Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
CUMHURİYET/2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER yarattığı karanlık ortamda, bu rejıme karşı olan sıyasal partıler arasında bır guvensızlık surecı yaşanıyor Bu durum ortak bır davranış ve tutum sergılemelerını engellı>or Bu nokta doğru olmakla bırlıkte gerçek görev, demokrasıye geçış görevı de muhalefet partılerıne duşuyor Muhalefet partılerının, demokrasi duşmanları karşısında ortak bır davranışa yo'nelmelerı kaçınılmaz oluyor Demokrasi ıçın bır guç bırlığı programı yapıldığında ve buna bağlı ve koşut olarak SHP ve DYP mılletvekıllerı TBMM'den ıstıfa ettığınde, yapılacak bır ara seçıme obur partılerın katılmasına olanak yoktur 12 Eylul ANAP rejimının gerçek nıtelığının sergılenmesı ve bununla bırlıkte topluma demokrasıve geçışın ana oğelennın sunulması duru munda, hıçbır sıyasal partı, bu rejımle ışbırlığı yapamaz, yaparsa sonuçlanna da katlanır, kendı kendını bıtırmış oiur 30 EKİM 1989 Demokrasi tçin Güç Birliğiııe Gidılmedikçe... CUMHURİYET'TE/V OKURLARA... OKAY 12 Eylul ANAP rejimının kalıcı kılınmak istenmesmın, onetnlı bır nedenı de bu donemin, karanlık ve suç sayılabilecek uygulamalarının Güç birliği baskı, vurgun ve talan duzemyle, ıç ve dış ılışkılerındekı karanlık 12 Eylul ANAP rejımınden kurtulmarun yoju, demokrasi ıçın guç bırlığı yapılmasından geçıyor Bu ağların, soruşturma konusu olabilecek dosyaların uzerıne bir sunger noktada, SHP ve DYP mılletvekıllerının çekılmesını sağlamakîır. 12 Eylul ANAP rejimının baş sorumluları, TBMM'nden ayrılmalan, yaygın deyımıyle, "sıneı gerçekte demokrasinin ışığmdan korkuyorlar; aydınlıktan kaçmaya mıllete dönmelen" yeterlı değıldır Meclısten ıstıfa, yalnız ve ancak somut bır demokrasi programıçalışıyorlar. Prof. Dr. YAKUP KEPENEK Cumhurbaşkanlığı seçımı sırasında Turkıve, yenı bır sıyasal bunalım yaşıyor Gerçekte varolan bunalım, bu çok kolav çözumu gereken, kuralları belırlı olan bır konuda su yuzune çıkıyor, açıklık kazaruyor Cumhurbaşkanlığı seçımının sonucu ne olursa olsun, öyle anlaşılıyor kı sıyasal bunalıra varlığını surdurecek, buyuk bır olasıhkla, yenı boyutlar kazanacaktır Bu durumda, toplumsal düzlemde yapılması gereken, bunalımdan çıkışın yontemlerı uzennde tartışmaJc, bu konuda sağlıkh çözum lerı yakalamaktır mın da sürdürülmesı sağJanabılecektır 12 Eylül ANAP rejimının, emeğıyle geçınenlerın daha da yoksullaşması, ışçılenn, memurlann, çıftçılerın, emeklılerın ceplenmn her gün boşaltılması ve ülkerun büyuk sermaye ıçın ucuz emek cennetı yapılması polıtıkasının bır süre daha acımasızca surdurulmesı sağlanabılecektır Yıne 12 Eylül ANAP rejimının oluşturduğu kurumların, yasal duzenlemelerın, tum baskıcı ve yı kıcı yönlenyle surdurulmelen olanakh olacaktır Bu noktalar yıllardır yaşanıyor, bılınıyor 12 Eylül ANAP rejımmın kalıcı kılınmak ıstenmesının, önemlı bır nedenı de bu dönemın, karanlık \e suç sayılabilecek