Katalog

75 ARALIK 1989 DIS HABERLER CUMHURtYET/15 BULGARİSTAN 'Öncü rol'ün kaldırılmasına oyalama JSulgaristan Parlamentosu, Komünist Parti Merkez Komitesi'nde önceki gün alman, "Komünist Parti'nin öncü rolüne son verilmesi" yolundaki karannın parlamentoda görüşülmesi, dün alınan bir kararla ocak ayının ortasına bırakıldı. Parlamento önünde toplanan 50 bin muhalif erteleme karannı protesto etti. Dış Haberier Servisi Bulgaristan Parla I mentosu dün başlayan oturumunda "Komünist Parti'nin öncü rolünii" öngören anayasa maddesini görüşmeyi ocak ayının ortasına erteledi. Söz konusu maddenin dilnkü toplantıda görüşülerek kaldınlacağı beklentisi içindeki 10 binlerce kişi meclisin önünde toplanarak protesto gösterileri düzenledi. Bulgaristan Komünist Partisi Merkez Komitesi'nin hafta başından bu yana yaptığı toplantılarda abnan kararlan görüşecek olan parlamento dün Sofya'da bir aıaya getdi. Parlamento toplantısının en önemli gündem maddesini partinin öncüroluve üstünluğünü içeren 1. ve 2. maddeleri oluşturuyordu. Ancak KP Merkez Komitesi'nin önceki gün aldığı, partinin öncü rolüne son verilmesi yolundaki söz konusu karann parlamentoda görüşülmesi ocak ayının ortalanna bırakılırken ceza yasası, af yasası, gösteri ve toplantı yasası, dernekler yasası, devlet konseyi üyeliği, parti üyeliği, merkez komite üyeliği gibi Bulgaristanın sosyal ve siyasal hayatıru doğrudan ilgilendiren konulara ilişkin getirilen değişiklik önerilerinin bugiinden itibaren parlamento top geleni yapacağız" dediğini de haber verdi. Ancak, Mladenov'un bu sözlerine rağmen, göslantılarında ele alınması bekleniyor. tericilerin "istifa et" diye bağırmaya devam etMillet Meclis Başkanı Stanko Todorov, anayasal nedenkrie partinin öncu rolüne ilişkin iki tikleri kaydedilcîi. Çoğunluğunu öğrencilerin oluşturduğu bilmaddenin ocak ortasında >apılacak meclis dirilen göstericilerin, aynca hükümet ve miloturumuna kadar ele alınamayacağım soyleletvekülerinin istifasını ve üniversitelere özerkdi. Bu arada erteleme karanna tepki duyan ve • lik verilmesini de istedikleri kaydediliyor. Verilen haberlerde, göstericilerin, milletveKomünist Parti tekelinin bir an önce kaldınlkillerine "dışan çüoıT diye bağırarak ve meclis masını isteyen yaklaşık 50 bin kişilik bir mubinası çevresinde bir "insan rinciri" oluşturhalif grubunun meclisin önünde toplanarak duklan kaydedildi. gosteriler yaptıkları bildiriliyor. Gazetemiz Protestolar surerken, Meclis Başkan Yarbaskıya girdiği saatlerde göstericiler polisin dımcısı Atanas Dimitrov'un da dışan çıkarak, uyarüanna karşm dağılmayı reddediyorlardı. muhakfetin liderlerinden Zelyu Zelev'den, AP'nin haberine göre KP lideri Petar Mla"Islekler ve reformlar dilekçesi" aldığı belirdenov'un dışanya çıkarak göstericiler ile kotildi. nuşmak istediği, ancak halkın 'istifa et, istifa AP'nin haberine göre Komünist Parti et" diye bağırdığı belirtildi. Merkez Komitesi'nin önceki gün sona eren Ajans, Mladenov'un, "Halkın demokrasi toplantısında alınan kararlan bir basın topiçin isteklerioi yerine getirmek için elimizden lantısı ile açıklayan Politbüro üyesi Andrei Lukanov, "Pariamentomuz, önümüzdeki