Katalog

CUMHURİYET/2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER rılı da olmuştu Ancak tüm bu çabalara karşın Turkîş'ın ABD'nın güdumüne gırdığım söylemek murnkun değildir 1960 sonrasının özgur ortamı ıçınde Turkıye tşçı Partısı'm kuranlar da Turklş bunyesınden çıkan sendıkalar ve sendıkacılardjr, Devrımcı Işçı Sendıkalan'nı (DtSK) kuranlar da Unutmamak gerekır kı Türkıve'de devlet dışında sanavıleşme, ancak 1960 sonrasında mumkun olmuş ve klasık anlamda sımf mucadelesı bu dönemde başlamıştır Bugun çok gerısıne duşmıiş olduğumuz 274 ve 275 sayılı vasaların hazırlanmasında o gunlenn sendıkacüannın buyuk pa>lan olduğu gıbı yıne aynı dönemde grev hakkının almmas! neredeyse "söke söke" olmuştur » DtSK kurulduktan ve özellıkle sol mucadelevı yürüten sendıkalann buraya geçmelerınden sonra, Turklş ıçınde meydanın daha tutucu sendika ve sendıkacılara kaldığı bır gerçektır, ama Türktş'ı kuruluşundan ıtıbaren tutucu ve "Amenkancı" bır konfederasyon olarak değerlendırmek çok yanlıştır dönemınde Turklş'e empoze edılmek ıstenen sendıkacılık anlayışı, ışçı sendıkalannın uluslararası bır davaruşmasının sonucu olmamış, <\BD dış polıtıkasının bastırmasıyla oluşmuştur Bu anlayışa gore ışçıler \e sendıkalar sıyaset vapmamalıydılar Sendıkalar salt toplu pazarlık yürutmek ıçın vardılar Işçıler de, bır ış bulabılmış olmaktan ötüru hallenne şukretmelı, su>a sabuna dokımmamalıvdılar Turklş'ın en tutucu uvelerının bıle böylesıne bır anlavışa sahıp olduğunu sövlemek doğrusu ınsafsızlık olur Bağlı sendıkalann kımılerınde "komunızm tıcaretı" yapılsa bıle Türklş'ın ne bugun ve ne de dun sıyasal mücadeleyı ıhn al ettığını söylemek mumkun değildir Uzun yülar özenle konınmak ıstenen "partılerustu polıtıka" anlayışı, sıyaset dışı bır anlayış değildir Turktş 1980 öncesınde de değışık partılere kontenjan sağlatarak sıyasal mucadelenın tam gobeğınde olmuştur Partılerustu kalma çabası, pragmauk bır çabadır ve olsa olsa oportunıst bır yaklaşım olarak değerlendırılebıhr 11 ARALIK 1989 Türkİş Kongresi ve Otesi Bıze öyle geliyor ki TurkIş Kongresi yeni bazı koalisyonlara sahne olacaktır. Ancak nasıl koalisyonlar oluşursa oluşsun, Türklş ust yonetimi tabandan gelen baskıyı ve sesi kulak ardı edemez. Işçi sınıfının gunden gune zorlaşan yaşamı bir yana, geçen yıllarda kimi zaman sendika yonetimlerine karşın başarılan eylemler, işçilerde hem bilinç ve hem de guven yaratmıştır. Bunları kaldırmak kolay değildir. CÜMHUBIYETTEZV OKURLARA... OKAY GÖNENStN 90'ın Eşiğinde... ? ' ğ ' n c t e Turl< basını da bır yenıden yapılanma sancısını butun sıkıntılarıyla yaşıyor Ne yazık kı ıcıne gınlen bulanık ortam, aynı yoğunlukla surmekte Bır yanda ekonomık sorunlar Ozal yonetimi kâğıt fıyatını basını cezalandırma aracı olarak kullanmaktan vazgeçmış gıbı gorunse de enflasyonıst ortam, her sektofde olduğu gıbı basında da bütun gazetelerı terletıyor Tek "terlemeyen" grup ıse 4 gazetenın yayıncısı Asıl Nadır grubu Her gazetesıyle bır dalda yarışa gıren Asıl Nadır grubu, toplam günlük satışın yaklaşık yuzde 30'unu (924 bın) gerçekleştırırken hem buyuk lotaryaları hem dusuk fıyat polıtıkasını surdurüyor hem de tıraj mucadelesınde bır zorlama olarak yuksek tadelerle çalışarak buyuk maddı kayıpları sıneye çekıyor Bırıncı gazete olma mucadelesınde Gunaydın ıle başabaş yarışan Sabah ıle aynı gruba bağlı dığer 3 gazetenın gunluk satışlan, toplamın yuzde 28'ını (894 bın) oluştururken, TV'dekı reklam harcamalarında yuzde 20'lık bır orana ulaşıyor Hürrryet grubu ıse yayın yaşamına geçen yılın ekım ayında ıddıalı bır bıçımde başlayan