Katalog

19 EYLÜL 1988 DIŞ HABERLER CUMHUR/YET/3 Ziya Ül Hakhn ölümü ve CIA WASHINGTON (A A) Amerikan Gizli Haberalma Teşkilatı CIA, Pakistan Devlet Başkanı Ziya Ül Hak'ın ölümüne neden olan uçak kazasının, Pakistanlı genç subayların gerçekleştirdiği bir sabotaj olduğu sonucuna vardı. US l\'ews and World Reporr Dergisi, CIA 'ya yakın kaynaklara dayanarak verdiği haberde, teşkilalın vardığı sonuçla ABD Dışişleri Bakanlığı 'nın verdiği bilgilerin farklı olduğunu belirtti. Dergi, ABD Dışişleri Bakanlığı'nın, Ziya Ül Hak'ın uçağının "doğal nedenlerle" düştüğünü ve olaytn sabotaj olmadığını üstü kapalı biçimde ifade ettiğini yazdı. İki buçuk yıl içinde dördüncü yönetim değişikliği Haitfde yine darbe Devrik Devlet Başkanı General Henri Namphy, Dominik Cumhuriyeti 'ne sığındı. KİMLtK KARTI HAİTİ Nafos: 6 müyon Yüzölçumü: Yaklaşık 18 bin kilometre kare. Etnik gruplar: Afrika kökenli {% 95). PORTAUPRİNCE (AP) Ha iti adasında dun sabaha kaışı dü Lisan: Fransızca (resrtıi) zenlenen bir darbe sonucunda as Din: Katolik (% 80), % keri yönetimin başkanı General Protestan { 10) Henri Namphy Dominik Cumhu Kişi başına düşen geUr: 300 riyeti'ne sığınırken General Pros dolar (1983) per Avril ülkenin yeni başkanı ilan Belli başlıttritnler:Muz, edildi. kafave, şeker, kakao, tütün, Yerel saatle cumartesi 23.00 su pamuk. larında (TSİ pazar günu 06.00) mevdana gelen askeri darbe sırasında özellikle başkanlık sarayı nık Cumhuriyeti'ne kalkan bir çevresinde Namphy yönetimine uçağa bindirildiklerini belirttiler. sadık askerlerle darbeciler arasın Dominik Cumhuriyeti Dışişleri da çatışma çıktı. Ölu ve yaralı ol Bakanlığı'nm bir yetkilisi de Santa duğu bilinmekle birlikte sayısı ko Domingo'da yaptı|ı açıklamada nusunda henuz bir açıklama ya olayı doğrulayarak ülkesinin Gepılmadi. neral Namphy'ye ve yamndakileÇeşitli gorgü tanıkları, devrik re siyasai sığınma hakki tanıdığıbaşkan Namphy'nin ve araların nı duyurdu. da başkent valisinin de bulunduNamphy nın devnlip Dominik ğu birkaç üst düzey yöneticinin as Cumhuriyeti'ne sığınmasıyla sokerler eşliğinde havaalanına götü nuçlanan son darbeyle Tuğgeneral rüldüklerini ve daha sonra Domi Prosper Avril devlet başkanı olurken darbeyi düzenleyenlerden Albay JeanClaude Paul'ün de yeni genelkurmay başkanı olduğu duyuruldu. Darbeden kısa bir süre sonra televizyondan bir konuşma yapan yeni Devlet Başkanı General Avril, "Askerler, hukiımelin yont'tim larzına is>an etlikleri için beni seçtiler" dedi. Darbenin ilk sıralarında çeşitli kaynaklar, askeri mudahalenin Albay JeanClaude Paul tprafından düzenlendiğini one sürmuşlerdi. Ancak ilerleyen saatlerde yeni yönetimin lideri olarak Tuğgeneral Avril shrildi. Bu darbe iki buçuk yıl içinde Haiti'de dördüncü yönetim değişikliği oluyor. 