Katalog

18 KASIM 1989 EKONOMİ CUMHURİYET/1S Kredi stoku • A N K A R A (ANKA) Kredi stoku, ekim ayının son haftasında 322.7 milyar lira daha arttı. Bu artışla beraber 33 trilyon 803.3 milyar liraya ulaşan kredi stokunun yılbaşına göre artış hızı yüzde 38.9, kredi stokunda hızlı artışın başladığı ağustos ayı sonuna göre ise yüzde 13.6 olarak gerçekleşti. Anılan dönem içerisinde tüm banka kredilerindeki artış 409.9 milyar lira dttzeyinde oldu. Genç işsizler ordusu Çukurova Çelik'in vergi borcu MERAL1AMER İşvelşçiBulma Türiciye'de işsizlik(%) Kurumu'nun kayıtlanna göre toplam 43 1 milyon 71 bin işsizin yüzde 77.Vini 1429 yaş grubundaküer oluşturuyor. Işsizlerin yüzde 51.17/ı/ oluşturan kesim ilkokulmezunu. llkokul mezunlarını yüzde 17.7 ile Hseve dengi okullardan mezun işsizler izliyor. Kalkınmada öncelikli yörelerde işsizlik hızla yayılıyor EKONOMIDE KULIS cek K D V d e n " t e m l i k ve teridn" yapılmasını istiyor (yani bir anlamda mahsup). Bu taahhütnameyi verirken de âdet olduğu üzere eğer bu taahhüdünü yerine getirmezse odemesi gereken KDV'nin 3 misli kaçakçıhk cezası ve yüzde lOO'e yaklaşan gecikme faiziyle birlikte Bursa'da doğalgaz • B U R S A (AA) Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Teoman Özalp, doğalgaz dağıtım şirketlerinde belediyelerin hisselerini yüzde 5 ile sınırlayan kararnamenin iptali için, Botaş aracılığıyla Bakanlar Kunılu'na teklif götüreceklerini bildirdi. Teoman ö z a l p , Ankara'da Botaş Genel Müdürii Nezihi Berkkam ile yaptığı görüşmede konuyu ilettiklerini ve olumlu yanıt aldıklarını söyledi. ö z a l p , kentte geniş ölçüde lcullanılacak olan doğalgaz konusunda belediyenin hizmetlerinin vazgeçilmez olduğunu belirtti. • Toplam işsizler içinde okuryazar olmayanlann oranı yüzde 2.1, okuryazar olanlann oranı da yüzde 4.1 duzeyinde bulunuyor. AA'nın Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) verilerine dayanarak verdiği habere göre ise Türkiye'de işsizliğin artış hızı son 4 yılda yüzde 34.6 yukseldi. Bu artış hızı kalkınmada öncelikli yörelerde ise aynı dönem içinde yüzde 38.9"u buluyor. DFTnin kalkınmada öncelikli yöreler raporuna göre kalkınmada ikinci derecede öncelikli toplam 15 ilde aynı dönemde işsizlik artış oranı yüzde 41.8 oldu. Bu iller arasında yüzde 151.5 ile işsizlik en çok Tokat'ta arttı. Çok değil, daha 2 yıl önce Çnknrova Grnbn'nun mcdarı iftihan olan özel sektörün en büyük fırması Arçetik'le boy ölçüşebüen Çukurova Çelik'in son dönemde Çukurova bankalanna en büyük sıkınu yaratan gnıp şirketi haline geldiğ söyleniyor. 