Gazete Gazetesı'nın malı yukunden kurtulmak ıçın bu yayınını kasım ayının sonunda kapatmak zorunda kaldı Hurrıyefın dığer atılımı da yenı bır kadrolasma ıle yayın tarzında bazı değışıkhkler yaparak bır suredır uzak kaldığı "1 gazete" koltuğuna doğru yenıden hareket etmek oldu. Yıl sonuna yaklaşırken ıkı gazete de armağan kampanyalarıyla onemlı tıraj sıçramaları sağladılar Tercuman'a kasım ayında 80 bın ek satıs kazandıran armağanlar şunlar Ingılızce Buyuk Sozluk, fasıkullerle ımla kılavuzu, 3 cıltlık Okul Kultur Ansıklopedısı (1 cılt herkese bedava, 2 cılt 7 kupon, 3 cılt 21 kupon) Turkıye Gazetesı'nı de 300 bınlık net satısa ulaştıran armağanlar Osmanlı Tarıhı Ansıklopedısı, Sevgılı Peygamberımız kasetı, duvar takvımı . • Kasım ayında gazetelenn TV'de yaptıkları kampanyalar yenıden hızlandı ve 3 mılyarı aştı Kasım ayının TV harcamaları ve 1989'un ılk 11 ayındakı toplam harcamaların dokumu şoyle Kasım 1989 681400000 370380000 365380000 297900000 296 280000 271020000 206420000 190360000 179870000 177010000 107520000 3143540000 1989 11 ay 6.120 761000 a758330000 4463529 000 3315037000 3043 224 000 4 210307000 2144 464 000 864 456000 2 342 280000 897140000 367307000 1812 736000 33339571000 ı n e Prof. Dr. TOKTAMIŞ ATEŞ Bugun toplanacak olan Turklş Kongresı, Turk ışçı hareketının kımı sorımlannın >enıden tartışılmasına neden oldu, olmakta da Bu tartışmalarda sağlam bır zemın üzennde kalabılmek ıçın öncelıkle ıkı yanlış aniayışın dıtzeltılmesı gerekir Bunlardan bırıncısı Turİcîş'ın kuruluşundan ıtıbaren tutucu bır anlayışı temsıl etmekte olduğu ınancı, ıkıncısı ıse Türklş'ın salt ekonomık sendıkacılık >apmak ıstedığı ve sıyasal mücadeleyı ıhmal ettıgıdır Şırodı tek tek bu ıkı konu Uzennde duralım kısa bır süre ıçınde, toplumsal olarak tutucu grupların, ekonomık olarak da egemen smıfın gıldümü altına gırdı Baskıcı bürokratık CHP ıse kendıne yenı bır rota çızdı Bu dönemde Turkıye'de sanayı olarak ne varsa, devleün elındeydı Ve buralarda çalışan ışçıler de genel olarak DP sempatızanı ıdıler Hele DP'nın ıktıdara gehr gelmez para musluklanru açarak ücretlen alabıldığıne ytikseltmesı, ışçıler arasında DP sempatısını arttırdı Soğuk savaş koşullan altında yoğun bır antı komünızm propagandası altında olan ışçılenn, sosyalıst hareketın zorla kısılan sesıne kulak vermesı çok zordu Böylece Turkıye'de ışçı hareketı sınıf bılıncınden önce "sıyasal tercıh" yapma durumunda kalmıştı. Aynca o gunlenn ışçı sınıfının "düzene karşı" olmak ıçın de fazla nedenlen yoktu Düzenden fazlasıyla pay alıyor ve oldukca ayncalıklı bır yasam sürüyorlardı (En azından kamu ıktısadı kuruluşlannda) Siyasal boyutu ihmal, oportünizm Türklş'le ılgılı analızlerde duşulen ıkıncı hata, Türklş'ın sendıkacıhğın sıyasal boyutunu ıhmal ettıgı konusundakı duşüncedır Gerçekten Avrupa'da sendıkal mücadele, sıyasal mucadele ıle bırlıkte, hatta sıyasal mücaddenın bır parçası olarak baslamıştı Burjuvazının mutlak monarşıye karşı yurutmekte olduğu mücadelede gerek Fransa Devrımı (1789) sırasında ve gerekse daha sonra Avrupa'nın çeşıtlı merkezlerınde çıkan a>aklanmalarda (1830 ve 1848 ayaklanmalan) sanayı ışcılen, burjuvazıyle omuz omtıza çatışmışlardı Dahası 1848 ayaklanmalan, genellıkle sosyalıst taleplerle çıkmıştı Işte bu mücadele ortamında oluşan ve pışen Avrupa sendıkalannın çok yuksek bır sıyasal bılınçlen ve sağlam bır ıdeolojılen v ardı Av rupa sosyalıst partılerının büyük bır bölümünun kökenınde, ışçı sendıkaları bulunuyordu Buna karşıhk ABD'de ışçı sendıkalannın 19 yüzyılda cıddı bır sıyasai mücadeielen yoktu Bu bakımdan