Katalog

24 AĞUSTOS 1988 KÜLTÜRYAŞAM HAYVANLAR tSMAlL GULGtt, CUMHURİYET/5 Büyük vîyolonsel virtüozu 1972 yılında SSCB'de, aleyhinde başlattlan kampanyayla vatandaşlıktan çıkanlan Rostropoviç, viyolonselde eriştiği mitos düzeyine yükselen olağanüstu ustalığının yanı sıra uzun yıllardır Washington'da Ulusal Senfoni Orkestrası'm tam yetkiyle yönetiyor. MÜZİK Sovyet sanatçı Rostropoviç, 14 yıldır Batıda yaşıyor lopedisi'ndeki "Rostropoviç" maddesinde neler yazılı, biliyor musunuz? "Sovyetler Birliği'nin saygınlığına zarar verici davranışları vüzünden vatandaşlıktan pkanlnnstır" Meslegimi. kırk yedi vıllık yaşantıtnı demek, ülkeme "zarar vermekle" geçirmişim! Ne utanç verici bir şey... Butun bunlardan ötiirii Gorbaçov bana uzüntülerini bildirir, benden açık açık özur dilerse ülkeme donmeyi belki düşunebilirim." KİM KİME DUM DUMA BEHİÇ AK ~7Bt\ ÜNER BİRKAN Günumuz nuziğinin simgeadamlarından Mstislav Rostropoviç (kısa adryla, Slava), ülkesi Sov, yetler Birliği'ne, bir süre önce büyük piyanist Wl»dimir Honmitzin yaptığı gibi, tekrar ayak basacak mı? Son günlerde müzik dunyasında en çok konuşulan konulardan biri bu. Ancak, Salva'nın Horovvitz'inkinden bir parça değişik bir konumu var: Sovyetler Birlıği vatandaşlığından "ülkeye zarar verici davranışlan" dolayısıyla çıkanldığı 1974 yılına kadar, bu gerekçenin tam aksine, kendini bütün varlığıyla ülkesine adadığı, mesleği yoluyla ülkesini yuceltmeyi görev saydığı biliniyor. Gorbaçov'un *perestroika' politikasırun ışığında, Slava'nın kendi durumunu nasıl değerlendireceği doğrusu merak ediiyordu. Geçen ay, bir Fransız muzik dergisinde yer alan bir konuşma bu konuyu aydırüatabilecek nitelikte. Şöyle diyor buyük virtüoz: Bugtinlerde Sovyetler BirligTnde önemli ve beklenmedik şeyler oluyor. Ülkemin gazetelerini her giın okuyorum, durumu ya Bugün Rostropoviç, dünyanın en büyük viyolonsd virtüozlannın başında sayılıyor. Çalgısında eriştiği, mitos düzeyine yükselen olağanüstu ustahğın yanı sıra, uzun yıllardır Washington'da Ulusal Senfoni Orkestrası'm tam yetkiyle yönetiyor, eşi Soprano Galina Vişnevskaya'ya konserlerinde, plak kayıtlannda piyanoda büyük ustahkla eşlik ediyor. Bu çok yönlü sanatçının plak çalışmalannın son ürünü, Fransız Ulusal Orkestrası ile birlikte gerçekleştirdiği, Sergey Prokofiev'in yedi senfonisi. Bu konuda da şunlan soyluyor Slava: Gercegi iyi yansıtacak bir şeyler ortaya çıkarmak istedim. Prokofiev benim öğrelmenim ve dostumdu. Senfonileri üzerinde vüzlerce kez konuşmuşuzdur onunla. Birlikte konserlere gider, ÇOK Y t U O BİR SMKTÇI Rostropoviç'in plak çalışmalannın son ürunü, plaklar dinlerdik: o yorumlan tar<Fransız Ulusal Orkestrası ile birlikte gerçekteştjrdiğı, Sergey Prokofiev'in 7 nşırken, nerelerini sevdiğini, nereSenfonisi. Bu çok yönlü sanatçı, konserterinde, plak kayıtlannda eşi Galina lerini tutmadığjnı açıklardı bana. Vışnevskaya'ya da eşlik ediyor. Bu son çalışmamda da, "Şimdi kından, günu gunune