Katalog

15 ARALIK 1989 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/3 Salvador'da 22 ölü • SAN SALVADOR (AA) El Salvador'da ordu birlikleriyle Farabundo Marti özgürlük Cephesi adlı solcu gruba üye gerillalar arasında devam eden çarpışmalarda, son 24 saat içinde 22 gerillarun öldüğü, 13'ünün de yaralandığı bildirildi. El Salvador ordusu basın müşavirliği tarafından dün yayımlanan bildiride, ülkenin doğusundaki Usulatan bölgesinde önceki gün 17 gerillanın öldürüldüğü kaydedildi. G. Kurmay çevreleri SSCB'nin askeriyeteneğinde değişiklikgörmüyor 4 SEMİH İDİZ/EVREN DEĞER Kuzey\len tehdît kalkmaz' Tehdit Odaklan Değişirken AUSIRMEN bu tarafa kayıyor anlamına gelmez" diye konuştular. Türkiye'nin savunma stratejilerinin eskiden olduğu gibi bugün de birkaç cephe esas alınarak saptandığını kaydeden yetkililer, söz konusu cepheleri, Kuze>, Trakya, Ege Denizi ve BaO ile Güney olarak sıraladılar. Askeri çevrelerin, DoğuBatı silahsızlanşu andaki duruma oranla Kuze>''deki tehditte bir azaJma söz konusu olacak. Ancak bu "tehdidin ortadan kalkması" anlamını taşımaz. Zaten gorüşmelerde mutabakat sağlanarak sayısal bir eşttliğe gidilse bile, kalitede eşitlik sağlanmayacak. Kaldı ki AKKUM çerçevesine girmeyen silahlarda karşı tarafın üstünlüğü sürecek. DUN^ADA BUGUN Düşen Mig23 için tazminat • BRÜKSEL (UBA) Sovyetler Birliği, temmuz ayında Belçika'da bir evin üzerine düşen Mig23 tipi uçağın neden olduğu can ve mal kaybı için Belçika'ya 620 bin dolar tazminat ödedi. Belçika Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, ödenen tazminatın, uçağın düştüğü evde ölen kişinin ailesi ile paylaşılacağı bildirildi. Devriye görevi yaparken anzalanan ve pilotu uçaktan atladıktan bir süre sonra Belçika'da bir evin üzerine düşen uçak, 1 kişinin ölümüne yol açmıştı. ANKARA Ankara'daki askeri yetkililer, Sovyetler Birliği'nin askeri bir guç olarak varlığını koruduğu sürece "Kuzey'den gelen tehdidin" ortadan kalkmayacağım söylediler. Ayru yetkililer, Avrupa'da Konvansiyonel Kuvvet Müzakereleri'nin (AKKUM) bir mutabakatla sonuçlanması halinde söz konusu tehditte yine de bir azalma olacağmı belirttiler. Ancak sayısal indirimler sonrasında kalite eşitsizliğinin devam edeceğini, bunun da Türk askeri çevrelerini düşündürdüğünü eklediler. Güneyden gelen tehdidin de yeni olmadığını bildiren yetkililer, bu tehdidin tranIrak savaşı öncesine oranla belli ölçüde arttığını kaydettiler. Türkiye üzerindeki tehdidin yeni dönemde "kuzeyden güneye kayacağı" varsayımlarımn konuyu "basite indirgediğini" ifade eden bu yetkililer, "Şimdi tehdil oradan oraya kaymadı. Zaten tehdit var. Olmayan bir şey ortaya çıkmadı. Yalnız bir tarafta belirli bir ümit var. Eskiye nazaran bir azalmanın bcklenmesi söz konusu. Bu, tehdit Sovyetler Birliği'nin askeri yeteneği sürdükçe tehdit önceliklerinin kuzeyden güneye kayması gibi bir durumun söz konusu olmayacağı belirtiliyor. Genelkurmay Başkanlığı'nın 78'proje çalışarak askeri tehdit konusunda yeni senaryoları bilgisayarda, harp oyunlanyla değerlendirdiği kaydedildi. ma süreci ile Kuzey ve Güney'deki tehditler