Katalog

16.EYLÜL 1989 KÜLTÜRYAŞAM HAYVANLAR tSMAÎL GİILGEÇ CUMHURÎYET/5 5 yüzyıllık buluşma İznik Çinileri Sergisi'nin Turktslam Eserleri Müzesi'ndeki açılışına Kültür Bakanı Namık Kemal Zeybek ve Devlet Bakanı Ercüment Konukman da katıldılar. Üç ay açık kalacak sergide British Museum, Victoria ve Albert ile Louvre gibi ünlü müzelerin koleksiyonlarından îznik çinileri de yer alıyor. MÜRŞİT BALABANLILAR "1989 tznik Yıh" kapsammdaki ilk etkinlik olan "tznik Çinileri Sergisi", Sultanahmet'tekı Türktslam Eserleri Müzesi'nde (tbrahimpaşa Sarayı) dun açıldı. Sabah saat 10.30'da tstanbul Unıversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsu Başkanı Prof. Dr. Işıl Akbaygil, Türktslam Eserleri Muzesi Muduru Prof. Nazan Ölçer ve Türk Ekonomi Bankası Halkla tlişkiler Mudıresi Nurten Özkoray tarafından serginin tanıtımı amacıyla bir basın toplantısı duzenlendi. Daha sonra Kültur Bakanı Namık Kemal Zevbek, Devlet Bakanı Ercüment Konukman, Vakıflar Genel Muduru Şeref Macun, Eski Eserler ve Muzeler Genel Muduru Altan Akad'ın yanı sıra, yerli ve yabancı birçok konuk ve gazetecinin hazır bulunduğu sarayın avlusunda Prof. Dr. Işıl Akbaygil kısa bir konuşma yaptı ve serginin gerçekleşmesine erneği geçen kişi ve kuruluşlara tesekkur etti. IZNİK YILFNDA İZNİK CİNİLERİSERGİSÎ P İ K N İ K PtYALE MADRA 206 parça iznik sergHenJyar Türklslam Eserleri Müzesındekı İznik Çinileri Sergisi'nde toplam 206 parça İznik yer alıyor Sergıdekı Izniklenn ellı kadarı Türkıye'den. (Fotoğrat. Yıldız Üçok) teyen Kültur Bakanı Namık Kemal Zeybek daha sonra Prof. Nazan Ölçer ve Prof. Dr. Işıl Akbaygil'in verdiği bilgıler ışığında sergiyi gezdi. 15 Aralık 1989 cuma gunune kadar açık kalacak olan sergide, iznik çiniciliğinın 1470 ydlanndan 17. yüzyıl sonuna kadar olan donemini kapsayan 206 parça eser yer alıyor. Muzenin Dıvanhane Bölumu'ndeki uç salona yerleştırilen İznik evani (kapkaçak) çinileri, çağına ve belli bir senaryoya göre düzenlenmiş özel vitnnlerde sergıleniyor. tstanbul Üniversitesi Sosyal Bilırnler Enstitusü'nun girışimlerı, Turk Ekonomi Bankası'nın desteği ve Kültür Bakanhğı'nın himayesinde gerçekleşen "tznik Çinileri Sergisi" şu ana kadar Türkıye'de ve dünyada gerçekleştirilen en kapsamlı tznik Sergisi olma özelliğini de taşıyor. Pazartesi dışında her gun saat 10.0017.00 arasında gezilebüecek olan serginin girış ucretı 5 bin lira olarak belirlendi. Ziyaretçiler sergi hakkında ayrıntılı bilgi edinmek isterlerse, müze girişinde satılan "tznik" kitabını ya da "Sergi KatalogıT'nu edinebilecekler. Turktslam Eserleri Müzesi'nde sergilenen 206 parça tznik evani çinisinin 50 parçası Türkiye'den. Bunun önemli bir bölumu de Nihal Kuyaş koleksıyonundaki eserlerden oluşuyor. Sergide bulunan çinilerin geldiği bazı önemli muze ve koleksiyonları şöyle sualayabiliriz: Lizbon'daki Gulbenkyan Muzesi, Kuveyt'teki Kuveyt Ulusal Muzesi, Londra'daki British Museum, Kopenhag'daki David Koleksiyonu, Paris'tekı Louvre Müzesi'nde yer alan eserler ve HIZLI GAZETECİ NECDETŞEN UYKUPAH UMMUJ ÜJJTÜUDE PE BENİM Iznîkler tarüşıhyor yine Londra'daki Victoria ve Albert Müzesi'ndeki çiniler. Muzenin Dıvanhane Bolumu'nun kuçuk salonunda "slip tekniğiyle yapılmış çiniler" ve literatürde "Milel işi" dıye bilinen seramikler iki ayrı vitrinde^ergileniyor. Neslişah Sultan