uygulamalarının baskı, vurgun ve talan düzenıyle, ıç ve dış ılışkılerındekı karanlık ağ lann, soruşturma konusu olabilecek dosyalann uze rıne bır sünger çekılmesını sağlamaktır 12 Eylül ANAP rejimının baş sorumlulan, gerçekte demokrasinin ışığmdan korkuyorlar, aydınlıktan kaçmaya çalışıyorlar Kuşkusuz 12 Eylul ANAP rejımını yürutenlenn, kendı deyımlenyle tamamlamak zorunda oldukları "mısyonları" yanı görevlerı de vardır özellıkle KlT'lenn yabancı tekellere sudan ucuza satılması görevlerını tamamlamak ıstıyorlar Bunalımın kaynağı üzennde bır noktanın daha vurgulanması gerekıyor 12 Eylül ANAP rejimının Yalan Haber ve Ötesi Bunahmın kaynağı Yaşanmakta olan sıyasal bunalımın kavnağı, 12 Eylul ANAP rejımıdır 12 Eylül ANAP rejımı, daha önce bu sütunlarda bırçok kez belırtıldığı gıbı yaşanmakta olan, bılınen özellıklenyle, demokrasıden çok uzaktır Cumhurbaşkanlığı seçımınde bu rejımın ne ölçude demokrasıden uzak oiduğu bır kez daha karutlanmış bulunuyor, rejımın gerçek yüzu sergılenmış oluyor ' Cumhurbaşkanlığı seçımıyle 12 Eylul ANAP rejımının, uygun deyımıyle, ömrü uzatıimak ıstenıyor Bu olgunun 12 E>lül ANAP rejımının ömrünü uzatma çabasının, nedenlerı Ü2ennde kısaca durulması gerekıyor 12 Eylul ANAP rejimının ömrünun uzatılmasıyla on yıla yakın bır süredır yaşanan toplumsal yıkı Doğrusu, ulkenın ıçınde bulunduğu nesnel ko şullar, ıç ve dış sorunlarının buvukluğu de bu tur bır demokrasi ıçın ışbırlığını gereklı ve zorunlu kı lıyor Hıçbır partı tek başına, ulkeyı 12 Eylul ANAP rejımmın getırdığı bunalım noktasından kurtara maz, sorunların çözumu ıçın ışbırlığı ve uzlaşma na davalı olursa, anlamlı ve geçerlı bır vontem ola yolları bulmak durumundadır Bu nedenle de bellı bıhr bır sure, demokrasi ıçınde onarım, yenıden duzenDemokrası ıçın guç bırlığının ana oğelerı ve da leme ve demokrasinin yollarının açılması gerekıyor vanakları bellıdır Bunun ıçın guç bırlığı yapacak Demokrasi ıçın guç bırlığı, bu onarım dönemının olanlar once, duşunce ve örgutlenme uzenndekı ya ılk adımı olmalı, bunun vollarını açmalıdır saklann, sınırlamalann kaldırılması, sendıkal haklar konusunda en az Uluslararası Çalışma Orgutu Sonuç (ILO) ılkelerının yaşama geçırılmesı ve unıversıte 12 Eylul ANAP turu rejımlerden kurtulmarun voozerklığı, yargı bağımsızlığı ve basın özgurluğu konulannda belırlı ılkelerı benımsemelıdırler Bunla lu, toplumun demokrasi yarlısı guçlerının ışbırlı ra ek olarak, temsılı sısteme dayalı parlamenter re ğınden geçıyor Bu konuda ana sorumluluk, başta jımın dayanağı olan çağdaş bır demokratık seçım SHP ve DYP olmak uzere, demokrasıden yana sıyasal partılere duşuyor Muhalefet partılerının desıstemı uzennde anlaşmalıdırlar mokrasi ıçın ışbırlığıne yönelmelerı, şımdı hemen, Kamuoyunda bu tur bır demokratıkleşme prog özellıkle cumhurbaşkanlığı seçımlerınden sonra ramının tartışmaya açılması, toplumun değışık ke guncel gorev özellığı kazanı>or Ulkemızın ve öbur sımlennın