yıl serbest ve demokratik seçimJere gidilmesini garanti altına alacak bir degişikligi de göriiSKie>e başlayacak" diye konustu. Merkez Komite toplantısında konuşan Parti Genel Sekreteri Petar Mladenov, Komünist Parti'nin öncü rolünün kaldırılmasını parlamentoya önermeleri konusunda "Büyük partimiz, önderligini anayasanın bu maddesi olmadan da gerçekleştirecek güçtedir" dedi. Bu arada Bulgaristan'da 35 yıl parti ve devlet başkanlığı yapan Todor Jivkov'un, dün parlamentoda alınan bir kararla milletvekilliği görevine de son verildi. Öte yandan, Merkez Komite'nin eski Devlet Başkanı Todor Jivkov ve oğlu ile bunlara yakm baa üyelerin partiden ihraa yolundaki Merkez Komite karan ülkede sevinç yarattı. önceki gece kararın duyurulmasının ardından yaklaşık 60 bin kişinin Sofya'daki pani binası önünde gösteri yaptığını belirten AP, Jivkov'un bir an önce yargı önüne çıkanlmasını isteyen sloganlar atıldığını haber veriyor. öte yandan AA'nın haberine göre Bulgaristan'da 1990 yılımn ikinci yansında yapılacak serbest seçimler öncesinde muhalefet gruplan güç topluyorlar. Muhalefet gruplan, geçen haftadan bu yana Demokratik Güçler Birliği'nde bir araya geliyorlar ve yönetici rolünü bırakan Komünist Partisi'ne rakip olarak sahneye çıkmaya hazırlanıyolar. Bulgaristan'da yaşanan "Sessiz devrinTin temellerinin muhalefet tarafından atıldığını kaydeden gözlemciler, Çevre Koruma örgütü Ecogjasnost'un muhalefetin önde gelen örgütü olduğunu, Bağımsız İnsan Hakları örgütü'nün ikinci sırada geldiğini belirtiyorlar. SSCB Karabağ için özel meclis oturumu Hflmenistan ve Azerbaycan arasmda iki yıldır çözüme kavuşturulamayan dağlık Karabağ bölgesi için Sovyet Halk Temsilcileri Meclisi'nin özel görüşme yapması istendi. MOSKOVA (AA) Soyyetler Birüği'nin dağlık Karabağ bölgesine ilişkin sorunla ilgili olarak Yüksek Sovyet'in geçen ay aldığı karan protesto eden Ermenilerin, Yüksek Sovyet'in yalnızca Karabağ konusunu görüşmek üzere özel bir oturum düzenlemesine Devlet Başkanı Mihail Gorbaçov'u razı ettiği bildirildi. Ermenistan Komünist Partisi Genel Sekreteri S. Arutunyan, Sovettskaya Rossia Gazetesi'ne verdiği demeçte, bu konudaki kararın, Ermenistan'dan Halk Temsilcileri Kongresi'ne secilmiş üyelerin dün lider Gorbaçov'la yaptıklan toplantıda ahndığıru bildirdi. Arutunyan, Yüksek Sovyet'in söz konusu toplantısına, Azerbaycan ve Ermenistan1 dan kongreye temsilci olarak secilmiş tum miUetvekillerinin katılacağını bildirdi. SSCB'nin "sürekli parlamenlosu" olan Yüksek Sovyet, 2250 üyesi olan ve ancak belirli dönemlerde toplantıya çağrılan Halk Temsilcileri Kongresi'nin içinde seçiliyor. Yüksek Sovyet, geçen ay aldığı bir kararla, Ermenistan ile Azerbaycan arasında düşmanlık konusu olan dağlık Karabağ bölgesinin yönetimini Azerbaycan Cumuriyeti1 ne belirli koşullarla bırakmış, ancak karar, Azerbaycan ve Ermenistan'da protestolara yol açmıştı. öte yandan Sovyet milletvekili ve ünlü göz cerrahı Syotoslav Fyodorov, Halk Temsilcileri Kongresi'nde Sovyet ekonomisine reform örnegi olarak Türkiye'nin alınmasını önerdi. önceki ay, dünyarun ilk yüzen göz kliniği olan hastanesiyle Istanbul'a uğramış