1 milyon 300 bin tonluk yıllık dev kapasiteye sahip olmak, çelik gibi birkaç yılda bir kronik olarak inişleriçıkışları olan bir sektörde hiç de kolay olmasa gerek. "Çıkışlar" iyi de hele sermayeniz yetersizse "Inişler" zor ve sancılı yaşaruyor. Çukurova Çelik'in başında şu sıralar tatsız bir vergi borcu da var. Borcun aslı 50 milyar lirayrnış, ama cezası ve faiziyle birlikte 200 milyar lirayı buluyormuş. Borcun oluşma biçimi ve nasıl olup da bu kadar büyük rakamlara vardığı da enteresan. Şoyle ki: Çukurova Çelik yurtdışından yaptığı ithalat için odemesi gereken KDV yerine Maliye'ye şirketin antetli kâğıdı üzerine yazılmış bir taahhütname veriyor ve bu ödemediği KDV'nin ihracat yaptığı zaman tahakkuk ede KDV'ler geri alınıyor. Çnknrova Çelik, ihracatı Çukurova Dı$ Ticaret üzerinden yaptığından ve Çukurova Dış Ticaret ihracatçı sermaye şirketi olduğundan. Merkez Bankası heThangi bir soruşturmaya gerek falan görmeden bu paralan ödüyor ve birike birike 50 milyar oluyor. Ankara bir noktada "ayanıyor" ve Hazine Müsteşarhğı'ndan Merkez Bankası'na gönderilen bir yazıyla Çukurova'nın ihracatından doğan KDV ve fon alacaklanna el konmaya başlanıyor. Ve bu "el konma" olayımn rakam 200 milyar lirayı buluncaya kadar süreceginden söz ediliyor. Patron Mebmet Emln Karamehmet, bu sorunlar nedeniyle bir süredir zamanının büyük b6lümünü Izmir'de Çukurova Çelik'in başında geçiriyormus. Bu arada Devlet Bakanı Güneş Taner, Pamukbank'ın sermayesini arttırması yolunda baskı yaptıkça da "Hazine bizim panüare el koyuyor. Onlan serbest btraksiBİar, biz de Pamukbaak'ID sermayesine ekleyelim" diyormuş. Ekonomi Servisi Türkiye'de işsizlik gençler arasında yoğunlaşıyor. Nüfusun da önemli bölümünü oluşturan gençler, ışsizlerin yüzde 70'inden fazlasıru temsil ediyorlar. Işsizligin daha çok eğitim düzeyi duşük kesimler arasında yaygınlastığı belirlenirken, bölgeler arasında işsizlik artış hızının en çok kalkınmada öncelikli yörelerde gerçekleştiği ortaya çıktı. ANKA'nın, İş ve tşci Bulma Kurumu'nun verilerine dayanarak yaptığı hesaplamalar, işsizliğin giderek gençler arasında yaygınlık 1419 2024 2529 3034 3539 YAŞ GRUPLARI kazandığını ortaya koydu. Kururnun kayıtlanna göre geçen ağustos ayı sonunda 1 milyon 71 bin işsizin yüzde 77.1'i 1429 yaş grubunda bulunuyor. Bu kesimd*"" 2029 yaş grubunda bulunanlann genel işsizlere oranı ise yüzde 65.4 duzeyinde bulunuyor. İşsizler ordusu içinde 30 ve daha yukarı yaşlardakilerin oranı yüzde 22.8 duzeyinde bulunuyor. Bu grupta yer alan işsizler içinde 3034 yaşlar arasındakilerin oranı ise yüzde 6.7 duzeyinde bulunuyor. ' Eğitim düzeyi Bu arada, toplam kayıtlı işsizlerin yüzde 51.1 gibi büyük bir bölümünü ilkokul mezunlan oluşturuyor. Bunu yüzde 17.7 ile lise ve dengi okul mezunlan izliyor. Daha sonra, yüzde 14.5 ile ortaokul ve dengi okul mezunlan geliyor. Kayseri Kocasinan Belediyesi'nce üç aylık mevsimlik iş için açılan smava 5 bin işsiz müracaat etti. Kocasinan Belediyesi Basm Yayuı Müdürü Vural Bozuklu, 150 kişinin almacağı ve çogunluğu temizlik işlerinde çalıştınlacak elemanlann temini için açılan sınava bu denli ilgiyi beklemediklerini belirterek, "Biz başlangıçta 150 kişinin müracaat edip etmeyeceğinden bik endişeliydik" dedi. Yazıü sınavlar sonucu, aralarında 300 üniversite mezununun da bulunduğu 2074 aday mülâkat sınavına girmeye hak kazandı. Ankara, Çukurova Çelik'ten 200 milyar lira istiyor. 