üzerindeki görüşleri şu baslıklar halinde özetleniyor: • Kuzey'deki tehdit, önce askeri bir güç olma kabiliyetini sürdürdüğü sürece varlığını koruyacak. AKKUM görüşmelerinin anlaşma ile sonuçlanması durumunda beş silahta indirim yapılacağı için • Güney'deki tehdit yeni bir olgu değil. Bu tehdit zaten vardı. Ancak tehdit, lranIrak savaşından öncesine nazaran daha bir önem kazandı. En azından iki ülke bir savaş deneyimi kazandılar. Ayrıca, iki ülke savaş sırasında askeri harcamalarını arttırarak binakım ilave silahlar aldılar. Bu çerçevede kimyasal silah ve füze kabiliyetle rini de edindiler. Böylece Türkiye'nin güneyindeki tehdit tranIrak savaşı öncesine nazaran arttı. • Genelkurmay Başkanhğı tehdit konusunda yeniden değerlendirmeler yapıyor. Üzerinde çalışılan 78 proje var. Yeni senaryolar oluşturularak, bilgisayarlara sa• 'aş oyunlan yüklenerek sonuçlar alınıyor. Bu sonuçlann analizinden sonra nevede, ne kadar indirim olur, öncelikler nereye kayar, yeni yapılanma nasıl olabilir, kısacası istikrarlı savunma nasıl sağlanır, bunlar aynntılı olarak değerlendiriliyor. Bu çalışmalar Kuzey'i, Trakya'yı, Ege Denizi'ni ve Batı'yı ile Güney'i esas alıyor. • AKKUM çercevesinde Türkiye'nin belli oranlarda gerçekleştireceği indirimler olacak. Bunları yapmamak diye bir şey söz konusu olamaz. Türkiye, anlaşmanın gereklerini yerine getirecek. Ancak öngörulen indirimlerin ötesine gitmesi, tek taraflı indirim anlamına gelir. Türkiye ise bunu yapacak durumda değil. Sovyetler Birliği yapıyor, çünkü fazlası var. Türkiye"de böyle bir fazlalık olmadığı gibi ciddi modernizasyon açıkları mevcut. IRAK Fılistin saldırısı • SAYDA (AA) Lübnan'ın güneyindeki Suriye istihbarat servisi genel karargâhma dün sabah 150 kadar Filisünli gerilla tarafından saldın düzenlendiği, çatışmada en az 10 kişinin öldüğü, 15 kişinin yaralandığı bildirildi. Güvenlik kaynakları, saldmmn, başkent Beyrut'un 37 küometre güneyindeki Rmaile'de meydana geldiğini belirttiler. Filistin Kurtuluş Örgütü lideri Yaser Arafat'a bağlı El Feüh'ten olduğu belirtilen gerillalann, daha sonra Sayda'ya doğru kaçmayı başardıklan kaydedildi. Japonya'da rüşvet yasagı • TOKYO (AA) Japonya Parlamentosu, Seçim Yasası'nda, milletvekillerinin seçmenlerine "küçük armağanlar" vermesini yasaklayan bir yasa değişikliğini önceki gün onaylandı. Yasa değişikliğine göre, milletvekilleri, seçmenlerinin düğün ve cenaze gibi törenlerine kişisel olarak katılmadıkça hediye gönderemeyecekler. 1 şubatta yürürlüğe girmesi beklenen yasaya uymayanların bir yıla kadar hapis ve 200.000 yen para cezasına çarptırdacağı kaydediliyor. General Pinochet'nin son selamı Dış Haberier Servisi Şili'de dün cumhurbaşkanhğı ve parlamento için seçim yapıldı. Seçimler, 16 yıldır Şili'yi baskıa bir rejimle yöneten General Augusto Pinochet'ye " s o n " mesajı da taşıyor. Şili halkı, 1973 yılında Salvador Allende'nin devrilmesiyle başlayan "Pinochet diktatörlüğü"nü, dün sandık başına giderek noktaladı. Şili'de cumhurbaşkanhğı için üç aday yanşıyor. Bunlar, Hıristiyan Demokrat Particio Aylwin, hükumetin desteklediği Hernan