olan Fyodorov, Türk ekonomisine ilişkin görüşlerini, Halk Temsilcileri Kongresi'nin, hükümetin ekonomik reform programını görüşmekte olan komitelerinden birinde yaptığı konuşmada açıkladı. Sovyet ekonomisini bunahmdan kurtarmayı amaçlayan acil önlemleri ele alan komitede Fyodorov, görüştüğü Türk işadamlannın, yaptığı görüşmelerde Moskova'da gıda ve tüketim malı mağazalar zinciri kurmak, bunlardan kazanacakları parayla yine Moskova'da bina inşa edip bu binalan dövizle kiraya vermek gibi önerilerde bulunduklanru söyledi. ÇEKOSLOVAKYA Eski liderlerin 'yaprak dökümü' Dış Haberier Servisi Sovyetler Birliği'nde başlayıp tüm Doğu Avrupa'yı etkisine alan "reform fırtınası", bu ulkelerin yönetim yapılannda da köklü değişikliklere yol açıyor. Doğu Bloku'nda yaşanan dramatik değişiklikler, eski liderlerin bir bir görevlerinden ayrılmalanna, hatta Komünist Parti'den atılmalarına kadar uzanan sonuçlar doğuruyor. 1989 yılı içerisinde büyük ivme kazanan "yaprak dökümü"ne Doğu Avrupa'nın 70'in üzerindeki liderleri bir bir kendilerini kaptınrken yeni liderler de Demokratik Almanya örneğinde olduğu gibi kısa süre içinde görevlerini başkalanna devretmek zorunda kalabiliyorlar. Çekoslovakya, Macaristan, Bulgaristan ve Demokratik Almanya, 1990 yılına "yeni liderleri" ile girerken Romanya'da Çavuşesku, "yaprak dökiimii"ne inatla direniyor. Uzun yıllar ülkelerinde "tek adam" olrauş bazı "eski töfek" liderler ve akıbetleri şöyle: ÇEKOSLOVAKYA Gastav H a s a k (Eski Devlet Başkanı) Çekoslovakya'da Sivil tfflüLWl Forum'un başını çektiği .jB^^^*. jnuhalefetin, ülkede '^Bz" ^81 huzurun saglanması JÜPC^k^l açısından şart koştuğu ^^H^^^^^ "Husak'ın istifası", geçen f ^ ^ ^ j K J N pazar gunü gerçekleşti. ^^B^^^i 76 yaşındaki Husak, 1968 ^ K ^ ^ ® yılından sonrı, ülkede ^ ] birleştiricilik rolü ^ L ^ ^ H P jm üstlenmiş ve Doğu | ^ 40V. ı Bloku'nda "baba" olarak tanınmıstı. Husak, 1989 yılımn son üç ayı içerisine girdiğinde belki de değişimin bu denli hızlı olduğunu düşünmemişti. Görev süresi 22 Mayıs 1990'da dolacak olan bu "eski tiifek" lider, muhalefetin sürekli olarak boy hedefı haline geldi. Husak, bir hafta içerisinde oluşturulan ikinci federal hükümetin açıklanmasından sonra görevini bıraktı. Çekcslovakya'nın yaşlı lideri, "ülkede bir yönetim ve anayasa boşlugu olmaması için istifa ediyonım" derken muhalefet, yeni cumhurbaşkanı adaylannı çoktan beliriemişti: Sivil Forum'un liderlerinden oyun yazarı Vaclav Havel ve "Prag Bahan"nın mimarı Aleksander Dubçek. Husak, Çekoslovakya Komünist Partisi eski lideri Milos Jakes gibi partiden henüz atılmadı. MUoe J a k e s 'Eski Komünist P lideri) 1968 yılında Aleksandr S^a^^^J* Dubçek'in onderliğinde flBHP^Vh başiatılan "Prag B ^ ^ ^B Bahan"nın Sovyetler wk , n Wk Birliği'nin yardımıyla K^'A. bastmlmasından sonra 9JB ^ ? Brejnev tarafından ^»•if\ ' yönetime getirilen Jakes, ^ ^ p § t eski Devlet Başkanı ^ ^ ^ E v Husak kadar şanslı değil. ^ ^ H * " & > Yönetime gelir gelmez, 1 1 1 1 ^ J parti içindeki Dubçek yanlılanna karşı büyük bir temizlik kampanyasına girişen Jakes, adı "büyük tasviyeci"ye çıkmış bir lider. Jakes, Çekoslovakya'da reform kıvılcımının çakıldığı tarih olan 17 kasımda düzenlenen öğrenci yürüyüşünün bastınlması ile suçlanıyor şimdi. 