koleksıyonundaki kâse bu bolümde yer alıyor. tkinci salonda Fatih ve II. Beyazıt dönemine ait, "Baba Nakkaş Üslubu", "Dıigum Ustası Grubu", "Lotus Ustası Grubu" ve "DenemeDönemi" tekniğiyle biçimlendirilmiş çiniler bulunuyor. Prof. lşü AkbaygiTin ardından Zengin ve gelişmiş teknikle yakursuye gelen Kultur Bakanı Napılan evani çiniler ise büyük samık Kemal Zeybek serginin önelonda sergileniyor. Burada "Hemine değınerek, "Bizim kultürülezoni Tuğrakeş Üslubu", "L'stamüz zengindir >e rakipsizdir" delann Üslubu", "Şam tşi", "Saz di. Açılışı Devlet Bakanı ErcüÜslubu", "Siimbul Üslubu"yla ment Konukman'ın yapmasını isyapılmış çinilerin yanı sıra II. Selim dönemi (15661574) ve III. Murat dönemi (15741603) tznik çini urunleri sergileniyor. Yurtdışındaki tznik çinilerinin Turkiye'de sergilenmesi Kültür Bakanhğı'nın, dolayısıyla devletin guvencesi alınarak sağlandı. Yabancı muze ve koleksiyon sahipleri bununla da yetinmeyerek kendi sigorta şirketlenyle anlaşma yapılmasını istediler. Sergi öncesinde bulundukiarı ülkelerden uçakla gönderilen eserlerin, özellıkle ambalajlarının titizlikle yapıldığı dikkati çekiyordu. Bir servis tabağı buyuklüğündeki kap için yaklaşık bir TV atnbalaj kutusu buyuklüğündeki koliler Türktslam Eserlen Müzesi'ndeki yerleştirme sırasında zorluklara yol açtı. Butün bu zorluklara karşın, koleksiyonu kendisı getiren birkaç kişı de olmadı değil. örneğın Eric Lanvra MtzBSİ'Mtsıı gateato İznik Çinileri Sergisi'nin açılışından önce Türklslam Eserleri Müzesi'nde heyecanlı Gnınberg, spor bir çanta içine saatter yaşandı. Yurtdışından gelen eserler büyuk bir özenle kutulanndan çıkarılıp sergi salonuna yerleştırıldı Islam yerleştirdiği koleksiyonunu uçakEserlen Bölumü Sorumlusu Martha Bernus Taylor'un (ortada) Louvre Muzest'nden getrdığı Izniklenn duzenlenışınde ta yanında getirdi. Bir Fransız vatandaşı olan Gnıııberg, Türkiye'Türk Islam Eserleri Muzesi Müdurü Prof. Nazan Ölçer de (solda) hazır bulundu (Fotoğraf: Yıldız Üçok) de doğmuş. tznik Çınilen Sergisı'ne en fazla eser veren kuruluş British Museum. Bntısh Museum, sergiye 40 parça eserle katılıyor. tznik çinilerini Turkiye'ye getiren muzenin Şark Eserleri Müdür Yardımcısı Micbael Rogers, British MuseKiUtnr Servisi "1989 tznik Yıta" kapsamında nemde gerçekleştirdikkri kazılarla ilgili bilgüeri der um'un 1868'den bu yana birçok bugünkü bir başka etkinlik "Uluslararası tznik Se ledikleri "2. Dönem tznik Kazılan" kitabı da ya İznik çınisinı satın aldığını ya da ramik ve Çini Sempozyumu." tstanbul Üniversite yımlandı. Kitabın hazırlanmasına Prof. Dr. Şerare bağış olarak kabul ettiğıni belirsi Doktora Salonu'nda gerçekleştirilecek olan sem Yetkin de katıldı. Bilindiği gibi 1963 yılında başla tiyor. yan kazı ve sondajlarda elde edilen buluntular şimLouvre Muzesi tslara Eserlerı pozyum iki gun surecek. Bugün ve yarın sabah saat 9.00'da başlayacak diye dek literatürde "Milet işi", "Rodos işi", "Şam Bolumu sorumlusu Martha Berolan sempozyumda tznik çiniciliği ile ilgilenen bi işi" gibi isimlerle anılan Osmanlı çini ve seramiği nus Taylor da eserlerle bırlikte gelim adamları ve öğretim uyeleri bildiriler sunacak nin asıl üretim merkezinin tznik olduğunu ortaya len bir başka uzman. Bayan Taylar. "Uluslararası İznik Seramik ve Çini Sempoz koymuştu. Bu sempozyumda ise