Katalog

11 ARALIK 1989 * * * * HABERLERİN DEVAMI 55 CUMHURİYET/19 İnönü'den Olumlu Adım. önermekle bu yolda kapıyı aralamıştır. An(Baştarafı 1. Sayfada) lenebilir. Ancak halkımızın daha fazla bekle cak bu bir ilk adımdır. SHP'nin yelkenlerini yemeyeceğini, sorunlara sahip çıktığımızı ar iktidar rüzgârıyla doldurabilmesi için daha tık daha büyük güçle göstermemizi istediği başka adımlar da gereklidir. ni görüyorum. Onun için de partimize yeni ve Bunların en başında, yeni ve dengeli bir çağdaş atılımlann yolunu açacak tüzük ku parti yönetiminin oluşturulması geliyor. Bu rultayımızı gecikmeden ve seçimie yapmayı yeni yönetimin, bütünleştirici ve parti içinde önehyorum." kutuplaşmaları önleyici bir yapıya sahip olSHP Genel Başkanı'mn bu önerisi yerin ması büyük önem taşıyacaktır. Bugünkü de sayılmalıdır. Sancılı bir dönemden geç merkez yönetimine dönük olarak yapılan dar mekte olan SHP'nin bir kurultaya gerçekten grupçuluk suçlamasındaki haklılık payı göz gereksinimi vardır. ardı edilemez. Böylesine bir çalkantıyı yaşayan bir parti Ocakta yapılacak seçimli bir kurultay, yeiçin yapılacak en doğru iş, örgütün sesine nilenmek için bir büyük fırsattır. SHP bu fırkulak vermektir; güven tazelemek ve gere satı kaçırmamalı! Bu fırsatı en ıvi biçimde dekiyorsa yönetimi yenilemektir. Bunu başara ğerlendirmek ise en başta 'Sayın inönü'ye mayan bir partinin, kitlelere güven verebil düşüyor. mesi söz konusu olamaz. SHP Genel Başkanı'mn bu konudaki ilk Sayın inönü, ocak ayında toplanması bek adımı olumludur; devamının gelmesini dililenen tüzük kurultayının seçimli yapılmasını yoruz. Washington'un telefonu Ozal'a bağlı (Baştarafı 1. Sayfada) ren geçerli oluyor. Özal cumhurbaşkanı olduktin sonra Amerikan yönetimi, Türkiye'nin anayasası, yönetim gelenekleri ve "Akbulut faktoninü" alt alta koyarak Özalın bu tablo içervsinde "ne kadar güçlü bir cumhurbaşkanı olabilecegi'" konusunda bir analiz yaptı. özal'ın anayasa uyannca başkanlık edebileceği yüksek karar organlannın çahşma tarzı incelendi. Yapılan bu analiz sonucunda ortaya üç maddeden oluşan bir tablo çıktı: Birincisi, Türkiye'de yeni bir yönetim yapısı ortaya çıktığı kuşkusuz idi. İkincisi ABD nazannda bugün Türkiye'de kayıtsız sartsız "karar alıcı" makam, Cumhurbaşkanı Özal'a ait olandı. Üçüncüsü de, ABD'nin cumhurbaşkanı olarak özal'ı "tanıması" tamdı ve meşruiyetinden en ufak bir kuşku duynıuyordu. Genel olarak bakıldığında Amerikan yönetiminin izlenimi o ki, "Evren aktif bir cumhurbaşkanı idi, ama Özal daha aktif bir cumhurbaşkanı olacak." Bunu da bir bakıma Turkiye'de anayasanın güçlü bir cumhurbaşkanı öngörmesine bağhyorlar. "Sistemi öyle kuntıuşsunuz" diyorlar. Hatta "70 sonlanndaki krizlerin büyük bir bölümünun Cumhurbaşkanı Korutiirk'ün pasif davranması nedeniyle yaşandığı yolunda Türk halkında bir inanç buluodogunu" ileri sürüyorlar. Aynca son 6 ayda Doğu Bloku'nda meydana gelen gelişmelerin.pzal'ın 80 başlannda Türkiye'ye koyduğu teşhisin doğruluğunu karutladığını, bu bakımdan da özal'ın cumhurbaşkanı olarak 'Ivi bir profll verdigini" kaydediyorlar. Bir yönetim mensubu