7 Şubat 1986'da Duvalier ailesinin 29 yıllık diktatorluğune son veren askeri darbeyle yonetimi Namphy lıderliğınde üç kişilik bir askeri cunta üstlenmişti. Cunta bu yıl 18 ocakta duzenlenen göstermelik bir seçimle cumhurbaşkanı seçilen Leslie Manigat'ya hukumeti devretmiş, ancak dort ay sonra 19 haziranda yeni bir mudahaleyle vönetime yine el koymuştu. Cunta lideri Henri Namphy de yeniden devlet başkanlığı koltuğuna oturmuştu. ERGUNBALa POLJTIKADA SORU1NLAR ABD, Körfez'de Ne Ister? Darbenin baş aktörleri Taggeaeral Prtsşer Avril Darbeden sonra devlet başkanı olan Tuğgeneral Prosper Avrii, darbe öncesinde Askeri Personel Dairesi Başkanı idi. Duvalier döneminin askeri danıştnanı olan Avril, birçok gözlemciye göre haziranda Namphy'nin Albay Jraa C laade Paul Dessalinas kışlasının komutanı olarak görev yapmakta olan Paul, Haiti'deki son darbenin ikinci güçlü adamı olarak gösteriliyor \e ülkenin yeni kurmay başkanı olması bekleniyor. Geçen mart ayında ABD'ye kokain ihraç etmekle suçlanmış, ancak kendisi bu iddialan reddetmisti. Haziran ayında Namphy kendisini idari bir göreve getirnıek istedi. Ancak Namphy tarafmdan görevinden uzaktaştmlan eski Başkan Leslie Manigat'ın taraftarı olan Paul bu görevi reddetti. Geçen hafta yönetim karşıt bir kiliseye duzenlenen kanh baskından sonra Romain, baskında öldürülen rahibin "hak ettiği cezayı" bulduğunu söylemişti. yeniden iktidara gelmesinde rol oynadı. Başkan Manigat darbe öncesi kendisine yönetimde bir görev önererek Namphy'nin yetkilerini sınırlamak istedi. Ancak Namphy önce davranarak darbeyi yaptı. Çin'm şikâyeti PEKİS (AA) Çin Halk Cumhuriyeti, başta ABD ve ttalya olmak üzere Battlı ülkelerden ithal ettiği ürünlerin kalitesinin düşük olduğunu öne siirdii. Çin Ihraç ve İthal Ürünleri Kontroiörlüğü tdaresi yetkililerinin açıklamasına göre Batıh ülkelerden ithal edilen ürünlerin kalitesi, standartlarm altında bulunuyor. Fraak R « M 1 M Eski diktatör Jean Claude Duvalieı devrilinceye dek başkent Port Au Price'nin belediye başkanı olan Frank Romain bu yıl ocak ayında bu göreve geri getirildi. Filipinler ve ABD üsleri MANILA (AA) Filipinler Devlet Başkanı Corazon Aquino önceki gün Gorbaçov'un Filipinler'deki Amerikan üslerinin kapatılması halinde Sovyetler'in de Vietnam 'daki stratejik garnizonunu boşaltacağı yolunda iki gün önce yaptığı teklifin kendilerini değil, Amehka'yı ilgilendirdiğini söyledi. Aquino, "Bu, iki süper gücün oturup karar vermesi gereken bir konudur" diyerek, '' tVashington 'a Sovyet önerisi konusunda önerilerde bulunup bulunmayacağı" konusunda kendisine sorulan sorulara cevap vermeyi reddetü. ÖLAYLARIN GELİSİMİ Duvalier'den buyana neler oldu? PARİS (AA) Haiti'de dUn sabaha karşı General Namphy'yi de 1987 28 ocak1 şubat: Demokratik viren darbe, eski diktaıör Duvalier'nin ülkeden uzaklaştırılmasın devletı kunnak için "kongre ulusal komitesi" kuruldu. dan iki yıl sonra gsrcekleşti. 