Prof. Dr. Oktay lor, 1990yılının şubat ayında Payumu"nun Danışmanlar Kurulu şu adlardan olu Aslanapa'nın slip tekniğiyle ilgili yeni açıklamalar ns'te düzenlenecek olan Kanuni Sergisi'nin organizasyon sorumşuyor: Prof. Dr. Okta\ Aslanapa, Prof. DT. Işıl Ak yapması bekleniyor. Sempozyumun bugün gerçekleştirilecek olan bi lusu. baygil, Prof. Dr. Gonul Öney, Prof. Dr. Oluş Ank, Prof. Dr. Şerare Yetkin. Danışmanlar Kurulu'nun rinci oturumunda başkaniığı Prof. Dr. Aptullah Ku Tekniği, desenleri, renkleri babaşkanlığını 1964 yılından bu yana tznik'te "tznik ran yapacak. Bu oturumda bildiri sunacak isimler kımından yapıldığı donem göz çini fınnlan kazJan"nı yapan Prof. Oktay Aslana şöyle sıralanıyor: Prof. Dr. Oktay Aslanapa, Dr. Jo onune alınarak "eşsiz" diye nıtehanna ZickNissen, Prof. Dr. Şerare Yetkin, D . Ju lenen tznik Çinileri, Turktslam pa yapacak. Sempozyumda kazı sonuçlanndan elde edilen lian Henderson, Dr. Necdet Sakarya. öğleden son Eserleri Muzesi Muduru Prof. bulgulann ışığında "çini literatnrüne" bazı önemli raki ikinci oturumun başkanlığını ise Prof. Dr. Do Nazan Ölçer'in zamanla yarışırğan Knban yapacak. Burada bildiri sunacak isim casma gosterdiği yoğun çalışma katkılann gerçekleşeceği belirtiliyor. Prof. Dr. Oktay Aslanapa ve Dr. Are Altun'un ler de şunlar: Dr. Maria M. Mota, Dr. Danuta Chi sonunda sergilenmeye hazır hale geniş bir ekiple 196480 ve 198188 olarak iki dö mielowska, Dr. Filiz Yenişehiriioglu, Faik Kınmlı. getirildi. ÇİZGÎLÎK KÂMtL MASARACI AĞAÇ YAŞKEN EĞİLİR KEMAL GÖKHAN GÜRSES Hay allah, birden ürperdim. Çok ilginç. İçimde kuvvetli bir ağrı beliriyor. Bir sızı. Ulaan... Mapushane... Bunu daha fazla tekrarlamak ıstemiyorum, olur sonra... Bir anda hislerimin ani değişiminden entelektüel zevk alıcılarımda gastrıte benzer bir yanma, orgazmik beklentinin ani kesıntisine benzer duvara sürtünme, tıkanma duygusuna dökülüyorum. Saate bakmalı; 24.01... Anlamahydım işte! Artık 12 Eylül 1980... Bağırmak, çığlık atmak, nefret etmekten nefret etmek istiyorum. İçmek istiyorum. Doğrusu ya ben, tuhaf, sancılı, ezilmiş, örselenmiş bir duygunun, uyku tutmayan bir bilincin esiriyim. Vte içten içe, içime doöru, sonsuz bir çığlıklı bağırıyorum: "12 EYUJL ÖNCESİNE DÖNMEK ISTİYORUMr Uluslararası İznik Seramik ve Çini Sempozyumu GARFIELD JIM DAVIES JBM PAV?S TARIHTE BUGUN MVMTAZ ARIKAN 16 Eylül 137S'TE BudİN, AVUSTTeALYA'UtN KU^SYtAJOE YER. ALAN Y£UI GlUE BAĞtMStZLlğtNI ILAH ETMrÇTı. DÜNYANIN İKİNCİ QÜYÜ< ADASI OLAM YEMI GİH£'NİN POSU YA/e/SlM&A BULUMAN PAPUA YENİ GINE DEVLETİNİN BAŞKENTİ fORr MOR£S8Y K£Urtl>l#. İLK KEZ 16.YÛZVILDA İSPANYOL PENİZCtSİ OKTİZ D£ RETES 'IN, YE8.LILEIZI APRtKA GİNEULE&UE 8BNZETEREK * GfME "AOINI VB&&IĞİ BÜYÜK ADA, ZAMAU İÇINDE, HOLLANOA,ALMANYA, IMGILTE&E V£ AVUSTOU.yA'NIAI £G£M£NLlSfMÎ YAfAMlÇ77, ANCAK', SÖ2 KONUSU PEVLETLE&, Y£NI £lNE'DEN YALNI2CA YA&MZLANtotŞ, YEKLrLE&N İÇİN HİÇBİH. CİD YENİ GINE BAGIMSIZUGINI KAZANIYOR. i 1989 îznik Yılı dolayısıyla 'Iznik'kitabı yayımlandı Prof. Nurhan Atasoy ve Oxford Üniversitesi'nden Dr. Julian Raby tarafından hazırlanan kitabın düzenlemesi Yannis Petsopulos tarafından yapıldı. Sonradan, Akdoğan köyündeki bir kilisenin frekslerinin ABD'deki Menil Koleksiyonu 'na satılmasında Petsopulos'un aracıhk yaptığı öğrenilince Petsopulos'un adı kitaptan