Katalog

1 MA YIS 1988 HABERLER CUMHURİYET/13 Avrupa ülkeleri 1 Mayısı kutlamaya hazır Gösterilere bakanlarda katılıyor Stockholm'de yapılacak en büyük gösteriyi Sosyal Demokrat İşçi Partisi ile tşçi Sendikaları Konfederasyonu birlikte düzenliyor. YAVUZ BAYDAR STOCKHOLM 1 Mayıs tşçi Bayramı Isveç'te her yıl olduğu gibi yine siyasi parti ve örgutler tarafından düzenlenen çeşitli toplantı ve gösterilerle kutlanacak. Stockholm'de yapılacak en büyük gösteri, tsveç Sosyal Demokrat tşçi Partisi (SAP) ile tşçi Sendikalan Konfederasyonu (LO) tarafmdan gerçekleştirilecek. Bu iki örgute bağlı ve bağımsız birçok derneğin katılımıyla yapılacak olan gösteri, TSt 14.30'da Humlegarden parkında bir toplantıyla başlayacak ve LO merkezinin bulunduğu Norra Bantorget alanında Başbakan ve SAP Genel Başkanı Ingvar Carisson'un 16.00'da konuşmasıyla son bulacak. Sosyal Demokratlar, 1 Mayıs nedeniyle kent içinde çeşiüi yürüyüşler duzenleyerek eski sosyal demokrat liderlerden Per Albin Hannsson. Hjalmar Branting, Tage Erlander ve Olof Palme'yı mezarlan başında anacaklar. tsveç Komünist Partisi'nin (VPK) gösterisi, TSt 13.00'te Mariatorget alanında başlayacak, kent merkezinde yapılacak bir yürüyüşün ardından saat 15.OO'te Kungstradgarden alanında konuşmalarla sona erecek. Havanın iyi olması durumunda, SAPLO gösterisine 4050 bin, VPK gösterisine ise 1015 bin kişinin katılması bekleniyor. Sol kanatta yer alan diğer örgütler de çeşitli gösterüer düzenlemiş bulunuyor. Stalinist eğilimli Komünist Partisi APK, 12.0014.00 arasında Odenplan alanında, Troçkist eğilimli Sosyalist Parti SP 12.3O"da Medborgarplatsen alanında, AnarkoSendikalistler 12.00'de Sergelarkaden'de, Arnavutluk çizgisindeki KPML 13.00'te Vasa Parkı'nda ve Maoist eğilimli uluslararası devrimci hareket 16.00'da Sergelst Torg'da 1 Mayıs'ı kutlayacaklar. SAP ve LO'nun yöneticileri tsvec/in çeşitli kentlerinde yapılacak 1 Mayıs gösterilerıne konuşmacı olarak katılıyor. SAP'nin bu yılki 1 Mayıs sloganı, "Dayanışmaya evet, ırkçılıga hayır." Yabancı düşmanı eğilimiyle son zamanlarda dikkatleri ustune çeken güney tsveç/in Sjoebo kasabasında düzenlenen 1 Mayıs toplantısına tsveç Dışişleri Müsteşarı Pieıre Schori konuşmacı olarak katılacak. tsveç Dışişleri Bakanı Sten Andersson, Malmö ve Lund'da, Lo lideri Stig Malm Göteborg'da, Maliye Bakanı Kjell Olof Feldt Motala'da, Adalet Bakanı Anna Greta Leijon BorlaengeUe, Lo tkinci Başkanı Rune Molin Vaesteras'ta 'banş', 'silahsızlanma', 'çevre konınması' ve 'herkese iş' gibi konulan içeren konuşmalar yapacaklar. İSVEÇ I Kızıl balolar Belçika'da 1 Mayıs, bayram ve şölen niteliğini koruyor. Özellikle militan örgutler tarafından düzenlenen geceler, yarı siyasi yarı eğlence kızıl balolara dönüşüyor. Bu balolarm bir özelliği de yabancı işçilerden sol eğilimli olanların eğlenmeye fırsat bulması. HADİ ULUENGİN BRÜKSEL Batı Avfupa'nın