Katalog

CUMHURİYET/16 HABERLER 14 KASIM 1989 Iııönü: Uzaktan kumandalı hükümet Toptan: Tek parti özletni K o p y a c ı Şimdi bu hükümet, özal hükümetlerinin yaptıklarını yapacak, ancak biraz uzaktan kumanda ve kopya alarak icraat yapacağı için sonuç aslından da daha kötü olacaktır. Geçenprogramın maksadı Özal'ı cumhurbaşkanıyapmakmış, bunun maksadı A kbulut 'u ANAP Genel Başkanı yapmak. ANKARA (Cumhuriyet Biirosu) SHP Genel Başkanı Erdal tnönü, Yıldırım Akbulut hükümet indeki devlet bakanlannın bazılannı "Özal'ın sekreterleri" diye niteleyerek, "Hükümet, Çankay% iç kabinesi gibi çalışacaktır" dedi. tnönü, ANAP'lı milletvekillerini "Özal'ın dikta beveslerine karşı çıkmaya" çağırırken, "Özal bizim gözümüzdc ANAP Genel Başkanı olarak kalacaktır. Cumhurbaşkanlığı makamı doldurulmamışbr" diye konuştu. İnönu, bu Meclis'ten değişik hükümetlerın de çıkabileceğini ifade ederken, Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ı "Türkiye'de seçimin olmasından en çok korkacak insan" diye tanımladı. Dün TBMM'de hükümet programı üzerinde SHP grubunun görüşlerini sunmak için söz alan Genel Başkan Erdal İnönu, bu program üzerinde muhalefet ya da iktidar olarak yeni bir şey söylemeye gerek olmadığını anlattı. Bu programın 25 Aralık 1987 günü okunan özal hükümeti programından farkı olmadığını, "sadece renginin sarardıgını ve bazı verilerin degiştigini" söyleyen tnönü, en Önemli rakam değişikliğinin de gayri safi milli hasılanın gerilemesinde ve büyüme hızının düşmesinde olduğunu bildirdi. biliyoruz" cümlesinin aynen yeni programda yer aldığına işaret ederken de, "Geçen defa 'Madem biliyorsunuz, niçin çözmüyorsunuz?' diye sonnuşrum, cevap alamamışum. Sonradan anlaşıldı, önce cumhurbaşkanı olmakmış maksat. Şimdi de maksat herhalde önce Sayın Akbulut'un ANAP Genel Başkanı olmasını saglamak" diye konuştu. Yeni programla aynı olan eski programın vatandaşların oylanyla reddedildiğini söyleyen Inönü, cumhurbaşkanlığı seçiminden bu yana bir hafta geçmeden devletin en üst organlannın yara aldıklannı ve tahrip olmaya başladıklannı vurguladı. Dunımun böyle olacağının başından belli olduğunu kaydeden tnönü, cumhurbaşkanlığı konusunda uzlaşma çağrılarına yanıt verilmediğini, hatta alay edildiğini belirterek şimdi Cumhurbaşkanı'nın ve Başbakan'ın uzlaşma ve hoşgörü çağrısı yaptıklarını söyledi. ulkenin yasalar yerine kararnamelerle yönetildiğini ve bugünkü bunalımın ANAP ve genel başkanının cumhurbaşkanlığı seçiminde tuttuğu yoldan kaynaklandığını dile getiren İnönu, bu programın da yanlışlıklar, yanıltmalar ve kandırmacalarla dolu olduğunu ve halk kesimlerini pişman hale getirdiğini beürtti. tnönü, yeni hükumetin eski icraat ve vaatlerin takipçisi olacağını açıkladığını da vurgularken, "Şimdi bu hükümet Özal hüküroetkrinin yapüldannı yapacak, ancak biraz uzaktan kumanda ve kopya alarak icraat yapacafcı için sonuç aslından da daha kötü olacaktır. Bu çok açıktır" görüşürıe yer verdi. tnönü, ANAP döneminde işçilerin ve köylülerin yoksullaştığına, son 50 yılın en büyük kuraklığına karşın çiftçilere gereken yardımın yapılmadığına, esnaf ve sanayicinin zor durumda olduğuna ve gelir dağılımı adaletsizliğinde Türkiye'nin, dünyarun en kötü örnekleri arasında yer aldığına dikkat çektikten sonra, "Bu, adet yerini bulsun diye hazırlanmış bir programdır. Türkiye'de bugün bir hükümet programı sorunu yoktur. Süratle gelişen bir siyasal bunalım vardır" dedi. 66 yıllık cumhuriyet tarihinde bu hükümetin kuruluşu kadar anayasanın ruhuna ve demokrasi geleneklerine aykırı bir olay yaşanmadığını söyleyen tnönü, Özal'ın bugüne kadar kurduğu hükümetlerde bakanların görev aldıklarını radyodan, TV'den öğrendiklerini, ancak bu kez daha farklı olduğunu bildirerek şöyle konuştu: "Ama bu defa gördügümüz olay Sayın Basbakan'ın kendisinin bu