29 mart: Anayasa tasarısı refeDuvalier'nin 29 yıllık kanh diktatörlüğünün sona ermesinden bu randumla onaylandı ve 28 nisanda yürürlüğe girdi. yana olaylar şöyle gelişti: 15 mayıs: Seçimleri duzenle1986 ~ mekle görevli geçici seçim konse7 şubat: Ömür boyu devlet baş yi kuruldu. kam olan Duvalier, Fransa'ya sü1517 (emmuz: Hükümet ulusal rüldü ve General Namphy dört as konseyinin istifası ve geçici seçim kİt ve iki sivikien oluşan hükümet konseyinin bağımsızhğı için genel ulusal konseyinin başkanı oldu. grev duzenlendi. 9 şabat: Parlamento feshedildi. 2 ağustos: Haiti Demokratik General Namphy yeni anayasayı Kurtuluş Hareketi lideri Athts ölaçıkladı. duruidü. 26 şubat: Duvalier taraftarlannın yağmaiama eylemlerinden 1988 sonra başkent PortAu Prince'te 17 ocak: Muhalefet ve kilisenin sokağa çıkraa yasağı ilan edildi. boykot ettiğj seçimler yapıldı. Lestie Manigat başkan seçildi. Yasak bir ay sonra kaldırıldı. 20 mayıs: Hükümet karşıtı gösMsıyıs sonıu Hükümet aleyhtan teriler yapıldı. gösteriler başladı. 17 haziran: Hükümetîe ordu 8 bazinuı: 1987 kasım ayında yasama ve başkanlık seçimlerinin arasında bunalım başgösterdi. Manigat, Haiti Ordu Komutanı yapıiacağı resrnen açıklandı. 1 ağustos: Partilerle ilgili karar Namphy'yi, subay atamalannı, iznamede 50 yıldan bu yana ilk kez ni olmadan gerçekleştirdiği için komünîst parıinin adı yer aldı. emekliye ayırdı. 20 hazjran: Leslie Manigat. Ge1721 kasım: 52 muhalefet partisinin çağrıst uzerine hükümet neral Namphy tarafmdan devrilulusal konseyinin istifası için ge di ve Donünik'e surüldü. ABD sivil hükümetin devriimesini kınadı. nel grev duzenlendi. Ingiliz Işçi Partisi bîr türlü toparlanamıyor EDİP EMİL ÖYMEN LONDRA Ingiltere'de ana muhalefet İşçi Partisi'nin2ekimde yapılacak yıllık kurultayına iki hafta kala parti içi çalkantı sol ke* simde karamsarlıkla izleniyor. Partinin Merkez Yürütme Kurulu tarafmdan hazırlanan ve kurultayda tartışılacak bir raporda, partinin bir yıl içinde 10 bin uye kaybettiği ve mali bakımdan da iflasın eşiğinde olduğu ifade edildi. Sol kesimler, Işçi Partisi'nin, 1979'dan beri iktidarda olan Muhafazakâr Parti'ye alternatif oluşturacak güçte olmadığı, ayrıca parti lideri Neil Kinnock'ın, "sosyalizm konusunda sadece laf ebeliği >aptığı" gerekçesiyle üyelerin ayrıldığını belirtiyorlar. Raporda, Başbakan Margaret Thatcher'ın iktidara geldiği 1979'da partinin 660 bin üyesi olduğu, üç kez üst üste seçim yenilgisi ardından, bu sayının yari yarıya azalarak 288 bine indiği kaydedilmekte. Bankalara 2 milyon sterline yakın borcu olan partinin "iflasın eşiğinde" bulunduğu da ifade ediIiyor. nında görulen en büyuk değişiklik. Özelleştirilen şirketlerde çalışanların neredeyse yüzde 90'ı artık hisse senedi sahibi. Işçi Partisi'nin de "popülerlik kazanabilmek amacıyla" benzer bir siyaset izlemesi gerektiğini savunan