butün çoğulcu ve demokratik ülkelerinde olduğu gibi, Belçika'da da 1 Mayıs "işçi ve çalışma bayraraı" olarak kutlanıyor. Gün "işçi ve çalışma bayramı" sıfatıyla resmi tatil oluşturuyor. Yıne bütün bu ülkelerde olduğu gibi, 1 Mayıs yalnız sol parti ve kuruluşların tekelindeki bir bayram olarak algılanmıyor, Sosyal Hıristiyan ve Liberal Parti gibi siyasi yelpazenin merkez ve sağ eğilimlerinde yer alan kuruluşlar da, "işçi ve çalışma bayramı" dolayısıyla küçuk çaplı torenler duzenleyerek mesajlar yayımlıyor ve çalışma hayatına ilişkin goruşlerini kamuoyuna duyuruyorlar. madığı gibi, genelde, militan bir coşkudan da yoksun. Yürüyüşlerin bitiminde Sosyalist Parti'nin liderleri tarafından yapılan konuşmalar ise iç politikaya ilişkin manifestolar oluşturuyor. Diğer bir deyişle, BSP, 1 Mayıs'ta, yıllık programını guncelleştiriyor. Sosyalist eğilimli FGTB, sosyal Hıristiyan egiUiTıli CSC sendikalan da bazen ortak, bazen de ayn ayrı yürüyuş ve toplantılar düzenliyorlar. Bu eylemler BSP'nin kutlama torenlerinden biraz daha kitlesel olsa bile, onlarda da fazla bir katılım gerçekleşmıyor. Sendika liderleri, 1 Mayıs'ta ekonomik talepleri içeren programlarını yinelıyorlar. Artık Belçika'da "mikroskobik" BELÇİKA bir görünüm alan Komünist Partisi'nin gösteri ve yürüyüşlerine de katılım çok az bir sayıvla gerçekleşiyor. Sovyet yanlısı bir politika izleyen bu parti, o yıl Moskova'nın "banş politikasına" koşut bir sloganı 1 Mayıs'ın temel öğesi olarak işliyor. 68 Mayısı'ndan sonra taraftar sayısı artan, ancak şimdi tamamen marjınal duruma gelen diğer aşırı sol kuruluşlann 1 Mayıs gösterileri ise hemen hemen ötekilerıne eşit bir sayıyla gerçekleşiyor. Bu ters orantının nedeni de, söz konusu örgütlerin hâlâ militan kadrolardan oluşması, BSP ve sendıkalann ise kitle kurumları olmasından kaynaklanıyor. Belçika'da 1 Mayıs, bayram ve şölen niteliğini de koruyor. özellikle militan örgutler tarafından düzenlenen geceler, "yan siyasi yan eğlence", "kızıl balolara" dönüşuyor. Bu baloların diğer bir özelliği de yabancı işçilerden sol eğilimli olanların buralarda eğlenmeye fırsat bulması. PAZAR GEZMESİ GİBİ Stockholm'de geçen yıl yapılan 1 Mayıs kuüamalarında Mao ve Manc'ın resimleri yan yana FRANSA Seçimle gelen kritik 1 Mayıs Seçimin sakin koşullarda geçmesi amacıyla başlangıçta 1 Mayıs gösterisi düzenlememeyi uygun gören Sosyalist Parti'ye yakın sendikalar, Le Pen'ci gösteri hazırhklan üzerine provokasyon olduğunu öne sürerek antifaşist bir gösteri kararı aldı. SABETAY VAROL PARİS Cumhurbaşkanlığı seçiminin iki turu arasına rastlayan bu yü>: 1 Mayıs'ın geçen yıllardan çok farklı bir atmosferde geçeceği gözlemleniyor. Seçimin ilk turunda yuzde 14.38 oy alarak büyük başan gösteren Jean Marie le Vttfin aşın sağ Ulusal Cephe Partisi, her yıl 8 mayısta yaptığı "Jeanne d'Arc" bayramının tarihini bu yıl 1 mayısa İcaydırdı. Le