en öaemli kra gdrevine atandığım başkalanndan ögrenmesi olayıdır. Dahası da var, başbakan göreve atandıguı ögrenmesinden yanm saat s o a n bitiin Bakanlar Knrulu tistesini bir eksigi ile basına duyunna olanagı bulrauşlur. Ba nasd olnr? Sayın Akbulut'u bir taraftan Meclis Başkanlıgı'nı yürütürken, kir tarafun da 9 kasımda başbakan atanacagım tahmin ederek bir Bakanlar Kurulu listesini kimseye söylemeden cebinde hazır rutma becerisini ve uzak görüşlülügünü gösterdiği için kutiamak isterim." tnönü, Bakanlar Kurulu listesini bir saat içinde hazırlayıp ilan etmenin ancak Cumhurbaşkanı'nın bu listeyi hazır olarak yeni Başbakan'a vermesiyle mümkün olabileceğini de vurguladı, "Cumhurbaşkanı yalnız başbakanı degil, ayn ayn bakanlan da aüyor. Oysa ki Cumhurbaşkanı'nın böyle bir yetkisi yok anayasada. Bu durumda bakanlar, Başbakan'a değil, Cumhurbaşkanı'na karşı sonımlu hale geliyoriar. Cumhurbaşkanı ber bakanlıgın icraatını fiilen kontrol eden makam dunımuna geüyor" görüşünü savundu. Akbulut'un "kendisiyle çalışacak bakan arkadaşlannı bile kendisi seçemeyen bir başbakan görünümü vermekten 'kaçınması gerektiğine" işaret eden tnönü, bu acelenin nedeninin hükümetin oluşturulmasmda dedikoduları canlandıran Özal'ın tutum ve davranışları olduğunu da ifade etti. ANAP milletvekilleri arasında anket yapıldığını ve ANAP Genel Başkanı'nın istenen aday olması için ağırlık konulduğunu söyleyen tnönü, Akbulut'un Meclis Başkanlığı'ndan istifa ettiğinin okunmasının bile başbakan atandığının okunmasmdan sonra olduğuna dikkat çekti. Bu dunımun Meclis içtüzüğüne de aykırı olduğunu bildiren tnönü, bütün acelenin nedeninin 17 kasımda yapılacak ANAP Olağanüstü Kongresi nedeniyle meydana geldiğini söyledi. tnönü, aksi halde Akbulut'un genel kongrede genel başkan seçilme şansının azalacağım kaydettikten sonra özetle şöyle devam etti: ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Hükümet programı üzerine DYP'nin görüşlerini açıklayan TBMM Grup Başkanvekili Köksal Toptan, "hükümetin kulağının Çankaya'da, gözünün grupıa" olduğunu söyledi. Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın tarafsız kalacağma ilişkin yeminini yalnızca bir saat tutabildiğini bildiren Toptan, özal'ın 17 kasımda toplanacak kongre için genel başkan adayını tespit ettiğini belirtti. Toptan, "Bu, tek parti dönemi işaretidir" dedi. Konuşmasma, TRTnin, hükümet programı görüşmelerine TVden naklen vermemesini eleştirerek başlayan Toptan, görüşmelerin neden halktan gizlendiğini sordu. Görüşmelerin, "ciddiye alınmama" gerekçesiyle verilmemesi durumunda, hükümetin de ciddiye alınmaması gerektiğini söyleyen Toptan, "Hükümet programının bundan önceki Özal hükümetleri programıyla aynı olmasının gen'rdigi rahatlıkla mı halktan gizieniyor" diye sordu. Türkiye'de, kasım ayı itibarıyla dünyada "eşi emsali" görülmeyen bir sistemin uygulanmaya başlandığını anlatan Toptan, pariamenter sistemin; sorumlu cumhurbaşkam, güçlü başbakan ve kuvvetler aynmı Ukelerine dayandığını anımsattı. Başbakanın siyasi güç ve halk desteğine sahip olması gerektiğini ifade eden Toptan, "Arkasında yüzde 21.75 halk destegi oian bir hükümet, anayasada sözü edilen bu sonımlulugu saglayacak gücü gösterecek durumda degildir. Bakanlar Kunılu'nun ve başının çok güçlü bir halk desteğine dayanması lazım" diye konuştu. ANAP grubunun, tüm uyarılara rağmen özal'ı cumhurbaşkaparti görevini hem de devlet baş ' kanlıgını kendi elinde tutmakta ve devletin tüm işlerini kendi yüriitmeye çalışmaktadır. Bu sekildeki tek partiye dönme, tek partiyi özleme girisimlerini üzülerek ibret ve dehşetle izliyonız." l Hani tarafsızlık? Cumhurbaşkam Özal'm 17 kasımda yapılacak kongre için hizipler arasında kaldığını, video kaseti göndererek delegelere telkinde bulunduğunu anlatan Toptan, "Hani tarafsızlık? Salt