Katalog

26 EKİM 1989 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/3 Tıflis'in deneme seferi • BRÜKSEL (AA) Sovyetler Birliği'nin şimdiye kadar inşa ettiği en büyük savaş gemisi olan "Tiflis" adh uçak gemisinin, bu yıl sonundan önce deneme seyrine başlayacağı öğrenildi. NATO'ya yakm kaynaklar, 60.000 tonluk Tiflis'in uçuş guvertesinin 70 metre genişliğinde ve 300 metre uzunluğunda olduğunu belirttiler. Uçak gemisi, 200.000 beygir gücünde motorlara sahip bulunuyor. Sovyet lideri, ortaya çıkan sorunlara en geç 18 ay içinde çözüm getirilmesi gerektiğini söyledi Gorbi, perestroykaya ömür biçti yaşamını her Mihail Gorbaçov, Pravda Gazetesiyazı işleri da, halkın ilgilendirmeye yönüyle doğrudan başladıkadrosu ile yaptığı görüşmede, sorunlara çözüm ğını kaydetti. Halkı bu derecede ilgilendiren bulamadıklan takdirde, radikalsol sorunları n sağ ve sol guçler taramuhafazakâr grupların bunları sömüreceklerini fından sömürülduğüne dikkat çebelirtti. Gorbaçov, üç günlük resmi bir ziyaret ken Gorbaçov, perestroyka surecine ilişkin konuşmalannda ilk için dün Finlandiya 'ya gitti. yet ilişkilerini yeniden düzenleme yoluyla ekbnomik reform yapmak ve iktidarın 'gerçekten sovyetlere kaymasını' sağlayacak siyasi reformu sonuçlandırmak olduğunu kaydetti. Mihail Gorbaçov, ülkedeki ekonomik durumun her gun kötüleşmesıne bir son vermenin mümkun olduğunu, ancak bunun için gerekli olan, halkın hoşlanmayacağı önlemlerin, halkın kendi çıkan için uygulanmasının zorunluluğunun anlatılabilmesinde basına büyük görevler düştuğünu kaydetti. Gorbaçov, basını eleştirel bakış açısını terk etmeden ülkedeki olumlu değişiklikleri de halka duyurmaya çağırdı. nın ikinci aşaması olarak nitelediği son birkaç aylık dönemde ortaya çıkan sorunlara en geç 18 ay içinde çözüm getirilmesi gerektiğini söyledi. Gorbaçov, aksi halde radikal sol ve muhafazakâr grupların bu sorunları istismar edeceklerini belinti. Perestroykanın ilk aşamasında toplumun sorunlanrun derinliğine tahlil edildiğini, ancak bu süreç içmde hatalar da yapıldığını bildiren Gorbaçov, bu hataların niteliğini ise açıklamadı. Bu hatalara karşın, tahlil sürecinin deraokratik bir ortamda gerçekleştirilebilmesinin partinin, çalışanlar arasmdaki saygınlığının artmasını sagladığını belirten Sovyet lideri, artık perestroyka surecinin bugün ulaştığı ikinci aşamakez reformlâr konusunda bir sure sınırlaması koyarak, sorunlann 12 ila 18 ayda çözümlenmesinin zorunlu olduğunu bildirdi. Başını Boris Yeltsin'in çektiği radikal gruplar, halkın sorunlarına çözum bulunamaması halinde, bir yıl içinde, 'tabandan bir devrim' başiayacağıru savunuyorlar.Gorbaçov'unkonuşmasında ilk kez, reformların belirli bir sürede gercekleştirilmesini istemesinin öte yandan Sovyetler Birliği de, çözümün acil olarak bulunParlamentosu, ülkenin tüm birlik masının zorunluluğunu kabul etve özerk cumhuriyetlerinde aralık mesinin bir belirtisî olarak niteleayından başlayarak gelecek mart niyor. ayına kadar geçecek süre içinde Gorbaçov, perestroykanın ikin yapılacak yerel seçimleri düzenleanayasa maddelerini, bu