Katalog

66. Yü; Sayı: 23271 Cumhuriyet Gelin, yararlanın. PAMUKBANK iyi ba n k a d ı r Kurucusu: Yunus Nadi 600 TL. (KDV<UM)5 Haziran 1989 Pazartesi İraııYIa Humeynfsiz dönem Yas sessizliği Dün sabah saat 07.00 'de öldüğü açıklanan İran'ındinilideriHumeyni'nincenazesi yarın kaldırılacak. Humeyni'nin öldüğünün duyurulduğu saatlerde îran 'ın çeşitli kentlerinde gözlenen tedirginlik ve telaş daha sonra yatıştı ve durumun sakinleştiği bildirildi. L i d e r l e r i n bildirisi îran 'ın Humeyni'den sonraki dört büyük lideri Cumhurbaşkanı Hamaney, Başbakan Musavi, Meclis Başkanı Rafsancani ve Yüksek Mahkeme Başkanı Ardebili, Humeyni'nin öldüğünün açıklanmasından sonra ortak bir bildiriyayımlayarak halkı uyanık olmaya çağırdılar. Son s a a t l e r i Humeyni'nin durumunun cuma günü kötülediği, bir ara kısa bir düzelmenin ardından kalp krizigeçirdiği belirtildi. Dün liderin konuşma yeteneğini kaybetmeden önce söylediği son sözlerin "ölüyorum" olduğu ve cuma geceyansına doğru öldüğü öğrenildi Dtş Haberter Servisi Dün sabah 07.00'de (TSt 6.00), Tahran radyosunca öldüğü resmen bildirilen tran'ın dini lideri Ayetullah Humeyni için Ulkede 40 gün yas ilan edildi. Cenazesi yann kaldırılacak olan Humeyni'nin yerine Devlet Başkanı Ali Hamaney seçildi. tran'ın önde gelen ve aralarında iktidar çekişmesı olan dört liderinin yaptıklan ortak açıklamada, ordu bırliklerinin her türlü komploya karşı koymak uzere kesin talimat almış olduklan vurgulandı ve Îran halkı "safian sıklaştırmaya, komplolara karşı uyanık olmaya" cağrıldı. Dini liderin öldüğünün duyurulmasından sonra ilk saatlerde halkta gözlenen heyecan ve telaşın da sonraki saatlerde geçtiği ve durumun sakin olduğu bildiriliyor. AA'nın Tahran'dan geçtiği habere göre Tahran Radyosu, Humeyni'nin ölumunü dün sabah 07.00'dekı haber bulteninde duyurdu. "Biz Allah'tan geldik ve Allah'a dönecegiz" nıealindeki ayetin okunmasının ardından verilen ölum haberiyle bırlikte günlerdir uluslararası kamuoyunu da yakından meşgul eden bir olay kesinleşmiş oldu. Bılındığı gibi 23 mayıs gunu sindinm sıstemınden kanama geçiren ve aynı gun ameliyat olan Humeyni hakkında öncekı gunlerde birkaç kere öldüğü şeklınde iddıalar ortaya atılmıştı. Cenaze törenini düzenlemek ıçin oluştunılan merkezin yayımladığı ılk bildiride, Humeyni'nin cesedinın öncekı gece yıkamp kefenlendiğı ve daha sonra morga kaldırıldığı açıkJandı. Söz konusu merkez, cenaze töreninin de yann yapılacağını bildirdi. Bu arada beş günlük resmi tatil ve 40 gunlük yas ilan edildi. Humeyni'nin öldüğünün duyurulmasından sonra Cumhurbaş(Arkası Sa. 15, Sü. l'de) \yas ilan edildi, dini liderin cenaze törenı yann Batı 'dan mesajıyok t n g i l t e r e : Söyleyecek hiçbir şeyimizyok. R ı z a P e h l e v i (Şah 'ın oğlu): îran, kargaşa dönemine girecek. Beni Sadr: (Sürgündeki eski Îran Cumhurbaşkanı): Humeyni'nin ölümü, demokrasi kapısının açılmasını sağlayabilir. Suriye: Îran 'ın modern tarihini o belirledi. E v r e n : Humeyni'nin