şöyle konuşuyor: "DoğuBatı ilişkileri son derece dikkat isterken. Malta'da diinyanın kaderi konuşulurken, Filipinler'de darbe girişimi olurken, Türkiye Washington"dan tum bu kargaşa içinde her şeyin yolunda gittigi bir ülke olarak gönılüyor. Türkiye'de birçok önemli degişikük olduğu ortada. Ama bizim acımızdan yaşamsal değişikJikler yok. Örnegin bundan önceki lidcr kimse, şimdi de a Ekonomi politikası aynı, dış politika Özal'ın cumhurbaşkanlıgı ile değişmiş degil. Yani tiim bu olanlar VVashingtondan Türkiye'de önemli degişiklikler olmuş izknimi vermiyor." Ancak Washington'da, "Özal durum Özal'ın başbakan olduğu dönemden farklı mı değerlendiriliyor? 1MF ve Dünya Bankasrnda böyle bir hava yok. Yani Türkiye1 de büyük ölçüde bir yönetim değişikliği olmuş saymıyorlar. Bu yuzden de Dünya Bankası ve IMPnin Türkiye ile rutin işlerinde bir tereddüt görülmüyor. örneğin geçenlerde sağlık kredisinde ortaya çıkan bir kriz çözülme aşamasına geldi. Dünya Bankası bir süreden beri Türkiye'ye sağlık kredîsini dondurmuş durumda. Çünkü Sağlık Bakanı Halil Şıvgın, bu krediden yararlanacak pilot ilçeler arasına Çubuk ilçesini de katmak istiyor, Bir baska ilginç gösterge de şu: banka da bunun Şıvgın'ın seçim Türkiye'de ne zaman lider degişik yatınmı olduğu gerekçesiyie anlaşligi olsa, Türkiye'nin dış misyon mayı imzalamıyordu. lanmn telefonları sürekli çalar ve Sağlık Bakanı şimdi VVashingyeni başbakamn biyografisi iste ton'da "Çubuk krizini" çözmeye nir. Acaba yeni başbakamn ser çalışıyor. IMFde de "Türkiye'de best piyasa ekonomisine, yabancı önemli bir vapı degişikliği oldu, sermayeye, irticaya baskısı nedir, buna göre kendimizi ayariayalım" bunlar sorulur. Öysa Akbulut ör diye bir hava gorülmuyor. ne|inde Amerika'daki Türk misöte yandan Dünya Bankası'nın yonlanna bu tür sorular gelmiyor. yan finans kuruluşu ITC de geçen Peki finans çevrelerindeki hava haftalarda 100 milyon dolarlık yenedir? Türkiye'de yeni yönetim ya ni bir Türkiye Fonu kurdu. Bu pısı ortaya çıkalı beri ekonomik fonla Istanbul Menkul Kıymetler ancak başbakan kendisine sadık olduğu siirece güçlü bir cumhurbaşkanlıgı yapabilir" diye bir inanç da var. Tabii bu çerçevede Yıldırım Akbulut'un siyasi ve entelektüel profilinin ABD'nin yakın gözlemi altında olduğu söylenebilir. Örneğin başbakamn Brüksel1 de NATO liderler: ile gazetecilere poz verirken beş dakika süre ile Thatcher ve Bush'un arasında tek kelime konuşamadan durmuş olmasını, ardından da başbakamn Jngilizce bilmemesi nedeniyle önümüzdeki NATO zirvesine cumhurbaşkanının gideceği yolundaki haberleri hayli dikkat çekici buluyorlar. Borsası'ndan özellikle KIT'lerin özelleştirilmesine dönük hisse senedi alacaklar. Özetle yeni yapı Türkiye'mn ekonomik ilişkilerine şu ana kadar yansımış değil. Peki, iş çevreleri durumu nasıl değerlendiriyor? Bu çevrelerde hâkim olan "İş Özal'da biter" yargısında bir değişiklik olduğu şimdilik söylenemez. Örneğin Amerika'nın güçlü şirketlerinden FMC, geçenlerde Türkiye'de bir temel atma töreni düzenledi. Törene, Başbakan Akbulut ile beraber Cumhurbaşkanı Özal da katıldı. Denilebilir ki