izliyorum. adadım, ama soııunda ne oldu? Prokofiev olsa>dı burada, şunu P I K N l K PÎYALE MADRA Ama yaradılışın gereği, bana yo Kovuldum oradan. Kültiir Bakan nasıl yapardı?" düşüncesi bir an neltilen saldınlara karşı çok du lığı beni (1972de) iki yıl için. sö bile bırakmadı beni. Onun soluyarlıyımdır, onlann yuzünden, zum ona bir yurtdışı turnesine gunu hep arkamda duydnm." yüregimde her zaman sızlayan bir göndermişti. Dönüşümde, ülkemSlava, bu son günlerde insan üsyara taşıyornm. 47 yaşıma gelin de bana karşı bovkot başlahlouş tü bir çabayla kendini müziğe, ceye kadar, her şeyimi ülkeme olduğunu gördıim. Sovjet Ansik mesleğine vermiş durumda. KonBALOUUMLİ serden festivale, plak stüdyosunBİBuZ TUTAR dan kokteyle koşup duruyor. BunMStN? lan yaparken de, o çocuksu, sevimli yüzünde gülümseme eksik olmuyor hiç. "Sevdiğim insanları eğlendirmekten, güldürmekten çok hoşlanınm. Bu şakacı, eğlenceli yanım, yaradılışımın bir parçası olmuştur artık benim" diyor, sonra da şunlan ekliyor: Ama aynı zamanda, kendime meslek olarak seçtiğim bu işe ne buyuk sevgivle bağlı olduğumu göstermeliyim. Durmak istemiyonım. Tann beni durdunıncaya kadar çalışmayı sürdürecegim. Bir görevim var benim: tnsanlara güzellikleri göstermekle, müziği tanıtmakla yukumlüyüm. Vazgeçemem bundan. Batıda yaşadığım şu on dört yıl boyunca ber şeyden çok sevdiğim bir işe, yoksul ve yalnız insanlar için çalışmaya vakit ayıramadığım için ttzgünüm. Sovyetler Birliği'nde yaşarken. kuçuk bir tekneye biner, Sibirya ırmaklannda dolaşırdık. Arada bir "Dört silahşör" derlerdi bize: Bir şarkıcı, bir akordiyoncu, bir oyuncu, bir de ben. En ıssız köşelerdeki köyleri dolaşırdık. Bu tur gezilere gene başlamak istiyorum. Gejecek yıl, Hindistan'da uç hafta geçireeegim, orada yoksul insanlara, üniversiteiilere çalacagım. Daha sonraki yıllarda da bu misvoner gezilerini başka iılkekrde sürdürecegim. döyte e>k RAPoR ÇOK KİSİP£*J 'iSTetlt'R.. '' HiTeum ÇİZGÎLtK KÂMtL MASARACI | y I M I I t j a I O U I I I U U I U O y l l l luğu'nun Istanbul ve Çeşme'de verdıği konserter buyuk ilgi görrJü 4 ay önce de konser vermek uzere Istanbul'a gelen Gipsy Kıngs bu kez Yemköy Şamdan'daydı. 11 kişiden olusan ve Latin muziğınin günümüzdekı en popüler temsilciieri arasında yer alan topluluğun konserlerinı yalnızca 150 bın lıra bilet Cıcretj ödeyebılenler ızleyebildı. K i ı t n ç İç|^nhııMîiuHı F r a n s ı z ç i n 9 e n e l e n r > d e n k l j r ı J l l J '' G İ P s v K i n 9 s ' I T o P ) i j Filmleri görün, mtiziğe kulak kesilin Şampiyon'daki "Letting Go"Cinemagic" adlı albümünde toplam 14 bestesine yer Theme". Albümü dinlerveren Grusin'in, birbirinden çok farklı temalar içeren T J . ' s Grusin'in gerçekten çarpıcı ken, fîlmlerin, değişik duyarlık alanlanna seslenen bölümleriözellik taşıyan geniş müzikal ufiçin gerçeklestirdiği müzikler çok başanlı olarak kuna ve düşgücüne hayran olmamak elde değü. Birbirlerinden çok niteleniyor. "Şampiyori'dan 'Tootsie"yefîlm