Katalog

CUMHURİYET/2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER de Halıt Paşa, arkadan Alı Bey ve arkadaşları yaylı kapıdan geçıp kuçuk hole ındıler Bır ara meraka duşerek arkalanndan gıtmek ıstedımse de, ba$ta belırttığım gıbı, korku meraka ustun geldı, kalem odasının ıçıne çekıldım, ne olacağını gormek ıçın pencereye koştum Önemlı bır şevler olacağını sezmıştım Korkmakta haklıydım 'Delı Halıt" adıvla anılan Halıt Paşa, Bırıncı Dun>a Savaşı'nda ön saflarda çarpışmış, turiu verlerınden varalanmış, Ulusal Kurtuluş Savaşı'nda da doğu cephesınde yararlıklar göstermış bır asker emeklısıydı Komutanı bulunduğu bırlılderde kuçuk de olsa kusurlu görulen genç subaylarını bağışlamayıp kendı elıyle \urarak öldurdüğü sovlentısı yaygındı Yüz çızgılerı her zaman gergın, sınırh bır zat olduğu ıçın Meclıs'm bütun memur ve kâtıplen ondan çekınırdı şa bu kez Alı Bej'e öfkelenmış ve aralarında bır tartışma geçmış lşte yukarıda tanık olduğum olay bu tartışmanın sonucu ımış Ben sılah seslerını duyunca Halıt Paşa'nın Alı Bey'ı vurduğunu sanmıştım Meğer Paşa, aralıktakı basamaklan ıner ınmez bırden genye donup paltosunun cebınden tabancasını çekmış Ancak daha o davranırken Alı Bey hemen Paşa'nın ayaklarına atılıp onu yere duşurmuş, böylece Halıt Paşa1 nın kurşunlan boşa gıtmış Vere yuvarlanan Alı Bey sılahını çıkanp Halıt Paşa'yı karnından vurmuş, kendısı de vüzunden sıynklar almış Halıt Paşa'yı buvuk hole açılan kapının hemen 'sağındakı oda>a kaldırdılar Hol, toplantıyı bırakıp koşuşan mılletvekıllenyle doldu Hekımler geldı, savcı ve adlıye memurlan gelerek odada Halıt Paşa ıle Alı Bey ve arkadaşlannın ıfadelennı aldı Bana ve ötekı nobetçı memurlara bır sure daha Meclıs'te kaJmamızı, genel yazman Vevsel Adıl Bey emrettı Kaldık Uzunca bır süre geçtıkten sonra mılletvekıllerı dağıldı, ortalık kararıyordu kı, Curnhurba>kanı Mustafa Kemal Paşa geldı, Halıt Paşa'nın >attığı odaya gırıp bır süre kaldıktan sonra ayrıldı 16 NİSAN 1989 TBMM'deki Ilk Ci ı a y e t u HIFZI VELDET VELİDEDEOĞLU 64 yıl once, 9 Şubat 1925'te, ışlenmış olan bu cı nayete berum kadar yakından tanık olmuş bır kışı nın bugun havatta olduğunu sanmıyorum Ben o gun Meclıs'm Kanunlar KaJemı'nde nobetçı memur olarak görev yapıyordum Dıvan ı Rıyaset ve Adlıye Encumenı (Başkanlık Dıvanı ve Adalet Komısyonu) kâtıbıydım ÇaJışma saatımn bıtımınde, eğer Meclıs Genel Kurul toplantı haJınde ıse e\rak ve tahrırat (yazı ışlerı), kavanın (yasalar), muhasebe (savmanlık) mudurluklerı raemurlarından bırer kâtıp, genel kurul dağılıncaya kadar, kendı kaJem odalarında nobet tutmakla vukumluvdu Tutanak Mudurluğu memur ve kâtıp kadrosu tumu>le Mec lıs'te kalır, genel kuruldakı goruşmelerı harfi harfine tutanağa geçırırdı Benım bağh bulundu|um kavanın kalemının odası, Ikıncı Meclıs bınasında, gın$ kapısının açıldığı kuçuk holden geçılınce hemen soldakı oda ıdı Kuçuk holun