Katalog

Cumhuriyet Sahıbı Cumhunyct Maıbaacılık ve Ga/etecihK Turk Anonım Şırkeıı adına Nadir Nadı 0 Oenel Yayın Muduru H n ı n ('rmai. Munsese Muduru t.rainr UpıUıgil. Yazı Işlerı Muduru: O k » Goaensin. • Haber Merkezı Muduru \ alçın Ba)er. Sayfa Duzcnı Yönctmcnı Ali Acar, # Temsıkıler ANKARA Yltfın Daftan. tZMtR Hlkmcl (,>1ink»>>. AUANA Cdal Islanbul Habeıterı: Eıtaa Akyridız, Dış Haberler KTRIM Bakı, fckonomr H s n n Ulagay. Kulıur. Cdal Üsltr, Spor Danışmanı: Abdulkadir Yucrlnao. Du/clıme Rcfik Durbaş, Bıl.mhgıum Şahia Alpay. IşSendıka^ukran ktlrnrı. V url Haterlerı Necdel »oftan. l)ı/ı Yazılar. Kertm (.alışkaı. Bursa l ^ v t u <rfaç*l»ı, # Koordınalor Ahflıtt Konılsaa, # Malı lşler Lrol brkul. # Muhasebç Bairnl V«Kr • BuıçePlanlama Sevjtı Anw • Reklam. Ayşt Tonıa. hk Yayınlar. Huiyt Akyot • ldatc Hasryin «.ıırer. Işleıme. Ondcr <>lik, Bilgı Kkm Nail laal. Bastm «• K<IXM. Cumhunyct Malbaıaük « GanKahk T A Ş Turk Oc*> Cld. 39/41 Catalo#ı MJM Isı P 246^1 vanb«l Td 512 05 05 ( » k«). Ttfcj 22246 Fu II) 516 « 7 2 % K Burolar Aakm: Zıya Gokıtp Blv lnkıtapS No !»/«. Tcl 133 II 4147. Tela: 42344 Fu (4)1)3 II 41/42» O l s t o H ZıyaBlv l3S2S.2/3.Td I1I23O.TCİEI S2359Fax (51) 13 123ı InOmlCad 1I9S No IKall.Tcl 11455011*731. Ttto. »2155. Fa» (71)32*0» TAKVİM 26 HAZİRAN 1988 Imsak: 3.26 Güneş: 5.26 öğle: 13.11 tkindi: 17.11 Akşam: 20.47 Yatsı: 22.38 Evren'i ABD'de bekkyen sorular Washington Büyükelçisi Şükrü Elekdağ, Cumhurbaşkanı Evren'in gezisiyle birlikte Türk kamuoyunu yavaş yavaş önümüzdeki dönemde Amerika'dan gelebiiecek "hasmane davranışları" önemsememeye alıştırmayı amaçlıyor. Ermeni karar tasarısı ve Kürtlere yaklaşım ABD ile ilişkilerde yeni sorunlara gebe. UFUK GÜLDEMİR WASHINGTON 1954te ilk Türk Cumhurbaşkanı olarak Amerika'yı ziyaret eden Cdal Bayar'a Amerika, tam bir "kırmızı halı" muatnelesi yapar. Gittiği her kentin altın anahtarı verilir, hatta Bayar'lar otelde değil ilk gece Beyaz Saray'da, daha sonra da resmi konukevi Blair House'da ağırlanır. Beyaz Saray'daki ilk akşam Türk ve Amerikan liderleri gül bahçesinde dolaşır, beraber muzik dinlerler. Bu ziyareti çevreleyen koujonktür ise şöyledir: Amerika tkinci Dunya Savaşı'ndaki askeri zaferinin siyasi meyvelerini henüz yemeye başlamıştır, siyasi ve ekonomik etki alanı giderek genişlemektedir. Türkiye'de ise iktidardaki devlet partisi tarihin nadir tanık olduğu bir olgunlukla seçimle yıkılmasına olanak sağlayan platformu hazırlamış, Demokrat Parti işbaşına gelmiştir. Güçlü Cumhurbaşkanı Bayar, aynı zamanda Turkiye'nin ilk sivil cumhurbaşkanıdır. ABD ziyareti ise Turkiye'nin NATO'ya üye oluşunun hemen ertesinde gerçekleşir. tki ülke ilişkilerine gölge düşiıren dış etkenler olmadığı gibi ilişkiler çok sıcaktır. Hatta o dönemde Ankara'daki ABD Büyükelçiliği'nde gorev yapmış bir diplomatın geçenlerde bize aktardığına göre bizzat buyukelçinin emir vermiş olması dolayısıyla Bayar ve Menderes aleyhine tek satır geçmez elçiliğin telgraflannda. Eğer resmı ziyaretler, iki ülke arasındaki