Katalog

CUMHURİYET/6 DİZİRÖPORTAJ 9 EKİM 1989 'Bağımsız bir devlet kuracağım' M Enver Paşa'nın Gizli Mektupları Yayına hazırlayan: Şiikrü Hanioğlu AfMtM 1912 Istanbul'dan haberler kötü. Ama ne yapalıra. Luzumu halinde mukadderatı bile değiştiririm. Yann babamı beküyorum. Araplar bu haberden çok mutlu oldular. "O bizim de babamız ve ümit ederiz oğluna hepimizin nasıl taptığını görmekten memnun olur" diyorlar. 7 AfMtos 1912 Bir saatten beri botfln ItaJyan bataryalan kruvazörleriyle, şehrin doğusundaki topumuzu bombalıyorlar ama nafile. Size babanun Araplann alkışlan ve tüfek atışları arasında geldiğini haber vermek istiyordum. Dün akşam saat sekize doğru Derne vadisinde bekliyordum onu. Hava kararmış olduğundan ateşler yakılmıştı, bu da çok özgundü. Gelişi çok dokunaklıydı. O ağlıyordu, herkes de eUerini öpmek için acele ediyordu. KEkİH 1912 ttalyan cephesinden 3 gündür büyük bir saldırı var. Bizim geri hattımızın güneyinden 5 km. kazandılar şimdiden. Ama şimdi hareketleri durdu ve ilk cephelere doğru itildiler. ttalyanlar çok ölü verdiler, bana gelen vesikalara göre de çoğu zabit îşte hoşumuza giden bir kıyım! Ne vahşilik değil mi? Eıver Paşa »e babası Soldan sağa (Atlılar) Enver Paşa'nın baöası, Sancak taşıyan atlı, Enver Paşa'nın yaveri, Enver Paşa, Sunusi liderinın kayınbıraderi Sidı El Salemi (en sağda) Ah şu Trablusgarp meselesi! Size dediğim gibi, benim için şahsi bir şeref meselesi oldu. Biliyor musunuz, burada Arapları kanlan ve çocuklanyla birlikte ttalyanlann üzerine sürüyorum, Sultan bıraksa bile ben sizi bırakmayacağım diyerek söz vererek. Şimdi düşünün, bu yiğit insanları, onlan yok etmek için yavaş yavaş baskı yapan Itaiyanların koUarn na nasd bırakınm? 17 Ekte 1912 Istanbul'dan haber yok! Ingiliz gazetelerin e göre Balkanlar'daki umumi harp vuku bulmayacak. Iki rakip güç birbirlerine mani oluyorlar. Avusturya Balkanlar'da bir meseleye mani olmak için ademi merkeziyet plaruyla. Ama Rusya önce küçük Balkan devletlerini iterek, üçlü ittifakın diğer güçleriyle birlikte onlan da tutmak istiyor şimdi, basit bir ademi merkeziyet değil, geniş bir ıslahat vaat ediyor. Savaş olur ve kazanırlarsa bile, bundan daha fazlasını elde edemeyeceklerini soylüyor onlara! Dün akşam Italyan kumandanı bana mektupla sulh karannı bildirdi. Muhtevasım bildiğim için çok üzüldüm. Gece de Harbiye Naarından düşmanlığa son vermemi emreden ve bana Sultanın anlaşmayı imzaladığını bildiren bir telgraf geldi. Düşüncelerimi tahmin edersiniz. Kesin bir karar vermek için Seydi Ahrned'in adamlanm bekliyordum, bugün geldiler. Karar verildi, bana baglı kalacaklar ve böylece harp devam ediyor. Bugün Harbiye Nezareti'nden gelen çeşitli haberler durumu aydınlatıyor. Gazetelerden, hükümetin 2 bölgeyi tamamen kaybettiğini öğrenmişsinizdir bile. Bir an düşünün sevgili dostum, ne yaptığımızı bir düşünün! Kadınlanyla ve çocuklanyla bir yıl boyunca başanyla savaşmış olan bu yiğit insanlan düşmanın kollarına bırakıyonız ve böylece terk ediyoruz iste ve onlara anavatanın yardıma geleceğine dair söz verip savaşmayı öğütleyen ben, şimdi tarif edilmez zorluklar içinde kalıyonım. Bu memleketi terk edecek durumda değilim ve memleketimin öbür yansının bana ihtiyacı var. Neticede burada bağırasız bir devlet kuracağım. Balkan devletlerine gelince, onlan ezeceğuniz konusundaki