Buchi ve askeri rejime destek olmayan sağın adayı Fransicco Errazurri. Seçimlerle ilgili resmi olmayan ilk sonuçlara göre, devlet başkanı adayı Patricio Aylwin, birçok bölgede önde gidiyor. Şili Anayasası uyannca, General Augusto Pinochet, 8 yü daha kara kuvvetleri komutanı olarak görev yapacak. Siyasi gözlemciler, bu nedenle, Şili'de "denetimli demokrasi" kurulacağını belirtiyorlar. öte yandan Şili'de dün seçimlerin yapıldığı sırada bir polis öldürüldü. Polisin, başkent Santiago'da kımliği belirsiz bir kişinin silahlı saldınsına uğradığı belirtildi. Seçimler bu olay dışında sakin geçti. 16 YILLIK DİKTAYA SON Şili halkı, 16 yıldır süren General Augusto Pinochet yönetimitıe dün sandık başına giderek son verdi. Birleşmiş Milktler (AP) Irak Dışişleri Bakaru Tank Aziz, ulkesınin uzaya yerleştirdiği üç aşamalı füze sisteminin dünyanın her tarafını vurma gücüne sahip olduğunu belirtti. Aziz, "Irak bölgedeki veya bölge dışındaki berhangi bir ülkeden gelecek saldınlara kaışı roketJeri knllanacaktır" dedi. Irak, geçer. hafta içerisinde dünya yörüngesine üç aşamalı bir füze sistemi yerleştirdiğini açıklamış, ABD de bu olayı doğrulamıştı. Irak aynca yerden yere kullanilan 2 bin kilometre menzilli bir füze sistemi geliştirdiğini de duyunnuştu. Dışişleri Bakaru Aziz önceki gfln Birleşmiş Milletler'de yaptığı konuşmada lrak'ın füze sistemini dünya yörüngesine başan ile yerleştirdiğini belirterek sistemin savunma amaçlı olduğunu söyledi. Aziz, sistemde bulunan uzun menzilli füzenin bölgede banşın korunması amacıyla konuşlandınldığını kaydederek şöyle konuştu: "Yerfeştirdigimiz sislem, dnnyanın herhangi bir yerini vuracak giiçte. Irak, bölgedeki veya bölge dışındaki herhangi bir ülkeden gelecek saldınya karşı füzeleri kullanacaktır. Sislemde bolunan orta meazilli fuze, hilâ Irak'a karşı tehdidini surdüren tran'dan gelebilecek bir saldınya karşı geliştirildi." Irak Dışişleri Bakanı Aziz, "fnzdtrin Suriyt ve tsrail'den gdebüecek bir tehdide karşı kullanıbp kullanıhnayacağı" şeklindeki soruları yanıtsız bıraktı. Aziz, lran dışında bölgede ve bölge dışında bulunan ülkelerden hangisinin Irak için tehdit oluşturduğuna da yarut vermekten kaçındı. Füzelerimiz heryeri vurabiür FRANSA İNEGÖLLÜ Kırmızı gülkri seven, doğum günün kutlu olsun. Scni öıledim. 'Bombalı NoeP korkusu Üç yıl önceki 'Noel öncesi terör' dalgasının tekrarlanmasından korkan Fransızlar, önceki gün başlayan Ortadoğulu bir terör samğının yargılanmasından da ürkerek güvenlik önlemlerini yoğunlaştırdılar. SABETAY VAROL PARİS Ispanya'nın Akdeniz kıyı kenti Valencia'da, üç hafta kadar önce yakalanan 200 kilo patlayıcı, Fransa'da yeni terör dalgası korkusunu canlandırdı. Bir süreden beri Fransız haberalma servislerine, Ortadoğu kökenli terör örgütlerinin Fransa başkentini yeniden hedef alacaklanna dair bilgiler ulaşıyordu. Farklı kanallardan gelen bilgüerin birbirini doğrulaması, yetkilileri sonuçta ciddi önlem almaya itti. Anımsanacağı gibi, 1986 Noeli öncesinde Paris'te bir dizi bombalı eylem gerçekleşmiş, 15 kişi hayatını kaybetmişti. Bu eylemleri, Tutuklulan Desteldeme