demokrasi ıçın guç bırlığının yanında yer ulkelerın 12 Eylul ANAP turu rejımlerden kurtu almasını kolaylastıracak, var olan sıs perdesı bu luş ıçm geçırdıklerı deneyımler, demokrasi ıçın guç >uk olçude dağıtılabılecektır bırlığmı kaçınılmaz kılıyor Guç bırlığı çerçevesınde ıkıncı, ancak ıkıncıl sayılmayacak bır konu da bır yönden bır genel af çı Bunalımın kaynağı, 12 Eylul ANAP rejimının kanlacağının, öbür yönden de 12 Eylül ANAP re kendısıdır Bu rejımden kurtulmak uzere çağdaş dejımının sorumlularından hesap sorulacağımn tam mokrasının ana ılke ve kuralları uzennde genış çerbır açıklık ve somutlukla vurgulanmasıdır çevelı ve kapsamlı bır programın, demokrasi ıçın Bu tur bır guç bırlığı vapılmasında sorumluluk ışbırlığı programının, SHP ve DYP başta olmak ve onculuk, TBMM'de temsılcısı bulunan sıyasal uzere sıyasal partılenn gehştırmesı ve bu doğrultupartılere düşü>or Geçmışte yapılan önemlı bır yan da toplumun demokrasıden yana kışı \e kurumlalıştan, muhalefet partılerının bırbırıne muhalefetı rına özellıkle unıversıte, sendıka ve basın kuruluşgıbı temel bır yanılgıdan kurtulmak gerekıyor Sı lanna, uretıcı örgütlerıne çağrı çıkarması gerekıyor yasal partılenn 12 Eylul ANAP rejimının ışıne ya Bu doğrultuda çaba harcanmadıkça, yalnız 12 Eyrayan bu durumdan kurtulmaları, demokrasi ıçın lül ANAP rejımı değıl, daha önemlısı, sıyasal bugüç bırlığının bır on koşulu özellığı taşıyor nalım süreklı olarak bızımle olacaktır G EVET/HAYIR OKTflYAKBAL Atatürk'ten Özal'a Dün Turkıye Cumhurıyetı'nın 66 yılıydı Atatürk'ün cumhurbaşkanı seçılışının de yıldönümu Ilk Turkıye cumhurbaşkanı, TBMM'de 156 oy almış Bırçok mılletvekılı oylamaya katılmamış Nedenı7 Saltanatın, hılafetın kaldınlması ışlerıne gelmedığınden1 Onlara gore, Osmanlı hanedanı ve hılafet sürüp gıtmelıydı Hatta Mustafa Kemal Paşa padışah ve halıfe olmalıydı Böyle bır önen gelse kuşkusuz tüm TBMM üyelerının çoğu buna 'evet' dıyeceklerdı Cumhurıyet yrjnetımınden korkuyoıiardı En aklı başında bılınen, okumuş yazmış kışıler bıle' Yarın yenı Turkıye cumhurbaşkanı seçılecek Kesın bır durum bu Turgut Özal TC'nın sekızıncı cumhurbaşkanı olarak Çankaya'ya yerleşecek 1923 te Mustafa Kemal, 1989'da Turgut özal1 Ne buyuk ayrım, ne buyuk çelışkı değıl m ı ' Hıç akla mı gelırdı bır zamanların takunyalı kardeşlerın büyüğu, MSP'nın 1973 Izmır adayı Sabancı'nın memuru, MESS Sendıkası'nın yönetıcısı Bay Turgut Özal, bır gün gelecek cumhurbaşkanı olacak* Bunu duşlerde görsek ınanmazdık, karabasan sayar geçerdık Ama oluyor ışte, çok değıl yarın, 31 ekım gunu akşamı Turgut Özal TBMM'dekı ANAP grubundan 226 oy elde ederek Çankaya'nın yolunu tutacak Oenecek kı, başbakan olarak altı yıldır Turgut özal'ı ülkenın en önemlı yönetım yerınde görüyoruz Yedı yıl da cumhurbaşkanı olarak görsek ne çıkar? Şu çıkar Özal, cumhurıyetimızın kurucusu Ataturk u yeterı gıbı tanımıyor Tanımadığı ıçın de yanlış yorumlamalara gırışıyor Zaten 