ilişkilerin barometresiyse kuşku yok ki Bayar'ın ziyareti bu bakımdan hayli anlamlıdır. Aradan 30 yılı aşkın bir süre geçtikten sonra Cumhurbaşkanı Kenan Evren'in ABD ziyareti arifesinde Turk Amerikan ilişkileri için aynı şeyleri söylemek mümkün müdür? Evren Zor dönemde gezi Elekdağ Gelecek yıl emekli Reagan Simgesel bir kabul. Washington Büyükelçisi Şükrü Elekdağ'ın "ziyaret zamanlaması" TürkABD ilişkilerinde "yeni sinyallere" dikkati çekiyorTarihi çinilere estetik ametiyat ABD Kongresi üyelerinin Cumhurbaşkanı Evren 'e, "Kıbrıs" ve''Ermeni" konularında sorular yöneltmeleri bekleniyor. Diplomatik çevrelerde TürkAmerikan ilişkileri için "çalkantılı deniz" benzetmesi yapılıyor ve "Amaç çalkantıyı fırtınaya dönüştürmemek" deniyor. Diplomatik trafık "ciddi, sistemli". Büyükelçi Elekdağ, tecrübeli bir diplomat olarak Türk Amerikan ilişkilerinin seyri konusunda Türk kamuoyunun aldığı sinyallerden daha farklı sinyaller almaktadır. Orneğın eğer Dukakis seçilir de alınan kararlar Türk Amerikan ilişkilerine gölge düşürurse "Bir yıl önce ilişkilerimiz Cumhurbaşkanı Evren'in ABD'yi ziyareti soz konusu olacak kadar iyiydi" diyebilmek imkânı da göz önunde bulunduruluyor. Bir başka kaygı da Türk kamuoyunun yavaş yavaş Amerika'dan gelecek hasmane davranışları önemsememeye ahştırılmak istenmesi. Çünkü Büyükelçi Elekdağ'ın önümüzdeki yıl emekli olup Washington'dan aynlmasından sonıa Ermeni karar tasarısının kabul edileceğine kesin gözüyle bakılıyor. Geçen hafta PKK ile anlaşma imzalamış Kürt lideri Talabani'nin ABD Dışişleri'nce kabulü ve kabul sırasında, "üzerinde Kürt yaşayan her ülkeye aOfta bulunulranş olmasının" önceki yıllara oranla daha az tepkiyle geçıştirilmesi ve Amerikan yönetiminin verdiği izahatla yetinilmesi bir bakıma bu düşüncenin de sonucu. Her ne kadar Talabani kabulüne gösterilen tepki, Cumhurbaşkanı Kenan Evren'in Washington ziyaretini yeniden ertelemesini gerektirecek düzeyde olmadıysa da bu, özellikle Türk askeri makamlannın hiddete kapılmadığı anlamıııa gelmemeli. Orneğin Talabani'nin kabulü gerçekleştiği sırada Amerika'da olan Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramual Emin Göksan, her fırsatıa ve her seviyedeki özel sohbet sırasında tepkisini saklamadı. Aynca Türkiye'den gelen iki resmi şahıs da bu çerçevede "izltnimJer edindi." LONDRA (AA) British Mnseum 'da bulunan paha biçilmez değerdeki tznik çinisinden yapümış tarihi eserlerin onanmma başlandı. Son derece zengin tznik çinisi koleksiyonuna sahıp müzelerden biri olan British Museum 'da çeşitli nedenlerle kınlmış veya parçalanmış 450 parça eserin onarımı / > yoğun çaba harcamyor. British Museum'un onarım atelyesi ustalanndan Loretta Hogan, parçalanmış tznik çinilerinin bir araya getirilmesinde ilk kez yeni bir yapıstırma tekniği uyguladıklarını söyledi. CUMHURBAŞKANI CELAL BAYARTN ABD GEZİSİIVDEN FOTOGRAFLAR (1954) Antika kaçakçılığı NEW YORK (AA) tstanbul Atatürk Havaalanı 'nda geçen hafta sonu ihbar sonucu yakalanan heykelin New York'taki bir antika galerisine