Orgülü" üstlenmekle beraber, lran yanlısı Hizbullah örgutü eylemlerden sorumlu tutuluyor. Patiama dizisinin düzenleyicisi olarak yakalanan Fual Ali Salib, önümuzdeki ocak ayında mahkemeye çıkacak. Bu olaylardan yaklaşık bir yıl önce, Ingiliz "Mark's and Spencer" mağazalannın Paris şubesi ve Israil Bankası "Bank Leumi" şubesinde gerçekleşen çifte suikastın sanığı Habib Maamar'ın duruşması, ağır ceza mahkemesinde önceki gün başladı. Bu iki duruşmadan başka, 1982 yılında eski lran Cumhurbaşkanı Şahpur Bahtiyar'ı öldürmeye teşebbüsten müebbet hapse mahkum Enis Nakkaş'ın devam eden ^chk vi de Fransızlan endişeye sevk ediyor. Nakkaş, tran'la Fransa arasında yapılanrehinepazarhğuıda zamanın Başbakanı best bırakma sözü verdiğini iddia ediyor. lran hükümelinin de Nakkaş'ın bir an önce bırakılması için Fransa'ya baskı yaptığı biliniyor. Eski Başbakan Chirac da, geçen haftalarda Cumhurbaşkanı Mitterrand'dan Nakkaş'ı "bagışlamasını" talep etmişti. Chirac, Nakkaş cezaevinde kaldığı sürece Fransa'nın Ortadoğu kökenli suikast girişimlerine maruz kalması tehlikesinden söz etti. Pontuslar Batı Tnıkya'yu yerleşecek UNANISTAN STELYO BERBERAKİS ATtNA Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra Türkiye'nin Karadeniz Bölgesi'nden Sovyetler Birliği'ne göç etmek zorunda kalan yüz binlerce Karadenizli Rum, önümuzdeki aylarda Yunanistan'a getmeye hazırlamyor. Yunanistan'ın Sovyetler Birliği ile imzaladığı anlaşmadan sonra bu ülkede yaşayan yaklaşık 500 bin Pontuslu (Karadenizli) Ruma Yunanistan'ın kapıları açılmış oldu. Bu yüın başından itibaren yaklaşık 15 bin Pontuslu Yunanistan'a gelmiş bulunuyor. Bu sayının ise önümuzdeki yılın ortalanna kadar 100 bini geçmesi bekleniyor. Bu nüfusun yerleşim bölgesi olarak da Baü Trakya seçildi. Sovyetler'de yaşayan Rumlar, aşamalı olarak ve karavanlar halinde Yunanistan'a gelecek. Doğu ülkelerindeki gelişmelerin birbirini izlemesi, Avrupa'da iki blok arasındaki yakınlaşmanın artması ile iki büyük gucün soğuk savaşı sona erdirme yolundaki girişimlerinin Türkiye'nin dış politikasında yeni açılımları gündeme getirmesine karşın savunma stratejimizin hâlâ enine boyuna tartışma konusu edilmemesi gerçekten şaşırtıcıdır. Türkiye'nin, ekonomık olanaklannın ötesinde bir savunma gücünü ayakta tutmaya çalışması, soğuk savaşa göre oluşturulmuş savunma stratejisinin ürünüdür. Ama o dönemin koşullarında bile böylesine kalabalık bir orduyu beslememizin bırakın kalkınma sorunlarını, ama ulusal savunmaya dahi olumlu katkıda bulunup bulunmadığı ciddi bir tartışma konusuydu. Kalabalık, ama hareket yeteneği sınıriı, ateş gücü düşük bir silahlı kuvvetler, insan malzemesinin üstün çabasıyla dahi NA1D ölçütlerinin çok altında yer almakta, tüm "modernizasyon" önerileri ise lafta kalmaktaydı. Türkiye, soğuk savaşın başından beri savunma stratejisini, iki blok arasındaki çatışmanın odaklanndan bin olacağı varsayımına dayamış, tehlikenin sürekli olarak kuzey komşusu ile onun yandaşlarından ya da uydularından geleceğini düşünmüştü. Ne var ki soğuk savaşın düşüncesine uygun olan bu stratejinin öngörüsü gerçekleşmemiş, Ankara