ümitlerimi kaybetmedim, nihayet organize olmak için bizi rahat bırakacaklar. Burada iyi çalıştık ama yeni iktidar partisi her şeyi ezdi. îşte böylece utanç verici bir sulhu kabul ettik. Sırtımızda neticesi çok açık olmayan bir dizi harp var. Istanbul Italyanlarla barış imzalar, Enver Bey ilk aşamada Trablus'ta kalıp savaşı sürdürmekten yanadır lZEkİH 1912 22 Ekla 1912 Ata keşkc şu lanet ttalyanlar beni burada alt etmek için bir kere bile olsa bücün kuvvetlerini toplasalardı. Koltuğumda oturup savaşmak beni çok üzüyor. Napoleon'un Mantoua önünde duyduğu mutluluğu duyabilseydim. Sian de dediğiniz gibi, sulhun her şeye son vermesinden korkuyorum. Ah hükümet benim askerlerimi Itajyanlann ayaklan altına bıraksa, o zaman korkunç olurdum, bu benim ölümüm olurdu, hatta dahası, bizimle ttalyanlar 2 Eylttl 1912 arasında ünzalanacak bir suih anlaşmasına şaBana insanlığın büyüklüğünden bahsetmehit oiabilecek askerlerimin ölümıi olurdu. yin. Burada elimde olan iktidardan hiç de gu24 Aftnstos 1912 rur duymuyorum. Kitleler üzerinde iktidar saIsıanbul'da olan biten, bir ıhtılalin tabıî hibi olmak beni gururlandırmıyor. Bunlar gelişmeleri. Sadece bizim için diğer memleket kimsenin anlamadığı küçük şeyler. lerden daha tehlikeli. Aklı başında birinin demirden eli btttün bunlan sakin kafayla denAma ben asker olarak ordunun mutlakiyegeleyinceye kadar bunun devam edeceğinden tine inanınm. Hükümet sistemi olarak da sizkorkuyorum. Şimdilik vazifemi bırakabüecek dekine benzer ılımlı bir kanuni esasiye. tktidurumda değilim, çünkü eğer gidersem ar dan paylaşmak isteyen btttün vasat kafaları kamdan şu an için hâlâ çok lüzumlu bütün ezmek lazun, bir Fransız çok doğru bir şey bir zabit ordusunu sürtlkJeyeceğimi fark ettim. soylüyor: "Cumhuriyeilen önce Fransa'da bir Belki bir ay içinde durum aydınlandığında or tek dcspot vardı, şimdi yüzkrce, çünkü bütün taya çıkabilirim, bana çok daha ihtiyaç olan mebuslar kendi iktidarlannı hissettinneye çayerde. Göriiyor musunuz, benijn kaderim böy Itşıyorlar." le. Vatanımı tehdit eden tehlike beni bir puTalât hâlâ hapse atümadı, bir gün atıldıgısula ibresi gibi çekiyor. Ama şundan emin nı duyarsanız, hatta beni bile hapse atmaya olun ki nerede olursam olayım, etrafım benim kalkıştıklannı duyarsanız, hiç şaşırmayın. Bu istediğim gibi olacaktır. hep böyle olmuştur, neredeyse umumi bir ku 1« AgMtas 1912 Harbiye Nazırı'ndan düşmanlığa son vermemi emreden ve bana Sultan'ın anlaşmayı imzaladığını bildiren bir telgraf geldi.Düşüncelerimi tahmin edersiniz. Bir an ne yaptığımızı düşünün! Kadmlanyla, çocuklanyla bir yıl ooyunca başarıyla sayaşmış olan bu yiğit insanları düşmanın kollarına bırakıyoruz. Onlara anavatanın yardıma geleceğine dair söz verip, savaşmayı öğütleyen ben, şimdi tarif edilmez zorluklar içine dalıyorum. Bu memleketi terk edecek durumda değilim ye memleketimin öbür yarısının bana ihtiyacı var. Burada iyi çahştık, ama yeni iktidar partisi her şeyi ezdi. Böylece utanç verici bir sulhu kabul ettik. • EyHiI 1 9 1 2 raldır, tam bir vatansever olanlann sonu hep Bu, beni çok hoşnut bırakan Sünusi Şeyhhapiste biter ya da boyunlan vurulur. Ama bu kadar uzağı düşünmek niye, benim bir planım leriyle uzun bir toplanü yaptım. Oberleuntant var, hepsi bu. Bilirsiniz ne kadar kaderciyim Bentheim'i getirttim, mitralyöz birliği kumandir. Lüzumlu