50 milyar liralık vergi borcu, 3 misli kaçakçılık ve % 96'lık gecikme faiziyle birlikte bu rakamı buluyor. anaparayı ödeyeceğini belirtiyor. (Buraya kadar her ihracatçı sermaye şirketinin yapabileceği türden normal) Ve ihracat yapıldıktan sonra her ne hDunetse ihraç faturası ve gümriık çıkış beyannameleri ibraz ediliyor ve sanki ithalat yapılırken KDV ödenmiş gibi KİT4P/YAYIN Nurettin Koçak Prag yolunda Kutlutaş Holding'in sahibi NarettİB Ko^^ çak'ın şu günlerde bir » ayağı Çekoslovakya'da. Nedeni 110120 atilyoa dolartık bir ihaie. Prag Havaala* i m s ı projcsi. Çckosiovakya Devh t KnraflR Streje t tarafından açılan uluslararası ihaleye önce 18 firma davet edilmiş, nisan ayı başında bu 18 finnadan 13*0 ük teklifleri götünriüşkrdi. Strojexport teklifleri değerlendlrdi ve bu 13 finnadan 6'sını seçerek revize teklifler istedi. 31 temmuzda da ikinci teklifleT verildi. Gerek ilk turda, gerekse ikinci turda KotIntaç'm yanı sıra bir diğer Türk müteahhitlik fırması GAMA da vardı. Ateaaya'dan HoctaHft, b v « ( ve AvustMrya finnaları da ihaleye katümışlardı. Zarflar açüdı. En düşük fiyatı Kutlotaş'ın verdiği ortaya çıktı. Kndataf'taa totn t» *•şak fiyatı veren ise dijer Tirk flnaaa Ganuı okta. Ancak Çekoslovakyalı devlet kuruluju olan işveren hâlâ bu konuda son değerlendirmeyi yapmadı. Firmalardan yeni bir teklifte istenmedi. Bizim Türk müteahhitkri Ortadoğu ülkekrinde nasıl iş yapıldığıru artık gayet iyi biiiyorlar. Hatta Sovyetler Birligi'nde iş yapmak için geçerli yöntemleri de her geçen gun daha iyi öğreniyorlar. Ama Çekoslovakya ile ilgili deneyimleri yok bugüne kadar... Yolyordam nedir bilinmiyor. Bu tür ihalelerde karar çoğunlukla politik olabiliyor. Tüm bu nedcnler bir araya gdioce Kuüutaş'ın sahibi NnrettİB Koçak işin yolunu yordamını kavrayıp ihaleyi alabümek için son zamanlarda tstanbul ile Prag arasında mekik dokuyormuş. Türk ınütealıhitleri • A N K A R A (ANKA) Türk müteahhitleri, Sovyetler Birliği'nden sonra Doğu Avmpa'ya açılıyorlar. Çekoslovakya'nın başkenti Prag'daki havaalanının ek terminal inşaatına ilişkin uluslararası ihaleye Gama ve Kutlutaş, a y n a y n teklif verdiler. 100120 milyon dolarlık ihalede, geçen nisan ayında 10 kadar yabancı firma ilk tekliflerini verdiler. BOYUT İKİ ATEŞ ARASINDA "Sürgün Yazılan" ATAOL BEHRAMOĞLU Sürgünlük yıllannda yazılmış kimi yazılar, söyleşiler, mektuplar. Bu kitapçık sürgündeki bir aydının yaşamından bir kesit sunuyor. BOYUT TELBOYU İNSANLARI "Güneydoğu2" CELAL BAŞLANGIÇ TELBOYU İNSANLARI Gaz sayacına standart • A N K A R A (ANKA) Türk Standartlan Enstitüsü, türbin çarklı gaz sayaclan için standart haarladj. Sanayi Bakanlığı'nın konuyla ilgili tebliğj bugünkü Resmi Gazete'de yaytmlandı. Teblige göre standart, çeşitli gaz dağıtım