son Bulgaristan olayı dışında kuzey komşusunun harekete geçmeyen gizil gücunden çok, NATO içindeki komşusu Yunanlstan ile Kıbrıs olayları ve güney komşularımn sıcak bunalımlarıyla karşılaşmıştır. Nitekim dünkü gazetelerde yer alan iki ilginç haber de Türkiye'nin, savunma stratejisini oluştururken, tehdit odaklartnı yeniden değerlendirmesi gerektiğıni bir kez daha kanıtlamıştır. Birinci haber Bulgaristan kaynaklı. Bulganstan'daki gelişmeler, orada yaşayan soydaşlarımıza uygulanan baskıların kaçınılmaz olarak azalacağı ve bir süre sonra ortadan kalkacağı umudunu yeşertmektedir. Bulgaristan'a egemen olan yeni düşünce bu yöndedir. Ama şovenizmi ileri aşamaya götürmüş olan bu ülkede, gelişmenin bugünden yarına tam anlamıyla gerçekleşmesi beklenemez. Ne var ki olaylar ve yöneliş, bir süre sonra gerginliğin iyice azalması yönünde olabilir. Bdyle bir gelişme de Ankara ile Sofya arasındaki temel sorunun çözülmesine yol açabilecektir. Öte yandan Sovyetler Birliği'nin Türkiye'ye yaklaşımı 1964'ten bu yana gelişen iyi komşuluk ilişkilerinin çercevesinde, bloklararası yumuşamanın gelişmesi ve soğuk savaşın sona ermesiyle daha da olumlu bir doğrultuya girmiştir denebilır. Başka bir deyişle, Türkiye üzerindeki Sovyet tehdidi karabasanı artık sona ermelidir. Ne var ki sevindirici olan bu gelişmelere karşılık güney sınırımızda Suriye ile anlaşmazlıklarımızın temel noktalarının hâlâ cıddiyetini korumakta olduğu görülüyor Nitekim Suriye Enformasyon Bakanı Muhammed Salman'ın Kıbrıs Rum kesimi basınına verdiği ileri sürülen demeç, Ankara ile Şam arasında Hatay sorununun hâlâ canlılığını koruduğunu. Şam'ın Türkiye'nin toprak bütünlüğüne yönelik tehdıtlere kol kanat germeyi sürdüreceğini ve GAP projesinden duyduğu kaygıyı koruduğunu göstermektedir. Gerçi Dışişleri Sözcüsü Murat Sungar'ın Anadolu Ajansı kaynaklı haber karşısında dikkatli bir tutum izlemesi ve Kıbrıs Rum kesiminin iki ülke arasındaki ilişkilere yönelik bir girişimi ustaca kullanması olasılığını göz ardı etmeverek, "henüz demeç ile ilgili kesin bilgiye sahip olmadıklarını" söyleyerek, her türlü yorumdan kaçınması doğru bir davranıştır. Ama unutmamak gerekir ki bu demeç olmasa, yani Şam şu sırada bazı sorunları dile getirmeyi yararlı bulmasa bile sözünü ettiğimiz konulardaki politikasının gerçekten Kıbrıs Rum kesiminde yayımlanan sözler doğrultusunda olduğu bilinmektedir. Bir yandan Yunanistan ile arasındaki sorunlann hemen hemen hiçbirini çözememiş olan, ama hiç değilse bir süredir sıcak çatışma tehlikesini bir ölçüde de olsa safdışı bırakmış görünen Türkiye'nin öbür yandan güney sınmnda ciddi bir tehdit odağı olduğunu görmesi gerekir. Bu tehhkeye bir de Türkiye'nin laik rejimini kendi yönetiminin antitezi olarak gören iran'ın oluşturabileceği tehlikeyi eklemek gerekir. Gerçi Tahran, Humeyni sonrasında çok daha ılımlı bir politika izlemektedir. Ancak mollalar yönetiminin ana felsefesinde herhangi bir temel değişiklik de meydana gelmiş değildir. Bu gözlemler, güney ve doğu sınırlarımızda yeni savaş çığlıkları olarak görülmemelidir Ancak artık Türkiye'nin savunma