bır geleneklerı de oluşmamıştı Zaten ABD'dekı başkanük sıstemı, cıddı bır sıyasal güç olarak ortaya çıkmalarını da engellemış, dağıruk bazı çabalar sert bır bıçımde bastınlmıştı Bu koşullar altında ABD'de cıddı bır sendıkacılık hareketı ortaya çıkamamıştır. Yüzyılm başlanndakı cıddı örgutlenme çabalan da, egemen güç ehyle dejenere edılmıştır Ve böylece ABD sendıkaları; kımı zaman san renklı, kımı zaman karanlık kökenlı zayıf örgütler olarak kalmışlardır Böylece kuruluş Solun bölünme hastalığı Tum bu anlattıklanmız bır yana, 1980 sonrasında faalıyetlerı garıp bır bıçımde askı>a alınan DİSK uyelerının onemlı bır bölumu Turklş'e bağlı sendıkalar ıçınde örgütlenmış bulunmaktadırlar llk bırkaç yılda fazla etkın olamayan bu bılınçlı kıtle bugün, en azından delege düzeyınde Turklş'ı zorlamaktadır Zaten geçen kongrede sağın bölünmuşluğü karşısında, eğer sol bırlığını oluşturabılseydı Turklş yönetımınde çok önemlı değışıkhkler orta\a çıkardı Bu kongrede de aynı olasılık vardır Kaldı kı delegeler düzeyınde sol guçlenmış görunmektedır Ancak Turklş ıçınde solun bırlık sağlaması çok guçtür Zıra o> kullanırken ıdeolojık durtüler kadar, bıreysel durtüler de rol ovnayacaktır Ve solun ezelı hastalığı "bölunmuşlük" burada da kendını gosterebılecektır Kaldı kı sağın geçen kongrede olduğu gıbı böluneceğmın kesın ışaretlen yoktu r Bıze öyle geliyor ki Türklş Kongresı yenı bazı koalisyonlara sahne olacaktır Ancak nasıl koalisyonlar oluşursa oluşsun, Türklş ust vönetımı tabandan gelen baskıyı ve sesı kulak ardı edemez Işçı sınıfının gunden güne zorlaşan yaşamı bır yana, geçen yıllarda kımı zaman sendika vönetımlenne karşın başarılan eylemler, işçilerde hem bılınç ve hem de güven yaratmıştır Bunları ortadan kaldırmak kolav değildir DP'ye yatkınlık, tutuculuk Turkıye'de sanayı ışçısırun var olduğu andan ıtıbaren, ışçı sınıfının ıdeolojısmı savunanlar da var olmuşlardır Osmanlı Imparatorluğu'nun son dönemlennde ve cumhurıyeün ük yıllannda Turk sosyalıstlerı, çok güç ve baskıa yöntemlere karşı, onurlu mucadelelennı yurutmeye çabalamışlardır Dernekler kurmuş, partıler oluşturmuş ve seçımlere katılmışlardır Dergıler çıkartmış, kıtaplar yayımlamışlardır 1924 sonrasında ağır baskılar altında ıllegal çalışmalar yurutmuşler, 1946 sonrasının görelı ozgurluk ortamı ıçınde gene gün yüzüne çıkmışlardır Sureklı ızlenrnışler, ezılmeye çalışılmışlardır Ama bu arada ışçı sınıfıyla dırsek temaslartnı hıç yıtırmemışlerdır Turkıye'de yoğun ışçı örgutlenmelerı 1947 sonrasında ortaya çıkmıştır Sayısal olarak henüz çok ufak bır azınlık oluşturmalanna karşın, bılınçlı bır örgutlenme kampanyası, egemen sıruflann kulağına kar suyu kaçırmış ve çözum yolJarı aramaya ıtmıştîr TurkIş'ın kurulması o yıllara rastlar Demokrat Partı muhalefetı, duşünce ve örgütlenme özgurluğune getırılen her turlü sınırlamayı ortadan kaldırrna vaatlen ve o gunlerın tüm aydınlık guçlerının desteğıvle ıktıdara geldı Ancak çok ABD yörüngesinde. Bılınçlenme açısından böylesıne olumsuz koşullarm varlıjına karşın, o günlenn gerçekten çok öz\enlı öncülen ve savaşçılan, sosyalıst mücadeleyı sendıkalara taşımak çabası ıçındeydıler 1952'de Türklş kurulduğu zaman, ne kurucu sendıkalar "san sendika" ıdıler ne de Türkîş " s a n " bır konfederasyon ıdı Büyük savaşımlarla oluşmuş, ıyı nıyetlı faİcat çok anlaşılabılır nedenlerden ötürü, ıdeolojık olarak zayıf ve kımı bakımlardan da çelışkılı bır konfederasyonla karşı karşıya ıdık Törklş'm kurulmasıyla bırlıkte ABD'run Turktş'ı çevrelemeye çabalaması ve Türk sendıkacılannı gerek ABD'de gerek Turkıye'de kendı bıldığınce