12 Eylul olayından bu yana Atatürk'un kışılığı ve göruşlerı alabıldığıne çarpıtıldı Şımdı bır de özal'ın bu konudakı bılır bılmez sözlenyle daha da tanınmaz hale getırıleceğını düşünmek hıç de zor değıl1 Yenı cumhurbaşkanı Turgut Özal'ı Çankaya'da bekleyen yenı bır görev var O da Ataturk'un soylevlerını, kıtaplannı, onun ıçın yazılmış ıncelemelerı okumasıdır Bugune kadar ya bılınçlı olarak ya da bılınçsızce ıhmal ettığı bu sorunu çözmelıdır Ataturk Çankaya'da ıken ne yapmış, ne duşunmuş, nelerı özlemış Ben kendısıne yardımcı olmak, Ataturk'un tam bağımsızhk'tan ne anladığını belırten şu sözlerını anımsatmak ısterım "Eskı yonetım yabancı sermayenın jandarmalığını yapmıştır Hayır bız bunu yapmayacağız " "Yabancı devletler ekonomık tutsaklıkla bızı bağlamışlardır Güzel vatanımızı yoksulluğa, memleketı yıkıntıya surukleyen nedenlerın ıçınde en önemlısı ekonomımızde bağımsız olamamamızdır" Ozal ın başbakanhğı yıllarında tutulan yol Atatürk'ün bu sözlenyle çelışmıyor m u ' Yabancı sermayeye kucak açmak, KIT; lerın en yararlı olanlarını yabancılara satmak' Osmanlı yönetımının yabancı sermayenın jandarmalığını yapmasını kınayan Ataturk bılmem ne derdı Ozal polıtıkasının davranışları karşısında' Bay Ozal'a yıne bır başka Ataturk seslenışı "Memleketımızı bır somurge halıne getırmeye uğraşıyorlar Elbırlığıyle çalışmalıyız Halka şunları anlatmalıyız Kaçırılan fırsatlar, memleketın uğradığı acı olaylar bır tek nedenden doğmuştur Yurdun ve ulusun bır avuç kışının elınde yemlık olmasından ve ulusal egemenlığın ışlememesınden Ulusal egemenlığe karşı gelecek en kuçuk bır saldırıyı yureklılıkle karşılamalı, önlemelıyız, ulusal egemenlığı en büyük varlığımız olarak korumalıyız Bu yolda halkı durmadan elbırlığıyle uyandınp bılınçlendırmelıyız Halk ulusal egemenlığı ve memlekette tek egemen gücün kendısı olduğunu unutmamalıdır' Yenı cumhurbaşkanı daha doğrusu ANAP grubunun seçtığı, yuzde 21'lık bır halk güvenıne dayanan yenı cumhurbaşkanı Bay Turgut Ozal bılmem bu sözlerın gerçek anlamını duyabılecek mı' Kendı ve çevresı dışındakı her goruşe, her duşunceye kor ve sağır olan bır kışı, bılmem Atatürk'ün sozlerıne de kulak verır mı' Dün cumhurıyetın 66 yılıydı Yarın Özal'ın cumhurbaşkanlığına seçılış günu Bu ıkı tarıh elbette kı önemlı bır dönum noktasıdır llkı ılerlemeye, gelışmeye, uygarlaşmaya doğru bır atılımın başlangıcı Öburu, bıze neler getırıp neler götüreceğı bılınmeyen bır dönemın ılk gunu Son olarak Atatürk'ten bır uyarıyı yenı cumhurbaşkanı Ozal'a sunmakta yarar görüyorum 'Tarıhımızı okuyunuz, dınleyınız, gorursunuz kı ulusu yok eden tutsaklastıran yakıpyoksulbırakankötulüklerhepdınkılığı altındakı kufur ve kotulukten gelıştır" Norveç'te ıktıdarın değışmesı buyuk sorun değil. Seçimin (sandalye sayılannın) bunu gostermemesı halinde, demokrasinin temeli olan sıyasal orf (kamu vıcdanı) bunu gosterebılıyor. Bu orf zayıflamadığı gıbı, polıtikacının buna uyum