parti çıkarlan açısından konuya bakacak olursak, bu zamana kadar Türkiye'de olanın bttenin sorumlulugu nasıl Sayın Özal'a aitse, bunlan yapmaya devam ettigi müddetçe, devletin tüm işlerine, hükümetin tüm işlerine bu denli yeminine ragmen müdahale etmeye devam ederse bundan sonrasırun sorumlulugu da gene kendisine ait olacaktır" diye konuştu. DYP'nin ANAP kongresinde taraf tuttuğu biçimindeki suçlamaların doğru olmadığını belirten Toptan, "Hiçbir partinin içişlerine kanşmayız. Sizin yok birbirinizden farkınız, çünkü siz ANAPİısımz" dedi. Otokratik rejimlerin mutlaka krallık olması gerekmediğini belirten Toptan, "En kötüsünün, demokrasi adı, demokrasi bayragı altında otokrasiyi yaratmaya çaiışmak" olduğunu söyledi. Toptan, ANAP başta olmak üzere herkesin, Türkiye'deki böyle bir tehlikeü gidişi fark etmesinı ve gerekeni yapmasını istedi. TKT'nin de geçen program tartışmalarıru TV'den naklen yayımlamasına karştn, bu kez yayımlamadığına dikkat çeken tnönü, "Halkımızdan, secmenlerden saklamak istedigi bir şey var. Bunlan saklamaya çalışacagınıza yapmasaydınız daha iyi degil miydi? Cumhurbaşkanı özal'ın bütün Saklanan şeylerin cezasımn daha yetkiler elinde olurk^n hiçbir sofazla olduğunu görecegiz" dedi. tnönü, eski programda "Menüe SERT MUHALEFET TBMM'de hükümet programı görüşülürken, muhalefete mensup milletvekilleri zaman zaman sert çıkışlar yaplı rumluluk taşımayacağını anlatan tnönü, ANAPIılara dönerek, "lşket meselelerinin çözümünü lar. Başbakan Akbulut eleştirileri yanıtlarken, SHP Grup Başkanvekili Hasan Fehmi Giineş müdahale etti. (Fotoğraf: AA) te Sayın Özal'ın peşinde oldugu amaç bu. Ama bu kadan d« biraz fazla degil mi sayın milletvekilleri? Bu kadar olur mu? Bu kadar yetkiyi hiçbir sonunmrak yüklemeden bir insana bırakmak çok yanlış ve lehlikeli degil midir? Ba yanlışı yapmanın sorumlulugunu, ANKARA (Cumhuriyet Büro duğunu ve erken seçim nedeni görüşmelerinin naklen yayımlanHükümetin antidemokratik yaAkbulut'un konuşmasını bazı su) Yıldırım Akbulut hüküme oluşturamayacağını dile getiren mamasıyla ilgili olarak da "TRT, salar nedeniyle grev kmcılığını ANAP'hlar "beklenenden iyi" bu vebalini niçin nzerinize alacaksıtinin programı Mecliste görüşül Akbulut, "Biz her sene, her ay bizim kontrolümüz allında degil yaptığını belirten Işıklar, şunları lurken bazılan da beğenmedikle DK?" diye sordu. tnönü, seçmenlerin de bu durum karşısında bir dü, güvenoylaması ise yarm yapı acaba arkamızda aldıgımız destek dir Müdahalemiz söz konusu ola söyledi: rini söylediler. Devlet Bakanı Ta an evvel değişiklik istediğini anlatlacak. var diye mi soracağız? Mutlak bu maz. Ne gibi tasamıf yapacaksa şar "5 yıldız veriyonım. Konuş tıktan sonra, "Bütün bunlan dü"tnsanlara insan pisliği yediriSaat 13.00'te özel gündemle nun cevabını almak lazım geldigi kendisine aittir" diye konuştu. liyorsa. birçok insan fişleniyorsa, madan memnunum" derken, Ali şünerek sorumlulugunuzun geretoplanan TBMM Genel Kurulu'n ne mi inanacagız? Eğer öyle ise Doğu ve Güneydoğudaki olay haksızlığa uğruyorsa, devlet terörü Topçuoğlu da "Dolu tabanca gi gini yapmalısuuz. Sayın Özal'ın da hükümet programı hakkında her sene bir seçim yapalım. Boyle larını yakınen takip etmeye devam altındaysa, insan haklanndan söz bi gümbür gümbür konuştu. Gödikta heveslerine heniiz vakit varSHP'nin görüşlerini Genel Baş bir sistem yok" diye konuştu. edeeeklerini söyleyen Akbulut, etmek mümkün degildir. Türkiye^ züme girdi" dedi. ken karşı çıkmalıanız" dedi. kan Erdal Inöno, DYP'nin görüşAkbulut, muhalefetin yaıılışlar "Muhalefetin getirecegi her öne de yaşanan bunalıma 31 ekimde Kâmran Karaman ile Mehmet lerini Grup Başkanvekili Köksal üstüne politika Urettiğini söyler riyi hükümetimiz tatbike hazır cumhurbaşkanlığı da eklendi. Bu Yaşar beğendiğini