ve/atını üzüntüyle öğrendim. ö z a l : Humeyni Îran tarihinde büyük bir devrim gerçekleştirmişti. Haber Merkezi Humeyni'nin ölumunden sonra çeşitli ülkeler ile tran'daki muhalefet liderlerı tepkilerini içeren mesajlar yayımladılar. tran'daki rejım muhaliflerinin Humeyni'nin ölumunden duydukJan memnuniyeti dıle getirdikleri gözlenirken, Suriye Resmi Haber Ajansı SANA, Humeyni'yi "Iran'ın modern tarihini yazan adam" olarak nıteledi. Batıdan hiçbir ulke başsağlığı mesajı göndermedı. Cumhurbaşkanı Kenan Evren, TBMM Başkanı Vildınra Akbulut, Başbakan Turgut Özal ve Dışişlerı Bakanı Mesut Yılmaz, Ayetullah Humeyni'nin ölümü nedeniyle Iranlı yönetıcılere birer başsağlığı mesajı gönderdiler. Cumhurbaşkanı Evren, Îran Devlet Başkanı Ali Hamaney'e gönderdiği mesajda "Dost ve komşo Îran halkııun lideri Ayttul(Arkast Sa. 15, Sü. 4'te) YANKILÂR RADİKALLER Mİ, ILIMLILAR MI KAZANACAK? Humeyni'nin halefi İran'da uzmanlar meclisi tarafından Humeyni'nin halefliğine seçilen Ali Hamaney'in, yönetimi, cumhurbaşkanlığma en yakın aday olan ve şu an ülkenin güçlü kişisi durumundaki Meclis Başkanı Rafsancani ile paylaşması söz konusu. İran'da radikaller ve dımlılar arasındaki mücadelenin Humeyni'nin ölümüyle daha da sertleşmesi bekleniyor. Dış Haberier Servisi îran1 da Homcyni'nın ölümünden sonra ülke liderliğine en yakın aday olarak Huccetülislam Ekber Haşemi Rafsancani gösterılıyordu. Ancak dün Humeynimn ölumunden sonra acilen toplanan 80 kişilik uzmanlar meclisi beklenmeyen bir karar alarak Iran'ın şimdiki Devlet Başkanı AM Hamaney'ı ölen dini lıder Ayetullah Humeyni'nin halefliğine seçti. Cumhurbaskaıılığı görevi ekirn ayında sona eren ve anayasaya göre ucuncü kez seçilemeyen 49 yaşındakı Hamaney dış polıtika konularında Meclis Baskam ve Silahlı Kuvvetler Başkomutanı Vekıli Haşimi Rafsancaıu'ye yakınhğı ıle tanınıyor. Rafsancanı ise şu an Iran'ın fiılen en guçlu kişisi konumunda. Ağustos 1989'da yapılacak olan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Hamaney'den boşalacak yere en yakın aday kendisi. Kişı olarak Rafsancani'yi İran'da iktidar çekişmesi içinde olan kamplardan birıne yerleştirmek mumkun gorünmuyor. Kendisi başbbaşma bir guç odağı \e siyasi kamplar arasında bir denge unsuru olmaya devam ediyor. Humeyni'den boşalan dini liderliğe Ali Hamaney'in halef olarak secılmesinin Rafsancani'nin guçlu konumunu nasıl et(Arkası Sa. 15, Sü. Tdt) Hamaney PORTRE AYETULLAH HUMEYNİ Şdh'ı deviren dini lider Ayetullah Runullah Humeyni 1900'de Tahran yakınlarmdaki Humeyni kasabasında doğdu. Babası ve ağabeyı de "ayetullah" unvanına sahıp olan Humeyni, militan din adamları yetiştırmesıyle ünlü bir aile ortamında buyüdu. Ikı yaşında ıken babası bir suikast sonucu öldurulen Humeyni ılk okuma derslerıni özel bir öğretmenden aldı, daha sonra Kuran okuluna gitti. 