eğıterek etkısı altına almaya çabalaması elbette boşuna değıldı Ve bu çabalannda elbette bır ölçüde başa EVET/HAYIR OKT4YAKBAL Kâğıdı yazı makınesme taktım Dakıkalardır beyaz kâğıtla bakışıyoruz Kımı zaman sozcukler çağlayan gıbı akıp gelır, kımı zaman da1 Evet, kımı zaman da ınsan ne dıyeceğını, ne yazacağını bılemez Hele söz konusu umulmadık bır anda yaşamdan ayrılan bır dost ıse Tahsın Yucel'ın lelefonda sesını duyar duymaz ıçımde bır tel koptu Çok üzucü bır haber vereceğını sezdım Ondan önce ben söyledım Berke mı? Evet Berke Vardar dı cuma sabahı aramızdan ayrılan Berke Vardar Bılım adamı, yazar, dost Berke Vardar Istanbul Unıversıtesı Edebıyat Fakultesı Fransız dılı ve edebıyatı profesoru Berke vardar uzun süredır hastaydı bılıyordum bunu Adı duyulduğunda tuylerımızı ürperten bır onulmaz hastalık var ya, ışleo Akcığer kansen Bır süre önce telefonda konuştuk lyıleştığını, ölumu atlattığını söyledı Guluyordu ölum korkusuyla eğlenıyordu Daha kaç yaşındaydı kı' Onunde daha uzun çalışma yılları vardı Boş duran zamanını havaya uçuran bırı değıldı o, çalışan, yaratan, ureten, öğreten ve sureklı öğrenen bır bılım adamıydı Yalnız ulkemızde değıl Batı ulkelerınde de tanımyordu Katıldığı bılımsel toplantılarda konuşuyor, bıldırıler sunuyor kıtaplar yazıyordu Berke ıle uzun yıllar Turk Dıl Kurumu Yonetım Kurullarında yan yana oturduk Berke Vardar, Akşrt Göktürk ve Tahsın Yucel'ın TDK yonetımıne seçılmelerının bu kurumda bır çeşıt dönüm yerı sayılması gerektığıne ınanırım Bır yenıleşme bır açılma, konulara bılımsel cıddıyetle yaklaşma Bu üç arkadaşın konuşmalarını hep ılgıyle, yararlanarak dınlerdık Berke Vardır'ın konuşmalannda hem bıfımsel bır duzey, hem de ınce bır humour vardı Eleştırılerınd, tartışmalarında bu ıkı oğe ağır basardı Sözlerını dınletmesını bılırdı Dılbılım Berke Vardar, ulkemızın sayılı dılbılımcılerındendı Belkı de en etkılı dılbılımcısı Bugune dek yayımladığı kıtaplarla bu nıtelığını kanıtlamıştır Dedığım gıbı yalnız ulkemızde değıl batı dünyasının dılbılım alanında da onde gelen bır kışı olmuştur Berke Vardar'ın dılbılıme katkılarını ayrıntılarıyla, yazacak, anlatacak uzmanlar elbet çıkacaktır 'Dılbılım Sorunları", 'Dıl Devrımı Üstune' 'Kavramsal Alan Incelemesı, 'Sesbılım', 'Dılbılım ve Dıl Bılgısı Terımlerı Sözluğu' Dılbılım Temel Kavram ve llkelerı', 'Yırmıncı Yuzyıl Dılbılımı', 'Aydınlanma Çağı Fransız Yazını' yayımlanmış kıtaplarından bır kaçıdır Vardar'ın Fransızca yazılmış başka kıtaplarını da bu lısteye eklemek gerekır Berke Vardar'ın onemlı bır nıtelığı de yazılarında olsun konuşmalarında olsun, Osmanlıca sozcuklere hıç mı hıç yer vermemesıydı Araştırmalar sonucunda Berke Vardar'ın, Akşıt Gokturk gıbı, Tahsın Yucel gıbı yüzde yüze varan bır oranda Turkçe sozcuklerı kullanmasıydı Arasanız da bır tek Arapça Farsça sozcuk bulamazsınız Vardar ın yazılarında, konuşmalarında Dıl devrımının onde savaşım veren bır kışısıydı, Ataturk devnmıne ınançla, bılınçle bağlı olması dıl devrımının, Atatürk'un uygar bır toplum, çağdaş bır ulke yaratmak ulkusunun bır sonucuydu 1967'de ortaya atılan 'Dıl Akademısı' tartışmaları sırasında Berke Vardar 'Varlık'ta çıkan bır yazısında boyle bır Devlet daıresının kurulmasına şu sozlerle karşı çıkıyordu 'Ataturkçu yenılenmeyı sınsıce eleştırmeye kafkışan bazı kımseler dılde yenılenme ıle dıl değıştırme, yanı bır dılı bırakıp bır başka dılı benımseme' kavramlarını bılerekten bırbırıne karıştırıyorlar Sahte sorunlar yaratıp gulunc sozde orneklere dayanarak kavram hokkabazlıklarına sapıyorlar Gerçekte dıl sorunu bu gıbıler ıçın