ıkı vanında avnaiı portmantolar vardı Bu holden bırkaç merdı venleçıkıldıktan sonra, kuçuk krıslal camlarla bezenmış bır yaylı kapı ıle bına>ı bovdan boya kaplayan bu>uk hole, genış kondora gırılırdı Kanunlar Mudurluğu kalem odasının kapısı bu buyuk hole açılır, kapının tam karşısındakı pencerelen de Ankara Palas Otelı'ne bakardı ' PENCERE Irtica Otobüsü?.. Bır felaketten kurhıldum." Demek o anda korku, merakımı yenmış ve benı odada aJıkoymuştu lyı etmışım Çunku ertesı gunu yukarıda sözunu ettığım kuçuk holdekı avnalı vestıyerlenn bırınde ve holun tavamnda kurşun delıklerını gorunce bır kaza kurşununa kurban gıtme olasılığının çok kuvvetlı olduğunu anladjm O gun Meclıs'te Dıvanı Muhasebat (Sayıştav) denetçılennın devlet harcamalann) denetlemesı konusunda çok sert tartışmalar oluyor, sesler büyıik kondoru a$ıp kalem odasına kadar geh>ordu Ara sıra bır koşu toplantı salonunun van kapısına gıdıp tartışmalara kulak nıısafırı oiduktan sonra hemen buroma dönu>ordum Çunku nobetçı memurların burodan aynlması vasaktı Bu nedenle o gunku goruşmelen başından sonuna kadar ızleyemedım Hava çok gergındı Başbakan Fethı (Okyar) Bey de tartışmalara kdtılmjstı Buronun kapısında ajakta du rarak olanı bıtenı ızleyıp gözlemeye çahşıyordum Akşam uzen goruşmeler surerken bır ara Afyonkarahısar mıiletvekılı Alı (Çetınkaya) Ete>. >anıııda Gazıantep mıiletvekılı Kılıç Alı ve Rıze mıiletvekılı Fuat beylerle bırlıkte salondan çıkıp buvuk holde, saraydan gelme aynaların onunde durdular Alı (Çetınkaya) Bey ortada ıdı ve çok ofkelı goruÇalışma saatı bıtmış olduğundan o gun nobetçı nuyordu Ovsa aslında alçak gonullu, babacan bır memur olarak bulunduğum odada \a!ni2dım Me<. adamdı Onun, Ay\alık'ta, kuçuk jandarma bırlığının komutanı olduğu sırada üstun Yunan kuvvetlıs'ın genel kurul toplantısı devam edıyordu lerıne karşı kovduğunu butun memur arkadaşlar gıO tarıhte ben, 21 vaşımı suruvordum Kendıme bı ben de bılıyordum Bunları duşunurken Ardagore şıırler yazar ve gunce tutardım 9 Şubat 1341 han mılletvekıİı Halıt Paşa'nm da toplantı salonun(1925) Pazartesı gunu cebımdekı kuçuk deftenme dan çıkarak, holun sonundakı yukan kat merdıveharfi harfîne şu kısa notu duşmuşum nının altında bulunan vestıyerden sıvah paltosunu "Bu akşam daırede nobetçı ıdım Buvuk bır teh alıp gıydığını ve anakapıdan dışarıya çıkmak ıçın like atlattım. Halıl Paşa, Alı BeO, Alı Be> de Ha Alı (Çetınkaya) ve arkadaşlarının onünden geçerlit Paşa'yı yaraladı Sılah seslen uzenne kalem oda ken Alı Bey'e donerek "Erkeksen gel'" dedığını ve kolunu kapıya doğru uzatarak sının kapısından avrılıp ıçeme »ıgındnn. t>ı kı te Alı Bey'ın de, sol 1 cessusume maglup olarak arkalarından gıımedım. "Gelırım ne olaeak " dı>e bağırdığını duvdum ön EVET/HAYIR OKT4YAKBAL Zamanın Çarkları Şiiri Yok Edemez! "Güneş çekıldı demın Doâdu bır renk akşamı "/Bu bütün gunlenmın ıçıne denk aksamı ' Dudaklarımdan bu dızeler dokuldu bırden Edremıt Korfezı nde gunesın batısını seyredıyorum dakıkalardır Hemen çekıp gıtmıyor Deyım uygun mu bılmem salına salına uzaklaşıyor Bır daha gerı donmeyecekmış gıbı Her aksamustu bır başka yerde batıyor Bırkaç gun onceydı, ıkı dostla bakıyorduk denıze, guneşın oyunlarına korfezın tam orta yerınde gomuldu gömülecek sulara Bırkaç gun sonra dağlann ardına kaçtı Suların ustunde bır "1' çızerek Fransız şaırı Alfred de Musset, guneşın batışını ızlerken şoyle yazmış "l"nın ustunde bır nokta gıbıydı guneş" Necıp Fazıl'ı anımsadım Hangısını' Sorunuz doğrudur, evet hangısmı hangı Necıp Fazıl ı? 1930'ların 40'ların,oda40 ların ılk uç dort yılının şaır Necıp Fazıl'ını Kımı vardır, tum yaşamıyla bır butunu oluşturur Ytrmısınde neyse seksenınde de odur, doğallıkla kendını gelıştırmıştır daha lyıye, daha doğaıya, daha yararlıya yonelmıştır Kımı vardır yaşamının bır bölumunde "başka" bırıdır daha sonra busbutün başka" bırı1 Ben Necıp Fazıl'ı ağabeylenmın okul kıtabı olan "Guzel Yazılar"da tanıdım Istasyon' şıırı mı vardı, yoksa 'Otel Odaları'mı? Sanırım "Otel Odaları " llkokulun ılk sınıflarındaydım Demek kı 1930"un ılk yılları Necıp Fazıl 25 yaşlarındaymış o gun(Arkast 17. %a\)ada) Konya'da yerel seçımı Refah Partısı kazandı. Kutlarız Erbakan Hoca canlanıyor Kolay değıl, Hoca'nın üstünden 12 Eylul sılındırı geçmıştı; ama mübarek yedı canlı Hern anılanmızın takvım yapraklarını kanştırınca, yakası açılmadık haksızlıklar ortaya dökuluyor Ne gunlerdı değıl mı? 12 Eylül'den önce Konya'da bır "ırtıca mıtıngı" yapılmıştı Yeşıl bayraklar mı dalgalanmıştı? Istıklal Marşı okunurken tekbır mı getırılmıştı? Aman Allahım' Bır şeyler olmuştu da ordu müdahalesının kaçınılmazlığı kanıtlanmıştı Generaller daha ne duruyorBerum, buronun kapısından karşı pencereye koşlardı? Türkıye'yı ırtıca tehlıkesınden kurtarmak gerekıyordu Komam bırkaç sanıye surmuştü kı, bulunduğum odamutanlar darbeyı yaptılar, sonra da laık Cumhurıyet'ın canına nın duvarına bıtışık oian kuçuk gırı$ holunde bırokumak ıçın ılk ve orta öğretıme zorunlu dın derslenni koydular kaç el sılah patladı. Önsezımde ne denlı haklı olPekı, Erbakan Hoca ve arkadaşları ne oldular? duğum böylece ortaya çıktı Bu çatışmanın nedeÖnce tutuklandılar nını doğal olarak bılmıyordum Genel kurul topSonra aklandılar Bırkaç gun sonra, 14 Şubat 1341 (1925) Cumarlantısında bulunan tutanak kâtıbı arkadaşlardan bıNe oyun* tesı günü kuçuk gunce deftenme şu notu dürının ardattığına gore Halıt Paşa ıle Elazığ mıiletAradan on yıl geçtı, son yerel seçımde Konya, Refah Partısı1 vekılı Huseyın Bey arasmda bır tartışma çıkmış. Ben şürrnuşüm nındır Beledıye Başkanı Halıl Urün'un ılk "ıcraatı" da Selçuk Unı"Halit Paşa olmuş. Sabahleyin istasyona gıtlım. bunu genel kurul kursüsunde geçen bır tartışma versıtesı'ne öğrencı taşıyan otobüslere "haremselamlık" uyguNaaşını