Katalog

21 MAYIS 1989 CUMHURİYET/17 Kamuoyu yoklamalarının babası, Gallup şirketinin başkanı George Gallup Jrj Kamuoyu yoklamalarının babası olarak bilinen Dr. George Gallup tarafından 1935'te kunılan "The Gallup Poll" o gün bugündür dünyamn dört bir yanında anketler düzenliyor. Bugün 48 ülkede faaliyet gösteren ve konusunda bir dünya tekeli olarak kabul edilen The Gallup Poll yakın zamana kadar tam bir aile şirketiydi. Şirket geçen eylül ayında Selection Research Group tarafından satın alındı. Dr. George Gallup'un beş yıl önceki ölümünden sonra yerini rahiplik eğitimi yapan oğlu George Gallup Jr. aldı. Gallup Jr. halen şirketin bir numaralı ismi. Akla gelebilecek hemen hemen her konuda araştırmalar yapan, kamuoyunun ne düşündüğünü bulmaya çalışan şirketin başkanı George Gallup Jr. ile New York muhabirimiz Şebnem Atiyas, şirketin Princeton'daki ofisinde göriiştü. Rahip olacaktım,anketçi oldutn PAZAR KONUĞU lam psikolojisi, îngiliz dili, sosyoloji, gazete yöneticiliği konulanyla ilgiliydi. Gazetelere insanlann düşündükleri ve duyduklan ile ilgili çeşitli konularda yazılar yazıyordu. Bir anket yapmış ve anketin değişik insanlara sorularak sağlamlaştınlabileceğıni farketmişti. Böylece anket teknikleri geliştirmeye başladı. Aym zamanda gazetecilikle son derece ilgiliydi, o sırada üç kolejde gazetecilik bölüm başkanlığı yapıyordu, aynca gazetelere duzenli köşe yazılan yazıyordu, en son olarak da büyükannemin seçim karnpanyası için bir kamuoyu yoklaması yapmıştı. Büyük annem eyalet başkan yardımcüığı için aday idi, büyükbabamın ölümünden sonra onurlandırmak için onu aday olarak ileri sürdüler, böylece ilk demokrat eyalet başkan yardımcısı olacaktı. Aynca ilk kadın aym zamanda. Babam o sırada politik anket işine girişti. Yani kısaca bu durum onun hem psikolojiye hem gazeteciliğe duyduğu ilginin koşullarla biraraya gelmesinin ürünüdür. 1934'te Kongre seçimlerinin sonuçlarım bulmaya çalıştı, o zaman sadece bir puan fark ile sonuçları buldu, böylece bu işi geliştirmeye başladı ve gazeteler için bu işi düzenli yapacak bir kurum oluşturdu. O zaman 193S ekimiydi. O gün bugündür iş devam ediyor. I H B I öyleyse siz de baştan beri bütün ailefertleri gibi işin içindeydiniz? AIDS ANKETİ Bu tür konferanslarda yeni araştırma teknikleri, keşfedilecek yeni alanları hem uluslararası düzeyde yeni gelişmeleri hem de ülke içindeki yeni konulan gözden geçiririz. Aynca kendi konumuzdaki yenilîkleri tartışınz. Değişikliklere kendimizi uyarlamak için neler yapılacağını göriişürüz. Bu yıl her yıl yaptığımız gibi babamın anısına bir uluslararası anket yapmak niyetindeyiz. Her yıl bir uluslararası konu SÖYLEŞİ ŞEBNEM ATİYAS En güvenilir kamuoyu yoklaması yapan derece ilgi çekici bir ankete göre insanlann çoğun•luslann başmı çektiğinize göre anket konusundaluğu hayatlarını değiştiren bazı olaylan yasadıktan başannın sırn nedir? sonra ruhsal derinliklerin önemini anlamışlar, bu ceşit deneyimler giderek artıyor, dolayısıyla itici güç Sorun çıkarabilecek üç önerali konu var, birincikilise ya da din adamları değil insanlann ahnyazısi seçim sonucu, her şeyden önce kimin Hollywolanm paylaşma isteği ile harekete geçmeleri ve birod'a gideceğini bulmak zorundayız, bu sizin anket birlerine yardım etmeleri olayı var. Bu durum kuiçin seçtiğiniz örnek gruba tekabül etmeyebilir, hele rumlann dışında mevcut. Başka bir deyişle kriz anhele bizimki gibi