24 kasımda görevinden istifa eden Jakes, Çekoslovakya'da yaşanan baş döndürücü politik gelişmeler nedeniyle gündemden bir süre düştü. Ancak Çekoslovakya Parlamentosu tarafından muhalefetin isteği sonucu hazırlanan bir komisyon, öğrenci yürüyüşünün polis zoruyla dağıtılmasından Jakes'i sorumlu bulunca, yeniden gündeme geldi. Jakes, geçen hafta içerisinde Komünist Parti'nin eski Prag şefı ile birlikte partiden uzaklaştırıldı. BULGARİSTAN DEMOKRATİK ALMANYA Erich H o a c c k e r (Eski Devlet ve Parti Başkanı) ^""""^"'^B Honecker de, Jivkov gibi | r ~ ülkesinin tarihine "tek adam" olarak damga I uft vurmuş bir lider. S t a l i n ' i n J B " | v * J ~ *{ tilmizlerinden biri olarak | E ^ 5 ^ . tanınan Honecker, ülkede ^ ^ * j A Uzlaşma yalanlandı Çekoslovakya Komünist Partisi sözcüsü Josef Hora dün yaptığı açıklamada, muhalefet ile anlaşma sağlandığı yolundaki haberleri yalanladı. Muhalefet lideri ve oyun yazarı Vaclav Havel'i destekleyen yaklaşık 40 bin kişi dün Prag'da bir gösteri yaparak "Havel'in devlet başkanı olmasmı istiyoruz" diye sloganlar attüar. PRAG (Ajanslar) Çekoslovakya Komünist Partisi, devlet başkanlığı konusunda, önceki gün muhalefet ile anlaşma sağlandığı yolundaki haberleri yalanladı. Sözcü Josef Hora, dün yaptığı açıklamada, Sivil Forum, siyasi partüer, öğrenciler ve KP temsilcilerinin, dün yaptıklan "yuvariak masa" toplantısına "bağlayıcı bir yükümlülük önerme yetkisiyle" gelmediklerini söyledi. Hora, "KP'nin devlet başkanının secjmi ile ilgili karannı sadece olağanüstü parti kongresi verebilir. Bu nedenle, dünkü toplantıda somut bir karar ahnmtş değildir" diye konuştu. Sözcü, devlet başkanlığı seçimi için yöntem ve tarih üzerinde de herhangi bir karar bulunmadığını kaydetti. Hora ayrıca, Slovak KP lideri Ignac Janak'ın ve KP Politbürosu'ndan, Frantisek Hknus'un da parti ulusal sekretaryasından istifa ettiklerini açıkladı. KP kongresi, 2021 aralık tarihlerinde yapılacak. Bu arada muhalefetin lideri oyun yazan Vaclav Havel'i destekleyen 40 kişi bugun Prag'da bir gösteri yaptı. Göstericiler, "Haval'in devlet başkanı olmasuu istiyoruz" diye sloganlar attılar. Çekoslovakya'da, Komünist Parti, muhalefet ve diğer küçük partüer arasmda, cumhurbaşkanının seçimi konusunda önceki gün vanldığı açıklanan uzlaşma, Komünist Parti içinde tartışmalara neden oldu. Seçilecek olan cumhurbaşkanının Çek olmuştu. Hiçbir partiye bağımlı olmaması ve parlamento tarafından seçilmesi şartlan üzerine kurulan anlaşmamn parti içindeki bazı gruplar tarafından kabul görmediği ve tanınmadığı bildirilmişti. Çekoslovakya'da, Gustav Hnsak'ın geçen pazar günü istifa etmesinin üzerine boşalan cumhurbaşkanlığı için toplanan parlamentonun yanı sıra, Komünist Parti ile muhalefet ve diğer küçük partiler arasında sürdürülen yuvariak masa görüşmelerin de uzlaşmaya vanldığı bildirilmişti.. HAVEL, BAŞKANLIK YOLUNDA Havel için yapılan yogun gösteriler sürüyor. (Folograf: AP) KIRIM Tatarlara geri dönüş hakkı tanındı Dış Haberier Servisi Moskova'da Yüksek Sovyet'in Stalin tarafından 