trenle Istanbul'a goturduler Nobetçi oldusandım Oysa sonradan oğrendığıme göre, o gerılaması oldu, kızların bındıklen otobusler ayrıldı, erkeklere yasaklımlı toplantıda arka sıralarda geçrruş bu tartışma gum aksamki vak'a hayaümın nıha^etıne kadar unulandı Halıt Paşa, Huseyın Bey'e fena halde öfkelenmış, tamavacagım tek canlı vak'alardan bindır. Muha* "Ben sana gosterırım" dıve soylenerek toplantı sa rebe meydanlannda bır çok kurşun yedıgi halde olVay sen mısın bunu yapan' lonunda Huseyın Bey'ın oturduğu yerın arkasındakı meyen adam ehemmıyetsiz bir asabıvelten yuvarÛlke çapında bır tepkı köpurüverdı sıraya oturmuş Onun adam vurma huyunu herhal landı gıttı. He> gıdı dunya hey!" Meğer bız ne kadar laık bır toplum ımışız1? Şımdıye dek kımı de bızlerden çok once duymuş olan Huseyın Bey, Bu nota eklenecek bır şey yok Gerçekten "Hey sınemalarda lokantalarda, pastanelerde, gazınolarda uygulanan pırelenerek yer değıştırdıkçe, Halıt Paşa da gıdıp gıdı dunya hey' " "haremselamlık" otobuse yansıyinca ayaklandık Işkenceye karşı onun yakıruna oturmuş Kısa boylu, pos bıyıkJı "haNot Bızım ga7rtenın 30 marı sayısında 13 savfada bu olay lım, selım" bır zat olan Huseyın Bey sonunda Alı sankı Meclıs ın asıl buyük holunde geçmı; ve Alı Bey'ın Halıı sessız kalan çevreler, cezaevlerındekı ölüm oruçlanna kulakla(Çetınkaya) Bey'e sığınarak "Alı Bey, bu delı benı Paşa'yı arkasından vurduğu şeklınde anlaıılrnış Halıı Paşa rını tıkayanlar, bırdenbıre öfkelendıier Selçuk Ünıversıtesı Rekvuracak ne olur aramızı bulun" demış Alı Bey bu nın karnından vurulduğu hekım raporuyla ve yanındakı ta töru Profesör Halıl Cın, kızların otobüsüne bındı nun uzenne Halıt Paşa'yı korıdora çağırıp " Pa nıkların ıfadelerıvle saptanmıştır TBMM Ikıncı Dönem tuta Aslan Rektör şam, şu zavallı Huse>ın Bey'den ne ıstersın"» Rıca naklarını bulursam bu cınayetm erles) gunü Meclıs'tc gcçen Laıklık kahramanı YÖK'çü Rektörün gazetelerde fotoğrafları edıyorum bırak onun arkasını" deyınce, Halıt Pa lanışraaian ba^ka bır vazıda göz önune koymak ıstenm H V\ yayımlandı Kız otobüsunde bır erkek' Sonunda Refah Partılı Beledıye Başkanı kararından dönmek zorunda kaldı, "kız otobüsü" uygulaması kaldınldı, hepımız bır soluk aldık, laıklık savunulmuştu ^f>kf>r «nnnvii kunıluşlann altında kalmıştır. olay değıl. 30.1.1989 tarihınde çıkarıtdı. Resmi Gazett'nin * kjJtrnff 9UIIUJU şimdl s o r u y o r u m Adalet kapanan kutuphaneler şu ana 28.5.1988 tarih le 19832 saym Ancak bu olayda hepımızı düşündürmesı gereken gerçekler SÖzlfSmplİ bunun neresınde? kadar açılmadı. Hiçbir yoneticı ıle kabul edilen ve 4. Haziran ' Turkıye Şeker Sanayıı de tarih veremiyor bu konuda. 1988 tarihmden yayımlanarak yatmaktadır Nedır onlar? PerSOtielİ Sozleşmeh Personehnden Bır Bırakın kanyer yapmaya yururluğe giren 3466 sayılı Beledıyenın kurduğu duzenı çığneyerek metazorı otobuse bı£. . Gruv çalışanları, kendı hahnde Vzman Jandarma Kanunu ıle nen Rektör Halıl Cın'ı tümumuz alkışladık Bır Allah'ın kulu çıBızler Turkıye Şeker Frrivva sadece kendı derslenni maaflanımzda bir nebze FabnkalarıA.