seçmenin yalnız yüzde 5Csinin oy lannda Tannnın insanlara ulaştığı ve hayatlarıru devermeye gittiği bir ülkedeyseniz, o zaman ömek gruğiştirdiğine olan inanç. Bu gerçek insani bir durum, bun yansını saymamaruz lazıın, anketin yansını atgünün birinde böyle bir anket yaparak bunu göstermanız lazım, bu nedenle seçim sonucu konusunda mek istiyorum. Bütün dünya çapında çoğunlukla inbir yöntem geliştirmek durumunda kaldık; bazı kesanlar Tannnın varhğına inamyor bazen daha yüce sim seçmenin davranışım önceden biliyonız, öncebir güç olarak, kendilerinin dışında bir gücün varüki seçimlere bakarak buna göre örnek grubu oynak ğma inamyor, bu gücün hayatlannı çizdiğine inamseçmenden seçiyoruz gibi. Bir diğer konu kararsız yor, dolayısıyla Tanrı konusunda giderek büyüyen seçmenin tutumu, bu bazen yüzde 20 gibi yüksek bir ilgi var, dolayısıyla dinin gelecekte büyük rol oybir grup olabilir, bu nedenle başka sorular kullananaması mümkün. rak bu seçmenin hangi partiye daha çok eğilimli olduğunu saptamak gerekir bazen de gı>li oylama yön§ • • • Yaptığınız anketler bu konuda ne göstem i gerekebilir, çünkü seçmen tuttugu tarafı doğteriyor? rudan birisine söylemektense gizli tutmayı yeğleyebilir. Bir de üçüncü olarak anketin zamanlaması kotnsanlann yansından çoğunlugu Amerika'da runusu var. Demin de söylediğim gibi 1948'de anketi hani deneyimlere inamyor, bu, doğaya ilişkin olabiçabuk bitirdiğimizden ötürü çıkan yüzdenin çok allir, kendilerine ilişkin olabilir, din açısından daha YENI ANKETLER GEORGE GALLUP Jr. Halen Gallup Poll'un başkanltğını yürütmekte olan George Gallup Jr. 9 Nisan 1930'da Princeton'da doğdu. Baba mesleği yerine din adamhğım seçmek isteyen Gallup Jr. lisans eğitimini Princeton üniversitesi Teoloji Bölümü'nde tamamladı. Gallup Jr. babasmın ısran uzerine 1954 yılında The Gallup Poü'da çahşmaya başladı. Beş yıl önce, 19S4'te baba George Gallup ölünce şirketin başına geçti. Kardeşi Alec Gallup ile birlikte bugün Gallup şirketinin yöneticisi. Öyle sayüır tabii bir bakuna, ben Princeton Üniversitesi'nde din eğitimi gördüm, episkopal rahip olmaya niyetliydim, ancak babam beni ilgim olan konularda bu işin bana aradığım cevaplan verebileceğine ikna etti, insanlara yardımcı olmak açısından, neye inandıklannı, gerçek inançlanmn ne olduğunu öğrenmek, dini uygulamalannın ne olduğunu öğrenmek böylece ben de bu işle uğraşmaya başladım. ^ • • B Bu bir aile şirketi değil mi? Artık değil, geçen eylülde şirketi "Selection Research Institute" denilen kuruluşa satük, aym zamanda biz de bir aile vakfi kurduk vakıf yeni fıkirlerin geliştirilmesi için bir çeşit laboratuvar niteliğinde. Yine kamuoyu araştırması kullanılarak insanlann yeni fıkirlere nasıl tepki gösterdiklerini araştıracağız. Degişik alarüarda yepyeni kavramlar ortaya atacağız, mesela şimdi ilk olarak uyuşturucu ile ilgili bir araştırma yapıyoruz; insanlann bizzat ne ölçüde uyuşturucu ile mücadeleye katıldıklanm anlamaya çalışıyoruz. abamın amsına her yıl bir uluslararası konu seçiyorüz ve anket yapıyoruz. Geçen yıl AIDS'i seçtik, 40 ülkede araştırma yaptık. AIDS konusunda insanlann bilinç düzeyinin son derece yüksek olduğunu saptadık, amabu bih'ncin davranışı fazla değiştirmediğini de gözledik. Buyıl muhtemelen çevre konusunda bir anket yapacağız. seçiyorüz, örneğin geçen yıl AIDS konusunu ele aldık. 