söyleyince KaCumhurbaşkanı'run daha seçilToptan açıkladı. ANAP adına da ken, 1992'ye kadar millete hizmet olacaktır" dedi. Bulgaristan'a geri nalım derinleşecek, içine cumhur raman "daha dün Hasan Celal di|i günden itibaren eski partisiGrup Başkanvekili Yasin Bozkurt edeceklerini ve iktidarda kalacak dönen soydaşlarımızla ilgili konu başkanını da alan bir bunalım ya Guzel'i begeniyordun" diye laf at ne istedigi genel başkan secilsin dikonuştu. nun kendi inisiyatiflerinde olma şanacak. " larını anlattı. tı. Bunun üzerine sinirlenen Yaşar ye çaba gösterdiğini ve tarafsız Elestirileri cevaplandıran BaşKavgadan yana olmadıklarını dığını anlatan Akbulut, yeni BulIşıklar, yüksek enflasyon karşı bağırarak "Begenirim. Yıldırım olamayacağını bildiren tnönü, bakan Yıldırım Akbulut, "Çok ve Türkiye'yi kavgaya götürmek gar yönetimiyle de bir göç anlaş sında işçi ücretlerine yapüan zam Bey benim hemşerim" karşıhgıru "Böyle davranan bir insan bizim partili rejime geçildiginden, istemediklerini bildiren Akbulut, ması için görüşmeye hazır olduk mın yetersiz kaldığını belirtirken verdi. Tartışma araya girenler ta gözümüzde sadece ANAP'ın genel başkanı olarak kalacaktır. 1950'den bu yana ilk defa bir ülkeyi kararnamelerle idare etme lannı da bildirdi. Akbulut, Erme de, "1990 bahannda dipten bir rafından yatıştırıldı. Cumhurbaşkanlığı makamı fiilen grup, sivil cumhurbaşkanı seçebü eleştirileriyle ilgili olarak da "Bu ni tasarısının ABD'de gündeme dalga gelebilir" dedi. doldunümamış olacak, devlet bamistir" dedi. Akbulut, ABD ile nu biz ihdas etmedik. Tatbik edip gelmesiyle ilgili olarak da, "ErmeSHP Gaziantep Milletvekili Demirel yaümızda bu önemli eksiklik karni tasansı geçmiş hükümetler dö Mustafa Yılmaz da yeni hükümeti ilişkiler konusunda da, "Ermeni gelinen bir usul" dedi. DYP Genel Başkanı Sükyman şımıza çıkacak, her kritik aşamatasansı geçmiş hükümetler döneDış borçlar konusunda yanlış neminde de durmadan getirilen eleştirdi ve "Adına 47. Akbulut Demirel de Başbakan Akbulut'un da kendini gösterecektir" dedi. minde de durmadan getirilmiştir. rakamlar verildiğini savunan Ak tasanlardandır. Bu tasarı çıkarsa hükümeti denilen. sözde Akbulut Bu tasan çıkarsa elbelte ABD ile bulut, dış borç miktarının 45 mil elbette ABD ile ilişkilerimizi bir bükümetine aslında' 47. Özal hü konuşmasını değerlendirirken özal'ın tarafsızlık yemini ettiUişkilerimizi gözden geçirecegiz" yar değil, 35 milyar dolar olduğu daha gözden geçirecegiz" diye kümeti, örtülü Özal hükümeti' de "Bizim Trabzon Milletvekili Meh ğini, ama arkasından "taraf met Çakıroğlu, 'Vah olsun Türdiye konuştu. nu belirtti ve kendilerinin liberal, konuştu. mek daha uygun olacaktır" dedi. kiye'nin haJına' diyor. Ben de ona rutMfagım" dediğini söyleyen tnönü, "Neyin tarafını tutacak?" diGeçmiş dönemlerden farklı bir serbest ekonomiden yana oldukEnflasyonun 198388 yılları katılıyonım" dedi. Demirel, Ak ye sorarken, ANAP sıralanndan, hükümet olmadıklarını bundan larını vurguladı, muhalefetin han arasında düşüş gösterdiğini söyle Beğenenler bulut'un hükümet programını sa "Seni ilgilendirmez" itirazları hiç kimsenin kuşkusu olmaması gi sistemden yana olduğunu açık yen Akbulut, sözlerini, "Türkiyei beğenmeyenler vunup savunamadığına ilişkin so yükseldi. Bunun üzerine tnönü, gerektiğini söyle>'en Akbulut, "Biz lamasını istedi. 