15 yaşında ağabeymden Arapça dilbılgısi ve mantık uğrenen Humeyni, 1920'lerın başında Irak'a giderek unlu ilahiyatçı Abdulkerim Hayri Yezdi'niıı yanında ilahiyat ve edebiyat okudu. Hocası Yezdi'nin Kum şehrinde bir medrese açma ve bu şehri tslamı bir merkeze dönıiştürme ginşımı üzerine tran'a döndü. Kum kenti bundan böyle Humeyni'nin yurtdışında sürgunde yaşadığı dönemler dışında sıirekli ikametgâhı oldu. 27 yaşında Faızıye Medresesı'nde dersler vermeye başlayan Humeyni, Kum kentınin ilahiyat ve fıkıh alanında önde gelen bılginlerınden bın olarak kabul (Arkası Sa. 15, Sü. l'de) Humeyni'den sonra ne olacak? Ayetullah Humeyni tlertemış yaşına rağmen, Iran'ın son yırmı beş yıllık tanhınde sıyaset bılımının kural ve kavramlannı zaman zaman altust eden bir rol oynadı Şah rejımı gıbı, 20. yüzyılın ıkıncı yansımn en örguttü. en baskıcı siyasal sıstemlennden bırının adım adım yıkılmasında, zaman zaman kanlı çatışmalara varan iktidar mücauelesının sık sık ıleri tarıhlere ertelenmesınde, Ikıncı Dünya Savaşı sonrasının en kanlı bölgesel savaşlarından bırının ardında, kısaca Iran'ın hemen her adımında hep onun ağırlığı vardı Bir puan düştü Enflasyon mayısta yüzde 73.4 Devlet htatistik Enstitüsü tüketici flyatlarındaki yıllık artış hızının geçen ay yuzde 73.4 düzeyinde gerçekleştiğini saptadı. DtE'nin n'ısan ayındaki hesabında bu rakam yüzde 74.5 olmuştu. Pekîn kana bulandı: 1400 ölü Zırhlı araçlar yaylım ateş açarak öğrencilerin üzerine yürüdü Cumhurbaşkanlığı seçimi Geçen ay en yüksek fıyat artışı yüzde 4.5 ile tzmir'de gerçekleşti. tstanbul'daki fıyat artışı ise yüzde 4 oldu. ÎTO yıllık enflasyon artışını yüzde 73 olarak hesapladı. ÎTO'nun geçen ayki hesabı yüzde 74.8 idi. Başkentte ordu bırliklerinin saldırısı dün de sıirdü. Zırhlı araçların öğrencilerin üzerine lideri, kurultayda yaptığı konuşmada, süruldüğü, kaçanların "Zaman zaman bizim cumhurbaşkanlığı arkasmdan yaylım ateşı seçimini boykot edeceğimiz şeklinde ifadeler açı/dığı bildiriliyor. öfke duyuluyor. Ben boykot sözünü hiç içindeki halk dün oğleden kullanmadım, konuya da böyle sonra Pekin sokaklannda yaklaşmıyorum. Önemli olan bir an önce barikatlar kurarak yer yer erken seçim yapılmasıdır. Biz her zaman askerlerle çatıştı. Çok sayıda askerı araç ateşe yapay bunalımlar yaratmayacak doğrultuda verildi. Gösteriler başta kararlar vermeye çalışırız" dedi. 9. Sayfada Şanghay olmak üzere diğer kentlere sıçradı. 3. Sayfada Inönii: Boykot ederiz demedim Y apay bunalım yaratmayız SHP KATLİAMA DÜNYADAN BÜYÜK TEPKI 1 Sayfada 14. Sayfada SonılarYanıtlar 7. Sayfada Özel Okullar Sınavı Gaz boru hattındaki kaçak, iki yolcu treninın havaya uçmasına sebep oldu. En az 550 ölu var. Gorbaçov ve önde gelen yoneticiler Urallar Demokrasi isteğine karşı yaylım ateş ÇınrJe iktidann "karsı devnmcı" olarak nıteledığı öğrencıler, demokrasi.özgürlük ve bunların karşısın bölgesinde Ufa kentindekı dakı en büyük engel olarak görduklen Başbakan Lı Peng ıle lıder Denrj Sıao Pıng'ın istrfasını ıstıyorlardı Haftalar süren genlımden sonra ıktdarın kaza yerine gittiler. kolladığı uygun an geldı ve Tienanmen Meydanı kana boyandı Ordu bırlıklenne karsı yer yer dırenen öğrencıler, yuzlerce ölü ve yaralı verdı 3. Sayfada • Avrupa Parlamentosu seçimleri Ingıltere'de Thatcher'ı yenilgıler bekhyor, Fransa 'da yabanalar yasası polemiği suruyor. 