gostermeyip sandalye sayılarıyla oyun oynaması da soz konusu değil. BİLSAY KURUÇ OSLO Norveç'te ıktıdar değıştı Tek başına azınlık yönetımını sürduren İşçı Partısı'nden, üç sağcı partının yıne azınlık yönetımı olan koalısyonuna geçtı Kuzey ulkelennın deyımı ıle sosyalıst yönetımden burjuva yönetımıne geçmış oldu Bu değışıklık, Türkıye'nın başka şeylerle kendı ıçıne kapanan dunyası na yansımadı, ama özellıkle gunumüzün demokrasüennı merak edenler ıçın ılgınç ve öğretıcı yanları var Norveç dört mılyonluk bır ulke Sıyasal bağımsızhğını komşularından ıkı hamlede, 1814'te ve 19O5'te almış Geçmışte çok yoksulluk çekmış, fakat 1945'tet*bu vana örnek bır refah devletı Kışı başına gelır, dunyanın en üst düzeyınde Son yırmı yıldakı zengınleşmesını önemlı ölçude Kuzey Denızı'ndekı petrol ve doğalgaz kaynakları sağlıyor Pet rol sektörünün ıhracatı yılda 10 mılyar dolar kadar Yanı, toplam ıhracatın uçte bırı gıbı nı da oluşturmuş olması Bugunkü burjuva koalısyonunun üç partısınden hıçbın refah devletının özune ve kurumlanna karşı değıl Dunyada 1970'lerde başlayıp uzayan eko nomık sıkıntılar, petrolün nımetlennden tam o dönemde yararlanmaya başlayan Norvec'e yansımamış Fakat petrol sektörunun hızlı gelışmesı ötekı sektörlen gölgelemeye başlamış Ekonomıde, bu 'boynuzun kulağı geçmesı' ıle başgösteren, ötekı sektörlen ve ekonomının dengelerını altust eden gelışmeye 'Hollanda hastalığı' denılır (ılk kez orada teşhıs edıldığı ıçın) Norvec, 1980'lerın başında buna yakalanmış görunuyor O gunlerın sağ koalısyonu, yuksek petrol fiyatlannm yarattığı yapay vegeçıcı bolluğu kendı yönetımımn sureklılığıne dönüşturmek ıstemış Geleceğını dıştan takmalı motora bağlayan bırçok yönetımın başına geldığı gıbı, sonuç tatsız olmuş 198386 arasında yılda 5 1 gıbı Norveç ıçın oldukça yuksek bır hızla büyuyen ekonomı, 1980'lerın onalannda ıyıce 'ısınmış' Enflasyon, yıne ulke ıçın yuksek bır hıza, vılhk yuzde 10'a yaklaşmış Burjuva yönetımımn tuketımı kamçılayan genışleme polıtıkası ıse 1986'da dunya petrol fiyatlanndakı buyuk ıruş ıle son bulmuş Bu ınışle, koalısyon da duşmuş * Eşitlikçi halk kulturu Norveç'ın yönetımı, 2 savaştakı Alman ışgalı dışında, 1930'lardan ben İşçı Partısı'nde sayılır Bu sürekhlık, son yırmı yılda bır ıkı kez burjuva koahsyonu ıle kesıntıye uğramış İşçı Partısı, tıpkı komşu ulkelerdekı gıbı, refah devletının sıyasal kurucusu olmuş Kuzey ulkelenne özgu görünen bıreycı, fakat eşıthkçı ve dayanışmacı halk kulturu sıyasettekı orga Parti geleneğine ters mzasyon gucünü bu partıde ve onun sureklı 1986'da, yenıden 'esas görevı olan' yöneyönetımınde bulmuş Ilgınç bır nokta, refah ımı devralan İşçı Partısı, son uç yıldır kemerdevletının yarım yuzyıldır kendı sağ kanadı len sıkma ve ekonomıyı yenıden ayarlama po lıtıkası ızlıyor Bu, Avrupa'dakı sosyal demokrat partılenn geleneğine bıraz ters oluyor (Oralarda, genellıkle genışleme polıtıkaları sosyal demokratlann, kemer dısıplını