1944'te Orta Asya'ya sürülen Volga Almanlan ve Kınm Tatar Türkleriain yurtlarına dönmeleri ve "otonom hükümetJer" kurmalanna ilişkin bir karan kabul ettiği bildiriliyor. Frankfurter Allgemeine Gazetesi'nde yer alan habere göre Sovyet Parlamentosu niteliğindeki Yüksek Sovyet'in 28 kasım tarihinde aldığı bu karar, bölgelerde ortaya çıkabilecek tepkiler nedeniyle gjzli tutuluyor. Karann şimdiye dek Sovyet basınında yer almadığı belirtiliyor. Sovyetler'de halen 2.5 milyon dolayında Volga Almanı ve yanm milyon kadar Kınm Tatar Türkü yaşıyor. Volga Almanlan geçen yıl kurduklan "Yepiden Dognş" adlı bir örgüt aracılığı ile Kazakistan'ın kuzeyindeki anayurtları eski Volga özerk bölgesine geri dönmek istiyorlardı. Kınm Tatar Türkleri de bu yılın mayıs ayında kurduklan örgüt aracılığı ile Kırım'a büyük dönüş faaliyetini sürdürüyorlardı. Yüksek Sovyet'in karan, geri dönüşün süresi ve biçimi hakkında kesin tanımlamalar getirmiyor. Ancak karar, geri dönüşü ve "özerk hükümet" oluşturmayı "hak" olarak tanıması bakımından büyük önem taşıyor. Söz konusu kararla birlikte Kınm Türklerinin geri dönüş faaliyetini hızlandırmalan bekleniyor. Halen Ukrayna'ya bağlı bağımsız bir vilayet statüsünde olan Kınm Yanmadası'nda 2 milyon dolayında Sovyet yurttaşı yaşıyor. Kınm TUrkleri, Orta Asya ve Sovyetler'in çeşitli verlerinden eski Kınm Hanhğı'nın merkezi Bahçesaray başta olmak üzere Kınm'ın çeşitli bölgelerine "gccekondu" temelinde yeni yerleşim birimleri kuruyorlar. Şu sıralar toplam 60 bin dolayında Kırım Türkünun bölgeye geri döndüğu belirtiliyor. T*d«r J i v k a v (Eski Devlet ve Parti Başkanı) ^HV^*\ Jivkov, adı Bulgaristan ^^M \ Komünist Partisi ile j^^K, ı özdeş tutulan bir lider. ^ ^ H ^ . 1 10 Kasım 1989'a gelinceye ^ P V P v flH kadar 35 yıl iktidarda K M kalan Jivkov, bu tarihte ^ B ^ B . t Parti ve Devlet L ^ E K ^ Başkanlığı görevlerinden ^ B j P * * istifa etti. tstifa üzerine, k ^ ^ H ^ "Gorbaçov'un isteği ile ^ ^T^^^ oldu" şeklinde çeşitli ^ • ^^^ spekülasyonlar yapıldı. Bulgaristan'da muhalefet, Jivkov döneminin soruşturulması için bir kampanya başlattı. Bulgaristan'da yaşayan Türk azınlığa karşı girişilen asimilasyon politikasından da sorumlu tutulan Jivkov, son olarak oğlu Vlademir ve yakm çalışma arkadaşı Milko Balev ile birlikte önceki gun Komünist Parti'den ihraç edildi. Şimdi Komünist Partisi Merkez Komitesi'nin aldığı karar uyarınca Jivkov, yönetimı zamanında yasalan ihlal edip etmediği hakkında hesap vermeyi bekliyor. tam bir "Demir Perde" MACARİSTAN JauMS K a d a r (Eski Parti lideri) Macaristan'da 1956 %£rrr * ^W ayaklanmasının ardından flki, M iktidara gelen Janos ^B^N% Stk Kadar için de 1989 yılı ^RraiTf] uğurlu gelmedi. Sovyet ^ B K J ^ K J I I tipi reformlara ilk L^HL^aî^H "hoşgeldin" diyen ^ ^ E ^ ^ « ulkelerin başında gelen ^ ^ H k m ^ J İ Macaristan, 1989 yılı •^•^^«1 içerisinde sürekli olarak W^m 4*Mal kabuk değiştirirken Kadar da Mayıs 1989'da Macaristan'ın yönetim tarihinden tamamen çekildi. Macaristan Komünist Partisi içerisinde sürekli olarak güç kazanan Kadar, 1988 yılında Komünist Parti Genel Sekreterliği görevini Karoly Grosz'a terk