çıkarıldı. iznik' kitabmın serüvenleri Kültür Servisi "1989 tznik Yılı" etkinliklerinin önemli unınlerinden biri de "tznik" kitabı. tngilizcesinin "tznik: The Pottery of Ottoman Turkey" adıyla basüdıgı kitabı Prof. Nurhan Atasoy ve Oxford Üniversitesi tslam Bolumu öğretim uyelerinden Dr. Julian Raby birlikte hazırladılar. Kitapta yine Oxford Üniversitesî'nden Dr. Julian Henderson'a ait bir bölüm de yer alıyor. tznik çinileri konusunda yurtdışında ve otoriteler nezdinde kabul görecek bilimsel çalışmaların yokluğundan hareketle hazjrlanan "tznik" kitabı, serginin ardından Türkiye'de ve Avrupa'da kalıcıhğı olan bir çalışma olarak düşünüldü. Bu konuda yurtdışındaki sanat çevreleriyle ilişkileri oldukça iyi olan Prof. Nurhan Atasoy'un girişimleriyle gerçekleştirilen kitabın önemlice bir bölümünü Julian Raby yazdı. Baskı tekniği, Avrupa'da pazarlanabilmesi ve İznik çini kültürunün Batı'da daha iyi tanınmasını sağlamak amaçlarıyla tngiltere'de bastırılan "tznik" kitabmın düzenlemesini Yannb Petsopulos yaptı. Türk tslam sanatı konusunda Baühlarca bir otorite olarak ka özgen Acar'ın haberinin gazetemizde yayımlanmasmdan sonra, kitabın orijinalinde yer alan Yannis Petsopulos adı çıkarıldı. Konuyla ilgili olarak kendisiyle görüştüğümüz tstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Başkaru ve Sergi Duzenleme Koraitesi Sorumlusu Prof. Işıl Akbaygil "Konuyu böyle ele almak yanhş olor. Biz 'kitabı hazırlandıktan sonra göreceğiz' kaydıyla Alexandria Press'e verdik. Ama o>le olmadı. Organizasyondaki irtibatsızlıklar nedeniyle Prof. Nurhan Atasoy'la anlaşamadık. BUdiginiz gibi, o da istifa etti" dedi. Prof. Işıl Akbaygil ayrıca Cumhuriyet'in yayınına kadar Yannis Petsopulos'un durumundan haberdar olmadıklannı da belirtti. "tznik Yılı" etkinliklerinin basınla ilişkişini yünıten Türk Ekonomi Bankası Halkla tlişkiler Müdürü Nurten Özkoray ise bu konuda şurüan soyledı: "Kitabı lngiltere'de bashrmayı özellikle istedik. tngiltere'den iki ayrı yayınevinden teklif aldık. Yaptıklan işlerin örneklerine de baktık. Ömegin, daha once Alexandria Press bir halı katalogu haarlanuşü ve mükemmeldi. Yannis Petsopulos adı Avrupa'da çok iyi bilinir. Kendisinin çini konusunda uzman oldugu her fırsatta belirtilir. Gazetenizin yayını başladığında kitaba başlanmıştı, geri donuş söz konusu degildi" dedi. "tznik" kitabı genel olarak tznik tarihi ve özellikle de tznik çiniciliği ile ilgili bilgı ve fotoğraflardan oluşuyor. Kitapta sergiye katılan eserlerin tümünün fotoğrafı yok, ama kıtap sergiye gelmeyen bazı eserlerin fotoğraflarını da içeriyor. 284 sayfa olan "tznik" kitabında 300'ü renkli olmak üzere 991 resim yer alıyor. Satış fiyatı 200 dolar. TÜRK ve DÜNYA KARİKATÜRÜNDEN bul edilen Yannis Petsopulos, "tznik" kitabınm basıldığı Alexandria Press yayıneviyle birlikte çalışıyor. Bilindiği gibi, Konyalı eski eser kaçakçısı Aydın Dikmen Kıbns Kanakarya mozaiklerini ve Akdoğan köyündeki bir kilisenin duvarlannda yer alan freskleri kaçırarak ABD'de Menil Koleksiyonu'na satmış, bu konudaki bilgiler Özgen Acar'ın haberiyle gazetemizde yayımlanmıştı. Menil Koleksiyonu Müdüru Walter Hopps konuyla ilgili olarak Indıanapolıs Mahkemesi'ne verdiği bilgide freskleri Yannis Petsopulos'un aracılığıyla satın aldığını açıklamıştı. Cafer Zorlu *"*• Aad Mayer Hollanda