Pen, bu tarih değişikliğine gerekçe olarak, gerek 8 mayısın seçimin ikinci turuna denk gelmesini, gerekse 'seçmenkri arasında Fransız Komünist Parlisi'nden daha fazla işçi bulunmasını' gösterdi. Seçimin sakin koşullarda geçmesi amacıyla, başlangıçta 1 Mayıs gösterisi düzenlememeyi uygun gören Sosyalist Parti'ye yakın sendikalar, Le Pen'ci gbsteri hazırlıkları üzerine provokasyon olduğunu öne sürerek antifaşist bir gösteri kararı aldı. Tum sendikal ve kitlesel kuruluşlann bir arada ytırümesi için yapılan çağnya ise, Komünist Partiye yakın konfederasyon CGT olumsuz yanıt verdi. CGT (Genel tşçi Konfederasvonu) her yıl olduğu gibi Republique meydanından Bastille meydanına kadar yürüyecek. Başbakan Jacques Chirac'ı destekle>ren Cumhuriyetçı Parti Genel Sekreteri ve Kühur Bakanı François Leotard, "Jeanne d'Arc bayramında ttalyan ve tspanyol NeoFaşistlerinin üniformalarıyla TV kameraları önünde boy göstermesi, seçimde hezimete uğramamız için yeterli olur. Bu gösteriyi hazırlayanlar sorumluluklarını bilsin" şeklinde actklama yaptı. Jeanne d'Arc, 15. yüzyıl başlannda lngiliz işgali altında bulunan Fransa'yı bayrağı altında birleştiren köylu bir genç kız. Normandiya'daki Rouen kentinde yakılan Jeanne d'Arc daha sonra Katolik kilisesince azize katına yükseltilmişti. Fransız ulusal değerlerjni körükleme amacıyla, Jean Marie le Pen, birkaç yıl önce 8 mayısı Jeanne d'Arc bayramı ilan etmişti. Jeanne d'Arc bayramını bu yıl eraek bayramı olarak kutlama kararı veren aşın sağcüar, sabah opera yakımndaki Saint Augustin kilisesindeki ayine katıldıktan sonra, Pyramides meydanındaki Jeanne d'Arc anıtının etrafında toplanacak, kafile daha sonra Louvre saraymın batısındaki Tuileries bahçelerıne doğru yurüyecek. Le Pen1 in burada ıkınci tur için seçmenlerine talimat vereeeği ifade ediliyor. Talimatın, Chirac'a oy verme yönünde mi, yoksa sandık başına gitmeme yönunde mi olacağı henüz bilınmiyor. Fakat Belçika'da 1 Mayıs asıl sol orgüüer ve sendikalar tarafından kutlanıyor. Genellikle yurüyüşler açık hava ve salon toplantıları ve şölenler biçiminde düzenlenen bu kutlama törenlerıne, son yıllardaki katılım giderek azalıyor. Dünya genelinde esen "sağcı riizgârlann" dışında, bunun Belçika'daki temel nedenini, hem güçlu Sosyalist Parti ve sendikaların artık "militan ruhtan" arınarak "kurumsallaşmasa" hem de Komünist Parti ve diğer aşırı sol grupların büyuk güç kaybederek tümüyle marjinalleşmesı oluşturuyor. Yetmiş yıldan beri koalisyon hukumetlerine katılan ve şu anda ulkenin en guçlu partisi durumundaki Belçika Sosyalist Partisi'nin düzenlediği 1 Mayıs törenleri, folklorik bir gösteri havası "aşıyor. Ülkenin belli başlı kentlerinde bando, mızıka ve "majorel luzlar" eşliğinde yapılan kısa yürüyuşlere, BSP'nın "agır toplan" ve "sosyalist bürokraüar" katılıyor. Yani bu yurüyüşler kitlesel bir boyut taşı İNGİLTERE 98 yü önceki tartışma, kutlamayı geciktiriyor EDİP EMtL ÖYMEN LONDRA tngiltere'de 1 Mayıs gunu, işçi bayramı olarak kutlanmıyor. tkinci Enternasyonal, 1890 yılının 1 Mayısı'nda Batı Avrupa'da genel gre\e gidilmesi çağrısı yaptığı halde tngiltere'de buna uyulmamış ve mayısın ilk pazar günu, işçilerarası dayanışma gunu olarak seçilmişti. 