pazarlandığı belirlendi. "Kısmet Tannçast Tykhe"nin bassız 1.75 ctn yükseliğindeki mermer heykelinin Kapahçarşı esnafmdan "Küçiik Fuat" adıyla tanman ve hakkmda gıyabi tutuklama kararı bulunan Fuat Aydıner tarafından yurtdısına kaçınlmak istendiği saptandı. Aydıner'in tarihte ' Pamphilya" olarak adlandınlan, Antalya yöresinden kaçak kazılarda çıkanlan, normal insan boyunda, bir grup Roma dönemi mermer heykeli satın aldığı ve bunlardan baularını daha önce yine havayoluyla, Münih 'teki iş orlağı Fuat Üzülmez'e gönderdiği belgelendi. Cumhurbaşkant Celal Bayar ve eş. New York Belediye Başkanı tarafından karşılamrken. Dr, Baykam,beyin ameliyutı geçirdi Haber Merkezi CHP eski milletvekili ve grup başkanvekillerinden Dr. Suphi Baykam, beyin ameliyatı geçirdi. Bir süre önce beyin kanaması geçıren Baykam'a acil müdahale Cerrahpaşa Tıp Fakultesi Nöroşirürji bölümunde yapıldı. Doktortar, Baykam 'm sağlık durumunun iyiye gittiğinî belirtiyorlar. CelaJ Bayar VVastiıngıon oa A212 mısafırler hoşgelüınız afışleny.c r,u.v r.ıştı New York'ta Cumhurbaşkanı Bayar ve eşı onuruna Waldorf Astoria Otelı'nde verilen öğle yemeğı Evren, ABD'ye ne üs müzakeresine, ne daha fazla ihracat olanağı aramaya, ne de Kürt sorunu konusunda çıkış yapmaya geliyor. Belki bunlan yapacak, ama gelişı tamamen sembolik. Tıpkı, Yunan hükümetinin çok arzu etmesine karşın Cumhurbaşkanı Sartzetakis'in ABD'ye davet edilmeden Reagan yönecimınin suresinin sona ermesi kadar sembolik. Sembolik, çünku gerçeklerı değiştirmeyecek: Yakın bir gelecekte ne 10/7 oranı kalkacak, ne de Ermeni karar tasarısı ebediyen gömülduğu yerde kalacak. "Peki bu ziyaret vakitli m i ? " sorusu, yukarıda yanıtı aranan, "Bu ziyarel gerekli m i ? " sorusu kadar konsensüs yanıtlar getirmiyor. Washington'daki Türk Büyükelçiliği geçen yıl bu ziyaretin yapılmaması için elinden geleni yapmıştı, şimdi de yapılması için elinden geleni vapıvor. İki ülke arasındaki ilişkileri yakından takip eden herkes, "Buyükelçi Şükrü Elekdağ olmasaydı Türk Amerikan ilişkileri bugün daha farklı bir yerde olurdu" cumlesinde bırleşiyor. Gerçekten de ABD'nin Türkiye'de büyük tepki uyandırabilecek ve Amerikan aleyhtarı kasırgalar estirebilecek birçok girişimini, Büyükelçi Elekdağ engellemeyi başardı. Hatta VVashington'da "Türkiye kızacak diye degil, Buyükelçi Elekdağ bize rahat vermez" düşüncesinin bölgeyle ılgili siyasi kararlarda dahi etkili olduğu söylenir. Biıytıkelçı Elekdağ, bu ununun Türk menfaatlerini titizlikle, inatla ve dirayetle korumasına olduğu kadar üslubunun zaman zaman Amerikan yönetiminin yakınmalarına yol açacak kadar sert ve doğrudan olmasına da borçlu. Kendisınden önceki Türk büyükelçilerinin görmezlikten geldiği birçok olaya Elekdağ dönemınde "sorun" olarak yaklaşıldı. tki ülkeyi ilgilendiren sorunlara ilişkin merkeze tavsiyeleri de öteden beri şahinvaridir." Çalkantılı ilişki Diplomatik çevreler bu soru ile karşılaştığında, ziyaret arifesinde iki ülke arasındaki ilişkileri bir benzetme ile yanıtlıyor: "TürkAmerikan