bütün tedbirleri aldjktan sonra danım. Yeni yolda çok güzel bir gezinti yapyapacağım bir şey kalnuyor, eğer bu başanlı tık. Sonra biraz yere uzandık ve sizin memleolmazsa, Allah razı gelmedi demektir. Eski re ketinizden konuştuk. Sizde hayran olduğum jimdekilere karşı yeterince sert olmadığımız şeyden bahseden bir Alman subayını dinlekonusunda bizi suçlarlarsa haksız olmazlar. mekten çok zevk duydum. Burada savaşın öyle Devleti kontrol edebilmernlz için parlarnento uzun süreceğini zannediyorum ki, bir ev bile nun lüzumuna inanıyorum, ama iç sulh için yaptırdığırnı söylemek istiyorum. Bütün bu hükümet Neron'dan daha da sert olmalı. Ne sulh söylentileri beni sinirlendiriyor. Savaşçıron'un zevki için yaptığını, hükümet lüzumu lanma tesir etmesinden korkuyorum. Şu ev yahalinde memleketi yatıştırmak için yapmalı. pımı işi onları rahatlatıyor. Ekte size Şimdiki hükümet her ne kadar biz Jön Türk "sarayımın" planını gönderiyorum. 12 Eylöl 1912 lere karşıysa da, yine de Abdülhamitçi bir hüAh, burada kendimi ne kadar çaresiz hiskümet değil. Düşmanlanna karşı çok sert davranmalı, yoksa bu buhran sulh bakımından sediyorum. Aa çekiyor, sebebini bilmiyorum. çok kötü neticelenir. Biliyor musunuz sevgili, Ailah beni cezalandırmak istiyor. Yann neşeli olmak lazım, çunkü bayram. biz Ortaçağ'dan pek uzakta değiliz. Allahım bayram eğlencesi ne kadar yorucu. Sabah, cami olarak hanrladığımız yerdeki bayram namazından sonra bütün bedeviler üstüme atıldılar. Hepsi beni Öpmek istiyoIardı ve bu şefkatten kurtulabilmek için jandarmalann yardımı lazım geldi. Çadınmda daha sakin bir şekilde zabitlerin, sivil görevlilerin, aşiret şeyhlerirün tebrikJerini kabul ettim, derken 6 yaşında çocuklardan 90 yaşında ihtiyarlarına kadar yine bir Arap kitlesinin akınj oldu. Karınca sürüleri gibi giriyorlardı çadınma ve diz çöküp dizlerimi, ellerimi ve saçırrun ucunu öpüyorlardı. Sonra kimi gülümseyerek, kimi meranuniyetinden ağlayarak geçtiler. Sabahten beri, bütün gece top sesleri devam ediyor. Artık her gun savaşıyoruz. Ateş ediyorlar, ediyorlar, hep ediyorlar. İS Eylttl 1912 9Ekfaa 1912 SÜRECEK S A 'PETÇEVRE 89* KAMPANYASINA VE ÇEVRE TEMİZLİ6İ BİLİNCİNİN ARTMASINA DESTEK OLAN KİŞİ VE KURULUŞLARA TEŞEKKÜR EDİYOR. Koordınatörlöğümüzün 'PETÇEVRE 89* adı altında, şişelerin çevre görüntüsünü bozmasına engel olmak ve bunlan ekonomiye yeniden kazondırmok amaoyh 1 Temmuz 1989 tarihinde başlattığı kampanya, 30 Eylül 1989 tarihinde sona ermiştır. Ülkemizin çeşitli illerinde ve tatil beldelerinde yurütülen kampanya boyunca, çevreye bırakılan şişeler kampanyaya katılan öğrenci elemanlanmız tarafından toplanmıştır 'PETÇEVRE 89* kampanyasının yürütülmesinde bize manevı destek olan • T.C. Boşbokanlık Çevre Genel Müdüriuğune, • T.C. Sağltk Bakanlığı Temel Sağtrk Hızmetlen Ger>e! Mudörlüğüne, • T.C Sonayı ve Teknoloji Bakanlığı Sonoyi Genel MüdCrtOğüne, • İslanbul, Ankaro, Izmır, Antolya, Muğlo, Aydın ve Baltkesır havalisı onakent ve ılçe beledryelenne, • bmır Orman Bölge Mudürluğüne, • T.C Marmara ve Boğazları Belediyeier Bırlığıne INGILIZCE Kayıt ohın, avantajınızı degetlendira. KADIKÖY Tel. 338 83 10 • 338 58 47 DEMOKRASİ DAVASI SÜRÜYOR Haydar KUTLU ve Nihat SARGIN'ın 2 ve 25 Ağustos '89 tarihli duru^nalanndaki konuşmalan ~«*ıt^ ,n ** G« 2000 TL. AÖtan VA7IMLAHI ŞIŞLI Tel 130 81 91 