ci asamasında önlerinde iki tenıel yen görev oiduğunu, bunlardan birin cumhuriyetlere önemli ölçüde serHalkı selanriryortar Sovyet lider Mihail Gorbaçov ve eşi Raısa, Helsinki'de Başkanlık Sarayı'nın balkonundan, yanlacisinin toplumun ekonomik yapı bestlik sağlayacak bir biçimde bennda Finlandiya Cumhurbaşkanı Mauno Koivisto ve eşi Tellervo ile birlikte halkı selamlıyoriar. (Fotoğraf: Reuter) sını temelden değiştirerek mülki nimsedi. SSCB: Tanklar azaltıhyor • WASHINGTON (AA) SSCB Savunma Bakanı Dimitri Yazov, ülkesindeki tank üretiminin beş yıl içinde yan yarıya azaltılmasının planlandığını söyledi. ABD'de yayımlanan Washington Post Gazetesi'nde dün yer alan haberde, Yazov'un, ABD Savunma Bakanı Dick Cheney ile bu ay başında Washington'da yaptıklan görüşmede söz konusu planı ele aldıkları kaydedildi. NATO yetkilileri, Avrupa'daki Sovyet tanklarının sayısımn fazla olmasının,DoğuBatı silahsızlanma görüşmelerini olumsuz yönde etkilediğini söylüyorlardı. MOSKOVA (Ajsuıslar) Sovyetler Birliği Devlet Başkaru Mihail Gorbaçov, uç gunluk resmi bir ziyaret için dün Finlandiya'ya gitti. Helsinki'de Finlandiya Devlet Başkaru Manno Koivisto tarafından karşılanan Gorbaçov'a, eşi Raisa ve kalabalık bir heyet eşlik ediyor. Gorbaçov dun oğleden sonra Koivisto ile bir araya geldi. Gorbaçov, 1975'ten bu yana Finlandiya'yı resmen ziyaret eden ilk Sovyet lideri oldu. Finlandiya'yı son olarak 1975'te Leonid Brejnev ziyaret etmişti. önceki gün Gorbaçov, Finlandiya gezisine çıkmadan önce Komünist Partisi'nin yayın organı Pravda'nın yazı işleri kadrosu ile yaptığı görüşmede, Perestroyka' BATIU UZMANLAR SOVYET IİDERİNİÎS GELECEĞİNİ TARTIŞTI Gorbfnîn iktidarı tehlikede mi? Dış Haberier Servisi Sovyet lideri Mihail Gorbaçov'un sorunları giderek büyüyor. Perestroyka (yeniden yapılanma) politikası henüz bir sonuç vermemiş durumda. Aksine ekonomik krizin daha da büyuduğu, yokluklann arttığı gözleniyor. Etnik huzursuzluk da hafifleme belirtisi göstermeden devam ediyor. Dışanda ise Macaristan'ın komunizmden aynlması, Demokratik Almanya'da giderek yayılan gösteriler, Polonya'nın piyasa ekonomisine yönelmesi Sovyet liderinin sorunlannı daha da arttınyor. Bu gelişmeler Batı'da Mihail Gorbaçov'un iktidarda kalıp kalamayacağı sorununu gündeme getirdi. Doğu Avrupa ulkelerindeki gelişmeler Batı'da dikkatli biçimde izlenirken InternationaJ Herald Tribune tanınmış Sovyetologların (Sovyetler Birliği uzraanı) görıişlerine başvurdu. LübnanVla meclise çağn • CİDDE (AA) Lübnan sorununa kalıcı bir çözüm bulmak amacıyla oluşturulan, Arap üçlü komitesi, ulusal uzlaşma belgesini onaylaması ve cumhurbaşkanını seçmesi için Lübnan parlamentosuna "7 kasıma kadar" Beyrut'ta toplanması çağrısında bulundu. Çağrı metnı, Lübnan Parlamentosu'nun Suudi Arabistan'daki çalışmalarının Suudi Arabistan Kralı Fahd başkanlığında Cidde kentinde yapılan kapanış oturumunda parlamenterlere okundu. Dr. Sadık Ahmet'i Sinatm doktrinini 'harcadılar' mı? uygıduyor' Genel seçimlere 10 gün kala en güçlü Türk asıllı adayın bürokratik' bir hata sonucu devre dışı kalmasımn