40 ayn ülkede AIDS konusunda geniş bir anket yaptık, insanlann ne denli bilgi sahibi olduklarını, davranışlanm nasıl etkilediğini, bilginin davraruşa ne denli etkisi olduğunu araştırdık. Şaşırtıcı bir sonuç aldık, AIDS konusunda bilinç düzeyinin son derece yüksek olduğunu saptadık, ama bu bilincin, davranışı fazla değiştirmediğini de gözledik, maalesef. Bu yıl muhtemelen çevre konusunda bir anket yapacağız, 1989 Gallup Memorial Survey. Daha kesin kararlaştırmadık, ama muhtemelen çevrecilik konusunda olacak. Babam beş yıl önce öldü. Tabii büdiğiniz gibi bizim araştırmalanmızın çoğunlugu pazar araştırması şeklindedir. Gallup kamu araştırmasınının kuruluşu 1935'tir. Uluslararası grup ise 1947'den beri faaliyet göstermektedir. Uluslararası grup ilk kez Londra'da başladı. Ama uluslararası grubun ilk kuruluşu lkinci Dünya Sav'aşı sırasında Fransa ve tngiltere'de Nazi Almanyası hakkında yaptığımız kamuoyu araştırmalan ile gerçekleşti. Dolayısıyla bu konferanslann büyük faydası olduğu kamsmdayım, hep beraber bir hafta geçiriyoruz, anket sorunlannı, sonuçlann işlemden geçirihnesi ile ilgili meseleleri konuşuyonız. B amuoyu araştırmalannın sonuçlarının insanlann davranışlanm etkilediği tartışması sürüp gidiyor. Ama bu konuda bir kanıt gösterilebilmiş değil. Ayrıca kamt gösterilse bile, bizim görevimiz var olanı ortaya çıkartmak ve sunmaktır. Ortaya çıkanlar, sonunda insanlann düşüncelerini değiştirebilir, bu da son derece olumludur. tına düştük, eğer çabuk bitirirseniz büyük bir marj ile kaybedersiniz. Eğer bir anket kuruluşu büyük hata yaptı denecekse bu üç noktadan birini hesaba katmamış demektir, çünkü ancak bu üç nokta temel meseleyi oluşturuyor. Tabii bunlann yanında birçok küçük mesele var her zaman. Ama büdiğiniz gibi bizim açımızdan seçim anketleri, yaptığımız işin yüzde 1015'ini oluşturur. Gazeteci olarak ve anket araştırmacıları olarak görevimiz neyin kamuoyu için önemli olduğunu bulmak, kamuoyunun neyle ilgilendiğini görmek ve her şeyi kapsayacak anketle, çıkarabilmektir ve tabii pazar araştırmasıdır. Ekonomi, politika, din, ki bu konu benim için özel önem taşıyor, sağlık konulan, mesela bugün birazdan milli sağlık konulanndaki sonuçları kapsayan bir anketi açıklamak üzere bir sağlık konferansına gidiyonım, yani her şey bizim ügi alammız içinde; uçan dairelerden tutun da silahlara değin, hükümete olan güven nedir, insanlar ekonomik olarak daha iyi bir dunımda mı, değil tni gibi her şey. Din konusunun özellikle altını çizdiniz? Gallup Jr. ve AmrlkaMar MartNısan 1989'a ait sosyal, ekonomik ve politik eğilimleri yansıtan "Gallup Raporu"nun anket sonuçları Amerikan toplumunun dünyamn en silahlı sivil toplumu olduğunu kanıtlıyor. Amerikan aılelennın yüzde 47 si silahlı. Rapor bu yüzdenin yaktaşık 30 yıldır sabit olduğunu belirtiyor. Yüzde 31 tüfek, yüzde 28 av tüfeği, yüzde 25 tabanca sahıbı. Her on evden üç tanesinde üç ya da daha fazla silah bulunuyor, yüzde 15 ıse dört ya da daha fazla sılaha sahip. Aym rapordan bir başka şaşırtıcı sonuç Amerikalıların gelecejje dair en büyük endisesi vergilerin artması. Vergilenn artmasmdan endişe edenler yüzde 42, eşlerinin ya da kendilennin işlerini kaybetmekten korkanlar yüzde 14, ufak bir grup var, üçte bir gibi, ancak bu nüfusun değişmeyen bir grubu üçte bir, bunlar ya kilise içi ya da kilise dışı gnıplar, bazılan ölüme yaklaşma deneyimleri yaşamış, bu konuda tam anlamıyla bir uluslararası anket yapmış değüiz. Eğer yapmış olsaydık