bır bahaneden başka bır şey değildir Dolaylı yoldan saldırmak ıstedıklen butun Ataturk devrımlerıdır' Berke Vardar 55 yıllık yasamını dıl konusunda duşunmek, daha daha derınlere ınerek araştırmalar yapmakla geçırdı Böyle bılım adamlarımız ne kadar az1 Vardar'ın genc sayılacak bır yaşta topluma vereceğı daha cok, daha buyük yapıtlar varken yaşamdan ayrılması bılım dunyası açısından yerı doldurulmaz bır kayıptır Anısına saygıyla Marmariste Hk Günler.. Şimdi Evren Paşa, Marmaris'te "çamlar arasında" anılarını yazmaya başladığı şu ilk günlerinde, bir yandan ormanlık kıyıları korumak yönunde "çabalarını da arttırırken", öbür yandan, hâlâ imzasını taşıyan ve tam tersi yönde kurallar getiren yasalar Resmi Gazete'de yayımlanmaya devam ediyor. Berke Vardar İçin... Kurulu karan, doğal ve kulturel zengınlıklerımızın "koruma" adı altında bılımdışı ve halkın yerel demokratık örgutlenmelerını de dışlayan yöntemlerle, bellı çevreler tarafından "kullanılmasına" olanak sağlayacak yenı bır >asal duzenlemeden başka bır şe> değıldı * * • Aslında, çevre konusunda "Evren Paşa"nın ımzası bulunan "ılk kararlar" da aynı çızgıdedır OKTAY EKİNCİ Yük. Mimar Eskı Cumhurbaşkanı Kenan Evren, yem Cumhurbaşkanı Turgut özal'a 9 kasım gunu görevını devrettıkten sonra Marmans'e geldığınde, kendısını karşılayanlara şu "mujdeyı" verdı " Yöreyı beton yığını halıne getırmeyehm Bu konuda şımdıye kadar elımden gelen bütun çabayı sarf ettım, ( .) sarf edeceğım, ılgılılen uyaracağım Dınlerler veya dınlemezler '.' Ertesı günu bu "sözler", gazetelenn bırıncı sa> falarında yer alırken, Resmı Gazete'nın 10 Kasım 1989 tarıhlı sayısında ıse, Kenan Evrenın cumhurbaşkanı olarak ımzası bulunduğu bır Bakanlar Kurulu karan yayımlandı 89' 14406 sayılı bu kararnameyle; Özel Çevre Koruma Bölgelen olarak belırlenen yerlerde, daha önce devletten arazı kıralayan şırketlere, yoredekı başka ormanlık alanlardan yenı yerler "tahsıs edıleceğı" hükme bağlanıyordu üstelık, "koruma" nedenıyle "mağdur" olan şırketlerı "kurtarma" amacım taşıyan bu tahsıslerde, yenı venlecek arazılerın, ımar planlannda turızme ayrılıp aynlmadığına da bakılmayacaktı Başbakanlık, Orman Bakanlığı ve Turızm Bakanlığı'nın "muştereken" belırleveceklerı ormanlık kıyılar, "kamu arazılennın yatırımcılara tahsısı" ıle ılgılı yönetmelıktekı kurallann dışında da tunılarak, yanı aynca ılan edılmeverek ve böylece başka fırmalann devreyegırmemelerı de sağlanarak, doğrudan bu şırketler arasında uleştınlecektı Oysa kı, nazım planlarda, hâlâ, pek çok ormanlık kıyı arazısı, "betonlaşmadan korunabılmelen" ıçın tunzm alanı dışında tutulmuştu Kararname "ımar planı dısıplımnı" de tanımıyordu Kenan Evren'ın Mannans'e ayak bastığı gun "Betonlaşmayı önlemek ıçın çalışacağım" şeklınde söze başlamasıyla, ımar planlarında korunmalan ıçın turızm alanlan dışında tutulan ormanlık kıyıların şırketlere dağıtılarak "betonlaşmasını" öngören kararnamenın, kendı ıtnzasıyla aynı gun yururluğe gırmesı, kuşkusuz "talıhsız" bır rastlantı olmuştur Çunku, böyle bır karamameyle, "eğer, yasalara avkırı davranmak ıstemez ıse", kendısı de Marmarıs'ın ormanlık kıyılarını koruyamayacak, sözunu verdığı çabalannda "mevzuat" engelıvle karşılaşacaktır ıçın çalışmalar başlarruştı "Yerel örgutlenme" çok önemlıydı ve eskı Cumhurbaşkam'nın gelmesıyle bunun önemını bırdenbıre anımsayan Marmarıslı "gönulluler", yenı hemşerılennın "hımayelerınde" kolları sıvamışlardı Gazete manşetlerı "Evren'den çevrecılere tam destek" şeklındeydı 12 Mart 1982'de vururluğe gıren Turızmı Teşvık Kanunu'yla, kıyılarımızdakı orman ve hazıne