şebekelerinden sağlanan doğalgazlann miktannı ölçen sayaçlar (türbinmetre) için kullanılacak. GİZLİ ÖRGÜT NASIL KURULUR? Hasan Uysal DevYol, Komünist Vatan Partisi, Halkın Kurtuluşu, TKP, TDKP örgütlerini kuran CHP ilçe başkanı ve senatör adayı Şakir Keçeli'nin inanılmaz öyküsü. HASAN UYSAL'ın dtyer kttaptan: • HAYMATLOS "VATANSIZ" NASIL YAPIUR? • ADI AFGANİSTAN Dizdariye Medresesi Sok. No: 413 ÇembeılitaşMSl Tîl: 513 62 06 Alarko'dan Moskova'ya kablo fabrikası Tutmaya çalıştığım notlar "insan"a yönelikti. 1980'li yilların sonuna doğru, Güneydoğu insanı ne düşünüyor, nasıl yaşıyordu? Gördüğü baskılar, işkenceler nelerdi? Eğitimleri, kültür düzeyleri, özgürlükleri, tutsaklıkları; umutları umutsuzlukları neydi; nasıl geçiniyorlardı? CELAL BAŞLANGIÇ'ın diğer kltaplan: • KANLI BİLMECE "Güneydoğu1" (4'üncü baskısı yapılıyor) Sovyetler Birliği'nde müteahhitlik işi alan ilk Türk şirketi, Çukurova Grubu'na bağlı Baytur olmuştu. Ardından ENKA2otelişi Garih aldı. Şimdi de W â l o n Alarko Holding Moskova'da bir kablo fabrikası yapmaya hazırlaruyor. Alarko, işi, SovyetFinlandiya ortaklığıyla kurulmuş ELKAT adlı şirketten almış. Bakır tel fabrikasının inşaatı, tesisatı ve makinelerinin montajını yapacak. 15 milyon dolarhk (yaklaşık 35 milyar lira) iş için Alarkocular " i ş küçiik ama bu bir başlangıç. Böyleükle Sovyetler'e adım atmış olnyonız" diyorlar. Yaklaşık 1 yılda bitecek fabrika inşaatı içinde buradan 150 eleman gönderilecek. Fabrikarun temeli 28 kasnnda atılacak. Alarko'nun ardından Sovyetler'e girecek bir şirket daha var: TEKSER. Tekser'in, Yalta'daki otel inşaatı işini önümüzdeki günlerde bağlıyor ve Sovyetler'e gjren 4. Türk müteahhitlik firması oluyor. Mısır Müftüsü'nden îslami bankacılığa darbe Alman Handelsblatt Gazetesi'nde yer alan habere göre Mısır'da en büyük dini otorite olan Mısır Müftiisü Muhammed Sayid Tantavi, Müsiümanların faiz alabilecekleri yolunda karar verdi. Sadece dini bütünler için değil, ülke ekonomisi açısmdan da büyük önem taşıyan bu karara göre tslam ülkeleri arasında sadece Mısır'da faiz artık "haram" olmaktan çıkıp "helal" hale gelmiş bulunuyor. Mısır'da bir süre önce de aile planlamasıyla ilgili adımlar atılmasına izin veren Müftü Tantavi'nin MüsSümanların da kazanç sağlamak amacıyla bankalara para yatırabilmeleri ve faiz getiren yatınm sertifikaları almalarına olanak tanıyan söz konusu karar, Türkiye'de faizsiz bankacıhk yapan "dini bötünleri" hiç memnun etmemiş. Faizsiz bankacıbk onların pek işine gelmiyor. Bankaların yükümlu bulundukları pek çok sorumluluktan tslami bankacılık sayesinde "kurtulan" bu kuruluşlar, " a z ynkümlülük çok kazanç"a dayalı ayncalıklı statülerini koruyabilmek için Mısır'daki "faiz helâldir" kararım ağızlarına bile almak istemiyorlar. İstatistikçi yetiştirilecek • A N K A R A (ANKA) Devlet tstatistik Enstitüsü, kamu ve özel kesimin istatistikçi gereksinimini karşılamak amacıyla bir istatistik eğitim merkezi kurdu. Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren kuruluş yönetmeliğine göre, eğitim merkezi, ulusal ve uluslararası nitelikte istatistik ihtisas eğitimi yapacak, enstitü personelinin istatistik eğitim faaliyetlerini gerçekleştirecek. Kamu kurum ve kuruluşlarına istatistik ile ilgili eğitimler de düzenleyecek olan merkez, istatistik öğTenimi yapan ya da yapmak hakkı kazanan öğrencilere mecburi hizmet karşılığı burs d a verecek. • KALİMERHABA Dizdariye Medresesi Sok. No: 4/3 Cemberlitaş/IST Tel: 513 62 06 YENI BİR FONO YAYINI İNGİÜZCETÜRKÇE tspanya ile üişkiler • ANKARA (ANKA) Türkiye ile tspanya arasındaki ticari ve ekonomik işbirliğini geliştirme çabalan yoğunlaşıyor. Ispanya Devlet Ticaret Müsteşan Apolonio Ruiz Ligero, resmî bir ziyaret için pazar günü Türkiye'ye geliyor. Tspanya Büyükelçiliği Ticaret Temsilciliğinden edinilen bilgiye göre Apolonio Ruiz Ligero, pazartesi günü tstanbul'da yapılacak olan TürkiyeIspanya iş konseyi toplantısının açılışına katılacak ve salı günü Ankara'da resmi temaslarda bulunacak. TEKNİK TERİMLER SOZLUGU •• ıı V •• elektrik, elektronık, bılgısayar, televızyon, mekanık, makıne, tekstıl, kımya. mımarî, ınşaat, madencılık, optık fızık, matematık, havacıhk, akustık ve DİĞER 35 KONU'da aradıklarınızı bulabıleceğınız KULTUR GEZILERI '90'nın kaderi' 89'da çizildi ADIM ADIM KUMKAPI DOÇ.DR. MURAT BELGE 26 KASIM 1989 Pazar Merkez Bankası 'na göre enflasyon beklentisi kırılamıyor döneminde yüzde 31.9 iken, nisanhaziran döneminde yüzde 34.5'e, haziran ayında ise yüzde 44.3'e yukseldi. • tthalat fiyadan: Merkez Bankası'na göre ithalat fiyatlarındaki artışlarda enflasyonun yükselmesinde rol oynadı. Reel faiz getirisi negatif: Merkez Bankası raporunda, yüksek faizle bankalarda toplanan rnevduatın enflasyon karşısında reel getirisinin negatif olduğu, bunun da enflasyonun artmasında rol oynadığı ifade edildi. Buna göre, 1989 yüının ilk 3 aylık döneminde reel faiz oranı yülık yüzde 3.83 olarak gerçekleşti. İkinci 3 aylık dönemde ise reel faiz oranlan negatif düzeye indi KARİYE MÜZESİ VE FATİH'TE BİZANS YAPITLARI DOÇ.DR. MEHMET İ.TUNAY 2 ARALIK 1989 Cumartesi ADIM ADIM SAMATYA DOÇ.DR. MURAT BELGE 9 ARALIK 1989 Cumartesi Tur düzenlemesr Tarih ve Toplum Dergisi Tel: 516 22 60 Genış bılgi ve katılım ıçırv FEST TURİZM, Lamartin Cad. Turegün Ap. 28/1 D.6 TaksımISTANBUL Tel. 155 05 71 155 23 57 50.000 sözcük içeren en guncel, guvenıhr ve kullanışlı teknık sozlük Türkiye'nin bellibaşlı bütün kitapçılarında FONO açık öğretim kurumu Gündoğdu Cad. 49 Merter 34016 ISTANBUL Tel:575 52 12575 13 52575 47 98554 34 16 lîl.S \ I \ İ K İ I . M 1 I> V I I X TEMEL KAVRAMLAR vc KURAMLAR ( f Felsefeye Giriş ) Kazimierz Adjukiewicz Türkçesi Ahmet CEVTZCl ANKARA (AA) Merkez Bankası, bu yılın ilk yansında uretimdeki artışın beklenin altında kaldığını, bunun da enflasyonun yukselmesinin