1890'da mayısın ilk pazarı ise 4'une rastlıyordu. O tarihten itibaren devrimci sosyalist ve anarşistler her şeye rağmen 1 Mayıs'ı tşçi Bayramı olarak kendilerince kutlarken, ıhmlı sosyalist VÎ sendikacılar da 1 Mayıs'tan sonraki ilk pazar gunünu tercih etmeyi sürdürduler. Ancak lngütere'de 1 Mayıs'ı izleyen ilk pazartesinin resmi tatil ilanı ancak 1978'de gerçekleşti. Bu yıl bu ilk pazartesi, 1 Mayıs'ın hemen ertesi gününe rastlıyor. Adına da sadece "Banka Tatili" deniyor. Bankalar bir öncekı cuma gunu 15.30'dan salı sabahı 09.30'a kadar kapalı kalıyor. Banka tatilinin oncusü, bir ara tşçi Partisi Genel Başkanlığı da yapan Michael Foot'du. 1976 yılında Avam Kamarası'na bu konuda önerge veren Foot, İşçi Partisi iktidarında Çalışma Bakanı'ydı. Aradan geçen 10 yıl içindeyse özellikle son yıllarda, mayıs başındaki bu banka tatilinin Moskova'daki 1 Mayıs gösterilerini çağrıştırdığını iddia eden Muhafazakâr Partili bazı lordlar, bugün yerine 10 mayıs gününün Chorchill günü olarak belirlenmesini istediler. Ancak hükumet bu konuda bir girişimde bulunmuş değil. Yapılan tartışmalarda İşçi Partili bir lord, "Dünyada sanayi devrimini ilk gercekleştiren bu ulke, 1 Mayıs'ı işçi günu olarak en son belirleyen ülkedir, ki o gıin 1 Mayıs'a bile rastlamaz" diyerek, bu konuda ıngılızlerın Avrupa'ya bakışta ne kadar "kendilcrine özgü" olduklannı bir kez daha vurguladı. F.ALMANYA Bu yıl da 700'un uzerinde merkezde kutlanacak 1 Mayıs tşçi Bayramı'na, çeşitli Türk politik gruplannın da katılması bekleniyor. 1 Mayıshn müdavimi Türkler KJBRIS Kuzeyve Güney'deki benzerükler tZZET RI2A YALIN LEFKOŞA Kıbrıs'ta 1940'larda kutlanmaya başlanan işçi bayramı, bu yıl da iki ayn kesimde, Türk ve Rum kesimlerinde kutlanıyor. 1940'larda Turklerle Rumların birlikte kutladıkları 1 Mayıs, 1958'lerden 1963'lere dek ayn ayrı kutlanmaya başlandı. 1963 yılından 1977lere kadar ise, Türk kesimlerinde, yalnızca mesajlarla kutlanılmasıyla yetinildi. Çalışma bakanlarının yayımladığı mesajlardı bunlar. Böylesine uzun bir aradan sonra Devrimci tşçi Sendikaları Federasyonu (Devtş), 1 Mayıs'ı, bir salon toplantısıyla yeniden gündeme getirdi. 1978'den itibaren bugüne dek 1 Mayıs'ın, yuruyüş ve mitinglerle kutlanması gelenekleşti. Güney Kıbns'ta solcu işçi sendikası PEO'nun, yürüyuş ve mitingle kutladığı 1 Mayıs'ı, PEO'dan sonra kurulan sağcı SEK salonlarda sürdürüyor. Devtş, PEO gibi "World Federation of Trade Union"a (Dünya tşçi Sendikalan Federasyonu) bağlı. Kıbns Türk îşçi Sendikalan Federasyonu Türksen ise, sağcı Rum SEK işçi federasyonu gibi ICFTU1 ya (International Confederation of Free Trade Union = Uluslararası Hür İşçi Sendikaları Konfederasyonu) üye... Sol Devlş Sendikası ik Rum PEO'nun 1 Mayıs işçi bayrammı kutlamalarındaki yöntem aytu. Türksen ile SEK'in kutıamalan da benzerlik gosteriyor. 