arazılen "dövu" uğruna yerlı ve yabancı yatınmcılara kıralanmaya başlanmamış mıdır 9 Gunaydın Tan Sabah Milliyet Hurriyet Guneş Bugun Turkiye Fotospor Tercuman Yeni Asır Gazete Hatta, köylülere aıt tarlalar bıle, "Burası tunzm alanıdır" denerek devlet tarafından kaNe var kı, bu "guçlu" yerel örgutlenmenın mulaştırılıp, yıne aynı yasava1 gore özel şırkethaberlen de gazetelere ulaştığı gun, yıne Res lere tahsıs edılmernış mıdır mı Gazete*de bu kez "hıçbır verel kuruluşa söz Ve bu yönuyle anayasa ıle de çelışen 1982 hakkı tarumayan", hatta beledıyelerle bırlıkte yasası, anayasadakı "12 Eylul dönemı kararvalılıklen bıle devre dışı bırakan ve yıne cum İarının ıptalını engelleyen" geçıcı 15 maddehurbaşkanı olarak Evren'ın imzasını taşıyan, mn "koruması altında" hâlâ yurürlükte değıl "cevreyle ilgılı" başka bır Bakanlar Kurulu ka mıdır? ran daha yayımlandı Yıne, 2872 sayılı Çevre Yasası'na "Çevre, "383 sayılı kanun hukmundekı kararname" kalkınma önunde engel teşkıl etmedığı sureolarak yürürluğe gıren bu "yasal ce korunacaktır" koşulu, 1983 vılında "ara düzenlemede" ıse, geçen yıl (5 Temmuz 1988) rejımın" Danışma Mechsı tarafından eklenoluşturulan Özel Çevre Koruma Bölgelen Başmemış mıdır? kanlığı kaldırılarak bır "kurum"a dönuştüruVe bu koşul yuzundendır kı "kalkınma" adılüyor, yetkılen genışletüıyor ve başına da "başbakanca seçılecek" ve tüm karar erkını "tek na çevre değerlen, turızm veva sanayı tesıslebaşına kullanabılecek" bır başkan atanıyor rıne kurban edılmemış mıdır' du Son altıyedı yıldır, Evren'ın imzasını taşıKararname, bırçok yonuyle, >ıne ne Evren'ın yan yasalar arasında yer alan bu tur örnek Marmaris'te söyledığı son sözlerının yaşama İer, bugun artık kendısını de "mucadele etme" geçmesıne olanak sağlayabüecektı ne de bu noktasına getiren yağma ve "betonlaşmanm" "sözler" uzerıne dernek kurmaya kalkan önunu açmıştır "gönullulerın" ve onlan "desteklevenlenn" gö* • • ruş ve kararlannda etkılı olabüeceklerı hükumler taşıyordu Çevre Musteşarlığı bıle yetŞımdı Evren Paşa, Marmaris'te "çamlar kısız kılınmış, hıçbır uzman ya da bılımada arasında" anılarını yazmaya başladığı şu ılk mının yer almadığı, tumu burokratlardan olu günlerinde, bır yandan ormanlık kıyıları koşan beş kışıhk bır "çevre kurulu" kurulmuş rumak yönunde "çabalarını da arttınrken", ve bu kurul, her karannda doğrudan başba öbur yandan, hâlâ imzasını taşıyan ve tam tersı kana karşı sorumlu bır başkanla bırlıkte "çev yönde kurallar getıren yasalar Resmı Gazete'de reyı koruma" adına "kıyılan planlamaya" baş yayımlanmava devam edıyor Iamıştı Yakında bu ımzalan da artık yayımlanmaz Bu yem kararnamede de eskısınde olduğu olacak gıbı özel çevre koruma bölgelerının nasıl beYenı Cumhurbaşkam'nın onayıyla yenı yalırleneceğı, >ıne bellı değıldı salar yururluğe gırecek Kuruian yenı örgüte "kurum" dendığıne goBelkı bır kısmına artık Evren de karşı çıre "özerk" olması gerekırdı, ama kararnamede bu yaklaşım da yoktu Tum yetkıler kacak "atanmışların" elınde toplanmıştı, Pekı, "eskıler" ne olacak9 "seçılmışler" artık emır kuluydu Ve "eskıler" yururlukte kaldıkça, Kenan EvDahası, bırakın yerel kuruluşlarımızı, yerlı ren, dernek kuracak olan "gönullulerle" bır9 uzmanlara da bır guvensızlık vardı kı TC va lıkte, ormanlık kıyıları da nasıl koruyacak salarında ılk kez "yabancı uzmanlardan yararlanılacağı" açıkça belırtılıyordu * * • Aklıma, îlhan Selçuk'un geçen yıllarda bır Anıtlar Kurulu bıle kı, onca yılın deneyı paneldekı konuşmasında sojledığı sözler gemıne sahıp ve onca bılım adamını çatısı altın lıyor "Demokrası, bır gun