ilişkileri, çalkantılı bir denizin olabilecegi kadar durgundur. Bu deniz dumdüz olamaz, maksat çalkanti)i fırtınaya dönüştürmemek." TürkAmerikan ilişkileri gerçekten de bir sureden beri VVashington'da "busiaesslike"" sözcüğu ile anlatılan, "ciddi, sistemli" diye çevrilebilecek bir yörungede seyrediyor. Bu ciddiyete, Türkiye' nin, BayarMenderes döneminin aksine Amerika'ya duygusalhktan öte kuşkulu rezervlerle yaklaşması da dahil. tlişkiler 30 yıl öncesine oranla özellikle Türkiye açısından daha profesyonel. Amerika'ya bir " d e v l e t m i ş " gibi değil de "şirketraiş" gibi yaklaşma politikası meyve vermeye başladı bile. Eskiden konuk devlet adamını 41 pare top ile karşılarlardı. Şimdı tekstil kotasım yükselterek karşılıyorlar. ö t e yandan Amerikan yardunının miktan duştu, ama kalitesi yükseldi. ABD yönetimi, geçen yıllarda Türkiye için istediği 1 milyar dolara yakın yardımı daha düşük, ama gerçekçi bir miktarda istemeye başlayarak Turk kamuoyunun her yıl "yardımın yana yine kesildi" bombardımanına uğ ramasını önlemeyi hedefledi ve aradaki açığı başka kanallardan kapatmaya çalıştı. Buna karşılık Türkiye ve Yunanistan'a yapılan yardıma uygulanmakta olan 10/7 oranını ABD yönetiminin gizli gizli onayladığı fikrine Türkiye kendisini artık alıştırdı. Türkiye'yi Ermeni soykınmı ile suçlayan karar tasarısı mağlup edildi. Yani deniz dalgalı, ama fırtınalı değil. Dalgalı, çünkü Amerika, Turkıye aleyhtarı tum mihrakları bunyesinde barındırıyor. Fırtınalı değil, çünkü büyük trajediler yaşanmasına meydan verilmeden devreye giriliyor. Kiırtlerin istegi Kürt lideri Talabani'nin kabulünden sızan bilgiler şöyle özetlenebilir: Kürtler 50 bin kişilik bir ordu kurmak istiyor ve Amerika'dan askeri yardını arayışındalar. Ancak Amerika, dostu Irak'ı arkadan vurmak anlamına gelecek bu isteğe soğuk bakıyor. Talabani her ne kadar ABD Dışişleri ile görüşmesinde, "üzcrinde Kürt bulunan her yere" değinildiğini söylüyorsa da Talabani'nin Türkiye aleyhtarı tutumunun cesaretlendirilmesi söz konusu değil. Talabani anlatmış, Amerikan makamları dinlemiş. Görüşmenin muzakereye dönüşmesinden kaçınılrruş. Kerkük konusuna değinilmiş, ancak "derinlemesine" değil. Bu konuda verilen güvence şöyle: "Türkiye aleyhlan en ufak bir cümle veya imaya meydan verilmemiştir." "Kürt sorunu çozülmez bir soruo degildir. ama bu, Turkiye'nin toprak butunlugunun aleyhine olamaz." ABD Dışışleri'nin verdiği izahat her ne kadar Türk diplomatik çevrelerini tatmin etmiş gözükuyorsa da Cumhurbaşkanı Evren'in "Genei olarak Kürt sonınunun yaratüğı istikrarsızlıga ve bunun Amerika'nın da menfaalleri aleyhine olduğuna deginmesi" bekleniyor. Amerikan kanadının da bu doğrultuda hazırlığı var; Cumhurbaşkam'ıun bunu ve Er' meni konusunu açacağım hesaplıyorlar. Doğu Anadolu 8aüandı VAN (AA) Van ve Bitlis yöresinde dün akşam saatlerinde orta şiddetli bir deprem meydana geldi. Paniğe neden olan depremde can ve mal kaybı olmadığı bildirildi. Van ve Bitlis'in ilçeleriyle köylerinde saat 19.15 sıralannda hissedilen