ıse burjuva partılerının çızgısı gıbı görunür) Böyle;e, buyume hızı son bırkaç yılda yuzde 2 2'ye (eğer petrol sektöru sayılmazsa yuzde 1 'ın altına, hatta eksıye) duştu Bununla uygun adım, enflasyon da yuzde 4 6'ya duşerken, gelırler ve ucretler bır gerçek artış gostermedı O arada, yapay bollukta fazla aı,'lanlar, spekulasyonla kazananlar bunu fazlasıyla ödedıler Kemer sıkma, bır bakıma Norveçhlere fazla açılma yıllarının muhasebesını yapma fırsatı verdı, ama 1989'da ışsızlığın hızla yaygmlaşması, onları urkuttu Çunkü, çalışma hakkının kutsalhğı ve dokunulmazlığı refah devletının temeli ıdı tşsızlık, bu temellerın sorguya çekılmesı demek oluyordu Bu da, İşçı Partısı'nın yönetımıne rastlıyordu 1980'lerde, Norveç polıtıkasında refah devletıne karşı çıkanyem bır partı var Refah devletlerının kurumlarını, Reagan ıle Thatcher'ın gözlerını yaşartacak kadar eleştırıyor llgı uyandırması, hemen her şeye karşı oluşundan ve hoşnutsuzlukları yuksek sesle soylemesınden doğuvor Karşı olduklanndan bırı de, Norveç'te sayılan çoğalmakta olan yabancılar (daha doğrusu Batılı olmayan yabancılar) Adı 'ılerıcı' olan bu partının refah devletıne alternatıf bır polıtıkasıyok Ama'Beceren kazansın, elını tutmayın' çızgısını benımsedığı anlaşıbvor Burjuva partılen, aşın sağdakı bu partıyı koalısyonlarına almıyorlar ve demokrasi platformunun az kenannda tutuyorlar Geçen eylul avında yapılan genel seçımde, oylann yuzde 34 2'sını alan işçı Partısı 63 sandalye ve onu azınlık yönetımınde destekleyen Sosyalıst Sol Partı (yuzde 10 olarak) 17 sandalye aldılar tkısının toplamı, 165 sandalyeh meclıste çoğunluğa erışemedığı ıçın, sağ koahsyon hazırlıkları başladı Üç burjuva partısının sandalyelerı ancak 62'ye erışıyorsa da, (Arkası 15. Sayfada) azetecıler yalan soyler mı? Fransa'nın etkın haftalık dergısı Le Nouvel Observateur son sayısının ana konusunu bu sorunun yanıtının arastırmasına ayırmış Vardığı sonuc Evet Ama bu "evef'ın bırçok boyutu var Bılınçlı yalan var, haber kaynağı tarafından yanıltılma var, haber vermeyerek okuyucunun bılgısını eksık bırakmak var, zaman sıkısıklığının yol açtığı yanlıs haber var Bılınçlı yalanın en önemlı orneğı VVashıngton Postun 1981'de Pulıtzer Odulu'nu kazanan roportajı Roportajın konusu 8 yaşındakı bır uyusturucu tutkunu çocuktur, butun Amerıka'yı ağlatan bu roportaj en buyuk gazetecılık odulunu kazandıktan sonra ortaya çıkar kı oyle bır çocuk yoktur, roportaj da tumuyle uydurmadır Hıtler'ın sahte gunluğu 1983'te Avrupa'nın en buyuk dergılennden ıkısını, Fransız ParısMatch ve Alman Stern'ı cok guc duruma dusurmustur Der Spıegel de VValdheım'ın savas suclusu olduğuna ılıskın bır belgeyı, gerçeklığını arastırmadan yayımlayarak buyuk yara almıştır Yıl 1973, Etıyopya'nın bazı bolgelerınde büyuk bır aclık başlamıştır ınsanlar onbınlerle olmektedırler, o donemdekı krallık yönetımı yabancı gazetecılere eğer bu durumu haber yaparlarsa sınırdışı