gelır herkese laam da toplamıştır bu kez burokratlann aldığı ka olur" rarlara bağlı kıhnıvordu Doğal çevre de oyle. 13 Kasım 1989 tarıhlı Resrru Gazete'de, >ı Bır gun gelır, Marmans'e yerleşen herkese ne Evren'ın ımzasıvla yavımlanan Bakanlar lazım olur Kasım ayında Guneş ve Fotospor gazetelerı, televızyon dışında dığer basın organlarında ve sokak afışlemesıyle de reklam kampanyalannı yoğunlaştırdı Basın reklamları ıçın yapılan harcamalar da eklendığınde (bıllboardlar dışında) bu ıkı gazetenın kasım ayındakı reklam harcamaları su rakamlara r ulaşıyor * v Güneş 650 mılyon 510 bın TL Fotospor 506 mılyon 410 bın TL arabk ayında da artarak suren bu kampanyalar kasım ayında toplam gazete satışlanna gunluk 120 bın dolayında bır artıs sağladı Kasım 1989'da gazetelenn gunluk ortalama net satışlan ve bır oncekı aya gore farkları soyle oldu 600 liralık gazete 118079 500 liralık gazeteler 523 720 523345 472 748 319 784 301 974 222 013 51919 41824 39049 300 liralık gazeteler Bugun Tan Fotospor 318556 236101 122 884 250 liralık gazete 34 259 18481 41135 10317 Cumhuriyet 1804 Gunaydın Sabah Hurriyet Milliyet Turkiye Tercuman Yenı Asır Guneş Zaman 22 766 77759 7947 21505 8170 81008 699 6784 2 910 • * * Üç gun sonra, 13 kasım günu de Marmarıs'ten gazetelere ulasan haberler, "Evren ve çevre koruması" ıle ılgılı yenı gelışmelerı duyıırdu Bu kez gundeme "örgutlenme" gelmıştı ve basına "Evren gönullulerı" olarak yansıyan bır grup bayanın önderlığmde, doğal çev reyı korumak amacıyla bır dernek kurulması Gazete 3392 Gorulduğu gıbı 'en cok satan gazete" unvamnı Gunaydın "kıl payı" farkla korumuş durumda Gerçı son ana kadar Sabah Gazetesı az farkla 1 gorunuyordu ancak bazı tartışmalardan sonra dağıtım şırketı Gameda, Gunaydın ve Sabah'ın yukarıda belırtılen satıs rakamlannı kesınlestırınce Gunaydın yıne bınncı oldu 4.OTELVE LOKANTA Otel, Motel, Tatil köyü, Lokanta, Yemekfabrikası, Kafeterya, Pastane.Bar, Fırın, Büfelerin yatırımcı, sahip ve yöneticileri bu fuara mutlaka zaman ayınn. Yatırım ve yenileme kararınızı vermeden önce 164 yabancı, 51 yerli üretici firmanın en son yeniliklerini izleyin, kıyaslayın. . l,KOIŞ'ICAHETAŞ . ALGAZMUTF4KCIHAZLARISAN VETC AŞ . AlGAZRADYANuAZALETLERI SAN V E T C LTD ŞT . A U S p A COMENDA[«aya). AIU8€RTEXPORThABITAT|Fransa). AUSEO DIFFUSION S A (Isvıçre) . ALKE PAZARLAMA ITHAIAT IHRACA^ LTD ŞT1 . A M B Katval . AMCO (USA). ANGELO PO GRANO IMP1ANT S p A (Italya . ANIMO B V (Hollanca . APPOR LTD Inaltere) . APV ANCA UMITED llngtftere) • ARFD ELEKTRONIK CIHAZUR SAN VE TC LTD Ş*l . AR T AR SCGUTMA SANAVI . AUPEA fltalya). A/Z lltatya'. BAKERS PRIDE I U S A ) . BARTSCHEF GmbH Ba« Almarrval. BASTER TAR'I V E OLÇU ALETLERI SAN VE TC LTD . BAT HAL TCARET VE SAKAY1A Ş . BEK Jı.USLARARASI TJRlZM SAN VE TIC A Ş . BELLSHAW (USA . BRAVILOP IHoDanda) .BRINTONS LIMITED . BONARSFLOTEKS (lng.llefe) . CAFINA A6 Hsvı?e| . C EL ME ıHalyal .L.1BPGIAM iKatya) . CEC'LVVARE USA) . CHARMINSTER LEISURE (Hgıllete . CHURCH1LL HOTELt'MRE L"D rlng lıete) . CKSA l a t y a ı . C O F R ME LL Itatya . COLAS (Ingıltefe) . COlGED (Italva . CREATION BUMANN Ibvıçre) . CUPPONE {taıyaı . 0UBIX D€ SOUZA i F r a n s a ı . ClHA (Bat Aln,,n,a). EKSA ENDUSTRIYE^ EKIPMAN SAN A Ş . EKONOMA MUTFAK UE SERVIS E K I P M A N L A R I A Ş . ELECTROLUX . ELETTROBAP WOLK lla'va) . ELMECO S r L (llalya) . ELOMA GrobH Bad Otel mefruşatı • Mutfak gereçlerı • Mobilya • Ağırlama gereçlerı • Aydınlatma gereçlerı CEREÇLERI FUARI Yıkama ve temızlik gereçlerı • lletışım ve guvenlik gereçlerı. Spor gereçlerı. 