müzikleri BURAK ELDEM "Bir filmde anlaülması gereken, ancak görüntüyle ya da sözcnklerle dile geürilemeyen şeyler, sonuçta müzik aracıhgıyla söylenir. Sözcük ya da imgelerin birtakım yanuş anlamalara ugrama olasüığı daha fadadır çünkü. Müzik ber ne kadar kesinligi ve bebrsiziigi aynı anda bünyesinde banndınyor olsa da şaşırtıcı bir biçimde, her zaman açık ve nettir. Cinemagic'te toplam 14 besteBundan ötiirii filmin yapısına başanyla yedirildigi zamanlar, so si yer alıyor Grusin'in, hepsi de nuçtaki duygasal bütnnlüğe kop ünlü fılmler için özenle hazırlanmış ve aranje edilmiş. Söz konumaz bir şeldlde baglıdır". su fılmler arasında Akbaba'nın Yukandaki sözler, ünlü yönet Üç Günü, Şampiyon, Tootsie, men Sydney Pollack'a ait. Film Cennet Bekleyebilir ve AlOn Göl lerinde en az diğer unsurlar kadar de var. tçlerinde en unutulmaz müzik konusuna da titizlikle eği parçalar da Akbaba'nın Üç GöBesteci, aranjör ve piyanistliğin len Pollack, yönetmen ile müzis nn'ndeki "Condor", Tootsie'nin yanı sıra başanlı bir prodüktör de yen arasında güçlü bir iletişim ku ana teması " A n Actor's I i f e " ve olan Dave Grnsin, oldukça üretrulabildiği takdirde filmin izleyici üzerinde yaratacağı etkinin bir kat daha artacağı kanısında. Film müziği olayınm yalnızca bir silsleme, tamamlayıcı bir 'cila' olmayıp bizzat filmin ana unsurlanndan biri gibi işlevsdlik taşıdığı göz önüne alınırsa, birlikte çabşüacak müzisyenin seçiminin de ne denli önemli olduğu daha iyi anlaşüıyor. Sydnev Pollack ise kendi deyişiyle bu konuda 'oldukça şansh*. Gerçeklestirdiği fılmler icinde en önemli altı tanesinin müziğini, bu alandaki ustalığı tartışma götürmez olan ünlü caz müzisyeni Dave Gnısin hazırlamış çünkü. Grusin'in 1987'nin sonlanna doğru piyasaya çıkan ve tümüyle film müziklerinden oluşan 'Cinemagic' adlı albümündeki mini broşüre önsözü yazan Pollack, bu usta sanatçı üzerine şunlan söyluyor: "Dave, Japonya'dan Utah'a dck birçok degişik yerde çekilen filmlerimden altı tanesine imzasını atb. Şaşırtıcı zenginlikte bir teknigi var. Füm için o an ne ge YARATICI BİR MÜZİSYEN Dave Grusin Japonya'dan Utaha dek değışık rekliyse, senfonik, akustik ya da birçok yerde çekilen filmlere ımzasını atmış Ünlü sanatçı Sidney Pollack Grusin klasik bir kompozisyona hemen için "şaşırtıcı zenginlikte bir teknığı var. Film içın o an ne gereklıyse, senfo yaratabiliyor; bir sonraki aşamada da bir bakıyorsannz, çılgın, elektronik ve alabildigine çagdaş başka bir tema hazırlamış. Onun bir nimle ilgili olarak yapamayacağı şey yoktnr bence. Bu albüm özel bir tat, onun olaganustü müzikal yeteneklerinin ve imgeieminin yarattığı ayn bir lezzet. Daha fazla söyienecek bir şey yok; gidin tüm o filmleri görün ve müziğe kulak kesilin". farklı temalar içeren filmlerin, değişik duyarhük alanlanna seslenen bölümleri için gerçeklestirdiği müziklere kulak verirken hem sanatçının kafasvndaki yelpazenin genişliği karşısında şaşkınlığa düşüyor, hem de 'o rnh