132 72 52 BAKIRKOY Tel 570 12 70572 21 44 ANMA Her şeyim, Canım Eşim, EBUZER ayrılıjımızın birinci yüı doldu. Her an seni, özlem ve sevgi ile aradık, iniarj»gi7 Yokluğuna alışmak o kadar zor ki... Nur içinde yat. T.C. MİLÜ EÖİTİM BAKANUĞI ÖZEL SEVENLERİN NOT: U Ekim Çarsamba günü KADIKÖY Sultan III. Mustafa İSKELE CAMlf'NDE öğle namazını mükeakip mevlit okutulacaktır. bilgisa İ MUKADDES AKGÜRGEN M.E.B. SERTIFIKALI BİLGİSAYAR PROGRAMCIUĞIKURSLARI Mecidiyeköy'den servis ımkanı sağlanmıştır. Tel: 583 20 14563 20 01 Ne zamanın içindesin Ne de dışında tçimizdesin... lçimizdesin. SENt ÇOK SEVENLERİN Not: 9.10.1989 günü 1744 Sokak 2/9 Karşıyaka evinde mevlit okunacaktır. l a n n rahmet eylesin. Canunız annemiz, Muka'mız • Türk Denızcılık Cemiyetıne • Bodrum Gönüllülerıne ve ayrıca tüm özel kuruluşlara ve kişilere feşekkürlerimizi sunuyoruz. Ülkemizde çevre temizliği bilincinin büyük bir hızla artmakto olmosı en büyük sevincimizdir. Dileğimiz, bu gelişmeye sağlanan her türlü desteğin sürmesiir. 300 + 60 Saat Ayda 100.000 TL. BAŞSAĞLIĞI Yönetim Kurulu Sekreterimiz M. Sıtkı Çiğdem'in babası, değerli insan S A SUNI VE SENTETIK ELYAF SANAYI A Ş PET ŞİŞE ÇEVRE KORUMA KOORDİNATÖRLÜĞÜ Soboncı /şrıonı 00)90 SoUpozon istanbul İST4NBUL BUYUK ŞEHIR BELEDİYESİ TKİ tarafından Belediyemize tahsis edilen aşağıda ocak yerleri ve takribi miktarlan belirtilen köaıür taşıması yaptınlacaktır. ÇAN 100.000 TON ORHANELİ* 25.000 TDN GÖYNÜK . 25.000 TON SOMA 25.000 TON VE TUNÇBİLEK 25.000 TON Ihaleye iştirak etmek isteyen kömür taşıyıcılan şartnameyi aşağıdaki adresten temin edebilirler. Son teklif veraıe 10.10.1989 tarihi mesai bitimine kadar Tanzim Saüş Müdürlüğü'ne yapüacaktır. Ihale 12.10.1989 günü saat 14.00*te İstanbul Büyük Şehir Belediyesi Encümen salonunda yapılacaktır. Sn. FARUK ÇİĞDElVrin ani ölümünün üzüntüsü içersindeyiz. Kederli ailesine başsağlığı dileriz. DİYARBAKIR SULH HUKUK HÂKİMLİĞİ'NDEN Esas No: 1987/668 Davacı Ali llhan vekilleri Av. Halit özdoğan, Av. Sedat Yahşi tarafından davalılar Abdulgani özkocak, Hayrettin özkoçak, Hamide Karakaşoğlu (özkocak), Aysel Tekeş (özkoçak) ve Seyfettin özkoçak aleyhine açmış oldukları hükmen tescil davasının yapılan açık yargılaması sonunda: 1) Diyarbakır merkez Seyrantepe mahallesi ada: 922, parsel: 96 ve 42 parseller hakkında açtığı hükmen tescil davasının reddine, 2) Davacının 95 parsel hakkında açtığı davanın kabulü ile Diyarbakır Merkez îlçe Seyrantepe mahallesi 922 ada, 95 parsel no.da tapuya kayıth davalılar Hamide özkoçak, Seyfettin Özkocak, Abdulgani Özkoçak, Hayrettin özkoçak ve Aysel Tekeş'in paylannın 1/5 oranında iptali ile davacı Ali tlhan adına tapuya yeniden kayıt ve tescilen karar verildiğinden davalılar Abdulgani özkocak, Hayrettin özkoçak, Hamide Karakaşoğlu (özkoçak) ve Aysel Tekeş (özkoçak)'ın adresleri meçhul olduğundan işbu ilanın, ilamndan sonra davalüarın bu kararı 7 gün içinde temyiz etmedikleri takdirde karann kesinleşeceği ilan yerine kaim olmak üzere ilanen tebliğ olunur. 23.6.1989 ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI 10 Ekim 1989 salı günü saat 12.30'da Zincirlikuyu'da IST^BUL BÜYÜK ŞEHÎR BELEDİYESİ TANZİM SATIŞLAR MÜDÜRLÜĞÜ Fuat Paşa Cad. Kat Otoparkı yanı No: 66 BEYAZIT Tel: 513 49 50 / 7 hat Basın: 33884 BORAN'ın mezarı başında buluşalım. DOSTLARI ADINA UMUR COŞKUN