1980 öncesini de demokratik nizamın bütün geAkbulut konuşmasından sonra ruyu, "Nasıl savunacak ki zoriu "Nasıl ilgilendirmez" diyerek başka partilerden gelmedik. Koa unutmamak gerektiğini ifade eden rekleriyle yerleşmesi için vardımğu vardır savunmakta. Sen Başbalisyon hükümeti ile de gelmedik. Akbulut, bu dönemin başanlı ola cı olacağız. Bunu gerçekleştirece kuliste bir süre oturarak milletve kan olacaksın demişler olmuş, ne ANAP'taki diğer genel başkan Elbette aynı göriişleri savunaca rak nitelenemeyeceğini söyledi. ğiz. O nedenle bize güveniniz" di killeriyle sohbet etti. Akbulut yapsın. Savunulacak halleri mi adaylarının Atatürk Ukelerine sa"Kongrede genel başkan seçilehip çıkmayacak insanlar mı olgız, övünerek geldik. Geçmiş Akbulut. "ANAP'ın iç raeseleleri yerek tamamladı. mezseniz, başbakanlıktan istifa var? Olsa seçim yaparlar zaten" duklannı sordu. CumhurbaşkanANAP hükümetlerine teşekkür muhalefeti çok yakınen ilgilendikarşılığım verdi. Demirel, Akbuediyonım" dedi. riyor. Filanca partide kim ne ya SHP Bursa MilletvekUi Fehmı eder misiniz" sorusuna "tleride lut hükümetinin ne kadar sürece lığı makamımn iç siyaset sorunlapıyormuş, bunlann felsefesi böy Işıklar ise kişisel görüşlerini açık olacak şeyler için şimdiden konuş ğine ilişkin soruyu da "Ne kadar nna kanştığınm açıkça ortaya çıkAkbulut, muhalefetin, cumhurbaşkanhğı seçiminin "kaidelere le inüş, falanca şöyle yapıyormuş. larken programda 6 yıllık ANAP mam. Siyasette günbegün hatta ayakta tutabilirierse o kadar gtder. tığına değinen tnönü, milletvekiluymadığını" kanıtlamaya çalıştı Bunlan gündeme getirmek Tiirk iktidannın demokrasinin bütün her saat degişiklikler olur" yanı Ama gitse ne olacak, hangi mese lerini bu konu üzerinde düşünmeğını öne sürerken de şöyle dedi: siyasal hayatına sıkıntı verir. Yok kurumlanyla yerleştiği bir dönf.n tmı verdi. Yasalar gerektiriyorsa leyi çözecekler" diye yarutladı. De ye çağırdıktan sonra, "Bütün dünolarak nitelendirilmesini eleştirdi. mal beyanında bulunacağıru belirya bilmelidir ki Türkiye'de "Sanki cumhurbaşkanlığı seçi sa sonra sizin iç meselelerinizle de "Bu demokrasiyi bilmemekür" dimirel, Akbulut'un üslubunda demokrasi dışı müdahaleler katen Akbulut, Güzel'in hükümet mi kaidelere uymadan yapılmış. uğraşan olur" dedi. Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın panmıştır, tarihe kanşmıştır. Bu yen Işıklar, hükümetin anayasanın prograrru ile ilgili açıkoturum çağacayip bir işmiş gibi kamuoyuna üslubuna benzerlikler görüp görLaiklikten din ve vicdan özgür 141, 142 ve 163. maddelerini kal rısına ise "Hiç geregi yok, herkes mediği konusunda da "Bilemem sözlerimize bizim dışıraızdaki anlatılmak istendi. Her meselenin dırıp kaldırmayacağını çok açık bildiğini kongrede söyleyecek, o işi dünyanın inanması için önemli bu yüce catı allında halledilmesi lüğü için yana olduklannı söyle ortaya koymasını istedi. ki kıyaslayamam" dedi. bunalımları demokrasi içinde aşzaten kongrede yapacagız" dedi. ni söylüyoruz. Ama cumhurbaş yen Akbulut, TRT'den program tıgımızı görmelidirler. Sayın kanhgı seçimlerinde maalesef muÖzal'ın dikta hevesinin geürdigi halefeti bu sıralarda bulamıyonız. MECLİS'TEN NOTLAR önemli bunalımı demokrasi içinBu, Türkiye'de demokrasi için fayde aştıgımız zaman içeride, dışadalı bir davnınış degildir." nda, artık kimsede Türkiye'de bir Eşit bir seçim sistemiyle gün demokratik rejime ara verileANAP'm yüzde 36 oy aldığını ve bilir diye bir düşünce kalma"ANAP hükümetlerine teşekkür dan her şeye karşın selefinden aşaTürkiye'nin bir hukuk devleti ol ÜMİT ASLANBAY yacaktır" görüşünü savunediyorum" deyince iktidar kana ği da kalmadı. Atılan laflara anınduğunu söyleyen Akbulut, muhadu. tnönü, demokrasinin kesintilefetin işine geldiği zaman hukuANKARA Gündem hükü dından, ikinci alkışı da "Geliniz, da cevap vermesini bildi. Örneğin, ye uğramaması ve yerleşmesi için ku ve anayasayı savunduğunu, met programı idi. Ama, genel ku milli iradeye saygılı olalım" deyin "Bulgaristan'a soydaşlanmmn geher türlü parti çıkannı aşan bir çaHaber Dairesi Müdürü ama anayasaya ve hukuka uygun rulda programdan başka güncel ce de muhalefet kanadından aldı. ri dönmeleri bizim inisiyatifimizba göstereceklerini ve bu amaçtan Sonra