lider Kinnock'a ise, partinin sol kesimi "sosyalizmi sulandırdıgı" gerekçesiyle karşı. Eski •bakanlardan ve sol kefimin teorisyeni Tony Benn, liderliğe aday. Bunun, Tony Benn'in, partisine Neıl Kmnock Margaret Thatcher "en son ve en anlamlı hizmeti" Parti lideıi Neil Kinnock'ın, olacağı belirtilmekte. Sağlığı boBaşbakan Thatcher'ın izlediği zuk olan Tony Benn'in adaylığıekonomi politikasından yararla na ailesinin dahi karşı çıktığı, İşnamayan kesimleri harekete geçi çi Partisi'nin sağa kaymasına alrecek ve "yiizde 42.3'liik iktida dırmayan milletvekillerinin, sol n"na alternatif oluşturacak tur kanadın böyle bir çıkışını destekden siyaset saptayamadığı da sol lemeyecekleri ve Tony Benn'in, likesim tarafmdan ileri sürüluyor. derlik için gereken oyu sağlayaNitekim, Başbakan Thatcher, mayacağı sanılıyor. Ancak, par1922'den beri en duşük seçmen tinin gitmesi gereken yön konudesteğine sahip bir muhafazakâr sunda kapsamh tartışmalara da başbakan olmasına rağmen izle fırsat vermesi bekleniyor. diği ekonomi siyaseti, halk tara2 ekimde çalışmalanna başlayafından tutuluyor. Muhafazakâr cak o*lan kurultay, partinin sadeParti'nin, kamu kuruluşlarını hal ce birkaç yıl için değil, bu yüzyıl ka açması, 2. Dünya Savaşı'ndan ve sonrası için de kimliğini belirbu yana İngiltere'de ekonomi ala leyici bir nitelik kazanacak. Sovyetler'de serbest bölge MOSKOVA (ANKA) Dünyada "yeni sanayileşen ülkeler" adıyla anılan devlellerde kullamlan "serbest ekonomik bölge" yönetiminin Sovyetler Birliği'nde de uygulamaya sokulması planlamyor. Dr Henry, Kissinger bir zamanlar İranlrak savaşı için, "ABD açısından ideal sonuç. iki ülkenin de savaşı kaybetmesidir" demişti. Dr. Kissinger, bu sözleri ile şakayla karışık ABD'nin bölgeye nasıl baktığını ortaya koymuştu. Kissinger'in sözlerini şöyle tamamlamak herhalde yanlış olmaz: Ortadoğu'da ABD açısından ıdeal durum, israil'den başka kazanan olmamasıdır. Körfez Savaşı'nın İran ve Irak'ta yol açtığı korkunç yıkıma bakıldığında bu kanh çatışmada iki ülkenin de kaybettiği düşünülebilir. 8.5 yıl sonra iki ülke de savaşınbaşladığı günkü sınırların içindedirler. Bu arada 1 milyondan fazla insan ölrnüş, toplam zarar 400 milyar doları aşmıştır. Ancak savaştan güçlü çıkan ülke, herhangi bir stratejik avantaj ya da toprak kazancı sağlayamamasına karşın Irak olmuştur. Aslmda Irak'ın tek askeri başansı, iran tarafmdan istila edilmekten kurtulmuş olmasıdır. Bu olguyu da büyük ölçüde Batı'dan, ABD^ den ve Sovyetler'den gördüğü desteğe borçludur. Ama İran ordusunun savaşta uğradığı korkunç kayıplar nedeni ıle gucünü büyük ölçüde yitırmesme karşılık, Irak en modern silahlarla donatılmış ve bunları kullanmasını öğrenmiş disiplinli bir orduya sahip olarak çıkmıştır savaştan. Ayrıca özellikle savaşın son yıllarında bırlikler çok iyi bir eğitimden geçinlmiştır. Özetle, Irak