deprem, 34 saniye sürdü. Depremin merkez üssünün Türkiye sınınna yakın Kuzey tran kesimi olduğu açıklandı. Richter ölçeğine göre 45 şiddetinde olan deprem sırasında yurttaşlann paniğe kapılarak sokaklara döküldüğü gözlendi. Farklı sinyal Turk Amerikan ilişkileri geçen sene de ciddi ve profesyonel bir mecradaydı, ama seyahatin iptaline yol açan gerekçeler orta yerde durüyor. Cumhurbaşkanı Evren'e bizzat rapor hazırlayacak kadar bu ziyareti arzuladığına göre demek ki Sembolik ziyaret tşte Cumhurbaşkanı Kenan Evren'in ABD'yi ziyareti sembolik olarak bu atmosferi yansıtıyor. Ântonio'nun kızlarmı ağlataıı ıııasal Stilist Antonio Lopez'in rengârenk masal dünyası bir polaroid kamera fotoğrafı gibi dondu kaldı. "Antonio'nun kızları" ise kitaplarda dergilerde, afişlerde artık eski bir masalı anlatacak... NECLÂ SEYHUN Antonio Lopez ölmüş. Günümüzün en büyük, en unlü moda desinatörü. Yeni modanın, yeni stilin simgesi Antonio Lopez!.. Öylesine canlı, öylesine günü 48 . saat yaşayan biri. Çevresinde maııkenler, yıldızlar, modacılar.. Cıvıl cıvıl. Yerinde kocaman bir boşluk şimdi. Onun gibi bir sanatçı yok şu anda. Onun yerine koyacak ya da kaldığı yerden alıp göturecek işi. Porto Ricolu Antonio Lopez günümuz modasının bir simgesi olarak geçecek moda tarihine. Bir zamanların unutulmaz isimleri Paul İribe gibi, George Lepape gibi, Erte gibi, Gruau gibi... Son ikisi hayatta. Erte, asra yaklaşan yasamında hâlâ o 1900'lu yılların özlemini getiriyor dile. 40'h 50'li yılların tanrısı. Gruau'nun desenleri ise gene susluyor dergileri, afişleri gene yer alıyor metrolarda caddelerde, ama... Ama bu dönem onların dönemi değil. Günumüz modası Antonio ile ölümsüzleşiyor. 70'li 80'li yıllar onun çizgilerinde dile geliyor. Moda tarihine de öyle geçecek. Bu son yirmi yılı onun çizgilerinde bulacak gelecek kuşaklar. Antonio'nun Paris'e gelişi 70'li yıllardan önce. Birçok genç sanatçı gibi onun da gozu modanın başkentinde. Gündüzleri Flore, La Coupole gibi kahvelerde bitmez tükenmez sohbetler, geceleri kulupten kulube dolanmalar. Şampanyalar, çiçekler... Çevresinde Sigara içenlerin bebekleri küçiik ANKARA (AA) Sigara tiryakisi babalann bebeklerinin "küçük" doğduğu belirlendi. Danimarka 'da yapılan ve Ankara Eczacı Odası Büiteni'nde yayımlanan araştırmaya gore günde ortalama bir paket sigara içen babalann çocuklan yaklaşık 120 gram eksik ağırlıkta doğuyor. Normal sure sonunda doğum yapan 500 kadınla görüşulerek yapılan araştırmada, kendileri sigara içmeseler dahi, kocaları veya diğer ev sakinleri sigara içen hamile kadtnlann bebeklerinin, sigara içilmeyen evlerde doğan çocuklara göre daha duşük ağırlıkta olduğu belirlendi. Evren'e sürpriz ABD'nin Cumhurbaşkanı Kenan Evren'e surprizi ise bazı Turk şirketlerinin Pakistan'a inverter satmasının önlenememiş olması konusunda. Uranyum zenginleştirme işleminde kullanılan inverter adlı aygıtın satışının durdurulması için ABD uzun süreden beri baskı yapıyor. Bunun yam sıra Cumhurbaşkanı Evren, Kıbrıs konusunda da