edıleceklennı bıldırır ve sonucta dunya kamuoyu 120 bın ınsanın yaşamına mal olan bu felaketı gecıkerek oğrenır, çunku tehdıt basarılı olmuştur Madalyonun bır yuzu bu Işlevının ağırlığı zaman zaman gazetecıyı de ezmekte, bılınçlı yalanlar bır yana, gorevını yerıne getırmek ıçın hem heyecan bolluğu hem de zaman darlığı ıle kuşatılmış gazetecı, fazla hız yaparken de yanlış yapabılmekte, gereğınden fazla ıhtıyat gosterdığınde de haberın ınsanlara ulaşmasını gecıktırebılmektedır Madalyonun ıkıncı yuzu de elbette hıçbır zaman eksılmeyen bıçımde artan baskılardır 1988 yılında butun dunyada oldurulen gazetecı sayısı 40'tır, 1989'un ılk dokuz ayında ıse 42 olmuştur Bu yıl tutuklanan gazetecı sayısı da 170'tır Yanılma ve yalan bolumüne yenıden donersek, unlu gazetecı ve yazar Jean Lacouture, gazetecının ıslevmı tarıhcı ıle kıyaslıyor "Gazetecının dramlarından bırı, kendısını zaman zaman tarıhçı yerıne koymasıdır Yaslandıkca da bu ağabeye benzemeye çalısır" Jean Lacouture, gazetecının devletle, polıtıkacılarla ılışkısıne de farklı bır bakış açısı getırıyor "Muhabır bulunduğu yerdekı durum hakkında coğunlukla dıplomatlar, askerler polıtıkacılardan daha fazla bılgı sahıbıdır Eylem, tutum ve yargı özgurluğu, bulunduğu ulkenın kamuoyunu ve onu yonetenlenn amaçlarını daha tyı tanımasını sağlar Ama dığer yandan da ıçınde calıstığı topluma bu kadar dahıl olması bakıs açısını daraltır ' Bunca zorluklar ortasındakı gazetecının sorumluluğu nasıl belırlenecektır? Jean Lacouture'un buna yanıtı da önemlı "Benım yaşadığım tarzda, gazetecının sorumluluğu, ulusal ya da toplu cıkara, ahlaka, çalıştığı gazeteye, okurlarına, kamuoyuna, çatısan davaların değerıne gore ve kendı kulturuyle kendısıne venlmış ılkeler ya da değer yargıları goz onunde tutularak kendısıne gore her an yenıden tanımlanmalıdır Yanlış adımsız ya da sallantısız olamayacak kadar tehlıkelı bır çalışmadır bu Yaşanan anın tarıhını yazmak, cok yanlısa yol açar Bu mesleğın sorumluluğu da bu yanlısların gozden gectnlerak duzeltılmesındedır " Her an yenıden belırlenecek bır sorumluluk duzenı kuşkusuz ancak gazetecının kendı bılıncının urunu olabılır ve bunun ıçın de temel kosul ozgurluktur Jean Lacouture gerçekten sorumlu bır habercılık ıcın uc yararlı ılkeyı de şcyle sıralıyor " Ozgurluk yasadır Tek sınırı da gazetecının sorumluluklarına ılıskın bılıncıdır Dıkkatlı bır bılmem ışığında kullanılan ozgurluk, habercının yuce amacı olan adaletı bır koşulla sağlar, gazetecı ya da gazete kaçınılmaz olarak haberlerı seçer ve yorumlayarak yonlendınr, eğer okuyucuya bu yonlendırmenın temelındekı kulturel, ıdeolojik ve ekonomık verıler hakkında onceden bılgı verılmışse bu kosul yenne getınlmıstır" Yalan haberı, yanlış haberı, susarak yanıltmayı onleyecek temel kural ortada Ozgurluk Ve bunun farkında olan gazetecının bılıncı Ve kuşkusuz vıcdanı, yanı ınsanların yasamlanyla oynamamayı, suclu ılan ederken bırkac kez daha