iyi eğıtilmış. çok iyi donatılmış ve savaşın sonlarına doğru kazandığı başanlarla morali yükselmiş olan ordusu ile bölgenin askeri devlerinden biri durumuna gelmiştir. Duruma bu açıdan bakıldığında Kissinger'in temennisinin gerçekleşmediği, savaşta bir tarafın ordusunun yıpranmasına karşılık, öteki tarafın güçlendiği görülüyor. Bu durum da ABD için yeni sorunlar çıkarmıştır ortaya Önce savaş sırasındakı yakınlaşmaya karşın Bağdat, örneğin Körfez ulkelerı ya da İsrail gibi ABD'nin etki alanında değildir. Saddam Hüseyin'in Arap dünyasının liderliğine oynayan, ihtiraslı bir lider olduğu bilinmektedir Irak'ın Körfez'de ve Kuveyt üzerinde emellerı olduğu da geçmiştekı deneyimlerde ortaya çıkmıştı. İran'ın savaşta kolunun kanadının kırılması, gerçi Körfez ülkelerine Doğu'dan gelen tehlikeyi ortadan kaldırmıştır ama bu kez kuzeyden, Irak'tan yöneltilebilecek tehdit gündeme gelmiştir. Askeri gücü İsrail'i de düşündüren Irak, ayrıca Filistin konusunda da radikal tutumu ile tanınmaktadır. Biz Irak'ın kimyasal silah kullandığı iddialan karşısında ABD'nin gösterdiği sert tepkıde, insanı nedenlerin yanı sıra yukarıdakı etkenlerin de rol oynadığım düşünüyoruz. Irak, daha önce iran'a karşı birçok kez kimyasal silah kullanmış, mart ayında Halepçe'ye kimyasal silahlarla düzenlediği saldırıda ise yaklaşık 5 bin kişi yaşamını yitirmişti. ABD ile Batı bu saldırıyı yarım ağızla kınamaktan öteye gitmemişlerdi Neden? Çünkü o zaman İran, hâlâ inisiyatıfi elinde tutuyordu ve Batı: da Irak'ın savaşı kaybetmesinden korkuluyordu. Bu kaygıyla, Halepçedekı katliam birkaç kınama ile geçiştinlmiştir Batı, Irak'ın İran ordusuna birçok kez yönelttiği kimyasal silah saldırılarına da ses çıkartmamıştır. Ama Irak, bölgenin en büyük askeri güçlerinden. biri olarak sahnede boy göstermeye başlayınca iş değişmiştir. ABD ve Batı, Ortadoğu'da israil'in dışında hiçbir ülkenin güçlenmesini istemezter. Bu kuralın kapsamına sadece iran'la Irak değil Türkiye de girer. Arkadaşımız Ufuk Güldemir, VVashingtor^ dan gönderdiği haberde ABD Kongresi'ne sunulan bir karar tasarısında, "Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulması ve Sevr Antlaşması'nın yırtılması ile Kürdistan devletinin kurulması umudunun ortadan kalktığının" belirtildiğini bildiriyor. .. ABD, bölgede herhangi bir ülkenin fazla güçlenmesi ve kendi denetiminden çıkması olasılığına karşı, oynayacağı taşlan hazır tutar. Bölgemizde son haftalarda meydana gelen olaylara insani açının yanı sıra bir de bu açıdan bakmak yararlı olabilir. ölü ve kayıp var SAN ANTÖNIO (AA) Gilbert kasırgası, şimdiye kadar 300'den fazla ölü ve kayba, bir müyondan fazla kişinin evsiz kalmasına ve on milyar dolarlık zarara yol açtı. Batı yarıkürede şimdiye kadar görulen en şiddetli kasırga Gilbert, Meksika ve Teksas üzerinde artık "tropikal bir fırtına" olarak