da muhalefet milletvekil de degil. Parçalanmış aileleri için programın okunması ve olan cumhurbaşkanlığı secimiııi her konu tartışıldı. Muhalefete göödün vermeyeceklerini dile getirdi. leri hiç susmadı. Akbulut'un her dönüyoriar" dediğinde bir muha görüşmelerde böyle bir bir bunalıma götürmek istediğini re bu program, 1987 aralığında söyledi. Akbulut, "Cumhurbaş tartışılmış, 1989 mart ayında da cümlesine oturduklan yerden baş lif seslendi: Tartışmalı cumhurbaşkanlığı kuralın bulunmadığmı kanlığı seçiminde kanunlara aykı yerel seçimlerle yanıtıru almıştı ve ka bir cümleyi eklediler. Örneğin döneminin aşılması için çaba gös Buna inanıyor mnsun? söyledi. rı bir tutum içinde mi olduk? geçmiş Özal hükümetininkiyle ay Akbulut muhalefete dönerek; terihnesi gerektiğini söyleyen lnö Elbette efendim, altında ne ANKARA (Cumhnriyet Bü nü, özal'ın ANAP'lı milletvekilTürkiye Cumhuriyetinde bir va nıydı. Ama tnönü, bir farka işa Ne diyor anayasa? yatıyor ki inanmayacağız? ro*u> TRT Haber Dairesi lerini, "Yoksa seçime giderim ha" zar, bir duşünür bu seçimin ana ret etti: diye sorunca, sözleri sanki yauYa da TRT'nin görüşmeleri neyasaya aykın olduğunu iddia edekı yapıyormuşçasına, muhalif mil den naklen yayınlamadığı yolun Başkanı Ceyhan Baytur Meclis diye tehdit ettiğini, bu tehdidin Aradan iki yıl geçtiği için letvekillerince geri gönderildi: te Akbulut hükümeti programı kendileri için anlam taşımadığını, bilir mi?" diye sorüu. daki suçlayıcı sataşmalara: görüşmelerinin "halkı çok faıKendilerinin hukuka inandığı program kitapçığının sayfalan sa Ne diyor anayasa? TRT bizim kontrolümüz al la ilgilendirmedigi'' gerekçesiy zaten erken seçimi istediklerini söyledi. lnönü, bu korkutmanın nı ve Bakanlar Kurulu'nda hukuk rarmış... Hal böyle olunca birleşimi yö tında degil. Müdahalemiz söz kotktidar partısi milletvekillerine le naklen yayımlanmadığını söy ANAP'lı milletvekillerini de etkikaideleri içinde göreve başladığıneten Başkanvekili Halim Aras, nusu olamaz zaten. ledi. TRT'nin geleneksel olarak nı söyleyen Akbulut, hükümet göre de durum pek farklı değildi laf atan miUetvekillerinden daha Diye yanıt verdi. Tabii yine mu bütçe görüşmekrini naklen ya lememesi gerektiğini vurguladıkprogramının da bir içtüzük tartış herhalde. Çünkü ANAP'hlar, çok müdahale etmeye başladı. halefetten alkış aldı. Gülüşmelerle yunladığinı belirten Baytur hü tan sonra, "ANAP grubunu korkutmaya calışan insan aslında masına denk getirilmesini eleştir anamuhalefet lideri konuşurken Ama Akbulut, bu "inükaları" birlikte... kümet programının okunmasm kendi özel konumu nedeniyle böydi. Muhalefetin program okunur kuliste oturmayı, parti içindeki iyi değerlendirerek önündeki metKonuşma süresince Nurhan Te da ve güveüoylaması görüşmele bir seçimi Türkiye'de en istemeken Meclisi terketüğini ve prog son gelişmeleri tartışmayı yeğledi ni okuyup, bir sonra söyleyecek kind, Erkan Kemaloglu, Akın lerinde böyle bir kuraiın buhın yecek, seçimin olmasından en çok ram kitapçığını havalara attığını ler. Salondaki az sayıda ANAP lerini hafızasına yazdı. Gönen gibi eski ANAP'hlar, DYP madığını bildirdi. korkacak insandır. Bundan hiç söyleyen Akbulut, "Eger muhale milletvekili, lnönü'nün konuşmaBu hazırlığına karşın, "Cum sıralarının arkalarında kendi araBaytur, 26 Mart yerel seçim kuşkunuz olmasın" dedi. tnönü, fet anlayışı bu ise bu fikre devam sını, sohbetlerini sürdürerek iz hurbaşkanı'nı bir grup seçmişrJr" larında konuşmayı yegleseler de, lediler. ediniz. Yüce roillel sizin bu harecümlesini kullanınca da, muhale bazı ANAP'hlar Akbulut'u alkış lerinden sonra yeni bakanlar ku sözlerini şöyle bağladı: DYP adına konuşan Grup Başketlerinizi takdir ediyorsa onlara fetin ikinci alkışına mazhar oldu. lamasalar da, kürsüden inerken rulu için güvenoylamasırun