hali de en iyi böyle ifade edilebüirdi herhalde' diyorsunuz ister istemez. Sözgelimi Tootsie'deki It Might bc You\ bir hafta sonu tatili sırasında Julie'ye aşık olan kadın kılığındaki Michael'ın içine düştüğü karmaşayı olağanüstu bir yetkinlikle dile getiriyor. Şampivoa'daki 'Letting Go' ise babasını çok seven, ancak ona sırtını yaslamamn çok güç olduğunu öğrenen küçük bir çocuğu en iyi tanımlayabilecek tema belki de. ken bir sanatçı. "Mountain Dance ", "One of a Kind", "Ont oi the Shadows" ve "NightLines" gibi seksenli yıllarda büyük yankılar yaratan solo albümlerinin dışında, Lee Ritenour ile ortak çalışması olan "Harleqnin" de ünlü caz dergilerinın eleştirmenlerinden tam not almıştı. Caz gitannda son yıllann en önemli isimlerinden biri kabul edilen Lee Ritenour'ın "Earth Run" adlı albumü de tümüyle Dave Grusin'in katkılanna borçlu başansını. Ritenour, Gnısin'in tüm albümlerinde eşlik eden değişmez ekibin en önemli elemanı. Eğer Dave'in sağ kolu, kardeşi ve tuşlu çalgılar virtüözü Don Grusin olarak kabul edilirse, sol koiu da bu genç ve alabildigine yaratıcı gitarist denebilir. "Cinemagic"te de yine Don ve Lee'nin guçlü desteği ön planda. Aynca ekibin diğer elemanları arasında oldukça önemli "session" ustalan var: Davulda Harvey Mason, basta Abraham Laboriel ( " M o u n t a i n Dance" adlı parçada Marcus Miller), tenor saksofonda Ernie VVatts ve klamette Eddie Danieb. Tüm bu sanatçılann yanı sıra, "Cinemagic"te Grusin'e Londra Senfoni Orkestrası'nm da eşlik etmesi, olağanüstu bir ses zenginliği sağlıyor. AĞAÇ YAŞKEN EĞtUR KEMAL GÖKHAS GÜRSES" 50 YIL O:\CE CumhuriYel 24 Ağustos 1938 19381988 nik, akustik, ya da klasik bir kompozısyonu hemen yaratabiliyor" diyor nefsinı okşamışlar ve bu oyuncak olmuştur. Şımdı 3iz Balkanlılar tarihte çok suretle, esasen Almanyadan pektik. Hürriyet uğrunda Bulgaristanı bizim aramıza bizar olduğu için komşularile birbirimizi bıçaklarken katmak suretiyle Hitler ve anlaşmak istiyen Bulgaristanı başkalarmm menfaatine Mussolini Balkan Antantı oyuncağını daha işe yarar bir müşkül vaziyetten hizmet ettiğimizi o zaman hale getirmekten başka birşey kurtarmışlardır. göremlyorduk. Barut kokulan Selânikte, Balkan Antanlı Bu makalelerde, ayni mesele arasında, kanımızla sulanan yapmıyorlar. Cenubu şarkî devletlerile Bulgaristan tahlil edildiği halde, Avrupasmdaki milletlerin, ö'z topraklarımızda hayat bizi arasında imzolanan anlaşma, farkında olmıyarak içine muharrirlenn birbirine yuğurdu, pişirdi. Yaşama Avrupa matbuatı tarafmdan girdikleri çıkmaz şudur: tabantabana zıd hükümlere hakkımızı ancak kendi tiirlü türlü tefsir edildi. vardıklarını görüyoruz. tşin kendimize koruyabileceğimizi İktisadi tazyik altında Muhtelif dillerde çıkan tuhafı her iki hükmün de bunalmak ve sonra çaresiz iyi anladık. Ayni ağacın makaleleri dikkatle gözden yanlış olduğudur. Dünya politik boyunduruğu meyvalarım toplıyan On ayn filmde kullanılan top geçirdikten sonra şu neticeye