ardmda bir 'AnkaraAtina anlaşması' olduğu yolunda söylentiler ortaya atümaya başlandı. STELYO BERBERAKİS ATİNA Yunanistan'ın Batı Trakya bölgesinde yaşayan 120 bin kadar Türk azınlığı yeni bir ikilem içine gjrdi. Dr. Sadık Ahroet gerçekten adaylık başvurusu için yazdığı dilekçesini "eksik" mi doldurmuştu? Yoksa zaten pek de hoş karşılanmayan azınhğın bağımsız milletvekili adayı bir oyuna mı getirilmişti? Dr. Sadık Ahmet haziran seçimlerinde 26 bin oy aldı ve parlamentoya girdi. Bu başarısını 5 kasım seçimleri nde de tazelemek istedi. Ama tazelemek bir yana, milletvekili adayhğı bu kez Gümulcine yetkili raahkemesi tara'fmdan geri çevriliyordu. Gerekçe çok basitti: Adaylık dilekçesi " e k s i k t i " . Çunkü dilekçede "Gumiilcine'den başka hiçbir seçim bölgesinde aday olmadığını da beyan elmesi" gerekiyordu. Sadık Ahmet, söz konusu dilekçenin mahkemenin mübaşiri tarafından yazıldığını savunuyordu. Atina'ya bu "durumu" şıkâyet için gelen Sadık Ahmet ile yaptığımız kısa söyleşide, Sadık, adaylık başvurusu için doldurduğu dilekçenin "tahrif" edildiğini söyluyor. "Benim dilekçemi aldılar, yeniden ancak eksik yazdılar sonra da imzamı taklit eHiler" diyor ve bunun Gumulcine seçim bölgesinde sandalyeye ihtiyacı olan Yeni Demokrasi Partisi tarafından "tezgâhlanmış" olduğunu iddia ediyor. Sadık Ahmet dilekçesinde yapıldığını ö n e sürduğü bu "tahrifatı" şikâyet etmek için geldiği Atina'da Turk Büyükelçiliği'ni, YDP'nin hukuk muşavirini, adalet bakanı ile adalet eski bakanım ziyaret etti. Sonuç alamayınca, Gumulcine tstinaf Mahkemesi'ne başvurdu. Mahkeme bugün Gümulcine'de açılacak. Karar "olumsuz" çıkarsa, Sadık Ahmet "Avrupa'dan yan uzmanı getirtecegini ve dilekçesinde tabrifat olduğunu kaıutlayacağım" söyluyor. EğeT bunu kanıtlarsa "Gümulcine'de zaten yapılmış olan secimieri geçersiz kılıp tekrarlatacagım. YDP'yi mahvedecegim" diyor. Atina'daki diplomatik gözlemcilerin gözunden kaçmayan bu gelişmeler, bazı senaryolan kaçınılmaz kıtıyor. Yunan makamları "eninde sonunda Sadık'ın başını >edi" ya da "Bu işin içinde AnkaraAtina anlaşması var" gıbi senaryolar alıp vermeye başladı. Sadık'ın ortadan "silinmesi" YDP'nin Gümulcine'de Sadık nedeniyle yitirdiği bir sandalyeyi yeniden kazanması fırsatını doğurdu. Yunanistan hükümeti, Tflpkiye Dışişleri Bakanlığı'nın dun "adaylıkların iptaliyle secilme hakkının ihlal edildiği" yolundaki açıklamasını "şaskınbkla" karşıladı. Yunanistan Devlet Bakanı Nikolaos Themelis. "Türk Dışişleri Bakanlığı'nın açıklaması şaşkınlık yaratmıştır. Yunan yetkili mahkemeleri, Yunan Seçim Kanunu'nun ongordügü yasalar çerçevesinde hareket ederek, milletvekili adaylan hakkında karar çıkarmaktadır" dedi. Bu arada Turk Dışişleri'nin açıklamasını yayımlayan Yunan radyo ve TV haber programlan "Yunanistan'daki seçimlere az bir zaman kala Turkiye, Ynnanislan'ın içişlerine kanşraaya başladı" yorumlarına yer verdiler. GERASÎMOV UNANISTAN Diplotnata saldın • LAHEY (AA) Hollanda'nın Rotterdam kentinde görevli Jspanya başkonsolosunun Otomobilinde patlama oldır. Olayda ölen ya da yaralanan