1 Mayıs, KKTC'de 1975'ten beri işçi ve bahar bayramı olarak yasayla tatıl olarak kabul edilmiş. Bu yöndeki yasa, Atılımcı Halk Partisi Başkanlar Kurulu uyesi tsmet Kotak'ın Çalışma Bakanlığı doneminde çıkarılnuş. Devtş, bu yıl da 1 Mayıs'ı, iş^i bayramı olarak Lefkoşa'da düzenleyeceği yüruyuş ve mitingle kutlayacak. Dun akşam da bu bayramı Bekir Yıldız'ın yapıtından senaryolaştırılan "Çark" filminin gösterimiyle kutlamaya başladı. Film gösterisine, Kuzey Kıbns'a gelen Bekir Yıldız da katıldı. Bugun de Lefkoşa'da Ataturk Meydanı'na doğru duzenlenecek yürüyuşten sonra bir miting duzenlenecek. Mitingte Devtş ,Başkanı Hasan Sanca konuşacak. Rum Solcu İşçi Sendikası PEOnun Lefkoşa'da duzenleyeceği yüruyuş ve miting, Lefkoşa'nın Rum kesimindeki Eleftheria (Özgurlük) meydamnda olacak. Bayramı bu yıl da Federal Almanya'nın 700'ü aşkın merkezinde kutlanacak. Çeşitli Türk politik gruplannın ve sendika üyesi Türk işçilerinin de kutlamalara katılması bekleniyor. Alman Sendikalar Birliği, (EKîB) tarafından verilen bilgiye göre 1 Mayıs bu yıl geçen yıla göre daha çok sayıda merkezde bir araya gelecek ve sayılannın milyonu aşması beklenen kitlelerce kutlanacak. DGB önderliğinde düzenlenen kutlamalarda, sendikacılar ve Sosyal Demokrat Pani (SPD) millene'killeri işçilere seslenecekler. Haftalık çalışma saatinde indirime gidilmesi yönunde taleplerın ağırbk kazanacağı anlaşılan bu yılki kutlamalarda, işçilere de soz verilecek. 1 Mayıs kutlamalannın en kalabalık olanının DGB Başkanı Ernst Breit'in konuşacağı Maınz toplantısı olması bekleniyor. 1 Mayıs kutlamalarında Alman ve yabancı işçiler folklor gösterileri de yapacaklar. Her yıl olduğu gibi, bu yıl da F. Almanya'dakı Türk politik hareketlerinin 1 Mavıs kutlamalarına aktif biçimde katılmaları bekleniyor. Aynca çalıştıkları işyerlerinde işçi temsilciliğine seçilen Türklerle kalabalık bir Turk işçi kitlesinin de 1 Mayıs kuılamalanna katılacağı sanılı\or. ENİS BERBEROĞLU BONN 1 Mayıs tşçi KARANFİUER VE CUNHAL Portekız in başkenü Lizbon'da geçen yıl yapılan 1 Mayıs törenlennde bir ışçı, Komünist Parti lideri Alvaro Cunhal'e kırmızı Karan.,, lerden oluşan bir buket veriyor Karanfil , Portekız'de demokrasiye geçişı sağlayan 1974 devnminin sembolüydu (Fotoğraf Cumhuriyet Arşiv) 1 MAYIS KUTLU OLSUN 1 Mayıs işçi sımfının Birlik, Dayanışma ve Mücadele günü işçi sınıfımıza ve emekçi halkımıza kutlu olsun. Mustafa Çavdar Mehmet Çapar Petrolİş Otomobilİş Yönetim Sekreteri Genel Başkan Yar. M. AH Evcit Sabri Topçu BANKS Genel TÜMTİS Genel Mali Sekreteri Teşkilatlanma Sekreteri. Aziz Çelik