3. Sayfada • 32. Gün Mehmet Ali Birand, 2000'li yıllara gelimrken NATO'nun geleceğını ve Sovyet Çın zırvesinı ekrana getiriyor. 4. Sayfada • Hilmi Ziya Ulken anılıyor Felsefea Ord. Prof. Hılmı Zıya Ulken, 15. olum yıldonumunde anılıyor 4. Sayfada • Banko' için basın toplantısı Yanşma programının yapımcısı Bulent Osma ve sunucusu Bulend Özveren 'Banko'yu savundular. 4. Sayfada Sovyetler'de yeni facia: 550 ölü SHP kurultayında tüzük değışiktıkleri 374 ret oyuna karşılık 489 kabul oyuyla onaylandı. Genel Başkan Inönu oylamadan sonra yaptığı konuşmada, "Kurultayımız yönetime güveninı gostermiş oldu. Bu guveni layıkıyla kullanacağımızdan emin olmanızı istiyorum. Bundan sonra sıra seçımlere ve ıktıdara geldi" dedi. 8. Sayfada Tüztik değişikliğine kurultaydan onav */ CÜNEYT ARCAYÜREK Cumhurbaşkanlığı seçimine katılmamak "boykot" değıl de vanedir Sayın Inönü? Tersine inanıyorsunuz, olabilır. Ancak Özal, eylulde seçim yapmadı. O zaman ne olacak? 9. Sayfada Kurultayda Göstergeler... yazıyor Demokrasiyi Halka Sevdirmek... JVamuoyu yoklamalarının vardığı sonuçlar, beklendıği gibi çıkıyor Inandırıcılığı gittikçe daha çok aşınan ANAP, yüzde 20'nin altına düşerken, halk erken seçım diyor. KONDA'nın Mıllıyet ıçin 2628 mayıs günlerinde gerçekleştırdiği seçım araştırmasının sonucuna göre, partilerin oy oranları şöyle dağıhyor: SHP %29.7, DYP %25, ANAP %15.9, RP %8.9, DSP %7.1, kararsızlar %7 civarında. Yerel seçımlerden bu yana ANAP, 6 puan daha yitirmış durumda. llginç bulgulardan birı de ANAP'ın ınandırıcılığıyla ilgılı. "Enflasyonu hangi parti düşürür" sorusuna verilen yanıtlar içinde, "ANAP düşürür" dıyenlerin oranı yalnızca %3.5'ten ibarettir. Ve seçmen çareyi erken seçimde görüyor. Şaşırtıcı değıldir bu sonuçlar; beklendıği (Arkası Sa. 14, Su. l'de) HASAN CEMAL • Özal'a sessiz tepki Izmırh ışadamlan kendilerıyle dıyaloğun geç kurulduğu gerekçesiyle Ozal'ın yemeğinde suskun durdular. Ekonomide • G.Saray'a Avrupa yolu göründü Ezelı rakıbı Beştktaş'ı 10 yenen Galatasaray, lıg uçunculuğu için avantaj sağladı. SarıKırmızılı takımın golu Tanju 'dan geldı. Sporda • Polonya'da Dayamşma önde Kırk yıldan bu yana ılk kez dun yapılan hur seçimde muhalefettn onde gıttığı gozlemlenıyor. Arka Sayfada • Yerli turist yersiz kaldı Tunzıncıler, turızmden para kazanma hedefîne doğru ılerlenırken, ıç tunzmın goz ardı ed'ldığını vurguladılar. Arka Sayfada GOZLEM UGUR MUMCU Sınav... SHP, dün hem iyi bir sınav verdı hem de kötü sınavlar "lyı sınav" şu Bir siyasal partıde her konu tartışılır Hele ozgurlukçu partılerde tartışılmayacak konu olamaz Dün SHP boyle canlı t>< tartışma ortamına sahne oldu Zaman kısıtlıydı, yer bu tartışmalar ıçin hıç de elverışlı değıldı Arada, yuhalar. Islıklar. . Baş(Arkosı Sa. 14, Su. Tde)