olmadı. Diplomatın evinin önünde park ettiği otomobilinde meydana gelen patlama sırasında Tspanyol diplomat, eşi ve çocuklannın evde bulunduklan öğrenildi. Patlamada diplomatın evi ile çevredeki 15 kadar evin camları kırıldı. San Francisco yine sallandı • SAN FRANCİSCO (AA) San Francisco'yu geçen hafta etkileyen depremden sonra sarsmtılar devam ediyor. San Francisco önceki gece de sallandı. Sabaha karşı meydana gelen depremin Richter ölçeğine göre 4.5 şiddetinde olduğu bildirildi. Birkaç saniye süren sarsıntının, San Francisco'nun merkezinde hafıf bir şekilde hissedildiğj kaydedildi. WASHINGTON (AA) SSCB Dışişleri Bakanlığı Sözcusu Gennadi Gerasimov, SSCB'nin Varşova Paktı'ndaki muttefıkleri ile ilişkilerinde bundan böyle "Sinatra dotrİDİni" uyguladığını söyledi. Gerasimov, SSCB Dışişleri Bakanı Eduard Şevardnadze'nin pazartesi günkü açıklamasıııı tartışmak üzere davet edildiği bir Amerikan televizyonunda yaptığı konuşmada, Amerikalı ünlü ses sanatçısı Frank Sinatca'nın "I did it m> way" (Doğru bildiğimi yaptım) şarkısını hatırlattı. Gennadi Gerasimov, Varşova Paktı'na üye ulkelerin de yapMarsball Goldman, Harvard Alec Nove, Glasgovv Peter Reddaway, ABD'de Michel Tatu, Sovyetler Birliği mak istediklerini kendi gönişleri Üniversitesi'nde öğretim üyesi: Üniversitesi Ekonomi George Washington uzmanı, Le Monde yazarı: doğrultusunda yapabilecekleriBen Gorbaçov'un çok kritik bir Siyasal açıdan, durum Profesörü: Üniversitesi'nde Siyasal Bilimler ni kaydetti. durumda olduğuna inamyorum. Gorbaçov için birazcık daha Gorbaçov, siyasal konumu Profesörü: Gerasimov konuşmasında 1987 martmda Gorbaçov'un 4 açısından tehlikede değil. Ama iyi. llginç çelişki şurada: Gorbaçov, önümüzdeki birkaç şunları söyledi: "Artık Frank Siyıldan fazla iktidarda ekonomide kriz durumu var. Ûlkede genel durum çok kotu. yıl içinde devrilirse, hiç natra doktirini uyguluyoruz. Sikalabileceğini sanmadığımı Üstelik etnik huzursuzluk Ama Gorbaçov'un siyasal gücu şaşmam. Kendısi, çok cesur natra'nın (I did it my vvay) şarartıyor. Politbüroda son yaptığı söylemiştim. Olayların bu arttı. Gorbaçov, bazen biçimde iktidar gücunün kısı vardır. Dolayısıvla her iilke kadar hızlaıaacağıaı değişiklilderte dururnunu muhafazakâr eğılimlı tabanını Komunist Partisi'nden izleyecegi yolu kendisi seçer." guçlendirdî. Şimdilik kendisıne' düşünmemiştim. davranışlarda bulunuyor. Ama Yüksek Sovyet'e nakletmeye Televizyon sunucusunun bubir alternfflif yok.'BıT"*• • " • » Halkfe OluiHİa bir ekonomik' *• * hUM Tefofmlan teşvik ediyor. • çalışıyor. Ancafc şu tehlike var: nun herhangi bir Doğu bloku ülgelişme göstermelidir. Oysa her İktidarda kalabilecek mi? bakımdan devrilmek üzere İki koltuk arasında kalıp, tüm kesine askeri kuvvet kullanılmaşey tersine gidiyor. olduğunu sanmıyorum. Şimdi, daha fazla şansıvar. otoritesini yitirebilir. sının reddedilmesi anlamına gelip gelemeyeceği yolundaki sorusuna, Gerasimov, "Bu kesin. Ülkelerin siyasi yapılan hakkındaki karar, orada vaşayanlar tarafından ahnmabdır" şeklinde yanıt verdi. Komunist partinin reddedilesi durumunda