Ülkü Oğuzer Kristalİş Kristalİş ve Eğitim Müd. Otomobilİş avukatı. Hacer Tuna Ergin Cinmen Petrolİş avukatı Avukat 1 MAYIS KUTLU OLSUN 1 Mayıs, işçi sımfının birlik, dayanışma ve mücadele günü tüm üyelerimize ve işçi sınıfımıza kutlu Olsun. AVUSTURYA Türkiyedeki 1 Mayıs yasağı tartışılıyor larını protesto etti. Yurtdışındaki politik mültecilerin yurda dönüşü konusunda kurulan koordinasyon VİYANA Avusturya Sendikalar Konfederasyonu ÖGB ile • komıtesi hakkında bilgi verdikten sonra mültecilerin mutlaka yurda Avusturya Sosyalist Partisi'nin ordoneceklerıni belirten Erdem, Avtaklaşa duzenlediğı ve DlSK'e bağrupa'daki demokratik örgut ve lı Maden İş Sendikası'nın eski gepartilerden bu konuda destek nel sekreteri Halil Erdem'in konuk istedi. olarak katıldığı basın toplantısınSosyalist Parti adına konuşan da Turkiye*deki sendikal haklar ve Linz Milletvekili NValtraud ise ni1 Mayıs uzerindeki yasak tartışıldı. san başında Türkiye'ye yaptığı ziÖGB adına Dışilişkiler Sekreteri yaret ile ilgili izlenımlerini aktaraKariHeinz Nachtnebel ve Sosyarak Turkiye'de hükümetin ıddialalist Parti'nin dışilişkilerden sorumrının aksine Avrupa standartlarılu milletvekili NValtraud Horwalhna u^gun bir demokrasiden söz ın katıldığı basın toplanüsının açış edileme>eceğini dile getirdi. konuşmasını Halit Erdem yaptı. Yakında başlaması beklenen Erdem, konuşmasında Türkiye'deTBKP yöneticileri Kutlu ve Sarkı son polıtık gelişmeleri ozetledikgın'ın davasını da gözlemci olarak ten sonra sendikalar uzerinde yaizleyeceklerinı belirten Waltraud, sakların surduğunu ve sendikalabu davanın Turkiye'de demokrasirın 1 Mayıs'ı özgurce kutlamasının nin varlığı açısından anahtar rol halen yasak olduğunu hatırlatarak ovnayacağını da sozlerine ekledi. hukumetin antidemokratik baskı KRİSTALİŞ Sendikası MEHMET tNHAN 1 MAYIS KUTLU OLSUN 1 Mayıs, işçi sımfının birlik, dayanışma ve mücadele günü tüm üyelerimize ve işçi sınıfımıza kutlu olsun. PETROLİŞ Sendikası DİSK Genel Başkanı ABDULLAH BAŞTÜRK ve sendika genel başkanlarının 1 Mayıs'la ilgili yapacakları basın toplantısı iptal edümiştir. Duyurulur. 1 MAYIS KUTLU OLSUN 1 Mayıs, işçi sımfının birlik, dayanışma ve mücadele günü tüm üyelerimize ve işçi sınıfımıza kutlu olsun. TEŞEKKÜR VE KUTLAMA 1 Mayıs ülkemizde de bayramdır. İşçi Sımfının birlik ve dayanışma bayramında, bizi, barış, demokrasi, iş, ekmek, özgurlük dilekleriyle kutlayan dostlarımıza teşekkür eder, bayramlarını özgür 1 mayıslara varma inancıyla kutlarız. OTOMOBİLİŞ Sendikası 1 MAYIS 1977DE İstanbul Taksim Meydanı'nda öldürülen 34 kardeşimizi sevgiyle anıyor, tertipçilerinin bulunarak katillerinin ortaya çıkartılmasını bekliyoruz. 1 MAYIS KUTLU OLSUN 1 Mayıs, işçi sımfının birlik, dayanışma ve mücadele günü tüm üyelerimize ve işçi sınıfımıza kutlu olsun. İNSAN HAKLARI DERNEĞİ ANKARA ŞUBESİ BANKS Sendikası Nihat SARGIN Haydar KUTLU