stratejisini soğuk savaş kavramları yerine, bölgedeki yeni gerçeklerin ışığında yeniden değerlendirip daha gerçekçi ve güncel bir doğrultuya oturtmasının gerekli olduğu da gün yüzüne çıkmış bulunuyor. Yeni savunma stratejimizin hem günün gerçeklerine hem de ekonomik gereklerimize daha uygun bir doğrultuya oturtulabilmesi, konunun her siyasal partinin kendi içinde olduğu kadar, parlamentoda ve kamuoyunda kapsamlı biçimde ele alınıp tartışılarak değerlendirilmesi zorunlu olmustur. Doğallıkla bu değerlendirme Silahlı Kuvvetler içinde de yapılmalıdır. Genelkurmay'ın bu yönde çalışmaları başlattığı biliniyor. Araştırmalar sonucunda ortaya çıkacak değerlendirmelerin tüm ayrıntılarıyla kamuoyuna yansıması beklenemez. Ancak her şeye karşın konunun parlamentoda, hatta kamuoyunda tartışılması sırasında da Silahlı Kuvvetler'in kendilerini ilgilendiren bir sorunda görüşlerinin yansıması gereklidir. Bu görüşlerin yansıması sırasında da tabuların ardına sığınılmaması yerinde olacaktır. Sağlıklı bir savunma stratejisi, sağlıklı bir demokrasinin ürünü olabilir. Sağlıklı bir demokrasi ise her konunun tabu tanımaksızın sağlıklı biçimde tartışılmasını gerekli kılar. POLO Şakayık Sokak 47, Nişantaşı Istanbul Turkey Tel: 131 51 S2 DARÜŞŞAFAKA CEMİYETİ'NDEN SAİT FAİK • HİKÂYE ARMAĞANI 11989 yılında basılıp yayınlanmış hikâye kitaplan arasından seçilecek bir eserin yazanna, büyük yazar SAİT FAİK anısına ödül verilecektir. 2 Daha önce aynı armağanı kazanmış yazarlar, beş yıl geçmedikçe yarışmaya katılamazlar. 3 Yarışmaya katılacak yazarlann, yapıtlarından onbeş adedinin 28 Şubat 1990 günü saat 17.00'ye kadar cemiyetimize teslim edilmesi gereklidir. 4 Sonuç, Mayıs 1990 ayı içinde açıklanacaktir G A l> A G I: I N D I R IM I b a şI a dı Ö Z EL YILBAŞI DARÜŞŞAFAKA CEMİYETİ VEFÂT Gaziantep eşrafından, Kurtuluş Savaşı gazilerinden, müstesna insan, Hacı Zekiye Üstünel'in 68 yıllık hayat arkadaşı ve değerli eşi, Nermin Taşar, Prof. Dr. Besim Üstünel, Merhum Mesut, Gündüz ve Erol Üstünel'in, Nurten Bölükbaşı'nın Sevgili babalan; Merhum Rasim Tasar ile Saadet, Gülen, Sema ve Aysen Üstünelin kayınpederleri, Esin Reşat Denizer, Gülsevin Taşar, Nilgün Cemal Şener, Neşe Mehmet Nasırh, Yusuf Canan, Can, Kerim Esra, Haldun, Uğur, Aydın, Tunç Üstünel'in büyük babalan; Arif ve Apdülrezzak Bağdat ile Abdülrahman, Abdülkadir Erman ve Behiyye Bayraktar'ın ağabeyleri, Necdet Bağdat'ın amcası ve Bahattin Bayraktar'ın dayısı, Değerli İnsan EK BILGI: 146 80 22 146 80 23 ESEN YALIN AKTOPRAK ile MEHMET EROL AKTOPRAK, kızlan "İLAY"ın doğumunu akraba ve dostlanna duyurur. /stanfau/ 13 Arahk 1989 Hacı Seyyit MEHMET EMEV USTUNEL 14 Aralık 1989 Perşembe Günü Hakkın rahmetine kavuşmuştur. Cenazesi 15 Arahk 1989 Cuma günü Erenköy Galippaşa Camii'nde (Bağdat Caddesi) kılınacaktır. Öğle namazmı (Cuma Natnazı) müteakip Karacaahmet Mezarlığı'na defnedilecektir. HEDEF İYİ YA$AMAKSA... MhjJ PtYANGO YILBAŞI ÇEKİÜŞİ VE 150 OTOMOBİU BİRİ Mercedes 260 SE ı Bir AİLESİ Not: Çiçek gönderilmemesi, dileyenlerin Turk Eğitim Vakfı'na bağışta bulunmalan rica olunur. MİLÜİ 'PİMM1GO