muhtemelen aym cevabı aürdık kanısındayım. ^ H H Kamuoyu yoklamalanna ilişkin bir başka tartışma da sonuçlann kamuoyu davranışlanm etkilediği yönünde? fiyatlann artacağından endişe edenler yüzde 24, faız hadlennin artacağından korkanlar yüzde 11. Bush'un verdiğı bütün sözlere rağmen halen Amerikan nüfusunun yüzde 76'sı yönetimin vergilen arttıracağı kanısında. Bugünkü vergi sısteminı adil olarak görenler ise mutlu azmlık, yani sadece yüzde 13. Gallup raporu Amenkalılar için en önemli şeylen şöyle sıralıyor: Yüzde 89'u için iyı bir aile hayatına sahip olmak, yüzde 85'ı için iyı bir görüntü sahibi olmak, yüzde 84'ü için sağlıklı olmak, yüzde 69 u için başanlı olmak, yüzde 67'si için daha iyi bir Amerika için çabalamak. yüzde 60'ı için sıkı bir ahlak sahibi olmak, yüzde 50'si için heyecan verici bir hayat yasamak, yüzde 41'i için iyi bir ev, araba vs. sahibi olmak. I ^ I H <Z' bir başka ilginç anketiniz 1992 Avrupa Birliği ile ilgiliydi değil mi? Evet, Avrupa barometresi dediğimiz bir şey yaptık, Ortak Pazar ülkelerinin hepsini kapsıyordu, bu bizim için çok önemli bir soru, bu ülkelerde yaptığımız araştırmalara devam edeceğiz, bu önumüzdeki konferansta eminim önemli bir konu olacak. Bu ülkeleri ortak bir pazar olarak görmek, değerlendirmek, bizim açımızdan son derece önemli tabii. Japonya'ya karşı en büyük ekonomik blok haline gelecek Avrupa. ^ • • H Pek çok ülkede Orta Amerika, Afrika ve Orıadoğu'da, yani demokrasi sorunlan olan ülkelerde anket yapan elemanlarınız ne gibi sorunlarla karşılaşıyorlar? Sorunlar oluyor tabii. Mesela yakın zamana değin Ispanya'da çok sorunumuz oldu, ama yüzde dok. sana yakın durumda, yani büyük çoğunlukla sorunumuz olmuyor; şöyle ki, mesela Güney Afrika'da siyahlan destekleyen anketler ortaya çıkanrsanız hükümet bir baskı yapmıyor, büyük ölçüde hükümet kanşmıyor, Güney Afrika'da bu tür sorunlar olabiliyor, ne olursa olsun hükümet ya da başka kunıIuşlar kamuoyu yoklamalannın sonuçlarım beğenmeyeceklerdir ve kamuya açıklanmasım istemeyeceklerdir, ama yapılacak bir şey yok. Aynca bizim açımızdan önemli olan, bir tarafı tutuyor izlenimi vermemektir, mümkün olduğunda tarafsız kalmayı sağlamaktır. s n K ok kısa bir süre içinde bütün ülkenin ne düşündüğünü ucuz ve etkin şekilde öğrenmek mümkün. 1 saatlik bir televizyon programının başında soruyu soruyorsunuz, sonunda kamuoyunun ne düşündüğünü öğrenmek mümkün. •••1 Uluslararası alanda teknik eşitsizlikleri nasıl dengeliyorsunuz? SEÇİM ANKETLERİ tşte bu nedenle uluslararası grubu kurduk aslında, birbirimize teknik yardım imkânını kullanabilmek için birbirimizin kullandığı teknikleri paylaşmak amacıyla, herkesin birbirinden alışverişe ihtiyacı oluyor, diğer ülkeler bazen çok daha öteye gidebiliyorlar, örneğin Japonlar. Japonya'da pek çok şirket bu işle ilgileniyor şu anda. Dolayısıyla servislerin genel düzeyi son derece yüksek. Örneğin seçim konusunda yalmzca iki yüzde puanı aşagıdayız, bazen bazı ülkelerde bu marj büyüyebiliyor, örneğin PtAR'ın da başına geldi, biz buna "off mark" olmak diyonız, yani bir çeşit tutturamamak, bu ba Neden? DINDAR BIRIYIM Tabii bunun iki temel nedeni var, sosyolojik açıdan baktığımızda Amerika'da din dinamiği davramşlanmız ve düşüncelerimizle doğrudan ve büyük ölçüde ilgili bir olay. Tabii bunu söyleyerek aşın dindar bir topluluk olduğumuzu söylemek istemiyonım, ama dinin bizim için son derece önemli olduğunu