nak"Öte yandan bu hükümetin güda saygılıyız diyecejimiz yok" kanvekili Köksal Toptan'a, tnöKonuşması sürdükçe alkış ve laf ayağa kalkmasalar da, dinleyici len yayımlandığının anımsatıl venoyu almaması demek, gene bu nü'ye nazaran daha fazla laf atılması üzerine de şu yanıtı verdi. Meclis'ten başka bir hükümet çıdedi. atmalar da sürdü. Bir iktidardan, locaları beklenenin Üzerinde boş Muhalefetin hukuku çarpıttığı dı. Ancak, Başbakan Akbulut bir muhalefetten alkış aldı, hemen olsa da ANAP'lı milletvekilleri, "Orada hükümetin istifası, ba kamaz demek de degildir. Bu hükürsüye çıkana dek genel kurul sanı bildiren Akbulut, "1950'den bu her cümlesine tepki vardı. Başkan genel olarak Başbakanın perfor zı kişilerin gidip gelmesi söz ko kümet güvenoyu altnazsa çeker giyana ilk defa bir gnıbun sivU cum lonu pek hareketli sayılmazdı. vekili Aras da her tepkiye tepki ve mansını "beklenenin üzerinde" nusuydo. Yeni knrulan bükü der. Güvenoyu alacak başka bir hurbaşkanı seçebildigine" işaret lnönü ve Demirel başta olmak rince, Akbulut'un önündeki kâğıt buldular. Akbulut, her ne kadar metin yeni bir program dinamw hükümet kurulur. Pariamenter reederken, bu durumu tarihin mut üzere muhalefet ve iktidar millet lara bakmak için bol bol zamanı ANAP grubunun derinliğine nü mi yok,' bu nedenle hallun çok jim içinde hükümet sorununu çölaka değerlendireceğini söyledi. vekilleri salondaydı. Gözler Akbu kaldı. fuz edemese de kendini fark fazla ilgisini cekecegini sanmı zecek seçenekler ve olanaklar her yoruz." 26 Mart'ın mahalli bir seçim ol lut'taydı. Başbakan ilk alkışı ettîrdi. zaman vardır." Başbakan hitabet sanatı açısın "Bu şekilde kendi gösterdiği adayın genel kongre tarafından başkan olarak kabul edilmesiyle Sayın Özal'ın eski partisi üzerindeki egemenligi h&lâ genel baskanmış gibi devam edecek. Öte yandan bütün bakanlan da kendisi seçmiş oldugu için Bakanlar Kurulu üzerindeki egemenligi de sanki hâlâ başbakanmış gibi devam edecek. lşte Çankaya'nın senaryosu budur. Sayısı arttınlan devlet bakanlıklan ile de anayasa düzeni bir tarafa bırakılarak başkanhk sistemine bir adım ablmaktadır. Öyle anlaşılıyor ki belki benüz hepsine oturacak yer bile bulunmayan devlet bakanlan, Sayın Özal'ın sekreterleri ya da bir kısmı Çankaya iç kabinesi gibi çalışacaklardır. Aksi hakJe 1983 yüındaki hükümet programında bakanlık sayısını azaltmayı önemli bir idari reform diye sunan Sayın Özal'ın bugünkü davranışı nasıl açıklanabilir?" Özal iyi büseydi Türkiye'de yapılmak istenenin fiili başkanlık sistemi de olmadığını ifade eden Toptan, "Yapılmak istenen karmaşık, çapraşık, kimsenin çözemediği tehUkdi bir gidiştir. Her konu karşısında Sayın Başbakan ve hükümet, Sayın Akbulut: 92'ye kadar varız Bir saatlik yemin Sayın Özal, anayaiaya sadakatle bağlı kalacağına, tarafsız kalacağma, namusu ve şerefi üzerine söz verdi. Bu sözden, bu yeminden cayamaz. Ama bu yeminini, ancak bir saat tutabildi. nı seçtiğini anlatan Toptan, sözlerini şöyle sürdürdü: "Sayın Cumhurbaşkanı 9 kasımda bureda yemin etti. Sonra, kulaga hoş gelen sözler ve vaaılerie dolu bir konuşma yaptı. Anayasaya sadakatle bağlı olacagına, tarafsız kalacağına namusu ve şerefi üzerine söz verdi. Bu sözden, bu yeminden cayamaz. Ama bu yeminini ancak bir saat tuUbildi. Köşk'teki devir teslim töreninden sonra hemen Sayın Akbulut'u Köşk'leki bir odaya çağırarak eline bir dosya verdi. Dosyadaki yazılardan biri Sayın Akbulut'un başbakanhga atandığına, ikincisi Bakanlar Kuruluna Uişkindir. Şimdi, Sayın Akbulut bu Bakanlar Kurulu ve bu hükümet programı ile yüce Meclisin önüne geldL Yüce Meclis'ten güvenoyu istiyor. Sayın Özal, Sayın Akbulut'a, ne bakanlannı seçme hakkını verdi ne de hükümet programını yapraa hakkını. Bakanlann listesi o kadar çabuk yapıldı ki cumhuriyet tarihinde