esiyor ve uzun süre unutulmayacak izler bırakıyor. Gilbert kasırgası, 48 saat arayla iki kez biçip geçtiği Meksika'da cuma gununden bu yana hayatı felce uğrattı. Yucatan yarımadasından geçtikten sonra şiddeti hafifleyen Gilbert kasırgası bu kez şiddetli yağışlara neden olarak 200'den fazla kişinin sel Sosyal Demokrat 300'den fazla Parti'nin zaferi GlLBEKTKASIRGASI sularında boğulmasına yol açtı. Kasırgada kesin ölü sayısı, haberleşme guçleri ve kaynakların çelişkili habet vermesi nedeniyle henüz belli olmadı. Ülkenin en buyük sanayi kenti Monterrey'de sel suları, dun dört otobüsü sürükleyip götürmüş, yalnızca 30 kadar yolcunun cesedi bulunabilmişti. Hafta başında ise kasırgadan en çok etkilenen Jamaika olmuş, 23 kişi hayatını kaybederken yarım milyon insan evsiz kalmışlı. Bu arada Yucatan yarımadasının başlıca kentleri Cancun, Merida ve ÇözümePde elektrik, su ve yiyecek sıkıntısı çekildiği bildirildi. IsVECTE SEÇİMLER Olof Palme'nin öldürülmesinden sonra ilk kez yapılan seçimlerde Yeşiller 20 sandalye elde ederek parlamentoya girdiler. STOCKHOLM (AA) Isveç te dün yapılan milletveküi genel seçimlerinin ilk sonuçlarına göre, Sosyal Demokrat Parti parlamentodaki sandalye sayısmı biraz arttırarak iktidannı koruyacak. Sağ partiler ise büyük kayba uğradı. Oylann sayılan uçte birine dayanılarak \apilan bilgisayar tahminlerine gore, Sosyal Demokrat Parti ve Komünist Parti'nin oluşturduğu ittifak, 349 sandalyeli parlamentoda, milletvekili sayısını 3 arttırarak, 181 sandalye elde edecek. Yeşiller ise, 20 sandalye elde ederek ilk kez İsveç parlamentosuna girecekler. Merkez sağdaki üç parti ise, 40 yıldır en kötü seçim sonucunu el de ederek, toplam 22 sandalye kaybettiler. Biı başka küçuk sağ parti de, parlamentodaki tek sandalyesini kaydetti. Seçimin kesin sonucunun, bilgisayar tahmıninden çok az farklı olması bekleniyor. Seçim sonucunun, Başbakan tnguar Carlsson için bir zafer olduğu belirtiliyor. Carlsson, 1986'da öldürülen selefi Olof Palme'ye kıyasla çok sıkıcı \e iddiasız bir kampanya yürütmekle suçlanmıştı. Siyasi gözlemciler, Sosyal Demokratlann başarısını, ls%eç ekonomisinin son yıllarda iyi bir durumda bulunmasına bağlıyorlar. İsveç'te, son 56 yılın 50'sinde, Sosyal Demokratlar iktidardavdı. Ycryüzü Ccnnctini Görmck Istiyorsanız Emirates'le Maldiv Adalan'na Uçun. Maldıv de çektiginiz kdrtpostal resirnlerine, fotograflar\n Maldiv'den yazdıgınız mektuplann pınl pınl, billur Sibi tertcmiz, masmavi denizdcn, altın kumlardan dem vuran lurizm broşürlerinc bcnzedi§ıni fark edccckstniz. Maldiv Adaları, s^rçege dönüşen bir tati! riiyast. bir yeryüzü cenneti. Bir kez degil bin kez gitmcye deger... Bankacılık yüzyıl içinde gelecegin ekonomik gelişmelerinde etkili olabilmektir. Emirates HalasUrgaa Cad No 69 71 Harbıye Isianbul Tel l.i: 1? 16 (3 haıl BİZİMLE ZAMAN BİLE UÇAR.