bu bir temel atma törenidir, cumhurbaşkanı katılabilir. Ancak FMC, özal'ın bu "kaülımını" bir nezaket gösterısinden daha ileride bir tavır olarak görüyor. Özal, başbakan seçilene kadar FMCnin ne zaman Türkiye'de başı sıkışsa, bu de\r şirketin bir numarası Mullet'in koştuğu kişi özal idi, bundan sonra da Özal olacağı ortada. Özetle Özal'ın cumhurbaşkanlığının, VV'ashington siyasi ve ekonomik karar çevreleri bakımından Türkiye'de fazla değişiklik yaratmadığı söylenebilir. Köşk'e pembe tablo (Baştarafı 1. Sayfada) Hükumete yakın kaynaklar, 1980'den bu yana Kenan Evren'e verilen brifınglerden farklı bir havada geçecek olan toplantıda, Cumhurbaşkaru ile ekonomik gelişmeler konusunda fikir aiışverişinin ön planda olacağı kanaati taşıyorlar. Özal'a Başbakanlığı döneminde iletilen temel ekonomik bilgiterin halen aktarılıyor olması nedeniyle bugünkü toplantıda farklı yöntem uygulanacak. Ekonomiyle ilgili bir devlet bakanı, toplantıdan beklentilerini Cumhuriyet'e aktanrken "Bir nevi sınav olacak, cumhurbaşkanı sorular soracak, biz cevaplar verecegiz" dedi. Özal'ın ekonomik konulara ilgisini Başbakanlığı dönemindeki gibi sürdürdüğünü bildiren konuta yakın bir kurmay da, "Herhalde sesli düşünrae olacak, daha önce cumhurbaşkanlanna verilen brifinglerde, tablolar, slaytiar konuşurdu. Şimdi olaylar konuşacak. Cumhurbaşkanı sonı soracak, biz vanıüayacağız" değerlendirmesini yaptı. Toplantıya katılacak olan bakanlar ve ekonomi kurmayları, genel olarak "Pembe bir ekonomik tablo" üzerinde görüşbirliği içindeleı. 1990 yılında enflasyonun nasıl bir yol izleyeceği ve aşağıya çekilmesi için alınacak öıılemlere ilişkin Cumhurbaşkanının "dîrektiflerini"nin beklendiği görüşü de ekonomi kurmayları arasında hâkim. Bu çevreler, "199Û'da kamu açıklannın kapatılması konusunda alınacak tedbirler ve parasal hedefler, enflasTonun gelecegini belirleyecek. Bunun için de TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda şişen 1990 bütçesinin eski sınırlanna çekilebümesi için Cumhurbaşkanımızın direküflerini bekliyoruz" değerlendirmesini yaptılar. Son ekonomik göstergeler, Cumhurbaşkaru Turgut Özal'a göreve seçilmesinden sonra da ulastırılıyor. Aynca Özal ekonomi kurmaylarından da bilgi almayı sürdürüyor. Bu bılgiler arasında "olumlu gelişme" olarak Hazine'ye nakit akışındaki artış gösteriliyor. Son bir ayda beklenenin 1 trilyon lira üzerinde nakit girişi olması sonucunda, önümuzdeki haftalarda iç borçlanma için yapılacak bono satış ihaleleri iptal edildi. Hazine1 nin halen 3 trilyon lira dolayında kullanılabilir nakdi bulunuyor. Hazine'ye nakit girişinin hızlanması, Özal'ın Cumhurbaşkanı seçilmesini izleyen bir ay içinde emisyonun 100 milyar lira dolayında azalmasını sağladı. Bütçe açıfının kapatılması için Merkez Bankası kaynaklarına başvurulmaması, parasal dengeler açısından "olumlu puan" olarak yorumlanıyor. Ekonomi kurmaylanna göre ihracatın yıl sonunda, 1989 düzeyinde 13.5 milyar dolar olarak gerçekleşeceği tahmini de "pembe" göstergelerden biri. thracatta vergi iadelerinin kaldırılmasına rağmen dış ticareı açığının ilk tahminlerden daha