dusunmeyı, aklandığı zaman da savunmayı gerektıren vıcdan S> W iz Konusunda uzman, çalışmaktan yılmayan, sorumluluk Kn o alabılecek ve yenılıklere açık genç" beyın sahıbı, Guçlu, gelışmış bır kuruluşun bunyesınde, Mühendislik • EleKtronık • Elektrık • Makına • Metaturjt ı Kımya • Endustrı • Bngısayar • Inşaat VEFAT Abdullah ve Perıhan Parla'nın oğulları, Taha Parla'mn kardeşı, Abdullah, Zuhal ve Zeynep Parla'nın babalan, Ayşe Parla'nın amcası, Jale Parla'nın kayınbıraderı, Yavuz Gör'un, Handan ve Ilhan Selçuk'un yeğenlerı T C Köstence Başkonsolosu REHA PARLA Temel Bilimler • Matematık • Fızık Sosyal Bilimler • Eğıtım • Kamu ÖZGÜRLÜK ÖGÜ VE SEVDA TÜRKÜLERİ CİNVN PLAK VE KASETÇtLİK İ M Ç 6 Blok No 6541 Unkapanı/ îstanbul Tel 513 62 72 527 12 49 26 Ekım 1989 Perşembe gunu vefat etmıştır Azız naaşı 30 Ekım 1989 Pazartesı gunu Bebek Camıı'nde ıkındı namazından sonra \enıköy Mezarhğı'na defnedılecektır AİLESİ TEŞEKKÜR Bıncık kızımız EKİN GtZEM'ın doğumunu basarıyla gerçekleştıren Izrrur SSK Tepecık Doğumevı Uzman Dr. AKEV YAMAN'a Ebe SULTAN SARI'ya ve emeğı geçen tum servıs çalışanlarına teşekkuru bır borç bılırız TEŞEKKÜR Marmara Ünıversıtesı'nde 3 10 1989'da olduğum amelıyatım sonrasında bakım ve tedavımde gösterdıklen dostluk ve ozenden dolayı Kadın Doğum Servısı doktorlanndan sayın, Ekonomi Işletme İngiliz Alman Fi/olojisi mezunu olarak, yetenegınızı ve bılgınızı degerlendırmek uzere F E R 4 H R E H A TIĞCVN Dr. HALUK AKPEVAR ve 1727 YaŞında Bayanlara FERAH TIĞCAN REHA TIĞCAN kızlan Dr. GOKHAN KORTAY'a gecıken teşekkurlerımı sunarım ARANIYORSUNUZ! ADAYLARIN. INGILTERE'de INGILIZCE'yi UE Sızlere yenı hızmetımız EKİN GİZEM'in doğumunu duyururlar 25 101989 IzmtT ASUM4N DILEK TJEŞEKKÜR Collum Femons Frakturu amelıyatımı başarı ıle gerçekleştıren YAŞAM HASTANESI doktorlanndan Ortopedıst Op Dr. • Konusunda en az bır y I dene/ımlı • lyı ıngıl zce bılen • 0 D T U Boğazıçı Universıtesı ITU Hacettepe Unıversıtesı mezunu oimaları ve erkek adayların asker! kte ıl şkılerının bulunrraması gerekmekledır Isteklılerın 1C gun ıçınde 1 fotograf ve ozgeçmışlerını ıçeren bır mektupla aşagıdak adrese başvurmaları rıca olunur Başvurular kesınlıkle gıziı îutulacakîır FRANSA'DA FRANSIZCA'yı ucuza oğrenmek ıçın guvenılır tek yol AU PAIR lık yapmaktır DERIN LIMITED ŞTI Bsrbaros Bul Mazftarpaşa Sok 2/9 Bcfikta? Ist Tel 161 43 8687 Ankara 213 68 67 Umır 22 38 86 SATILIK DAIRE Fatih'te 64 m2 Tel: 525 17 25 AVUSTRALYA international House English College, Sydney Hemşıre HlıLYA ETİK'e ve yardımlannı esırgemeyen tum hastane personelıne teşekkuru borç bılırız ŞERİFE KONRAPA VE EVLATLARI ENGİN ARAS'a SNASAŞ ALUMıNYUM SANAYıı VE TlCAfiETı A S I l NASAŞ Eğıtım Mudurluğu 41810 Dılıskelesı/GEBZE \İTIK Edcbıyat Fakultesı kımlığınıı utırdım, hukumsuzdur FtLlZ BLDAK ÖZEL İNGİLİZCE PROGRAMLARI EĞİTİM BOYUNCA YASAL ÇALIŞMA ÖLANAĞI edr Limıteü Rumeh cad Suleyman Nazıf sk 56/4 Osmanbev'lstanbul 13i 17 27