Ş desozleşmelı LşrviyVlt çalışmak isteyen bir öğrencinm lyıleştırme oldu. Gorevde kıp da şöyle konuşmadı fo«» ; Çal'fiyoruz. IJnİVPrsİlPSİ & b u w / « " yuvasmda bir bulunan uzman jandarma Sayın Rektöri Sız davranışlarmızla topluma örnek olmak 1988 vıtınm mart ayındaık, LJmVen>UeSl kutuphaneye ihtiyact vardır. 1 çavuşu kardeşlerimiz bu zorundasmız Beledıye başkanının karannt kışı olarak çığnemesene oncesındentespn ed.len kÜtİİnhaneleiİ ayhk bir sure sizlere pek uzun lyileşmeden doğan maa$larım nızın anlamı ne' Vfen//$ olsa bıle o karara uymanız gerekmez mıy3 ucretlerle çeşıtl, aldatmacalarla M*lupiUXtlVM l gehneyebUir, ama 3 ayhk ay eyvel aldılar, Jandarma du Sız anarşıstmısınız7 Terönst mısınız? Eylemcı mısınız? Ideosozleşmeh personel' yapı/dık. nedeTl kaiKlll oğretim suresi içensinde Genel Komutanlığı bız emekti, lojik eylem yapıyorsunuz, çunku eylemınızın kökenınde laıklık ıdeŞımd, bununla yettrnn. 1lerde ' ^ ^ ' l ""l™"' oldukça uzun btr zaman. dul ve yetimlerin de olojist yatıyor başar, ve kıdeme goreucretler Bız Ercıyes C'nnersuesı Tıp >o mtıbaklarmı yaparak T.C. ÜMHk 4 fakuUe ve m Evet, Selçuk Ünıversıtesı Rektöru Halıl Cın'ın "anarşık" eyleyemden ayarlanacak denıldı. Fakultesı 111 sımf yuksek (Mgsiek o k u l u y n u n EmeMİ Sandlğl Geneı mı "ıdeotojiktır" 1989 yıına geldık Genel oğrencılerıyız. Bır unıvemtenın b u t u n l e m e s l n a v u w ı n m Mudurluğu'ne bıldirmiştir. Bılıyorum, olaya bu bıçımde yaklaşmak, çoğu kışının hoşuna Mudurluğumuz h,çb,r ayarlanıa bılım yuvas, olduğunu hepmiz tanMeriyle „ çaklflyor b u Bdmdlğl bl & ftfc gıtmeyecektır, ama, "ç/fte standart" kullanmaktan vazgeçmelıyapmadan "bız zaten başarı, bılıyoruz. Bılımde başanmn, . utj, \,L. , „ » v J «»"""«' &>"• "« »»"«»» > « d u l l a r yız Çankaya da Rektor'un "anarşık ve ıdeolo/ık" eylemıne olumlu tadem ve liyakata gore zembılle ınmeyeceğ,ni de ?i*,7jf//1tajar ^ ^ maaşlanmızı B u k a d a r ayarlamayıyaptık ' deyıp aym bıliyoruz. BİUmde ba,an T yP1' ^"/ peşın almaktayız. Hal boyle bakıyor Pekı, öğrencı eylemlennı "ıdeoh/ık" dıye nıçın suçluyoruz 9 Işçı eylemlerının "ıdeolojık" olup olmadığı neden araştırılıucretlere % 66 ilâve editerek araftırmayla, ıncelemeyle, TİTn'llaZhu kadar kn,u T? °e " t ^J**1"™1" yor? ^ . .,.. r. . . ... , . . . Zamanlamanın ou kadar kotu T C F.meklı Sandıiı Genel ucreüer verıld, Bu sektorde 10 sentezlemeyle, okumayla. yapümasmn nedenı ne? Yaz Vudurîufrhrten Turkıye Buyuk Mıllet Meclısı'ne camı yaptırmak laıklık, ama, yıhn uzennde hıtmetveren lıse çalışmayh v.s. olur. Bu aylarmda, okullarımıı Zndermemıstir Maaş kız otobusu ırtıca, devlet daırelerınde namaz vaktı görevı toplumezunu bır memur 250 bın, yuzden bızlenn, bılım i««,,/,.,t^ .