yoklanacak. Amerikahlar Evren'e soracak: "Denklaş'ın size iki kesimli ama serbesl dolaşımlı bir paylaşmaya gidildiğini hissettiğini anlatan, asker çekilraesi konusunda uluslararası kampanyadan yakınan ve inanmadığı bir çozume zorlanması halinde istifa edecegini vurgulayan bir rdesajı olduğu dogru mu?" Kongre üyeleri de Cumhurbaşkanı'na Kıbrıs ve Davos'u soracak. Orneğin Broomfidd mutlaka Kıbrıs, Tony Coelbo da mutlaka Ermeni sorunu konusunda soru yöneltecek. "Asıl diplomatlığını KKTC ziyarelinde goreceğiz" denilen Dışişleri Bakanı Mesut Yılmaz ise Dışişleri Bakanı olarak ilk kez geleceği VVashington'da şahsına ve düşüncelerine dönük merakları tatmin edecek. Ancak Cumhurbaşkanı Evren'in seyahatinde en fazla caba belki de onu, burada kullanılan deyimle, "perdetaneye" harcanacak. Bu perdelemenın, Tıziki saldından ziyade, sorulara karşı olduğu anlaşılıyor. Türk Federasyonu Kongresi ISERLOHN (AA) Federal Almanya'daki Türk Federasyonu'nun 11. Büyük Kongresi tserlohn'da başladı. Kongre dolayısıyla Alman polisi, tserlohn'un bütun giriş çıkışlarmda dün sıkı aramalar yaptı ve güvenlik önlemlerini arttırdı. Kapatılan MHP'nin Cenet Başkanı Alpaslan Türkeş, geleceği bildirilmesıne karşın, fserlohn'daki toplantıya katılmadı. Antonio Lopez'in yaşamı olauanustu renklı ve hareketıı çızgılerle doluydu bir yığın yıldız ve manken namzedi, elinde bir Polaroid makine. Durmadan resim çektiği donemler. Sonraları: " O kadar güzel günler geçiriyorduk ki o anları ölümsüzleştirmek için Polaroid bir tıarika!.." diye anlatacaktı. Aslında Antonio fotoğraftan değil, canlı modelden çalışıyordu. Kimi çizse une kavuştururdu. Onun tarafından model olarak seçilmek inanılmaz bir şanstı. Antonio Lopez, resimlerinde hiç yanılmazdı. Mankenlere poz vermesini, ellerini zarıf bir şekilde kullanrrıayı, gülmeyı, makyaj yapmayı Oğretirdi. Kimler yoktu ki çevresinde? Onun une kavuşturduğu. Pal Cleveland, Grace Jones, Tina Chovt, Jessica Lange, Jerry Hall.. Çalısmaları çoeu ke7 çılpınca bir oyun havası içinde geçerdi. Örneğin Fat Cleveland ve Jerry Hall, M. Monroe ve Jane Russell gibi giyinip onların plakları e^liğinde dans ederek poz verirlerdi Antonio'ya. Antonio zevkten dört koşe, onları fırçası ile ölumsuzleştirirdi. Devamlı yenilerdi kendisini. Onu taklit etmeye cabalayan yüzlerce desinatör vardı. Ama ona ulaşabilmek ne mümkun! Son olarak Binbir Gece Masallannı resimlemişti. İnanılmaz bir başarıyla.. Kendı yaşantısı da bir masal gibiydi zaten. Ama olüm, birden kesiverdi bu masalı. Gerçeklerle masallar ne denli birbirine benzeseler de aslında bir uçurum var arada. Masalların sonu her zaman tal lıya bağlanıyor, yaşamlarınsa her ?aman acıva Mersin festivali MERStN (Cumhuriyet Güney tlleri Bürosu) Mersin festival ve fuarı ile ılgili hazırlıklara başlandı. Bu yıl onbeşincisi yapılacak uluslararası festivale 13 yabancı ülkenin çağrıldığı bildirildi. 15 eylül 5 ekim tarihleri arasında yapılacak festivaiin müzık ağırlıklı olacağını belirtildi. Arfık klasik bir masal tadına varan "Antonio'nun kızları