ne olacak sorusunu da, "Mesela Polonya. Orada yeni yiizler var" şeklinde cevaplandırdı. Polonya'da 194O'lı yıllardan bu yana ilk kez komunist olmayan bir iktidar yönetime gelmiş bulunuyor. SSCB Dışişleri Bakanı Eduard Şevardnadze pazartesi günkü açıklamasında, 1979 yılında Sovyet askerleriııin Afganistan'ı işgal etmesini ve Krasnoyarsk radar merkezinin kurulmasını eleştirmişti. ANADOLU ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ DEKANI VE DEĞERLİ BİLİM ADAMI Prof. Dr. RöMANYA Çavuşesku reformlara ateş püskürdü BÜKREŞ (AP) Romanya Devlet Başkanı Nikolay Çavuşesku, bazı Doğu Bloku ulkelerindeki reformlan kınayarak bunların "Sosyalizmi terkelmek anlamına" geldiğini söyledi ve "Sosyalizm pazarlık konusu olamaz" dedi. 24 yıldır iktidarda bulunan Çavuşesku, Romanya Komunist Partisi'nin toplantısında yaptığı konuşmada "emperyalist çevreleri"de dünya komünizmini yıkmaya çalışmakla suçladı. Romanya Haber Ajansı Agerpres'in bildirdiğine göre Çavuşesku konuşmasını şöyle sürdürdü. Bazı sosyalist ülkderde sosyalizmi zayıflatan ve çeşitli şekillerde kapitalizmin tekrar kurulmasına yol açan adımlar atılmaktadır. Bazıları, açıkça kimi kapitalisl ulkeleri model olarak almak istediklerini beltrtmekledirler. Sosyalizmin, kapitalizmi model alarak geliştirilebileceğine inanmak güçtur. Çavuşesku, isim vermeden, "Bazı ülkelerde yapılan ekonomik reformların halkın yaşam standardının du^mesine yol açacagını" söyledi. Gozlemciler Çavuşesku 1 nun bu sözleri ile açıkça Polonya, Macaristan ve Sovyetler Birliği1 ni kastettiğini belirtiyorlar. Çavuşesku, emperyalizme de ça'tarak şoyle dedi: "Emperyalist çevreierin komünizme karşı yıiriillükleri kışkırtma, detant ve işbirliği için buyuk bir tehlike oluşlurmaktadır. Eğer bu devam ederse dünyada durumun daha da bozulması sonucunu doğuracaktır." Çavuşesku, biri sosyalist ulkeleri diğeri de sosyalist ve kapitalisl ülkeleri bir araya getirecek iki uluslararası konferans toplanması ni önerdi. İLHAN CEMALCILAR Mazowiecki'nin Moskova gezisi • VARŞOVA (AA) Polonya Başbakanı Tadeusz Mazowiecki'nin, Sovyet hükumetinin daveti üzerine Moskova'ya yapacağı ziyaretin muhtemelen 23 kasımda gerçekleşeceği belirtildi. Varşova'ya iki günlük bir çalışma ziyareti için gelen SSCB Dışişleri Bakanı ile bir saat süren görüşmeden sonra Polonya televizyonunun sorularını cevaplandıran Mazovviecki, SSCB'ye yapacağı bu ziyarete büyük önem verdiğini söyledi. SSCB Dışişleri Bakanı Şevardnadze de, Polonya'da olanların SSCB'yi tedirgin etmediğini ve Polonya'nın tecrübelerinden yararlanabileceğini ifade etti. elîm bir trafik kazası sonunda aramızdan ayrılmıştır. Acımız sonsuzdur. Kederli ailesine ve camiamıza başsağlığı, merhuma Allah'tan rahmet dileriz. Ülkemizde ölüm cezasının son kez uygulandığı 25 Ekim 1984'ler tekrar yaşanmamah. Bugün anayasada yapılmak istenen değişiklikle, 25 Ekimleri yaşatacak yasalara karşı ' çıkıyor; I Ölüm cezalarının kaldırılması için tüm insanları mücadeleye çağırıyoruz... i ANADOLU ÜMVERŞfTESİ REKTÖRLÜĞÜ ÖLÜM CEZASI kaldınlmalıdır İnsan Hakları Derneği İstanbul Şubesi