nedenlerinden biri olduğunu bildirdi. Banka, aynca, enflasyondaki artış nedeniyle, mevduat faizinin negatif düzeye indiğini hesapladı. Merkez Bankası'nın, bu yılın nisanhaziran dönemlerine ilişkin raporunda, enflasyonun artış hızı, üretün, kamu açıklan ve para arn, ithalat fıyatlan ile enflasyonist basluların güçlenmesine bağlandı. Rapora göre, yılın ilk 6 ayında enflasyon artışının başlıca nedenleri şöyle değerlendirildi: • Üretim: Merkez Bankası'nın Sanayi Üretim Endeksi'ne göre 1989'un ilk üç ayındaki üretim arüşı yülık bazda yüzde 2 iken, 2. çeyrekte yılhk bazda yüzde l'e geriledi. Böylece, 1988 kasım ayında başlayan hızlı büyümenin, 1989 ikinci 3 aylık döneminde, beklenen ölçüde gerçekleşmeyişi, genel fıyat artışlannı etkiledi. • Kamu açılüan ve para arzı: Merkez Bankası'nın Hazine'ye açtığı kısa vadeli avans miktan ve Toprak Mahsulleri Ofisi'ne verdiği krediler, bu yılın ocakmart Kötümserler artıyor ANKARA (AA) Merkez Bankası'nın sanayiciler arasında yaptığı ankete göre ekonomideki genel gidişat hakkında kötümser olanlann sayısı artış gösterdi. Merkez Bankası'nın ekonomik konjonktürdeki değişmeleri izlemek uzere kullandığı "Iktisadi Yönelim Anketi" sonuçlanna göre 1989 ocakmayıs döneminde genel gidişattan iyimser olan sanayicilerin sayısı, mayısağustos döneminde azaldı. Anket sonuçlarına göre ekonomik gidişattan kötümser Merkez Bankası anketi olanların iyimser olanlara karşı ocak ayında 39 puan olan fazlalıgı, mart ayında 9, mayıs ayında da 4 puana geriledi. Ancak daha sonra ekonomik gidişat hakkında kötümser olanlan n iyimserlere karşı puan artışı hızlandı ve haziran ayında 7 puana, temmuz ayında 9 puana, ağustos ayında da 12.2 puana çıktı. Ankete üretün hacmi ile ilgili cevap veren sanayiciler, ağustos itibarıyla gelecek 3 aylık dönemde, üretim hacminin artacağını belirttiler. Kayseri Sanayi Odası seçimi • KAYSERI (AA) Kayseri Sanayi Odası'nda (KSO) yönetim kurulu seçimlerini Meclis Başkanı ldris Demirel'in listesi kazandı. Seçimlerde ldris Demirel, Mustafa Nalbantoğlu, Gıyasettin . Horozoğlu, Mustafa Felekoğlu, Mehmet Topcuoğlu, Niyazi özdemiryürek ve Erdem Tekin yönetim kurulu üyeliklerine getirildiler. KPSTANTINİYYE HABERLERİ ALTINCI SAYISI ÇIKTI .VUIKSİYASK.AZKTK Meşhur Matematikçüer Frances Benson Stonaker Türkçesi Dr. Melek DOSAY Sayın Doktor ve Eczaalanmıza Saygıyla Duyurulur. Astma'da inhale kortikosteroid tedavisi Platon'un Felsefesi Üzerine Araştırmalar Ciit I ( tdcalar Kuramı ) Dcrlcyen Ahmet CEVTZCl Siyasal Bilinç ve Toplumsal Değişim Türker Alkan Platon'EE Pîıaictoıa Diyologm Türkçesi Ahmet CEVİZCİ Yazışma Adresi P.K. 271 Yenişchir Ankara BE(XOFORTE (Beklometazon Dipropionat) TIP CAMİASININ HİZMETİNE SUNULMUŞTUR. G/axo Sağlık Ürünleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. Telefon: 175 34 746 Hat Zıncırlıku/u CHÖ Sclın Apt 15/11 Ulus 80620 Isıanbol Tel 15 60 92 • 93 Fax 157 60 95 Tlx 26896 AYRLTR