söylemeye çalışıyomm, bu, davramşlan etkilemesi açısından önemli. Bir de kişisel bir ilgim var tabii. Ben dindar biriyim, eğer Tanrı insanlarla bu denli son derece önemli bir pazar araştırma tekniği olarak kullanılacağını biliyordu. Kısa bir süre içinde bütün ülkenin ne düşündüğünü ucuz ve etkin şekilde öğrenmenin mümkün olduğunu kanıtlamıştı. Bili rınceton Üniyersitesi'nde din eğitimi gördüm. Episkopal rahip olmaya niyetliydim, ancak babam beni ilgim olan konularda bu işin, bana aradığım cevapları verebileceğine ikna etti. ilgiliyse, insanlann Tannyı nasıl cevapladıklarını bulmak önem kazanır. • • • Dinin giderek önem kazanacağı kanısmda mısımz? Kesinlikle öyle olacağı kanısındayım, sadece kiliscnin etkisiyle değil, Ingiltere ve ABD'de yapılan son P ETKİLEME VAR Mi? ~ Evet bu tartışma halen var, ama bu konuda bir kamt gösterilmiş değil. 1935'ten beri seçim anketi yapıyoruz, bir tanesinde bunu kanıtlayabilmek mümkün değil, aynca şunu belirtmek lazım, kamt olsaydı bile biz bu anlamda gazeteci sayılınz, bizim görevimiz var olanı ortaya çıkarmak ve sunmaktır. Ortaya çıkanlar sonunda insanlar düşüncelerini değiştirebilirler, bu da son derece olumludur, bu konuda ahlaki ya da teknik bir yanlışlık yok, bilimsel bir işlemdir, aynca etkisi olsa bile son derece düşük. Bazı ülkelerde kanunlar var, örneğin Fransa'da seçime iki hafta kala bir kamuoyu yoklaması yayımlamak yasak, korkanm bu eğilim diğer ulkelerde de başladı, maalesef. • • • Babanız başlangıçta bütün bunlann farkında mıydı? Teknolojinın bu kadar gelişip kamuoyu araştırmasınm boyutlarının bu denli önemli bir hale geleceğinin? orun çıkarabilecek üç önemli konu var, birincisi seçim sonucu, her şeyden önce kimin Hollyvvood'a gideceğini bulmak zorundayız, bu sizin anket için seçtiğiniz örnek gruba tekabül etmeyebilir, hele hele bizimki gibi seçmenin yalnız yüzde 50'sinin oy vermeye gittiği bir ülkedeyseniz, o zaman örnek grubun yarısını saymamanız lazım. Bir diğer konu kararsız seçmenin tutumu. yorsunuz, bir saatlik bir televizyon programırun başında soruyu sorup sonunda kamuoyunun ne düşündüğünü öğrenmek mümkün artık, hatta bunu uluslararası bir iletişimde yapmak mümkün. Babam rek s B izim açımızdan seçim anketleri yaptığımız işin yüzde 1015'ini oluşturur. Görevimiz, kamuoyu için neyin önemli olduğunu bulmak, kamuoyunun neyle ilgilendiğini görmektir. 1SAATTE0GRENIRIZ Sanırım farkındaydı, sanırım bu mekanizmanın zen olur. Çok çeşitli nedenlerden, örneğin 1948'de bizim başumza gelen gibi, en önemli sorun o zaman biz anketi çok çabuk durdurmuştuk ve son anda meydana gelen değişiklikleri atlamıştık, fakat tabii bu gibi durumlardan çok daha önemli olan genel kayıtlann ne gösterdiğidir ki, genelde bakıldığında, örneğin PlAR seçim sonuçlarında çok iyi bir rekoru elinde tutuyor, tngiltere seçim konusunda şu anda aramızda rekoru elinde tutuyor, seçim sorunlanyla baş edebilmek zaman alan bir şeydir, kayıtlarımıza bakıldığında çok eskilerde dahi son derece yakın sonuçlar elde ettiğimiz zamanlar olmuştur, ama seneler geçtikçe hep iyiye gidilmiş sonunda en düşük yüzİ ^ H H I Kısa bir süre sonra uluslararası Gallup'un de puana ulaşılmıştır, genel eğri bunu gösterir. Zabir konferansma katılmak için Turkiye'ye gıdeceksi ten uç ya da 4 puan fark yapmak normaldir, pek çok niz? Bu konferansın ozelliklerini biraz anlatır mısımz? anket şirketi artık bunun da altına inebilmektedir.