az anması, "gelecek için iyi bir işaret" olarak değerlendiriliyor. Toplanı altın ve döviz rezervlerinin 7.3 milyar dolara çıkması, kalkınma hızının DtE'nin önceki tahminindeki binde 2 yerine bu kez ytızde 1.1'e yükselmesi ve sanayide enerji tüketiminin yılın ikinci yarısında artması da "pembe tablo"nun unsurları arasında bulunuyor. thracattaki diışük oranJı gerileme sorunu odemeler dengesindeki iyileşme eğiliminin yıl ortasında durması ise Özal'a ulaştırılan son ayların kritik temel göstergeleri arasında bulunuyor. Merkez Bankası kaynakları, iyileşme eğilimindeki yavaşlamaya rağmen sekiz aylık cari işlemler fazlasının 1988'in aynı döneminin üzerinde olmasına dikkat çekiyorlar. Bankaların mevduata uygufadıkları faiz oranlanru aşağıya çekmelerine karşın "alternatif tasarruf aracı bulunmaması" nedeniyle bankalardan mevduat çekilmemiş olması da iyimser yorumlanan göstergeler arasında bulunuyor. Bugünkü toplantıda, kamu iktisadi kuruluşlannca üretilen mallara son haftalarda yapılan zamlar konusunda Cumhurbaşkanı Turgut Özal'a bilgi verilmesi bekleniyor. Zamlarm, 1990 yılında daha düşük düzeyde tutulabilmesi için KİT yatırımlarında dikkatli davranılması görüşü ekonomi kurmaylannca da berümseniyor. Ekonominin enflasyon içinde duraklama dönemini sürdürmesi karşısında, 1990'da nasıl bir politika uygulanacağı ise Cumhurbaşkanı'nın toplantıda vereceği ipuçlarına göre değerlendirilecek. Bu amaçla, Merkez Bankası'nın 1990 parasal programı ile bütçe uygulamalan konusunda paralellik sağlanmasına dönük hazırhklar yılbasından önce tamamlanacak. 1990 için kısa dönemli ekonomik görünümün değerlendirileceği bugünkü toplantıda, gelir dağılımındaki bozulmalar, kişi basına gelirdeki azalış, yatınmlardaki duraklamanın yarattığı gelecek yülara dönük ekonomik sıkıntılar üzerinde durulması ise beklenmiyor. Ekonominin kalıcı sorunları toplantının genel gündemi dışında bulunduğu için yapılacak değerlendirmelerde bu konular ayrıntıh ele alınmayacak. Z I R A A T T A M H İ Z M E T B A N K A C I L I Ğ I Türkiye'nin en geniş otomasyon ağı ZİRAAT, TAM 660 ŞUBESİYLE OTOMASYONDA Şimdi, 660 Ziraat şubesinde tam otomasyonun olanaklarıyla size daha hızlı bankacılık sunuyoruz. Türkiye'nin en geniş otomasyon ağı. Ziraat'in yurdun dört bir yanmdaki 660 şubesinde Havale, Kredi, Tasarruf, Kambiyo gibi işlemlerde tam hizmet vererek, Türkiye'nin en geniş banka otomasyon ağını kurduk. Yurtiçinde ve yurtdışında. #J Ziraat otomasyon ağı, yurtiçinde olduğu gibi, yurtdışı şube ve temsilcilikleri ile de sizi dünyanın her yerine ulaştınr. Ziraat otomasyon hattı, kesintisiz. Ziraat'te otomasyonla birlikte manuel işlemler de sürdürülebileceği için, herhangi bir elektrik kesintisi ya da anzası, işlemleri etkilemez. Ziraat ışığı hiç sönmez. Mesai saatleri sona erdiğinde ve tüm işlemler bittiğinde, bilgisayarlar son durumu otomatik olarak, gece boyunca ana merkeze bildirir. Siz de Türkiye'nin en geniş otomasyon ağmın sunduğu olanaklardan yararlanın. Ziraat'lerden daha hızlı, daha hesaplı hizmet alın. Ek ücret ödemeden ! T.C ZIRAAT BANKASI ZİRAAT SİZ BİR TÜRKİYE DÜŞÜNÜLEMEZ