etraişti. Kadar, bu tarihten Mayıs 1989'a kadar Komünist Parti Başkanlığı görevini yürüttü. Ancak, Macaristan bir kez reformlan sonuna kadar sürdürmeye kararlıydı. Macaristan Komünist Parti Merkez Komitesi, 8 Mayıs 1989'da yaptığı toplantıda Kadar'ın parti başkanlığı görevine son verdi. Kadar, aynca toplantıda alınan bir karar uyarınca da Merkez Komitesi üyeliğinden de ihraç edildi. yıllık iktidanndan sonra 18 Ekim 1989'da görevlerinden istifa etti. Ancak ülkede giderek sesini yükselten muhalefet ve halk, Honecker'in görevde kaldığı süre içerisinde yaptıklannın açığa çıkanlmasını istiyor. Honecker'den sonra göreve gelen Egon Krenz de, Komünist Parti Genel Sekreterliği görevinden kısa sürede ayrıldı. Halbuki Krenz, Berlin Duvan'nın işlevinin kaldınlması ve siyasi reformların başlatıcısı olarak halkı bir ün kazanmıştı. Ancak Demokratik Almanya'da birbiri ardına gelen reform dalgası, şimdi de Honecker'in yargılanması ile birlikte Krenz'in de sonunu getirdi. Honecker, Demokratik Almanya'daki malikâne olarak nitelendirilebilecek evinde gözaltında tutuluyor. politikası yürütmüş. 77 yaşındaki Honecker, 18 ^^01*1^^1 ^ H ^ ^ ^ l •b^^fl BRZEZİNSKİ GELİŞMELERİ Newsweek3E DEĞERLENDİRDİ POLONYA Wojciech J a r n z e l s k t (Polonya Devlet Başkanı) •^Fr*" ""*•• Jaruzelski, özellıkle ^M ^% 1980'lerin başlannda ^ t 1 ulkesini, içinde ^ | ^ u J bulunduğu siyasi B^a^B^B^^aa belirsizlik ortamından ^B^BK^BTİ kurtarmak üzere yaptığı fl^^BMBH askeri darbe ile tanınıyor. ^ | ^ ^ ^ 3 H 13 Aralık I981'de ^aV^^^l Polonya'da savaş durumu ^ ^ k jK 1 ve sıkıyönetim ilan edip ^ J ^ ^ J | Dayanışma Sendikası'nı kapatacak kadar güçlü olan Jaruzelski, şimdi varlığı ile yokiuğu belli olmayan Devlet Başkanlığı görevini yürütüyor. 1989 yılı içerisinde Dayanışma Sendikası'nın faaliyetlerine izin verilmesinin ardından gelişen olaylar sonucunda, Polonya'nın şimdiki Başbakanı komünist olmayan Tadeus Mazowiecki. Polonya'da yönetimin tüm kilit noktalarını ele geçiren Dayanışma, şimdilik kaydıyla Jaruzelski'ye dönük hiçbir tepki göstermiyor. SSCB'de milliyetler volkan gibi Dış Haberier Servisi ABD'nin eski başkanlanndan Jimmy Carter döneminde ulusal güvenlik damşmanı olarak görev yapan Zbigniev Brzezinski, Orta Avrupa'daki gelişmeler ve dünyadaki yeni dengeler konusundaki görüşlerini, Newsweek Dergisi'ne anlattı. Aşağıda Brzezinski ile Newsweek'in son sayısında yapılan söyleşinin bir özetini sunuyoruz: Malta zirvesinde neler başanldı? BRZEZİNSKİ Doğu Avrupa ve Sovyetler Birliği'nde son zamanlarda olanlar, Sovyet imparatorluğunun dağılmasını getirecek gelişmelerdi. Bush ve Gorbaçov, tarihin hızlanan akışı içinde safdışı kalma tehlikesi içindeydiler bu tehlike hâlâ geçerü aslında Bence, Malta zirvesi, Yalta'da açılmış olan defteri kapadı. Yalta'da Sovyetler, Orta Avrupa ülkelerine baskı yoluyla hükmetme hakkını ele geçirmişti. Malta'da ise Bush, Gorbaçov'dan, Doğu Avrupa'daki gelişmelere müdahale etmeyeceği sözünü aldı. tki Almanya'nın birleşmesini kaçınılmaz olarak gördiiğünüzü söylüyorsunuz. Bunun jeopolitik sonuçları neler olur sizce? BRZEZİNSKt Sonuçlar, birleşmenin şekline göre değişir. İki Almanya'nın, komşu