ilk defa bir saygıdeger bakanımız için ek bakanhk müessesesi ihdas edildi. Sayın Özal'ın bu yaptıklan yetmedi. ANAP'm 17 kasımda toplanacak büyük kongresi için genel başkan adayını da tespit etti. ANAP grubunda, 'Sayın Cumhurbaşkanımız bir arkadaşımızı teklif edeceklerdir' denildi. Saym Özal, Sayın Akbulut'u başbakan ve ANAP genel başkanlıgı için teklif etti. Bu, tek parti dönemi işaretidir. Çok partili demokrasilerde görevler anayasa ve yasalarla aynlmış, sımriandınlmış, birbirine müdahalesi engellenmiştir. Ama tek partili dönemlerde bir kişi hem hükümet etme işini hem Özal'ın gözüne bakacaknr. Parti teşkilatı da 'Acaba ne yapsak' diye ber sonın karşısında Çankaya Köşkü'ne bakacaktır. Bu, çıkış yolu degil degerli arkadaşlanm. Sayın Özal, parti meselelerini iyi bilmiş olsaydı partinin oyu yüzde 21.75'e düşmezdi. Ülke meselelerini iyi bilseydi, ülke bu hale gelmezdi. Neresinden bakarsanız bakın 9 kasımdan beri yapılan işlemler hukuki, kanuni degildir" biçiminde konuştu. bu sırada Toptan, "Sen kendi genel başkanına bak" diye laf atan ANAP'lı milletvekillerine, DYP'liler "Kes kes" diye bağırdılar. Toptan, hükümetin, ulkenin hangi sorununa çare bulacağının endişe ile karşılandığını söyledi. Toptan, hükümetin progıamına kimin güveneceğini sordu ve ANAP milletvekillerine, "Siz güvence verebilirsiniz, ıma halkın size güveni yok" dedi. Hükümet programının 1983 ve 1987'deki Özal hükümetlerinin programlarının aynısı olduğunu bildiren Toptan, "Özal'ın 56 senedir yapamadıgını siz nasıl yapacaksınız? Zaten yasak savma biçiminde yazılmış bir program. Böyle bir programla Türkiye'yi nereye vardıracaksınız" diye sordu. Toptan daha sonra göç konusuna değindi ve ANAP hükümetinin uyguladığı politika sonunda 70 bin kişinin Belene cehennemine gönderildiğini, sadece bunun bile 10 hükümeti götürecek gerekçe olduğunu savundu ve "ilk defa batı blokundan dogu blokuna 70 bin kişiyi gitme zorunda bırakan bir hükümet olarak tarihe geçeceksiniz" diye konuştu. Akbulut farkı TRT'den savunma Görüşmeler halkı fazla ilgilendirmiyor Bozkürt: Hizmet için çırpınan bir iktidar var ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) ANAP Grup Başkanvekili Yasin Bozkurt, dün TBMM'de hükümet programını savunurken, "Ne perabe tablo cizmeye, ne de kapkara tablolar cizmeye, ille de zıtlaşmaya gerek yoktur" dedi. Bozkurt, "Toplumumuzda elbette sıkıntılar ve çarpıklıklar var, ancak hizmet için çırpınan bir iktidar ve bn iktidann degerli kadrosu var" biçiminde konuştu. Bozkurt, TBMM Genel Kurulu'nda Anavatan Partisi Meclis grubunun görüşlerini dile getirirken, "ANAP iktidan dönemi tarihimize siyasi istikrann pekiştigi, demokrasinin yerleşip kökieştigi yıllar olarak geçecektir" dedi. Bozkurt, görüşlerini "Bizim geçmişi kötülememiz kadar, geçmiştekilerin de bugün için kara tablolar çizerek milleti bölüp parçalamaya, huzunınu kaçırmaya haklan yoktur, ne pembe Ublolar cizmeye, ne de kapkara tablolar cizmeye, ille de zıtlaşmaya gerek yoktur" diye dile getirdi. Geçmiş dönemlerde yaşanan koalisyon dönemlerinin bunalımlara yol açtığını öne süren Bozkurt, "Yamalı bohça olarak kurulan hukümetlerin ülkeye istikrar getirmediğini' söyledi. Yasin Bozkurt, "O yıllarda istikrar arayan, huzur ve güven arayan biı Türkiye manzarası vardı. Bugün ise huzur ve istikran kaybetmek istemeyen bir Türkiye manzarası ile karşı karşıyayız" dedi. Muhalefeti de "insaftan ve haktan uzaklaşmakla" suçlayan Bozkurt, "Toplumumuzda, elbette sıkıntılar ve çarpıklıklar var. Ancak hizmet için çırpınan biı iktidar ve bu iktidann degerli kadrosu var" dedi. Bozkurt, hükümetin milliyetçi, muhafazakâr, sosyal adaletçi, rekabete dayalı, serbest piyasa ekonomisini esas almasının sevindirici olduğunu belirterek, yeni hükümetin başanlı olacağı kanaat ve inancında olduğunu söyledi.