efkârı umumiyesinde raslanan kardeşleriz. Menfaatlerimiz takınmak. lam on dört parçayı dinlerken, varmıs bulunuyoruz ki, ebediyyen müşterektir, tkinci makaleyi Pariste çıkan bu yanlış kanaatleri tashih belleklerde yer eden filmleı de en Balkan Antantı fıkri herkes ebediyyen öyle kalacaktır. Bu İllustration'un son nushasında etmek, bütün Balkan güçlü çağınşım öğelerinden biri tarafmdan henüz lâyıkile matbuatının elbirliğile hakikati iyi bildikten sonra okuduk. Burada tamamile nin müzik olduğunu bir kez daha anlaşılmış değîldir. Son aksi bir tez müdafaa ediliyor: başarmağa mecbur bulunduğuBalkan Antantını şu devlet fark ediyor insan. Bir de bu mü zamanlarda dost devletlere bir vazifedir. lehine veya bu devlet aleyhine Balkan Antantı, Almanyamn zikler olmayınca filmlerin önem mensub ikı gazetede Drangnach Osten politikasma Evet, Balkan Antantı politik geçici bir politika li bir boyutunun eksik kalacağı okuduğumuz yazılar buna bir teşekküldür, fakat, filân kombinezonu olarak tasavvur nı. "Cinemagk"in yerli basımı canlı birer misal teşkil karşı kurulmuş bir kaledir. nın bir an önce gerçekleştirilme ediyorlar. devletin tesiri altında falan etmek hatalı bir görüş olur. Kuvvetli devlet adamlarmın sini dilerken, yine Sydney Poldevlete karşı kurulmuş Balkan Antantı, kendisine idaresinde yaşıyan Balkan lack'ın sözlerine kulak verelim: Moskovada çıkan Journal de karşı muzır niyetler milletleri Alman akınına karşı değildir. Öyle olsaydı, bir "Bir film yapımcısı olarak ışık, Moscou gazetesi Balkan beslemiyen bütün devletlerle muvaffakiyetle dayanabilecek çeyrek asır evvelki dağınık ses ve sözcükleri elinizden geldi Antantını, gıttikçe faşist vaziyete nazaran daha geri bir samimî dosttur ve hiçbirinin kabiliyettedirler. Nitekim ğince uyumlu kullanıyorsunuz, devletlerin tesıri altına giren Bulgaristanla yapüan anlaşma adım atılmış olurdu ki ne tesiri altına girmiş değildir. ama icinde bâlâ bir şeylerin eksik politik bir teşekkül sanıyor. Balkan Antantının doğumunu Bunu bütün dünva böylece da Antant devletlerinin olduğunu bissediyorsunuz. Tıpkı, Almanyamn cenubu şarkî hazırlayan amiller, ne onu bilmeli. NADİR NADt kudretine bir delil teşkil netiigi hafifçe bozulmuş bir fotog Avntpasında, ttalyanın yaratan devlet adamlarmın etmektedir. Yugoslavya, raf karesi gibi. O zaman kendinizi Akdemzde emelleri vardır. şahsiyetı ve ne de Balkan Yunanistan, Romanya ve müzik sihirbazı Dave Grusin'in el Bunları tahakkük ettirmek milletlerinin siyasî Türkiye, Neuilly lerine bırakın. Bir simya uzmanı için Balkan devletlerini toplu olgunluktakı iekâmulleri, muahedesinin askerî gibi olaya müziğin rtnklerini ka olarak ellerinde tutmak hıçbır kajatia böyle bir hukümlerini kaldırmakla tacak ve her şey bir anda netieşe işlerine geliyor. Antant, iki düşünceye yer vermeğe cektir". imperıalıst devletin elınde bir Bulgaristana karşı dostluk müsaade etmez. göstermişler, onun izzeti Selânik anlaşmasının yanuş tejkirleri