„„,/»».„, »,,.,w.» jı™e™omj«r./n«i) ca bırakmak laıklık, ama Konya'da kız otobusu ırtıca, zorunlu dın yuksek tahsilh bir sef 300 bm yuvasmın yavmlarmm, bilimle **"*)**» >%?"»? ™/*\ Mkknnı vermedığı gıb, lad, cıvarında ucret almaktadır. yakından ingüenen ogretım MGÖKNYAZLAR farklanmıv da kzay, etmlstır. derslerı laıklık, ama kız .otobüsü ırtıca Z a t e n sos ai ekonon Erbakan Hoca'nın partısı yapınca ırtıca olan, baskası yapınDığer sektorlere bakılırsa elemanlarımızın da bu KiTM>Kİİ UZTTMn y " yonden ca pırü pak oluyor Sumerbank, PTT, Ziraat saydıklanma sahıp olaeak bir , pensanız, bır de Emekli Bankası, Emlak Bankası gibı ortama ıhtiyacı vardır. Bu da ÇOVUSUlTin Sandığı'nın yaptıgı haksızlık Haydı, canım sen de' kuruluşlarda lise mezunu btr ancak kutuphanelerle olabıhr. , bizleri baska turlu bır 1980'ler Türkıyesı'nde ırtıca, Konya'dakı beledıye otobüsüne memur 450 bın, şef ve Sizler bir unıverstte duşunun; 2 aUrHTTlU perısanlığın ıçıne itti. sığar mı? duzeyındekı kısıter 600700 bin kutuphanesı var ve ikisi de Bizler emekli jandarma uzman DURMUŞ BAKER lira arasmda ucret almaktadır. oğretim yılının tam ortasında çavuşlanyız Staas gosterge Emekli Jandarma Uzman Şeker Fabrikaiarı butun kapalı. Bu o kadar basıt bir tablomuzda lehimıze bır kanun Çavuşu OKURLARDAN AKT1FBANKACIUK Bir d a k i k a n ı z v e b i r k a l e m i n i z v a r s a... Formu do!durun,TELECARD sahibi olun! TELECARD BAŞVURU FORMU Lutfen formu BLTT"UK HARFLERLE doldurunuz. POSTA KODU'nuzu mutiaka yazınız ve aşağıdakı adrese hemen postalayınız. ADINIZ. SOYADINIZ MESLEĞINIZ VARSA ÇOCUKLARINIZIN ADI ADI ADIHABERLEŞME ADRESINIZ DOGUM YILI . DOCUMYILI . DOGUMYILI.. YAŞINIZ Yapı Kredi'de hesabınız ve hâlâ bır TELECARD'ınız yok mu?* Ama herhalde bir dakikanız ve bir kaleminiz var! Öyleyse şimdi siz de TELECARD sahibi oluyorsunuz**. Yandaki başvuru formunu doldurup Yapı Kredi'ye yollayın. TELECARD'ınız adresinize hemen gönderilecektir. TELECARD, banka hesabınızı Türkiye'nin her yerinde günde 24 saat. yılda 365 gün kullanmanızı sağlar. TELECARD'ınızla, hiçbir ücret ödemeden hesabınızdan para çeker. hesabınıza para ve çekyatınr, hesaplarınız arasında havale yapar, hesap durumunuzu öğrenirsiniz. Yurdun dört bıryanındaki TELEBANKA'lan*** kendi şubeniz gibi kullanırsmız. TELECARD sahibi olun, Yapı Kredi'nin "Aktif Bankacılık" hizmeüerinden siz de yararlanın. POSTA KODU TELEFON Adresıme en yakın Teleİşlemlı Yapı Kredı Şubesınde adıma vadesız bır hesap açılmasını talep edenm. TARİH IMZA ADRES TELECARD PK 12 Levent 80622 Istanbul Bugün "yeni bir hayafa adım atın. YAP/^CKREDi "h/zmette s/n/r yoktur" • Yapı Kredı de hesabınız varsa TELECARD almak ıçın doğrudan Şubenıze başvumnuz. ** TELECARD Yapı Kredı nın ucretsız bır hızmetdır •** Bugun 93 TELEBANKA Edırne den Dıyarbakır a. Bodrum dan Trabzon a 85 merkezde hızmet vermektedır. M