devletler için bir tehlike oluşturmayacak bir duzen içinde, bir politik ve güvenlik çatısı altında yeniden birlesmesinde önayak olmarruz gerektiğine inanıyorum. AbD, henüz bu konuyu enine boyuna duşünüp bir karara varmadı. Almanya'daki durumun yakın gelecekte daha da vahimleşeceğinden kaygılanıyorum ben. Şöyle bir senaryo kuralım kafamızda: Doğu Almanya'da sistem çöküyor, hükümet işbaşından uzaklaştırıhyor ve bir halk meclisi, Batı Almanya ile birleşme karan alıyor. Bunun gerçekleşmesi durumunda, Doğu Almanya'da bulunan 380 bin Sovyet askeri nasıl bir tepki gösterir sizce? Böyle bir tehlike karşısında, ABD nasıl bir tavır almalı? BRZEZİNSKİ Öncelikle yeni bir Alman konfederasyonu kabul edilmeli. İkinci olarak, Batı ve Doğu Almanya'da, NATO ve Varşova Paktı güçlerinin, geçici olarak bulunmasını sağlayacak bir güvenlik anlaşması imzalanmalı. Üç, bölgesel güvenliğin saglanması için var olan Almanya sınırlan korunmalı. Bu madde ozel bir önem taşıyor, çünkü Kohl bu konuda hâlâ oldukça belirsiz bir tutum içinde. Son olarak da, ekonomik bir fşbirliği paketi hazırlanmalı. Bu, Orta Avrupa ve Sovyetler Birliği'nin, iki Almanya'nın birleşmesi karşısında kendilerini ekonomik açıdan tehlike içinde hissetraelerini önleyecektir. Gorbaçov'un belirli bir stratejisi var mı, yoksa olaylann gelişimine göre mi davranıyor? BRZEZİNSKİ Bence Gorbaçov, Sovyet sisteminin başansızhğını farketmiş durumda, ancak bunun düzeltilmesi için belli bh planı, programı yok Gorbaçov'an çok parti sistemine geçişive serbest seçimleri kabul elmesi gerektiğini öne sürmüşlünüz. Peki bu onun kendi dbşüsunü kendi elleriyle bazırlaması anlamına gelmez mi? BRZEZİNSKt Gorbaçov, Sovyet sisteminin kurtulmasını isüyorsa, demokratikleşme yolunu seçmek zorunda. Bunun bedellerinden biri, kendi düşüşü olacaktır Sovyetler Birliği'nin, bir uluslar mozayigi olduğunu ve bir konfederasyon oluşturma yoluna gitmesi gerektiğini söylemiştiniz. Bunu açıklar mısınız? BRZEZİNSKİ Sovyetler Birliği, çarlık düzeninin mirasıdır. Marx bu düzeni, halklann esareti olarak tanımlamıştı. Sta lin döneminde, Sovyetler Birliği, 'Uluslar mezarlığY haline geldi. Gorbaçov ile birlikte giderek 'uluslar volkanı' olrnaya doğru gidiyor. Bir konfederasyona gidilmezse, Gorbaçov, bir patlamayla karşı karşıya kalacak. Dunyada degişen dengeler içinde, ABD'nin dünya politikasında en önemli denge faktöriı olarak kalacağına inanıyorsonuz. Niçin? BRZEZİNSKİ Çünkü Sovyetler Birliği'nin giderek zayıfladığını ve bu rolü tamamen ABD'ye terk ettiğini görüyorum. DIŞ BASIN Sbeyctoöork&mcs "Wir sind ein Volk." Bonn'da aniden beliren posterlerde Hıristiyan Demokrat Parti'nin yeni sloganı bu: "Tek bir halkız." Duygular öyle güçlü ki ancak çok az sayıda Alman politikacı bu duygusallığa direnç gösterebUiyor. Aynı halk, aynı devlet, aynı ekonomi anlamına gelemez. Bu duygusallık or Almanya yavaşlamalı tamı değişince iki Almanya arasındaki ekonomik ve politik farklılığı gidermenin zaman alacağı görülecektir. Gerekli zamanın kazanılması, özellikle sabırsız Doğu Almarlar nedeniyle kolay olmayabilir, ama bu iki tarafın siyasi liderinin başlıca görev i olacaktır.