. İşletmede aynca 18 ambülans mevcuttur. Cenaze ılanlarında, hizmet bedeli alınmaz. İSLAM CENAZE İŞLERİ 147 20 06 140 68 86 Tatile giderken ksdbinizi kontrol ettiriniz. TÜRK KALP VAKFI 1751244/45» 1485866*3736957 SOYADI TASHİHİ Bakırköy 1. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 1989/352 esas, 1989/595 karar sayılı ve 5.7.1989 tarihli ilamı ile BAYRAK olan soyadım, TAŞTAN olarak değişmiştir. tlan olunur. ALİ RtZA BAYRAK Yarım günlük seminerlerımize katılın, bir program yazmayı öğretelim. Tesislerimızi ve MEB Sertifikalı Bilgisayar Kurslarımızı Tanıtalım. Bakırköy ve Mecidıyeköy Şubelenmız ıçın Kurs Kayıtlanmız başlamıştır. Tel: 583 20 01, 583 20 14 ÜCRETSİZ TANITIM SEMİNERLERİ