1317 Aralık 1989 TÜYİVP İSTANBUL SERGİ SARAYI YIL Seçkın fuarlar Seçkın zıyaretçıler T E P E B A Ş I « I S T A N B U L Zyaret saatien Hergun 11 0020 00 MUHENDISUK TAAHhU" TIC VE aAN LTO ŞT . TOPRAK KAGIT SAN A Ş . TUPAŞ TUBIZM VE IHTYAÇMADOELEB PAZARLAMA VE SAN » Ş . JGOUNI 3 v a ) . UGUR DONDUHMAMAKINELEFII SAN VETIC A Ş . UGUR SOGUTMA MAK NELERI SAN VE r I C A Ş . UMVERSAL (Italya . VAR SAN INŞAATPAZARLAMASAN <ETIC A Ş . VENEZIANIMARC3 la!>a . kVERY (Ita ^ a j . WE5TBEND USA . WINTERHALTER(Bal ATianyaı. WMF Bat Aimanya . VORVVEHK Bs Almanya . ZANUSSIGRAND* IMPIAN*ISpA Itaya . 6RAV0 matya) . KULEG Balı Alnanya . MATCH (Kaya . 8 U N C 0 Balı AJmanya). MILE hlGH F a r s a ) . COLGED Ita ya . FA3OR llsoanya) . IMC Ingıllere). RUBBERMAIO . . . . Hollartfa . NEUMAPKER Bat Alman/a . S RMAN I a/a . JNCAT Ingıltcel . MORICE Fransa) RENEKA F aısa . s A M O S Fransa . DI'O SAMA F ansa) . PŞV (Ingı terej . EMGA I H D anda) S«MB0r*ET aya . aPRING vıç e . SARBENEGUEMINES F arsa . LA ROCHERE Fransaı MATFER F'ansa . FE V MONT Fransa . CON ACIO Batı A n a n y a l . F TELLCP (Fransaı BRCNCOOCKE Fransa . ' 0 U R N U 3 F arsa . CEGLCN Fransa .OLVETTO Italval. BERTRAND Fraisa . BIRMAN Ita ya • GlGA flta ta . 3 f O N F aisa . BOURGEUS Fransa Almanyaj . ENGOLF Batı Almanya) . ENIS ELAGOZ FASTFOOO SISTEMLERI . EREMTAŞ ERSU ENDUS T Br'EL MUTFAK MAKİNELEBI VE *ESISL£W A Ş . ERSU MAMNE SAN VE *IC A Ş . ERT iHalyaı.EUROMlLAN Halyal. EUROSIT Ffansa . EV1NOKS SERVIS EKIPMANLARI SAN VE TIC A S . FAEMAIItalya . FİLIZDIŞTIC L T D ŞT1 . IMFRADI$TICARETLTD ŞT! . FRANKEHOLDINGAG(Isvıçre .FRIGOMATlltaiya . FOS^ER Jngdterel • 3A2MAK GAZ ALE LERI SAN VE TC LTD ŞTI . GIRBAU S A (Ispanvaı. GOLD MEAL USAı. «ALLDEılsveç . H £ N V P E W ı JSA . HOBARr (Batı Almanya . CEMATK (Ita/ya • IFI ttalyaı. MPER1AL ıVERK AG Baı Almanva) . INTERNATIONAL TOURISM MAGAZME. ISA(ltalya|. »IOKSANŞIRKETLERGRU8U. JÜNO BUOERUS(BalıAlmanya). KENWOOD (In^Hecel . LA ClMBAL Ha^a) . LAINOX S p A 'Italya) . UNCOON fUSA) . LOJIS D€ POOflTERE (Baçılui . MAKPA DtŞ T I C A f l E T t£ PAZAflUMA A Ş . MARK S f (llatia . M E i r ^ A KAFF€E (Bat Almanya) . MELITTA WERKE BENTZ S SOHN Bat Altnanya! . MIELE i CIE GmbH Bal Almaryaj . MO0AKS MOOERNAKSESUAR SAN VE TIC A Ş .NASTAV IKŞAAT TURIZM VE SAWV URUHLER PAZ SAN VE T C A Ş . NCR BILGl IŞLEM SISTEMLEHI A Ş . NILFISK lOanmarttaı. NILMA (Halya .NlXDOPFCOl»VrER.NOfl*H»MCELTD \K>Mere). NOVAKKOROMA HlZMETLERIA Ş . HVOVA SIMONELU(lUlya). NYBORG Danınarka .OFFKlNEBANOS p A llalya).OMBRE ROYALIN T ERN AG Avnjslutra). ORION Italya). OTEK OTEL EKIPMANLAfll OIŞ TICARET LTD ŞTI . C T A Ş C VE DIŞ TCABET A Ş . ÖZAV DAĞITIM 'URIZM A Ş . OZEN KUTD AMBAIAJ VE MATBAACIUK KOLL ŞTI . OZMETENDUSTPryELMUTFAKCIHAZLARISAN VETC A Ş . OZTIRYAKILERMADENIEŞYASAN VE TIC A Ş . PAL<VEAP(lrâıl1efe . PAŞABAHÇETICARE^LTD ŞTI . PnOMAC|lsvçre . PROMEKlltalyal . PROMIS HEOPELm EŞVAUR VE SOSv AL HIZUE'LEP LT3 ŞTI . PCflTAŞ D(Ş PAZARLAMA A Ş . RASYONELPAZARUMA^TD ŞTI . RENZACCISpA Italya). RO8OTCOUPE Fransa). ROUNDUP USA . RUŞEN DlŞ TC LTD ŞTI . SABAH YATAK SAN VE TIC A Ş . SCHOLL GROSSKUOENEINRIChTJNGlBa Alman/a . SCOTSMAN (Italya . SEPTAŞ PLANLAMA ORGANıZASvO«( VE PAZ A Ş . SERVO'EL OTEL SERVIS MAL2EMELERI SAN VE T C A Ş . SIGMA l'alyaı. SCC (USA). SILEX ELEKTROGERAETE GmbH (Balı Aımanya . SIMAG S p A .a ya . SINEM SCGUTMA S1STEMLERI SAN TK LTC ŞT . SSTEM TURIZM VE OTELC LIK HIZMETLER L*D ŞTI . SOTTOHIVA S p A (Italya) . STA8rEX (Bat Almarya) . TECFRCO (Itatya . T ESIMA SOöUTMA SISrEMLfRI IMAUT SAM VE T K A Ş . TRlO YING as (USA] . 'OCABI Japonvaı . TOHOS